DILI – Liu husi kampaña nasionál kontra virus HIV/SIDA, Komandante Jerál PNTL, Komisáriu Polísia Dr. Longuinhos Monteiro husu ba membru PNTL sira tenki hadok-an husi virus HIV/SIDA tanba to’o agora seidauk iha aimoruk hodi kurativu ne’e virus ne’e maibe ho maneira prevensaun. Lia menon Komandante Jerál PNTL, Komisáriu Polísia Dr. Longuinhos Monteiro ne’e iha abertura parseria ho Komisaun Nasonál Luta Kontra HIV/SIDA iha Kuartel Jerál PNTL Kinta, (11/9/2014) ne’ebe ho tema espesífiku ba kampaña “Impaktu HIV/SIDA ba servisu polísia nian” Komandante Jerál Longuinhos Monteiro hatutan, hahu ohin ba oin afirma katak, ba oin PNTL halo parseira ho Komisaun Nasionál Kombate virus HIV/SIDA hodi halo sosializasaun no prevene virus ne’e iha komunidade sira. “Ami pronto no alerta hodi sai parseiru hodi prevensaun virus HIV/SIDA iha nasaun ne’e.”afirma Komandante Jerál Dr. Longuinhos Monteiro. PNTL iha seksaun manutensaun klinika ba saude ne’ebe mos hala’o atividades hanesan sensibiliza hodi alerta ba membru sira hodi hadok-an husi virus HIV/SIDA husi interaksaun vida seksual iha vida moris lor-loron ne’ebe la iha konsensia. Komisáriu Polísia DR Longuinhos mos husu ba membru Unidade Patrullamentu Fronteira (UPF) ne’ebe kolokadu iha Distritu Cova lima, Bobonaro no Oecusse labele arbiru halo relasaun seksual, tanba tuir informasaun iha provinsia Nusa Tenggara Timur (NTT) iha Atambua rejistu ema barak liu husi serbisu prostuitusan ne’ebe kontaminadu ho virus HIV/SIDA. “Hau husu membru UPF iha fronteira atu kuidadu-an, iha konsensia ida. Laos bandu atu halo relasaun maibe tenki kuidadu, bainhira atu halo relasaun seksual tenki uza kondom.”apela ema premeiru iha PNTL ne’e. Iha oportunidade ne’e Komisáriu Dr. Longuinhos husu ba Komisaun Nasionál Luta Kontra HIV/SIDA atu distribui kondom kaisa 13 hodi haruka ba Distritu sira no 1 ekstra ba Kuartel Jerál. “Ita lalika moe husu kondom no uza kondom tanba ho dalan ida ne’e prevene virus koñesidu ne’e. Iha fatin hanesan Sekertariu Ezekutivu Nasionál Luta Kontra HIV/SIDA Timor-Leste, Daniel Marçal dehan “Uluk ita kontra kolonialista no invazaun iha Timor-Leste, agora HIV/SIDA mos halo invazaun mai ita nia rai ne’e duni mai ita hamutuk hanesan uluk kontra HIV/SIDA liu husi dalan konsensia.” Daniel Marçal esplika , HIV/SIDA buka liu ema oin hat (4); premeiru ema riku, tamba ema riku kuandu iha osan barak ona hakarak halo relasaun ho ema barak. Segundu ema ki’ak, tanba ema ki’ak hanesan feto liu husi vida prostituisaun hodi halo relasaun ho ema barak. Terseiru ema kaben nain sira, tanba dalan barak kaben nain sira kuandu baruk tama ona uma hodi hamosu relasaun husi ema ida no ikus liu husi joven sira tanba joven sira kuandu monu ba free seks HIV/SIDA fasil ona atu kona. Kontra virus HIV/SIDA liu husi dalan halo prevensaun antes halo kurativu. Atu detekta ema ida pozitivu Virus HIV/SIDA liu husi koko ran. Tuir data statístiku husi Ministéiru Saude dadaun ne’e kuaze ema iha 500 mak identifika pozitivu HIV/SIDA husi númeru ne’e membru polísia mos tama iha laran. Maioria virus ne’e kona ba ema liu husi relasaun seksual ne’ebe la seguru ho dalan perselingkuhan. Prezidente Komisaun F Parlamentu Nasionál, Julio Hornai hatete, importante tebes kampaña kombate virus HIV/SIDA iha PNTL nomos PNTL sai parseiru ho Komisaun Nasionál hanesan pasu pozitivu hodi kombate virus at ne’e. “Ita tenki halo afirmasaun ida katak, virus HIV/SIDA ne’e fó perigu ba vida nasaun mai ita kontra ho prevensaun. Ita hakarak Familia saudavel nasaun saudavel livre husi virus ne’e.” dehan Julio Hornai. Prezidenti Komisaun F dehan virus HIV/SIDA barak mak inflitra husi fronteira terrestres (rai maran) husi feto sira mak hala’o vida moris prostituisaun, husu ba Unidade Patrullamentu Fronteira (UPF) atu kontrola ema sira tama mai ilegál no husu ba Sevisu Migrasaun bainhira atu fó vistu ba ema estranjeiru mai TL tenki halo testu médiku hodi nune’e ema sira mak tama mai ne’e la bele lori virus HIV/SIDA. Hanesan instituisan PNTL ne’ebe importante no sai lutu nasaun nian husu ba membru polísia sira atu hadoak-an husi virus at ne’e. Mídia PNTL