Asidente Trafiku iha Loes, ema nain 3 mate

_mg_4394

Dili-Asidente trafiku ne’ebe maka akontese iha Loes Munisipiu Liquica iha loron Sexta-Feira (16/06) rezulta ema nain tolu (3) mate no seluk kanek todan.

Segundu Komandante Jeral PNTL Komisariu Faustino da Costa hateten iha semana kotuk  PNTL rezista kazu asidente trafiku hamutuk 39 ne’ebe rezulta ema nain 3 mate iha Loes no ida iha Dili), Nia hato’o asuntu ne’e hafoin dirizi enkontru semanal hamutuk ho Komandante munisipiu, Unidade no superior PNTL iha kurtel Jeral Kaikoli Dili Segunda (19/06).

Komisariu Faustino haktuirtan katak Asidente Trafiku ne’e akontese tanba kondutor lori kareta ho kondisaun tua lanu todan depois tula familia tanba kontente demais ikus mai akontese asidente.

Polisia rezistu ona kazu ne’e hodi prosesa ba Ministeriu Publiku no prosesu tuir mai depende vitima nia familia ho suspeitu tanba sira familia deit.

Maioria kazu asidente trafiku ne’ebe maka akontese ass liu iha Dili, Liquica, Baucau no Oe-Cusse.

Alende ne’e PNTL mos rezista kazu krime ordinariu hamutuk 11 tanba hemu tua lanu no lakon kontrolu nune’e halo asaltu ba familia balu, kazu hirak ne’e prosesu hela.

Komandu orenta nafatin atu hotu-hotu halao servisu no atende kazu hirak ne’e hodi prosesu no rezistu ba Ministeriu Publiku nudar titular ba asaun penal. Media PNTL

PNTL Prontu Asegura Seguransa Ba Kampaña  Parlamentar

20170317-2F5A6383

Dili- Polisia Nasional Timor-Leste (PNTL) prontu asegura seguransa ba kampaña Parlamentar ne’ebe maka halao iha loron 20 Juñu to’o 19 Jullu

Segundu Komandante Jeral PNTL Komisariu Faustino da Costa hateten PNTL simu ona orariu kampaña no Komandu Jeral fo ona orentasaun ba Komandante munisipiu nomos komandante Unidade Espesial Polisia(UEP), Unidade Polisia Fronteira (UPF) no Unidade Polisia Maritima (UPM) atu asegura seguransa durante kampaña, Nia hato’o asuntu ne’e hafoin dirizi enkontru semanal hamutuk ho Komandante munisipiu, Unidade no superior PNTL iha Kuartel Jeral Kaikoli Dili Segunda (19/06).

Komisariu ne’e haktuirtan katak PNTL halo ona preparasaun maximu atu koloka forsa polisial iha fatin hirak ne’ebe maka Partidu boot sira sei inisia kampaña iha munisipiu Lospalos, Covalima no Liquica tuir orariu kampaña ne’ebe maka CNE fo sai.

Komandu fo sai ona diretiva operasional liu-liu ba fatin ne’ebe identifika risku ba konflitu Unidade sira sei fo apoiu seguransa maximu.

Partidu politiku hamutuk 21 maka rezistratu iha Tribunal Rekursu atu kompete iha  Eleisaun Parlamentar ne’ebe maka sei halao iha loron 22 Jullu 2017 Media PNTL.

Lansamentu Gabinete Assesoria Juridiku PNTL

_MG_1145

Dili-Komandu Jerál Polísia Nasional Timor-Leste (PNTL) estabelese Gabinete Assesoria Juridiku ne’ebe hetan apoiu husi parseiru desenvolvimentu TLPDP (Timor Leste Police Development Program) hamutuk ho AFP (Australia Federal Police), atu bele fornese informasaun no konsellu kona-ba Legislasaun, Regulasaun no Prosedimentu relevante sira seluk.

Inspetór Jerál PNTL Superintendente Xefe Carlos Jerónimo ne’ebe reprezenta Komandu Jerál iha nia intervensaun hateten ho estabelesimentu Gabinete Juridiku ida ne’e PNTL sente orgullu tanba foun-foun hari’i gabinete ne’e, laiha buat ida maka bele suporta servisu gabinete nian, maibé ho lansamentu ida ne’e bele ajuda ona servisu PNTL nian iha area juridiku.

“Material sira ne’ebe iha gabinete ne’e nia laran apoiu mai duni husi TLPDP, ita espera apoiu sira ne’e hotu bele fó assesoria diak ba iha Komandante Jerál no Segundu Komandante Jerál”, hateten Inspetór Jerál PNTL.

Superintendente Xefe Carlos Jerónimo haktuir konkluzasaun katak apoiu sira ne’e labele to’o deit iha ne’e, maibé PNTL sei husu nafatin karik iha nesesidade ruma no lori Komandu Jerál PNTL nia naran hakarak agradese esforsu tomak ne’ebe governu Australia fó liu husi TLPDP.

Iha fatin hanesan Komandante TLPDP Geoff Turner iha nia intervensaun hateten TLPDP orgullu tebes hodi apoiu estabelesimentu Gabinete Assesoria Juridika PNTL ida ne’e.

“Ida ne’e hanesan inisiativa importante ida ba PNTL no mós ba nia parseiru desenvolvimentu sira hodi bele fornese informasaun no konsellu kona-ba Legislasaun, Regulasaun no Prosedimentu relevante sira”, tenik Komandante TLPDP.

Geoff Turner haktuir liu tan katak estabelesimentu Gabinete Assesoria Juridika ida ne’e hanesan aspeitu importante ida ba sustentabilidade no independensia PNTL nian. Iha konkluzasaun, TLPDP iha esperansa atu Gabinete Assesoria Juridika ida ne’e hetan susesu absoluta iha nia aspeitu hotu-hotu.

Partisipa iha lansamentu ne’e Inspetór Jerál, ofisias Superior no ekipa TLPDP.

Media PNTL.  

 

Ema Nain 37 Mate Tanba Asidente Trafiku

20170605-2F5A0363

Dili- Polisia Nasional Timor-Leste (PNTL) rezista ema nain 37 mate tanba asidente trafiku ne’ebe maka akontese durante fulan Janeiru to’o Juñu tinan 2017.

Segundu Komandante Jeral PNTL Komisariu Polisia Faustino da Costa hateten durante fulan Janeiru to’o 8 de Juñu 2017 PNTL rezista kazu asidente trafiku hamutuk 812, ne’ebe rezulta  kanek kmaan 793, kanek todan 173 no mate nain 37, Nia hato’o asuntu ne’e ba jornalista sira iha Kuartel Jeral PNTL Kaikoli Dili.

Komisariu ne’e haktuirtan katak kazu ne’ebe rezulta vitima kanek todan no mate nia prosesu legal rezista iha Ministeriu Publiku no kontinua prosesu legal ba Tribunal hodi foti desijaun.

“Komandu PNTL informa ona situasaun ne’e ba Prezidente Republika katak asidente trafiku situasaun ida ne’ebe ita presiza atu hare laos PNTL deit maibe presiza kontribuisaun no kolaborasaun husi parte hotu,” dehan Komisariu Faustino.

Kazu asidente trafiku ne’ebe maka akontese tanba fator neglijensia humana tanba ne’e kampaña prevensaun no sosializasaun Lei Tranzitu Seguransa Rodoviaria liu husi media inportante no bele salva ema nia vida. Media PNTL

 

Komandu PNTL Munisipiu Husu Apoio Kapasitasaun Ba Lingua

20170609-2F5A0738

Dili-Komandante Polísia Nasional Timor-Leste (PNTL) husi munisipiu 13 husu ba parseiru desenvolvimentu Timor Leste Police Development Program (TLPDP) atu apoio Kursu lingua ba membru PNTL sira iha munisipiu.

Segundu Komandante Jerál PNTL Komisariu Polísia Faustino da Costa sexta semana kotuk (09/06) hafoin partisipa iha enkontru avaliasaun apoio servisu TLPDP mai PNTL hateten preukupasaun hirak ne’e komandante munisipiu sira hato’o tanba durante ne’e membru sira menus koñesimentu ba lingua ofisial Português no lingua Inglês.

“Problema ita nian mak ne’e, será que Komandante munisipiu sira kada semana tenke mai tuir formasaun iha Dili, ne’e gastu oinsa no viagem ba mai, parseiru nia pesoal mós limitadu, sera que parseiru sira tenke koloka pesoal iha kada munisipiu atu hanorin lian Português no lian inglês, hau hanoin ida ne’e kestaun ida ita tenke hare’e”, tenik Segundu Komandante Jerál PNTL.

Komisariu Polísia Faustino da Costa akresenta katak atu hatan ba kestaun ne’e maka Komandu orienta ona Centro Formação Polícia (CFP) atu bele tau iha Planu Asaun Annual ida atu oinsa iha tinan tuir mai bele iha kursu ruma, hanesan kursu ba lingua português semana hira ba membru na’in hira nune’e mós kursu ba lingua ingles atu nune’e wainhira membru ida mai partisipa, remata kursu hotu bele fila fali ba munisipiu.

Atu bele responde ba preukupasaun husi Komandu Munisipiu sira, maka Komandu jerál sei prepara Planua Asaun Annual ida atu oinsa maka bele realiza Kursu refere iha nasional hanesan iha CFP ou iha Kuartél Jerál, hafoin maka hare’e fila fli apoiu saida maka ita presija husi parseiru sira kona-ba pesoal ne’ebe maka sei hanorin lingua português no lingua ingles.

Media PNTL.      

Formasaun Eskolar Ba Kursu Sarjentu PNTL Remata, Hahu Formasaun Exersisiu

20170105-20161209-2F5A3251

Dili-Formasaun eskolar ba kursu Sarjentu Polísia Nasional Timor-Leste (PNTL) iha sexta semana kotuk (09/06) remata hafoin instruindu sira kompleta formasaun durante fulan hitu hahu’u husi fulan Dezembru tinan 2016 to’o fulan Juñu tinan 2017, loron 12/06 Instruindu sira sei halo pratika exersisiu durante fulan rua (2).

Komandante Centro Formação Polícia (CFP) Superintendente Arquimino Ramos hafoin partisipa iha enkontru avaliasaun apoio servisu TLPDP mai PNTL hateten hafoin formasaun eskolar, sei halo mós abertura ba formasaun exersisiu no Instruindu sira sei koloka ba idak-idak nia munisipiu no unidade idak-idak ne’ebe sira mai.

Durante formasaun exersisiu fulan rua (2), Instruindu sira sei halo pratika ba materia sira Môdulu nian mak hanesan Môdulu Sosio Komprimental, Môdulu Jurídiku, Môdulu Tékniku Profesional no Môdulu Taktikal Polisiamentu nian. Além de materia kona-ba Môdulu nian, durante fulan hitu (7) Instruindu sira mós aprende kona-ba Komandu no Lideransa, atu prepara Instruindu sira atu nsai Komandu seksaun, komandu Peltaun, komandu eskudra sira tuir Lei Organika PNTL nian no Regime Promosaun nian.

“Tanba razaun logistika ita haruka sira fila ba idak-idak nia munisipiu to’o loron 28 fulan Jullu, sira fila fali iha CFP atu halo preparasaun ba graduasaun, Instruindu PNTL hamutuk 114 fila fali ba idak-idak nia fatin no Instruindu hamutuk na’in hitu (7) husi nasaun Comunidade dos Países da Língua Portuguesa (CPLP) koloka deit iha CFP”, hateten Komandante CFP.

Superintendente Arquimino Ramos subliña katak tanba sira laiha poder polísial iha ne’e (Timor-Leste) Instruindu hamutuk na’in hitu husi nasaun CPLP ne’e, CFP deside ho aprovasaun husi Komandante Jerál PNTL nian hodi koloka deit iha CFP, tanba wainhira maka ita koloka sira ba iha munisipiu, sira labele atúa karik mosu situasaun ruma. Iha formasaun exersisiu ne’e, Instruindu sira sei halo pratika ba teoria sira ne’ebe maka durante fulan hitu (7) sira aprende iha kursu. Media PNTL.           

 

 

Avaliasaun Apoio Servisu TLPDP Ba PNTL

20170609-2F5A0738

Dili-Komandu Polísia Nasional Timor-Leste (PNTL) iha sexta ne’e (09/06) hamutuk ho parseiru dezenvolvimentu hala’o enkontru ida ho Timor Leste Police Development Program (TLPDP) hodi halo avaliasaun ba servisu ne’ebe halo durante tinan 2016-2017 ba PNTL.

“Ita hotu hatene katak PNTL desde 2014 iha ninia Planu Estratejiku ne’ebe defini area objetivu estratejiku ne’ebe presija ita atu atinji iha tinan 2018 iha ne’ebe Komandante PNTL munisipiu sira presija   akompaña no mós apár”, tenik Segundu Komandante Jerál PNTL.

Komisariu Polísia Faustino da Costa subliña liu tan katak husi area objetivu hirak ne’e, iha balun maka durante ne’e suporta no apoio husi parseiru sira hanesan TLPDP mai iha PNTL, tanba durante tinan sanulu-resin ba kotuk to’o oras ne’e PNTL hetan suporta maka’as husi TLPDP ho area oin-oin.

“Durante ne’e ita hetan apoio maka’a husi TLPDP iha area kapasitasaun, formasaun, suporta mós meius de apoiu ba insitituisaun PNTL, halo mós manutensaun ou reparasaun ba iha ekipamentus hanesan transporte inklui ita nia edifisiu balun ne’ebe TLPDP halo la se’es husi objetivu estratejiku lima ne’ebe defini ona”, hateten Komisariu Polísia ne’e.

Komandu Jerál PNTL apela ba Komandante Munisipiu sira atu bele aproveita didiak suporta no apoio programa sira ne’ebe maka TLPDP apoiu ba iha ita nia atendimentu públiku no aproveita atu bele dezenvolve liu tan area sira liu-liu hanesan area investigasaun, formasaun ba polísia komunitaria, IT atu it abele halo atendimentu diak liu tan.

Programa no area sira ne’ebe maka durante tinan 2016/2017 parseiru TLPDP halo ba iha membru PNTL sira hodi halo atendimentu ba iha komunidade sira, maka hanesan Formasaun, Projetu Lideransa no Jestaun, Sistema Jestaun Insidente, Ofisial Ligasaun Polísia, Polisiamentu Jerál, Servisu Informasaun Polísia, Jéneru, Governasaun no Krime Transnasional.

Iha sorumutu ne’e halo mós despedida ba iha Komandante TLPDP sesante Paul Dickinson ba iha Komandante foun Geoff Turner hodi assume kargu ba tinan 2017-2018. Partisipa iha enkontru ne’e Segundu Komandante Jerál PNTL, parseiru TLPDP no Komandante PNTL munisipiu 13.

Media PNTL.

Asaltu Malu iha Maliana PNTL Kaptura Suspeitu 11

20170608-2F5A0664

Dili- Komandu Polisia Nasional Timor-Leste (PNTL) munisipiu Bobonaro kaptura ona suspeitu nain 11 ne’ebe maka diskumfia involve iha kazu asaltu malu iha suku Holsa postu Administrativu Maliana hodi submete ba prosesu investigasaun.

Komandante PNTL munisipiu Bobonaro Superintendente Xefe Armando Monteiro hateten Suspeitu nain 11 ne’ebe maka PNTL kaptura oras ne’e dadaun iha sela detensaun Komandu PNTL munisipiu Bobonaro hodi submete ba prosesu investigasaun, Nia hato’o asuntu ne’e hafoin partisipa workshop prepasaun Eleisaun Parlamentar iha Hotel Ramelau Aimutin Dili (08/06).

Komandante Monteiro haktuirtan katak hafoin investigasaun sei submete ba Ministeriu Publiku hodi halo interogatoriu nune’e suspeitu sira responsabiliza ba hahalok ne’ebe sira komtete tuir lei Nu.5/2017.

Kazu asaltu malu ne’e akontese iha (07/06)  ho motivu Grupu Arte Marsiais (GAM) PSHT, IKS no komunidade babain iha diferensia opiniaun no ideolojia afilia ba organijasaun partidu, iha tempu hanesan ne’e nakonu ho emosaun entaun la simu ideia no ideolojia ida ne’e hodi halo konflitu ne’ebe rejulta vitima balu kanek no komunidade nia uma no sasan hetan estragus

Komandu PNTL munisipiu Bobonaro halo patrulamentu konjuntu hamutuk Batelaun Ordem Publika (BOP) no F-FDTL hodi neutralija situasaun, iha operasaun ne’e Polisia prende sasan evidensia hanesan fardamentu, sasan kroat no atributu Arte Marsiais hare ba evidensia hirak PNTL foti Autonotisia halo auto aprensaun no auto Flagrante Delitu no tama kedas auto detensaun..

PNTL nia prezensa halo atuasaun hodi asegura vitima hodi halo evakuasaun mai Komandu no hetan asistensia saude  no suspeitu sira oras ne’e dadaun iha sela detensaun hodi hein prosesu kontinuasaun ba hahalok ne’ebe maka sira halo.

“ Situasaun oras ne’e daudaun lao normal maibe presiza vijilansia ho seguransa patrulamentu intensivu hodi prevene ba problema kontinuasaun,” dehan Komandante Monteiro.

Kazu ne’e akontese iha suku Holsa no kontinua ba suku Odomau ne’ebe maka konsidera hanesan fatin konsentrasaun no risku ba konflitu PNTL identifika ona fatin hirak ne’e no halo patrulamentu tanba sempre iha provokasaun no ajitasaun husi GAM ne’ebe maka taka tia ona. Media PNTL

 

 

 

PNTL Kordena ho Orgaun Eleitoral Hodi Garante Susesu Eleisaun

20170608-2F5A0552

Dili- Polisia Nasional Timor-Leste (PNTL) halo kordenasaun servisu hamutuk ho Sekretariadu Tekniku Administrasaun Eleitoral (STAE) no Comisaun Nasional Elisaun (CNE) atu bele garante susesu ba Eleisaun Parlamentar.

Komandante Komandu Operasaun Superintendente Xefe Henrique da Costa hateten workshop durante loron tolu ho aprezentasaun lei eleitoral husi CNE no lalaok eleisaun husi STAE nune’e PNTL prepara nia forsa oinsa bele halo atividade prevensaun barak antes kampaña no eleisaun Parlamentar, Nia hato’o asuntu ne’e iha enseramentu workshop preparasaun Eleisaun Parlamentar iha Hotel Ramelau Aimutin Dili Kinta (08/06).

Komandante ne’e haktuirtan katak PNTL halo ona enkontru hamutuk ho autoridade sira iha munisipiu hanesan Lider Partidu Politiku, Lider joventude, Veteranus no Autoridade Lokal sira para oinsa kopera no servisu hamutuk hodi halo prevensaun atu labele mosu problema.

“Esperensia iha pasadu sai lisaun ida ba PNTL atu halo preparasaun diak antes kampaña no eleisaun.”

Komandante Henrique haktuirtan katak iha Fatin hirak ne’ebe maka identifika risku ba konflitu Komandu Jeral sei apoiu membru sira ba munisipiu hirak ne’ebe maka sira nia membru la to’o; Alende ne’e Unidade Espesial Polisia (UEP) sei halo movimentu to’o munisipiu hodi halo prevensaun durante periodu kampaña.

Entertantu Prezidente Interinu CNE Duarte Tilman hateten CNE halo aprejentasaun Lei Eleitoral Lei Nu.9/2017 hodi esplika konaba Lei Eleitoral no komprimentu legalidade durante kampaña ka prosesu Eleisaun Parlamentar.

Nia haktuirtan katak CNE mos fahe informasaun konaba krime eleitoral no oinsa maka PNTL bele halo atuasaun tuir regra no lei haruka, nune’e kuandu halo atuasaun tuir regra lalika hakfodak tanba estadu de diretu demokratiku katak buat hotu tenke lao tuir regra.

“Atu susesu ema hotu tenke lao tuir regra ne’ebe maka determinadu hanesan iha tempu kampaña tenke disiplina atu nune’e populasaun, joven ka votantes sira labele sai vitima tanba deit tuir kampaña balu tenke ba ospital, responde iha Tribunal ou tama kadeia, ” Tilman esplika.

Iha okajiun ne’e Komandante PNTL munisipiu Bobonaro Superintendente Xefe Armando Monteiro rekomenda ba CNE atu halo sosializasaun ba lideransa partidu iha nivel nasional, munisipal no postu administrative atu nune’e sira halo edukasaun votante ba sira nia militante no eleitor sira nune’e sira kompriende sira nia dever no direitu.

Workhop preparasaun Eleisaun Parlamentar ne’ebe maka halao durante loron tolu (06-08) de Juñu hetan partisipasaun maximu husi Komandante PNTL munisipiu 13, Komandante Unidade no Xefe Servisu sira nomos Reprejentante husi F-FDTL. Media PNTL

 

Komandu PNTL Halo Enkontru Ba Preparasaun Seguransa Eleisaun Parlamentar

20170606-2F5A0409

Dili_Komandu Polísia Nasional Timor-Leste (PNTL) realiza enkontru iha Hotel Ramelau tersa ne’e (06/06) ho Komandante PNTL Munisipiu, Komandante Unidade no Falintil Forsa Defeza Timor Leste (F-FDTL) hodi diskuti planu operasaun seguransa ba eleisaun parlamentar 2017.

Komandante Jerál PNTL Komisariu Julio da Costa Hornay hateten enkontru ne’e Komandu halo ba dala tolu ona normalmente wainhira besik ona tempu eleisaun, Komandu Operasaun prepara planu operasaun seguransa nian ba Komandante Munisipiu sira.

“Komandu Operasaun prepara planu seguransa nian hodi bolu komandante munisipiu no komandante unidade sira hodi aprezenta, atu bele apár malu ho planu operasaun ne’ebe maka prepara ona ba seguransa eleisaun, atu komandante munisipiu hotu bele iha koñesimentu klean kona-ba planu operasaun ne’ebe maka preparadu ona atu uja ba iha seguransa eleisaun parlamentar ninian”, tenik Komandante Jerál PNTL.

Komisariu Julio da Costa Hornay hatutan liu tan katak iha planu operasaun ne’e mós kada komandante munisipiu idak-idak sei aprezenta kompozisaun pesoal, nesesidade sira ne’ebe presiza ba iha apoio seguransa eleisaun nian.

Media PNTL.