Nova Zelandia Apoio PNDS Ba Konstrusaun Uma Ba OPS

_MG_4579

Dili, Governu Nova Zelandia no governu Timor-Leste halo parseria ida ba programa apoio Pilotu Uma ba Ofisial Polisiamentu Komunitaria (OPS) Polísia Nasional Timor-Leste (PNTL) iha munisipiu hotu.

Parseria ba programa ne’e halo liu husi serimonia asina Memorandum of Understanding (MoU) ne’ebe maka hala’o entre Ministeriu Interior (MI), Ministeriu Adminstrasaun Estatal (MAE) no Embaixada Nova Zelandia iha Timor-Leste tersa ne’e (01/08) iha salaun enkontru Ministeriu Interior nian hodi hare’e liu ba implementasaun programa pilotu ne’ebe sei uza Sistema servisu hotu iha PNDS (Programa Nasional Desenvolvimentu Suku) hodi koopera ho komunidade sira iha suku ba hari’i uma ba OPS.

Embaixada Nova Zelandia ba Timor-Leste Vicki Poole iha ninia intervensaun ba serimonia ne’e hateten Nova Zelandia kontinua halo kontribuisaun signifikante ba seguru no asegura komunidade iha Timor-Leste.

“Faze programa Pilotu Uma ba OPS hanesan parte ida husi Programa Apoio Polisiamentu Komunitaria, Timor-Leste ne’ebe akordu entre governu Timor-Leste no Nova Zelandia asina ona iha loron 10 Junhu 2016, ne’e demostra Timor-Leste nian rekoñesimentu ba Nova Zelandia nian aproximasaun ba Polisiamentu Komunitaria no ida ne’e sei permite atinzimentu iha tinan ha’at ba kotuk husi apoio polisiamentu komunitaria sei konsolida no sustenta”, dehan Vicki Poole.

Iha fatin hanesan Vise Ministru MAE Tomas Cabral hateten ho apoio husi embaixada Nova Zelandia hodi halo edifisiu ka residensia ba polísia komunitariu, programa ne’e sei servisu hamutuk ho PNDS tanba ne’e MAE maka sente benefisiariu husi apoio ne’e.

“Tanba polísia ba halo servisu ba iha komunidade, MAE maka hetan benefisiu katak MI sei destaka ninia funsionariu sira, ninia kuadru sira, ninia polísia sira atu hela besik liu ba povu, ida ne’e maka prestasaun entre pilar rua hanesan pilar administrasaun ho pilar seguransa nune’e povu bele sente hakmatek liu no povu bele iha konfiansa ba nia seguransa rasik”, tenik Vise Ministru MAE.

Nune’e mós Ministru Interior Dr. Longuinhos Monteiro iha ninia sesaun intervensaun hateten kooperasuan servisu entre Ministeriu Interior ho Governu Nova Zelandia hala’o tiha ona iha tinan ha’at ba kotuk ne’ebe maka susesu hotu liu-liu implementasaun programa Polisiamentu Komunitariu.

“Ohin ita sai orgullu iha ita ninia modelu polisimentu komuntaria, servisu ida ne’ebe presta informasaun ba iha komandu PNTL hodi halo avaliasaun durante hala’o misaun estadu ninian”, tenik Ministru Interior.

Iha programa Apoio Pilotu Uma ba OPS, Nova Zelandia sei fó apoio osan hamutuk $500,00 ba hari’I provizaun uma ba OPS no total uma ne’ebe maka sei hari’i hamutuk sanulu resin ha’at. Iha okaziaun n’e, asina mós akordu ida entre MI no MAE hodi hare’e ba aopio servisu Konsellu Polisiamentu Komunitariu (KPK) iha suku hotu iha Timor-Lesete. Kuaze 142 KPK maka estabelese ona desde tinan 2012 mai to’o agora iha muinisipiu 11 no Rejiaun Autonoma Espesial Oecusse (RAEOA).

Media PNTL.

PNTL Lansa Sistema Digital Saude Familia

_MG_4389

Dili- Polisia Nasional Timor-Leste (PNTL) lansa programa saude na familia uza sistema digital nune’e fasil atu kontrola no up date pasiente wainhira halo tratamentu iha klinika saude PNTL ou fasilidade saude seluk.

Komandante Jeral PNTL Komisariu Julio da Costa Hornay hateten sistema ne’e diak ba pessoal saude PNTL nune’e no fasil atu kontrola membru PNTL ne’ebe maka moras no halo tratamentu iha klinika PNTL Dili ou iha ospital ka santru saude iha munisipiu 12, Nia hato’’o kestaun ne’e iha serimonia lansamentu programa saude na familia uza sistema Digital iha Klinika PNTL Kaikoli Dili Segunda (31/07).

Komisariu ne’e haktuirtan katak liu husi sistema ne’e membru PNTL ne’ebe maka halo konsulta iha ospital ou sentru saude iha munisipiu wainhira fo dadus kompletu pessoal saude bele hare diagnosa, kondisaun moras, aimruk ne’ebe konsumu no dadus mediku ne’ebe maka halo tratamentu.

Husu ba mediku PNTL atu responsabilidade, kuida no uza ho diak atu fasilidade ne’ebe maka gabinete Primeru Ministru fo no instala iha Unidade Saude PNTL bele uza ba tempu naruk ba nesesidade servisu nia .

Iha okajiaun ne’e Diretora Jeral Prestasaun Saude Dra. Odete Viegas hateten sistema ne’e pratiku no efetivu liu ba pessoal saude sira oinsa atu fo atendementu saude ne’ebe maka diak liu ba populasaun.

Eis Diretora Jeral Ospital nasional Guido Valadares ne’e haktuirtan katak sistema ne’e mos hamenus gastu tanba Ministeriu saude bele kontrola uzu medikamentu ne’ebe maka durante ne’e sai problema ba Timor-Leste ho sistema ne’ebe kontribui atu utilija medikamentus ho rasional tanba dalabarak komunidade sosa aimoruk ne’ebe maka la tuir preskripsaun mediku no sei afeta ba populasaun nia saude.

Programa dijitalijaun sistema saude familia lansa ona iha loron 22 Jullu tinan 2015 no sistema ne’e utilija ona iha munisipiu 3 no ospital Nasional Guido Valadares no fasilidade saude iha iha kapital Dili utilija sistema ne’e; no iha tempu badak gabinete Primeiru Ministru sei halao iha teritoriu laran tomak.

Iha serimonia lansamentu ne’e Diretora Diretora Jeral Prestasaun Saude entrega komputador ida ho Marka Lenovo ba Xefe saude PNTL Inspetor Abilio Araujo Goncalves.

Serimonia lansamentu ne’e partisipa husi Gabinete primeiru Ministru mediku PNTL no konvidadu sira. Media PNTL

Rekursu Umanu PNTL Kapasita Pesoal Ba Sistema Data Base

_MG_4506

Dili-Atu hasa’e koñesimentu pesoal Rekursu Umanu ba sistema Data Base, Komandu Polísia Nasional Timor-Leste (PNTL) liu husi departamentu Rekursu Umanu realiza treinamentu ida ba pesoal hamutuk nain sia (9).

Diretór Rekursu Umanu PNTL Superintendente Asistente  Lucas Tilman iha sesaun treinamentu ne’e hateten objetivu treinamentu ne’e atu fó kapasitasaun ba pesoal Rekursu Umanu PNTL atu bele sai operador ba sistema Data Base.

“Sistema base dadus PNTL nian ne’ebe maka agora instala iha Komandu Jerál no partisipantes sira mai husi membru PNTL departamentu rekursu umanu inklui funsionariu sivil sira ne’ebe maka hala’o servisu iha departamentu ne’e”, dehan Diretór Rekursu Umanu PNTL.

Superintendente Asistente Lucas Tilman espera katak husi treinamentu ne’e maka iha futuru bele responde ba nesesidade instituisaun nian, kona-ba membru PNTL nain hira maka ativu, nain hira maka halo hela estudu iha rai liur no mós rai laran, habilitasaun rekursu nian nain hira, membru PNTL mate nain hira tanba ne’e maka liu husi sistema Data Base ne’e bele ajuda atu hetan dadus hirak ne’e hotu.

Media PNTL.  

 

Selebra Loron Konservasaun Natureza, PNTL Hala’o Aktividade Limpeza

20170728-2F5A2887

Dili-Relasiona ho selebrasaun loron mundial Konservasaun Natureza, sexta ne’e (28/07) Komandu Polísia Nasional Tmor-Leste (PNTL) hala’o limpeza jerál iha area Largo Lecidere to’o iha Area Branca.

Komandante Operasaun PNTL Superintendente Xefe Henrique da Costa iha sesaun entrevista ho jornalista sira hateten limpeza ne’e hala’o bazea ba enkontru ne’ebe maka hala’o Malabo (Guine-Equatorial) ne’ebe maka partisipa husi membru nasaun Comunidade dos Países da Língua Portuguesa (CPLP) iha tinan kotuk.

“Husi orientasaun enkontru ne’e maka kada tinan ita tenke hala’o aktividade limpeza ou bele mós kuda ai-oan, tuir lolos aktividade ne’e ita hala’o iha fulan kotuk maibé tanba ita hotu preukupa ho eleisaun parte seguransa ninian, tanba ne’e maka ita foin bele halo aktividade loron ohin ne’e”, tenik Komandante Operasaun PNTL.

Superintendente Xefe Henrique da Costa akresenta liu tan katak iha aktividade limpeza ne’e ladun hetan foer barak tanba komunidade sira barak maka iha ona konsiensia atu tau foer iha nia fatin, nune’e mós ekipa limpeza husi munisipiu Dili ne’ebe maka sempre halo hamo’os fatin hirak ne’e.

“Espera katak komunidade hotu-hotu iha ona konsiensia atu nafatin mantein foer iha nia fatin no kontinua kuidadu natureza ita nia liu-liu limpeza iha area tasi-ibun ninian, tanba ita hatene katak area tasi-ibun ne’e laos ita Timor oan mesak maka mai vizita maibé maluk estrangeiru sira mós vizita fatin ida ne’e”, hatutan Superintendente Xefe ne’e.

Partisipa iha aktvidade limpeza ne’e membru husi Komandu Jerál, Unidade Espesial Polísia (UEP), Unidade Polísia Marítima (UPM), hahu’u husi area Largo Lecidere no remata iha Tasi-ibun area Branca.

Media PNTL.    

20170728-2F5A3206

Komandante Operasaun Enkontru ho Prezidente CNE

Dili- Komandante Komandu Operasaun halo enkontru ho Prezidente CNE hodi kolia konaba seguransa ba edifisiu no Prezidente Comisaun Nasional Elisaun (CNE).

Komandante Komandu Operasaun Superintendente Xefe Henrique da Costa hateten ohin ami mai enkontru ho Prezidente CNE Alcino Barris hodi hare ba asuntu seguransa tanba depois de anunsia rezultadu Eleisaun Parlamentar konserteja balu kontente no balu la kontente maibe labele mosu fali problema ne’ebe maka fo inpaktu ba seguransa nasional, Nia hato’o asuntu ne’e hafoin enkontru ho Prezidente CNE iha Edifisiu CNE Kaikoli Dili.

Nia haktuirtan katak   Komandu PNTL koloka membru seksaun ida husi Unidade Espesial Polisia (UEP)  hodi fo seguransa ba edifisiu CNE durante oras 24 no membru Cosrpu Seguransa Pessoal (CSP) fo seguransa ba Prezidente CNE hodi akompaña servisu Prezidente CNE nian.

Tuir orariu ne’ebe maka iha ohin CNE sei konklui apuramentu nasional no entrega akta ba Tribunal Rekursu hodi halo  validasaun final tanba ne’e Alende halo seguransa iha edifisiu CNE no STAE  PNTL mos  sei  fo seguransa ba edifisiu Tribunal Rekursu durante prosesu lao.

Iha enkontru ne’e Prezidente CNE no Diretor STAE esplika konaba mekanismu no prosedimentu apuramentu municipal no nasional ne’ebe maka lao daudaun no fo klarifikasaun konaba informasaun falsu ne’e maka publika iha Facebook konaba buletin de votus lakon no seluktan.

Enkontru ne’ebe maka halao durante oras rua nia laran ne’e dirizi husi prezidente CNE akompaña husi Inspetor Jeral Olavio da Costa Almeida ho prezensa husi Diretor Jeral STAE Acilino Manuel Branco no parte PNTL komandante Operasaun akompana husi Chefe Servico Informasaun Policia Superintendente Xefe  Jose Maria Neto Mok. Media PNTL

 

 

Polísia Munisipiu Dili Kontinua Mantein Seguransa Iha CNE

20170722-2F5A2787

Dili-Komandu Polisia Nasional Timor-Leste (PNTL) munisipiu Dili to’o oras ne’e dadaun sei kontinua mantein seguransa iha edifisiu Comissão Nacional Eleições (CNE) durante prosesu apuramentu nasional hala’o.

Komandante Jerál PNTL Komisariu Polísia Julio da Costa Hornay Kuarta ne’e (26/07) ba jornalista sira hateten  objetivu husi kolokasaun seguransa  iha edifisiu CNE hodi asegura prosesu apuramentu nasional nian atu bele lao ho diak.

“Komandu PNTL munisipiu hotu sei prontidaun, sei mantein nafatin seguransa metin hodi antisipa karik buat ruma mosu, maibé ita hotu-hotu fiar katak sei la mosu tanba Timor oan matenek ona no Timor oan nia matrunidade polítiku ita bele dehan kapás tebes”, tenik Komandante Jerál PNTL iha Kuartél Jerál kaikoli Dili.

Komisariu Polísia Julio da Costa Hornay subliña liu tan katak durante prosesu kampaña fulan ida laiha buat ida, prosesu eleisaun lao diak, kontajen votu iha sentru votasaun la mosu buat ida, apuramentu distrital mós la akontese buat ida, deslokasaun urna husi munisipiu to’o mai nasional la mosu buat ida no agora apuramentu nasional lao dadaun hela , ne’e hotu hatudu sinal ida katak povu Timor matenek ona.

“Agora dadaun PNTL Dili kontinua mantein alerta to’o wainhira iha ona rezultadu husi Tribunal aprova no promulga nune’e to’o formasaun governu”, salienta Komisariu Polísia ne’e.

Media PNTL.

PNTL Asina MoU Ho BRI Timor-Leste

20170725-2F5A2834

Dili, Komandu Polísia Nasional Timor-Leste (PNTL) liu husi Komandu Administrasaun PNTL iha tersa ne’e (25/07) asina Memorandum of Understanding (MoU) ho Bank Rakyat Indonesia (BRI) Timor-Leste ne’ebe maka halo investimentu no kompete ho banku seluk iha Timor-Leste.

Komandante Administrasaun PNTL Superintendente Xefé Mateus Fernandes ne’ebe reprezenta Komandu PNTL hateten instituisaun PNTL agradese ba presensa BRI ne’ebe ajuda tebes povu Timor-Leste liu-liu ba membru PNTL.

“Kooperasaun servisu ne’e prosesu ida diak tebes, ema hotu tenke sente honradu hodi bele asegura diak kooperasaun ida ne’e ho harmonia entre instituisaun no entre nasaun”, tenik Komandante Asdministrasaun PNTL.

Superintendente Xefe Mateus Fernandes lori Komandu PNTL nia naran sente kontenti no hato’o agradesimentu ba BRI tanba bele tama mai Timor-Leste hodi halo investimentu atu ajuda Timor oan sira.

Iha fatin hanesan General Manager BRI B. Bernandus Nadapdap agradese tebes ba oportunidade ne’ebe maka PNTL fó ba BRI ne’ebe maka ninia ezistensia iha Timor-Leste foin fulan haat.

“Loron ida ne’e maka loron ida ne’ebe ita hotu hein no espera katak ho kooperasaun servisu ne’e hanesan pasu dahuluk diak ida ba instituisaun rua ne’e hodi kontinua iha futuru”, hateten General Manager BRI.

B. Bernandus Nadapdap iha esperansa ba PNTL atu bele susesu liu tan hodi ezerse sira nia funsaun nune’e mós ba BRI Timor-Leste. BRI mós iha oportunidade ne’e hato’o apresiasaun ba PNTL no povu Timor-Leste ba realizasaun eleisaun parlamentar 2017 ne’ebe lao diak ho paz no trankuilidade.

Media PNTL.     

 

PNTL Alerta To’o Formasaun Governu Foun

_MG_4284

Dili- Polisia Nasional Timor-Leste (PNTL) sei nafatin alerta hodi fo seguransa ba povu no nasaun to’o formasaun VII governu konstitusional.

Komandante Komandu Operasaun Superintendente Xefe Henrique da Costa hateten tuir planu operasaun ne’ebe maka trasa tia ona servisu alerta Polisia sei termina wainhira formasaun VII governu konstitusional hotu, Nia hato’o asuntu ne’e ba jornalista sira iha Kuartel Jeral PNTL Kaikoli Dili Tersa (25/07).

Komandante ne’e haktuirtan katak PNTL halo seguransa maximu hahu Kampaña, Eleisaun Parlamentar to’o agora tanba ne’e husu ba parte hotu atu laran boot hodi simu rezultadu Eleisaun nune’e la hamosu fali problema.

Hafoin kampaña iha loron 20/06 to’o 19/07 no Eleisaun Parlamentar iha loron 22/07 to’o ohin loron situasaun jeral seguransa iha teritoriu laran tomak lao normal, sei iha ambiente eleisaun nia laran tanba prosesu apuramentu seidauk remata.

Parte seguransa nafatin mantein seguransa iha edifisiu Comisaun Nasional Elisaun (CNE) no Sekretariadu tekniku Administrasaun Eleitoral (STAE) hodi fo seguransa ba prosesu apuramentu nasional.

Insidente 15 no asidente 2 akontese durante prosesu ELPAR

Tuir dadus ne’ebe maka PNTL rezista durante prosesu Eleisaun Parlamentar (ELPAR) ne’ebe maka halao iha loron 22/07 lao normal no kapas tanba ema hotu nia kontribusaun ba seguransa tanba ne’e seguransa durante periodu ELPAR lao diak no laiha insidente boot ne’ebe maka maka fo inpedimentu ba prosesu Eleisaun to’o kontajen de votus husi munisipiu mai Dili no agora falta deit voletim de votus husi Portugal no Australia maka seidauk to’o mai CNE.

Durante kampaña no Eleisaun Parlamentar insidente hamutuk 15 no asidente rua, ne’ebe maka akontese iha munisipiu Aileu insidente 6, Ainaro 2, Viqueque  3 no asidente 1 iha Bobonaro no Dili asidente 1, PNTL halo hela prosesu ba kazu insidente no asidente hirak ne’e.

Insidente (krime eleitoral) ne’ebe maka akontese hanesan hasai foto iha kavina (iha Ainaro no Dili postu administrativu Metinaro), iha Aileu postu administrative Remixeu provokasaun atu asaltu malu no ema deskoñesidu hatun bandeira partidu politiku no Viqueque ema deskoñesidu tuda wainhira fila husi kampaña, motor soke malu iha Ermera, kareta nia besi monu sai no rejulta vitima ida mate iha Dili.

Husi insidente 15 ne’e insidente 8 maka iha keixa no polisia halo prosesu no 7 seluk polisia rezista deit.

Alende ne’e Durante prosesu Kampaña Parlamentar PNTL prende motor no kareta publiku, privadu no governu husi munisipiu 13 no maioria husi Dili hamutuk 1700 tanba laiha dokumentus, karta kondusaun, Xapa matrikula, espelu no infrasaun seluktan.

Prosesu tomak Komandu munisipiu maka halo, no infrator sira balu ba selu ona koima sira foti hikas sira nia transporte no balu ne’ebe maka seidauk sira nia sasan evidensia sei iha kantor, ita husu ba motor no kareta nain sira atu kumpri hodi selu koima no foti hikas sira nia transporte. Media PNTL

 

 

Komandu Operasaun Vizita Eskuadra PNTL Remexio

Remexio, Komandu Polísia Nasional Timor-Leste (PNTL) liu husi Komandu Operasaun hala’o vizita eskuadra PNTL postu Administrativu Remexio, munisipiu Aileu.

Komandante Operasaun Superintendente Xefe Henrique da Costa hateten objetivu vizita ne’e hodi hatene situasaun seguransa hafoin tempu kampaña to’o eleisaun parlamentar 2017. Iha vizita ne’e atu hare’e diak liu tan servisu membru PNTL iha eskuadra ne’e rasik hodi asegura seguransa iha komunidade sira nia le’et.

Iha biban ne’e Komandante PNTL Eskuadra Remexio Inspetór Carlos Exposto relata situasaun seguransa aktual iha eskuadra refere ba Komandante Operasaun PNTL ho nia ekipa COS (Centro Operação Conjunta; PNTL no F-FDTL).

Media PNTL.     

PNTL Husu Povu Simu Rezultadu ELPAR Ho Paz

Dili- Komandante Jeral Polisia Nasional Timor-Leste (PNTL) husu ba povu tomak atu simu rezultadu Eleisaun Parlamentar (ELPAR) ho paz no hakmatek.

Komisariu Julio da Costa Hornay hateten   povu Timor-Leste tomak katak festa demokrasia ne’e ita nian no povu maka determina partidu saida deit maka sira fiar atu ba oin hodi dezenvolve nasaun ida ne’e tanba ne’e tenke simu rezultadu eleisaun, Nia hato’o asuntu ne’e ba jornalista sira iha Kuartel Jeral PNTL Kaikoli Dili Sabadu (22/07).

Komisariu ne’e haktuirtan katak nudar sidadaun timor mai ita hotu hamutuk hodi asegura nafatin estabilidade no paz ida ne’e hodi hatudu ba mundu katak timor mos bele.

“Mai ita hamutuk hodi simu rejultadu Eleisaun ida ne’e partidu A ka B ne’ebe maka manan ita hotu prontu atu apoiu malu hodi dezenvolve ita nia rai tanba mesak timor oan deit maka sei kaer ukun ida ne’e hodi dezenvolve povu no nasaun ne’e ba oin”.

Primera vez Timor-leste organiza Eleisaun no kaer seguransa rasik no buat hotu lao diak, tanba ida ne’e mai ita kaer metin no asegura no tane ass valor ida ne’e nudar timor oan hodi hatudu ba mundu katak ita bele duni desde uluk to’o ohin loron no iha konfiansa boot atu dezenvolve nasaun ne’e hanesan nasaun seluk.

Situasaun Jeral seguransa Eleisaun Parlamentar periodu 2017-2022 iha teritoriu laran tomak lao hakmatek situasaun aktual iha munisipiu 13 lao hakmatek no laiha problema grave ne’ebe maka akontese iha sentru votasaun no iha fatin ne’ebe deit eleisaun lao ho ambiente ida diak no paz no komunidade livre fo sira nia votus.

Atu termina Komisariu Julio haktuir tuir planu operasaun ne’ebe maka Komandu trasa tia ona em kordenada ho F-FDTL katak PNTL ho apoiu husi F-FDTL prontu atu asegura prosesu kontajen de votus hodi asegura kontajen ne’e lao ho justu no honestu ba ema hotu tanba ida ne’e povu nia determinasaun ba futuru nasaun ida ne’e. Media PNTL