Ezekuasaun OJE 2015 PNTL atinze 100%

Dili- Prosesu Ezekuasaun Orsamentu Jeral Estadu (OJE) tinan fiskal 2015 iha Polisia Nasional Timor-Leste (PNTL) atinze ona pursentu 100.

Segundu Komandante Jeral PNTL Komisariu Faustino da Costa hatete, ezekusaun OJE 2015 iha PNTL hotu tiha ona.

Entertantu parte balu konsidera ezekusaun orsamentu ne’e hanesan atu gasta deit, maibe ladun iha rezultadu ne’ebe maka hatudu kualidade no avansadu. Tinan-tinan mak kondisaun PNTL ne’e nafatin hela deit.

“Ita bele dehan ezekusaun orsamentu ami nian 100% tanba ita nia osan la fila ba kofre Estadu nian,” hatete Komandante Faustino ba jornalista sira iha Kuartel Jeral PNTL Kaikoli, Segunda (21/12).

Orsamentu ne’ebe maka alokadu ba PNTL iha tinan 2015 hamutuk milaun US $ 27,963 no konsege ezekutadu.

OJE 2016 nian ne’ebe aloka ba PNTL hamutuk milaun US$ 28,931 fahe ba salariu vensimentu hamutuk milaun US$ 13,393, bens no servisu milaun US$ 14,874, kapital minor milaun US$ 656 no kapital dezenvolvimentu hamutuk milaun US$ 8. Fonte: Timor Post, Edisaun Tersa 22 Dezembru 2015.

Kooperasaun Governu Nova Zelandia ho POLKOM sei prolonga to’o 2020

IMG_8447

Ainaro– Governu Nova Zelandia liu husi TLCPP (Timor Leste Community Police Program) ne’ebe durante ne’e fo apoiu ba Polisia Nasional Timor Leste iha programa polisiamentu komunitaria (POLKOM) sei prolonga tan to’o tinan 2020.

Augusto Ferreira Soares hanesan Development Program Coordinator husi Embaxada Nova Zelandia iha Timor Leste hateten, objetivu husi apoiu ne’e mak atu dezenvolve no apoiu ba programa polisia komunitaria nian iha baze atu oinsa Timor oan rasik mak bele rezolve nia problema rasik.

“Esforsu ne’ebe durante ne’e Fundasaun Ázia no Governu Nova Zelandia apoiu ba PNTL liu husi polisia komunitaria la’o kapas tamba Governu Nova Zelandia nia hakarak mak Timor oan mak rezolve nia problema rasik diak liu duke ema seluk mak mai rezolve ita nia problema. Tamba Timor oan sira mak hatene nia situasaun, ninia difikuldade, problema saida deit mak iha, ikus mai bele buka nia solusaun hodi bele rezolve rasik,” afirma Augusto Soares hanesan reprezentante Embaxador Nova Zelandia iha Timor Leste bainhira partisipa serimonia Primeiru Sentru Aprendizajen Programa Polisiamentu Komunitaria iha Munisipiu Ainaro iha Salaun Paroquial Ainaro, sesta (18/12/2015).

Reprezentante Embaxador Nova Zelandia ne’e hatutan, governu Nova Zelandia nia apoiu ba polisia komunitaria ba faze primeiru hahú iha tinan 2008-2015, maibe sei kontinua ba faze segundu sei hahú iha 2016-2020.

Augusto Ferreira informa tan katak, programa ne’ebe sira apoiu ba polisia komunitaria durante ne’e mak iha komponente 3 mak hanesan estratejiku, operasaun no formasaun.

Komponente estratejiku mak haree liu ba oinsa dezenvolve politika sira ne’ebe mak bele fo vantajen ba programa polisiamentu komunitaria nian.

Komponente operasaun mak haree liu ba oinsa servisu besik liu ho PNTL hodi implementa servisu polisia komunitaria nian iha baze.

Komponetnte formasaun mak atu hasae kapasidade no koñesimentu individu polisia sira atu oinsa bele ajuda servisu hamutuk ho autoridade lokal sira hodi mantein seguransa iha komunidade nia leet.

Orsamentu ne’ebe mak durante ne’e governu Nova Zelandia apoiu ba programa polisiamentu komunitaria iha faze I ne’ebe hanaran programa pilotu hamutuk 14 milloens Dolar Nova Zelandia, no faze II mak sei aloka tan orsamentu hamutuk 11.9 Milloens Dolar Nova Zelandia.

Entertantu Komandante Jeral PNTL, Komisariu Julio da Costa Hornay agradese ba Governu Nova Zelandia no Fundasaun Ázia ne’ebe durante ne’e fo ona apoiu ba PNTL liu-liu ba polisia komunitaria, apoiu ne’ebe sira fo ajuda tebes servisu polisia nian iha baze, no husu ba membru polisia tomak atu labele depende liu ba apoiu husi doadores sira mak halo servisu, maibe tenke prontu hodi servi nafatin ba komunidade no nasaun, maske ho fasilidade ne’ebe mak mínimu. Média PNTL.

Servisu Informasaun Polisia tenke servisu maka’as liu tan

IMG_1407Dili– Komando Jeral Polisia Nasional Timor-Leste (PNTL) husu ba membru Servisu Informasaun Polisia (SIP) atu halo servisu maka’as liu tan nune’e bele halibur informasaun kona ba kriminoju sira ne’ebe maka hakarak kria instabilidade.

Komandante Jeral PNTL Komisariu Julio da Costa Hornay hateten liu husi enkontru ne’ebe maka realija ohin atu halibur membru SIP sira hodi motiva no esplika ba sira kona-ba ejijénsia governu no parlamentu nian oinsa intelijensia bele servisu di’ak liu tan.

Ha’u halibur sira mai iha ne’e atu orienta sira servisu maka’as liu tan hodi buka informasaun kona-ba ema aat sira ne’ebe maka tama mai ita nia rai hodi hakarak estraga ita nia situasaun seguransa espesial liu ba preparasaun seguransa Natal no Tinan Foun nian,” informa Komisariu Hornay ba jornalista sira hafoin enkontru ho membru SIP iha Kuartel Jeral PNTL, Caicoli-Dili, loron Tersa (22/12). Média PNTL.

PNTL halao hela Investigasaun ba Asidente Trafiku iha Fatu Ahi

IMG_8929Dili– Polisia Nasional Timor-Leste (PNTL) oras ne’e dadaun halao hela investigasaun ba kazu asidente trafiku bus BALTIMOR ne’ebe maka baku fila iha área Fatuahi-Hera hodi rezulta vítima na’in 9 mate no na’in 36 kondisaun grave.

Komandante Jeral PNTL Komisariu Julio da Costa Hornay hateten liu husi investigasaun mak sei determina sé maka responsabiliza ba asidente ne’e kondutor ou nia patraun, prosesu mak sei determina.

“Rezultadu husi investigasaun no Lei mak desidi sé maka responsabiliza ba asidente ne’e, bainhira lei dehan presija bolu patraun ou kondutor maka PNTL sei bolu hodi ba hatan tuir lei ne’ebe maka vigora ona,” informa Komisariu Julio Hornay ba jornalista sira hafoin enkontru ho membru Servisu Intelijensia Polisia (SIP) Tersa (22/12) iha Kuartel PNTL Caicoli- Dili.

Aliende ne’e Komando Jeral PNTL fo ona orientasaun ba Komando PNTL Munisipiu Dili atu orienta ninia membrus hodi koloka iha terminal Becora, Tasi Tolu no Hali-Laran.

“Ohin ha’u bolu ona Komandante Munisipiu, eskuadra no komandante Unidade Espesial sira mai atu orienta sira hodi toma atensaun ba transporte publiku ne’ebe maka tula pasajeiru sira ba munisipiu no sei hapara bainhira kondutor tula pasajeirus liu volume kareta nian, sei hapara no hatun ema ho sasan atu nune’e kondutor no kareta na’in sira konsidera ema nia vida liu osan,” dehan Hornay.

Komandante Jeral afirma, kondutor sira labele buka deit mak osan maibe abandona ema seluk nia vida hanesan akontesimentu iha Fatu-Ahi tamba tula pasajeru no sasan liu kapasidade karreta nian, tuir lolos bus ida bele tula pasajeiru na’in 24 no masimu na’in 27 maibe bus ne’ebe maka baku fila iha fatu-Ahi nia tula pasajeiru na’in 45 ne’e ultra passa dala rua seidauk konta ho sasan ne’ebe maka tula, ida ne’e maka halo karreta laiha kondisaun atu viajen ho seguru. Média PNTL.

Prevene Asidente Tráfiku, PNTL halo Pasa Revista

20151028-_MG_8328Dili– Atu prevene asidente trafiku durante loron boot Natal no Tinan Foun maka Polisia Nasional Timor-Leste (PNTL) tenke halo pasa revista (check point) hodi kontrola movimentu transporte públiku.

Segundu Komandante Jeral PNTL Komisariu Faustino da Costa hateten ezekusaun despaixu orientasaun Komando kona-ba “Operasaun Lilin” hateten katak tenke halo check point ba transporte públiku atu nune’e kondutor sira tula pasajeirus tuir kapasidade karreta nian hodi nune’e bele prevene asidente trafiku.

“Enkontru ohin orienta nafatin komandante Munisipiu sira atu sira pro-ativu diak liu tan, no iha munisipiu barak maka halao orientasaun ida ne’e hodi haree movimentu, check point no barajen ba estrada lao hela ligadu ho Natal no Tinan Foun ne’ebe besik mai,” informa Komisáriu Faustino da Costa ba jornalista sira hafoin enkontru ho semanal ho komandante Unidade no Munisipiu hotu iha Kuartel Jeral PNTL, Caicoli-Dili, loron Segunda (21/12/2015).

Segundu Komandante Jeral hatutan, asidente trafiku ne’ebe maka akontese semana ida ne’e nia laran tamba failansu husi ema nian (human error) ne’ebe maka rezulta ema lakon vida no kanek todan.

Operasaun Lilin orienta komandante munisipiu ida-idak atu halao nia barajen de estrada hodi koloka membrus sira atu halo check point no Unidade Espesial Polisia (UEP) sei apoiu bainhira munisipiu sira presija apoiu ou intervensaun ruma husi UEP. Média PNTL.

 

Programa Polkom iha Munisipiu Ainaro hatudu progresu boot

Ainaro– Programa Polisiamentu Komunitaria (Polkom) liu husi Konsellu Polisiamentu Komunitaria (KPK) iha Munisipiu Ainaro hatudu progresu boot tamba bele reduz númeru krime iha Munisipiu refere.

Komandante PNTL Munisipiu Ainaro, Superintendente Orlando Gomes hateten, liu husi programa KPK iha Munisipiu Ainaro konsege reduz numeru krime hanesan kazu disputa rai, violensia domestika no seluk tan.

“Programa Konsellu Polisiamentu Komunitaria ne’ebe implementa iha Munisipiu Ainaro hatudu duni nia progresu tamba autoridade lokal koopera diak tebes ho PNTL hodi servisu hamutuk hodi konsege reduz númeru kazu krime iha Munisipiu Ainaro,” afirma Komandante Orllando iha nia diskursu ba serimonia primeiru sentru aprendizajen ne’ebe hala’o iha Salaun Paroquial Munisipiu Ainaro, loron Sesta (18/12).

Liu husi biban ne’e, Komandante Orlando hato’o agradese tebes ba Administrador do Postu, Administrador Munisipiu, Xefe suku, Veteranus, relijioza sira, juventude no komunidade tomak ne’ebe mak kontribui tebes ba servisu PNTL nian liu husi programa KPK ne’ebe estabelese hotu ona iha suku hamutuk 21 iha Munisipiu Ainaro.

Iha fatin hanesan, Xefe Departamentu Polisia Komunitaria Nasional, Superintendente Assistente Boavida Ribeiro hateten, programa KPK ne’e harii ho nia objetivu atu haforsa polisia ho komunidade iha espiritu parseria ne’ebe metin no forte, liu-liu iha área prevensaun krime.

“Programa polisiamentu komunitaria ne’e hetan suporta husi Fundasaun Ázia liu husi programa HAKOHAK hodi estabelese KPK iha Munisipiu hotu, no Munisipiu Ainaro mak hanesan Primeiru Munisipiu ne’ebe konsege estabelese KPK iha suku hotu iha área Administrativa Munisipio Ainaro,” afirma Komandante Boavida.

Entertantu Komandante Jerál PNTL, Komisariu Julio da Costa Hornay hateten Munisipiu Ainaro hatudu sira nia kontribuisaun makaas hodi kolabora ba malu hodi kombate krime iha Timor Leste liu-liu iha Munisipiu Ainaro.

Komisariu Julio hatutan, susesu ne’ebe sira hala’o iha prosesu implementasaun VIP ne’ebe hetan susesu boot mak ohin ita halibur hamutuk iha ne’e hodi fahe informasaun ba malu kona-ba lalaok polisia komunitaria ne’ebe komando Munisipiu Ainaro ho ninia autoridade lokal administrador Munisipiu, Postu Administrativu, Xefe Suku, no komando PNTL Ainaro, KDD, KPK Veteranus, relijioza no komunidade hamutuk servisu makaas hodi hetan susesu boot.

“Hafoin implementa programa ida ne’e, gráfiku krime hahu menus, ida ne’e mak povu Ainaro hatudu ba Munisipiu sira seluk, espesra katak Munisipiu seluk mos bele halao atividade hanesan ne’e hodi bele reduz numeru krime iha ita nia rai doben ida ne’e. Espera katak ita hotu sei koopera malu diak liu tan entre komunidade ho PNTL atu bele kria amizade no asegura seguransa iha ita nia rain,” espera Komandante Jeral. Média PNTL.

Ajente PNTL na’in 21 integra iha UPM

UPM-gDili– Ajente Polisia na’in 21 ne’ebe maka simu graduasaun iha fulan Outubru 2015 no koloka iha Unidade Polisia Maritima(UPM) Sabadu ne’e ofisialmente integra hamutuk ho membrus Unidade Polisia Marítima (UPM) hafoin de formasaun durante fulan rua nia laran.

Komandante UPM Superintendente Lino Saldanha iha nia diskursu hateten selebrasaun loron ohin serve atu fo enfaze katak hahu ohin UPM iha elementus foun na’in 21 nuudar jerasaun atu harii paz no moris hakmatek ba populasaun Timor-Leste.

“Ajente UPM na’in 21 ne’e nuudar orientador vizilansia, no fiskalizasaun ba área tasi ibun no fatin hirak ne’ebe sai domíniu públiku marítimu nian. Formasaun ba membru UPM katak kualidade husi kompetensia professional no umana husi instrutor sira nuudar xave ba susesu hodi kontinua ba mudansa modernu no valoriza área oi-oin husi produtu operasional, sai atensaun espesial iha UPM,” informa Komandante Lino Saldanha iha serimonia graduasaun ba ajente UPM foun iha Kuartel UPM Lecidere Dili, iha sabadu (19/12).

Komandante Lino hatutan, Timor-Leste nuudar estadu maritima soberanu iha responsabilidade internasional hodi fornese seguransa iha tasi laran no mos buka no salvamentu ba ema ida-idak ne’ebe uza ninia tasi territorial rasik. Unidade Marítima PNTL nian bele mos bolu atu buka ema ne’ebe lakon iha tasi laran ka sai nuudar vitima ba asidente maritima nian.

Iha okaziaun ne’e Ministru Interior (MI) Longuinhos Monteiro hateten MI kongratula ajente na’in 21 ne’ebe maka integra iha UPM hodi kompleta efetivus iha unidade ne’ebe maka asume responsabilidade boot no espesifiku ba kontrolu, fiskalijasaun no kombate trafiku no ilisitus kriminais iha tasi Timor.

Eis Komandante Jeral Longuinhos hatutan, kada efetivus UPM iha nia xave determinasaun forte ne’ebe lori efeitu ba determinasaun estadu iha kualkuer asaun kontra krime

Partisipa iha graduasaun UPM nian mak hanesan, Ministru Interior, Komandante Jeral PNTL, Sekretariu Estadu Juventude no Desportu, Deputadu Parlamentu Nasional Komisaun B, membru UPM, no familia graduadu. Média PNTL.

Situasaun Jeral iha Munisipiu Ainaro la’o di’ak

_MG_9955Ainaro-situasaun seguransa em jeral iha Munisipiu Ainaro lao di’ak ka kontroladu tamba komunidade sira koopera diak tebes ho Polisia Nasional Timor Leste hodi asegura seguransa iha sira nia Munisipiu rasik.

Komandante PNTL Munisipiu Ainaro Superintendente Orlando Gomes hateten, situasaun jeral iha Munisipiu Ainaro lao diak tamba komunidade rasik mak kontribui ba paz no estabilidade.

“Situasaun jeral iha Munisipiu Ainaro to’o ohin loron sei lao kontroladu, maske krime baibain ne’ebe mak sempre mosu tamba problema sosial, maibe situasaun jeral la’o diak,” informa Superintendente Orlando Gomes iha Salaun Administrasaun Munisipiu Ainaro bainhira loke abertura ba Jantar hamutuk liu husi programa polisiamentu komunitaria nian.

Komandante Orlando Gomes hatutan, ita hotu hamutuk atu kria unidade no amizade ne’ebe mak diak atu nune’e ita bele servi diak liu tan ita nia komunidade atu nune’e ita nia komunidade sira bele moris hakmatek, seguru no livre iha sira nia vida moris tomak hodi nune’e sira bele goza ba ukun rasik an ida ne’e ho diak.

“Ida ne’e mak servisu boot ba ita hotu tantu militar no sivil, ita nia objetivu mak servi ita nia komunidade, ita hotu esforsu ho ita nia ideias konstrutivu ita hamutuk ho ita nia autoridade sira hotu atu garnate estabilidade no paz ba ita nia Nasaun liu-liu ba ita nia Munisipiu, mai ita hamutuk atu prevene krime iha ita nia rai laran,” tenik Komandante PNTL Munisipiu Ainaro. Média PNTL.

Pilotu husu PNTL Aumenta Operasaun iha Loron Bo’ot

Dili- Membru Komisaun B Parlamentu Nasional, deputadu cesar Valente “Pilotu” husu ba Polisia nasional Timor-Leste(PNTL) tenke aumenta volume operasaun iha loron bo’ot sira hodi nune’e bele asegura seguransa, entretantu PNTL planeia ona hodi halo operasaun lilin.

“ Polisia tenke aumenta ninia volume servisu iha seguransa publika atu mantein trankuilidade ordem publiku, polisia tenke aumenta ninia operasaun,” hateten Pilotu ba Timor Post iha Parlamentu Nasional Dili Kuarta (16/12).

Deputadu CNRT ne’e hatutan, PNTL tenke halo operasaun rutina iha fatin sira ne’ebe mak sai risku ba komflitu. La’os problema akontese tia mak foin halo atuasaun, ne’e ladiak no lalos ona. PNTL mos tenke hare ba movimentu sidadaun estranjeiru nian husi rai liur mai Timor-Leste tanba ho dezenvolvimentu Timor-Leste nian hahu sa’e, entaun ema estranjeiru no turista sira mos hahuhahu mai aumenta. Tenke aumenta servisu koordenasaun entre unidade sira hodi kontrola sidadaun ne’ebe tama iha TL.

Koordenasaun linas unidades sira entre alfandega, maritime, imigrasaun par abele kontrola movimentu sira tama mai, sujere eis Komandante F-FDTL ne’e.

Liquiça oan ne’e mos husu ba PNTL tenke identifika nafatin ema ho fatin publiku sira ne’ebe maka ma hanoin para tau alvu (tarjetu) hodi halo komflitu iha loron bo’ot.

Entretantu Komandante Jeral PNTL Komisariu Julio da Costa Hornay hatete, hahu iha loron 15 Dezembru tuku 8:00 otl halao operasaun lilin hanesan operasaun ikus tinan ida ne’e halao iha munisipiu hotu.

Ita nia operasaun ba natal no tinan foun sei remata iha loron 03 Janeiru tinan 2016. Ami sei haforsa seguransa maximu ba seguransa rodoviariu iha nasional no munisipiu liu-liu fatin ne’ebe mak joven sira halibur. Hodi festeza natal no simu tinan foun,” hateten Komandante hornay liu husi komferensia emprensa iha Kuartel Jeral PNTL Kaikoli-Dili Tersa (15/12).

Nia hatutan ba loron Natal ne’e Polisia niania prekupasaun mak atu ema hotu kumpri regras kodigu Estrada nian no mantein paz ho estabilidade hodi ema hotu bel;e festeza natal no tinan foun ho diak.

Fonte: Timor Post edisaun KINTA 17 Dezembru 2015.

Ainaro Sai Primeiru Sentru Treinamentu Polisiamentu Komunitariu

Dili- Munisipiu Ainaro sai sentru apredizajen primeiru Polisiamentu Komunitaria nian, tanba munisipiu ne’e hahu ho nia estratezia rasik hodi loke ona ofisial polisia Suku(OPS) iha suku hotu hamutuk 21.

Ofisiais Programa Hametin Kooperasaun Hamutuk (HAKOAK) entre PNTL ho Komunidade de Asia Fundation, Graciano Pires dos Santos hatete, hare hosi progresu inplementasaun programa Polisiamentu komunitaria iha munisipiu ainaro ne’ebe mak mak hetan apoia teknika husi programa HAKOAK, tanba ne’e hamosutan hanoin ne’ebe maka Komando Polisia Nasional Timor-Leste(PNTL) Ainaro inisia hodi hahu tan primeru sentru aprendizajen.

“Ami nia objetivu mak hanesan partisipantes sira bele aprende hosi servisu susesu polisiamentu komunitariu ne’ebe maka halao iha munisipiu Ainaro, partisipantes bele apar dadus preliminary survey polisiamentu komunitariu 1013, atu fahe mos esperensia iha pratika inpelemtnasaun programa polisiamentu komunitariu iha teritoriu laran ne’ebe mak kobre ona suku 123, atu hatene estratezia komando Munisipiu Ainaro ba programa [polisiamentu komunitaria iha faze tranzisaun hosi parseru sira ba polisia hodi bele garante no mantein sustentabilidade,” hatete graciano ba Timor post iha redasaun Timor Post Bebora-Dili, Koarta (16/12).

Nia hatutan hare ba aktividade ne’e nia alvu ka tarjetu hodi garante prograsm,a nia sustentabilidade no kria estratejia oi-oin hodi atinji metas ne’ebe mak iha sei involve reprezentante sira hosi kada munisipiu kompostu administrador munisipiu 13, Komandante PNTL munisipiu 13, reprezentante KPK nain 1 hosi kada munisipiu, no reprezentante OPS kada munisipiu.

“Depois de ita inplementa tiha ho ita nia espetativa boot katak inplementa tiha primeru sentru aprendijajen iha munisipiu Ainaro partisipantes no konvidadus sira sei kompriende konaba estratezia komando munisipiu Ainaro nian hodi expanda KPK iha suku 21 mesmu ho rekursu limitadu, oinsa hatene estratejia komando munisipiu Ainaro kona ba oinsa involve linas ministeriais tomak iha prosesu hari KDM no KPK too ikus mai sente duni nain ba programa ne’e,” dehan Graciano.

Graciano esplika partisipante sira mos sei hatene konaba progresu hosi KPK suku tuan 12 ne’ebe hari uluk iha munisipiu Ainaroho nia atinjimentu sira liu hosi istoria susesu ne’ebe sira rasik produs, atu hatene konaba meius rejolve problema ne’ebe mak estrutura KPK utilize bazeia ba metodu PARA iha sira nia suku rasik liu hosi teatru ne’ebe mak sira sei halo, sei hatene kona ba knaar OPS ne’ebe sei demostra liu hosi teatru iha eventu ne’e.

Laos ne’e deit konvidadus sei ba besik liu hare konaba progresu asegura dadus iha suku ainaro no Soro iha aktividade KPK nian, sei hatene estratejia komando munisipiu Ainaro nian oinsa atu garante sustentabilidade programa ba oin bainhira parseru sira hakotu sira nia apoia, sei sai hanesan sentru ida ba sentru hotu iha programa polisiamentu komunitaria ba futuruno bele hetan akreditasaun nasional hosi entidade relevante, hanesan inisiu hosi kreatividade ba programa polisiamentu komunitaria atu bele atria tan atensaun hosi parseru dezenvcolvimentu sira inklui governu atu garantia sustentabilidade programa ba oin.

Fonte: Timor post, edisaun KINTA 17 Dezembru 2015