Komandu PNTL Husu Sidadaun Hotu Nia Kolaborasaun No Kontribuisaun Iha Eventu Dili Internasional Marathona

310289765_184389284100658_8707506109009404993_n

Dili, Komandu Polísia Nasional Timor-Leste (PNTL) iha loron 21 fulan Setembru tinan 2022 simu responsabilidade ida mai husi Komisaun Organizadora, tanba iha loron 08 fulan Outubru tinan 2022 oras 06:00 dader, Timor-Leste sei sai uma na’in no realiza eventu Dili Internasional Marathona.

Porta Voz Komandu PNTL Superintendente Xefe Armando Monteiro akompaña husi Segundu Komandante PNTL Munisipiu Dili Superintendente João Sancho Pires no Xefe Departamentu Seguransa Rodoviaria PNTL Superintendente Assistente Muzinho Albino liu husi konferensia imprensa tersa-feira (04/10) ne’e hateten Start no finish eventu ne’e husi Palasiu Prezidente no sei partisipa Atleta Internasional hamutuk ema na’in 50 mai husi nasaun Kenya, Angola, Korea do Sul, Malaysia no Indonesia.

“Partisipa mós husi Atleta Nasional, komunidade, estudante, funsionariu públiku, militar, polísia, membru governu, membru parlamentu, embaixada sira, Bupati na’in 3 husi NTT, hodi harame Eventu Dili Internasional Marathona ida ne’e; ho objetivu realiza eventu ida ne’e maka atu promove Paz, Estabilidade, Potensialidade Turistika Timor-Leste nian, desportivu no Saúde”, haktuir Porta Voz Komandu PNTL ne’e.

Superintendente Xefe ne’e afirma tan katak relasiona ho karta husi Komisaun Organizadora Dili Internasional Marathona Nu.Ref:29/KO-DIM/IX/2022, 21 Setembru ho asuntu Pedido Fasilita Implementasaun Dili Internasional Marathona 2022 no karta husi Kaza Militar Nu.Ref:40/CM/IX/2022, 22 Setembru ba Komandu Jeral PNTL ho asuntu Apoiu Seguransa no Partisipasaun ba Dili Internasional Marathona, maka Komandu Jerál PNTL apela:

  1. Sidadaun hotu ne’ebe mak halo movimentu ho transporte husi munisipiu mai no iha kapital Dili hodi kolabora ho autoridade seguransa ne’ebe koloka iha Estrada públika fasilita ita nia viajen ho diak hodi evita engrafamentu.
  2. Komandu PNTL sei taka dalan ou hapara movimentu transporte totalmente, rute ne’ebe maka atleta sira sei liu husi Estrada públiku diresaun husi Aitarak Laran, Kruzamentu Loja Makikit Fatuhada, kontinua to’o rotunda Prezidente Nicolau Lobato, fila no tun ba Pantai Kelapa, Marconi, Palapaso, Kruzamentu Mandarin, Farol, Colmera, Largo Lecidere, Ponte BJ.Habibie Bidau Santana, to’o iha Area Branca Metiaut, fila fali mai Lecidere, Palasiu Governu, Colmera, Mandarin, Palapaso no sei loke hikas wainhira eventu ne’e remata.
  3. Transporte públiku mai husi diresaun Maliana, Ermera, Liquiça, Tasi-Tolu liu husi Golgota, Ponte Comoro 3, Covalima, Ainaro, Manufahi, Aileu tama Dili ho normal, parte Leste liu husi Fatuahi tama kapital Dili, tun mai husi Bairo-Pite, Bebora sei liu Pasar Tais Colmera inklui Ambulansia no Caro Funerario.

“Komandu Jerál PNTL mós husu ba sidadaun hotu nia kolaborasaun no kontribuisaun hodi garante estabilidade no seguransa hodi sai uma na’in diak ba eventu Dili Internasional Marathona ida ne’ebe mak sei partisipa husi atleta nasional no internasional hamutuk ema rihun ida resin”, tenik Xefe Gabinete Relasaun Públika PNTL ne’e.

Apela nafatin ba komunidade sira ne’ebe hela iha area Estrada públiku diresaun ou rute sira ne’ebe atleta sira sei liu, wainhira laiha nesesariu ka urjensia husu atu kolabora oinsa bele sai na’in diak ba eventu ne’ebe importante ne’ebe maka foin primeira véz hala’o fila fali hafoin Surtu Pandemia Covid-19.

Eventu ne’e rasik iha kategoria ha’at ho nia rute maka hanesan:

  1. Rute 3 Km ho rute start: Palasiu Prezidente, Quartel F-FDTL, fila kruzamentu Loja Makikit, Igreja Pentekoste Fatuhada, Embaixada Australia, Kampung Alor; Finish: Palasiu Prezidente.
  2. Rute 10 Km ho rute start: Palasiu Prezidente, fila Rotunda Prezidente Nicolau Lobato, tun ba Timor Plaza, Pertamina Pantai Kelapa, to’o mai Markoni no sa’e fali mai iha Palapaso, embaixada Indonesia mosu iha lampu merah Aitarak Laran no fila iha kruzamentu Mandarin no finish iha Palasiu Prezidente.
  3. Rute 21 Km ho rute start husi Aitarak Laran, Kruzamentu Loja Makikit Fatuhada, kontinua to’o rotunda Prezidente Nicolau Lobato, fila no tun ba Pantai Kelapa, Marconi, Palapaso, Kruzamentu Mandarin, Farol, Colmera, Largo Lecidere, Ponte BJ.Habibie-Bidau Santana, to’o iha Area Branca Metiaut, fila fali mai Lecidere, Palasiu Governu, Colmera, Mandarin no finish iha Palasiu Prezidente.
  4. Rute 42 Km ho rute start husi Aitarak Laran, Kruzamentu Loja Makikit Fatuhada, kontinua to’o rotunda Prezidente Nicolau Lobato, fila no tun ba Pantai Kelapa, Marconi, Palapaso, Kruzamentu Mandarin, Farol, Colmera, Largo Lecidere, Ponte BJ.Habibie-Bidau Santana, to’o iha Area Branca Metiaut, fila fali mai Lecidere, Palacio Governo, Colmera, Mandarin no hadulas dala rua hafoin finish iha Palasiu Prezidente.  Media PNTL.

Xefe Estadu Hala’o Dialogu Ho GAM No GAR

IMGL0883

 

Dili, Prezidente Repúblika Demokrátika Timor-Leste (RDTL) Dr. José Ramos Horta hala’o dialogu ho Grupu Arte Marsiais (GAM) no Grupu Arte Rituais (GAR) atu hametin dame hodi kontribui ba dezenvolvimentu nasional. Tema ba dialogu ne’e rasik maka “Dialogu Mak Dalan Ba Promove Paz, Estabilidade, Unidade No Garante Dezenvolvimentu Nasional”, ne’ebe hala’o iha resintu Palasiu Prezidensial Bairu-Pite Dili, segunda-feira (03/10) ne’e.

Aktividade ida ne’e realiza tanba Prezidensia koopera hamutuk ho Sekretariu Estadu Juventude No Desportu (SEJD) liu husi Komisaun Reguladora Arte Marsiais (KRAM). Objetivu husi dialogu ne’e maka atu konvida komponente hotu-hotu iha nasaun laran inklui GAM no GAR hanesan mós komponente ba desenvolvimentu nasional.

“Hau husu ba parte hotu atu labele jeneraliza GAM no GAR hanesan kriminozu, maibé tenke buka define no hatene uluk problema ne’ebe maka akontese nia hun ho lolos, nune’e maka ita buka koalia halo didiak, organiza atu joven sira bele hetan fatin ida iha sosiedade atu kontribui ba hametin paz iha sosiedade nia le’et”, tenik Prezidente Repúblika ne’e.

Tanba ne’e atu evita konflitu mosu iha sosiedade nia le’et maka Xefe Estadu iha ona planu atu kria Peace Corps Timor-Leste nian hanesan mós grupu ne’ebe kria husi Estadu Unidus Amerika (EUA) hodi joven sira hakbesik ba komunidade hodi halo servisu oin-oin iha agrikultura, ajuda komunidade sira hala’o aktividade hanesan hamos lixu, ajuda halo produsaun ba agrikola, halo barajen kikoan sira ba natar hodi hamenus konflitu.

IMGL0949

Iha fatin hanesan SEJD Abrão Saldanha hateten parte governu liu husi SEJD no KRAM prepara ona Lei foun ba GAM no GAR hodi bele hatama iha sub-sistema nune’e bele regula organizasaun arte marsial sira ho diak liu tan. Sub-sistema sira ne’e maka hanesan enkuadra sira iha Sistema Nasional Desportu, hanesan kria kompetisaun kampionatu ba GAM no GAR sira. Tanba ne’e maka SEJD servisu hamutuk ho ekipa liña Ministerial sira hanesan Polísia Nasional Timor-Leste (PNTL), Falintil Forsa Defesa Timor-Leste (F-FDTL), Ministeriu Edukasaun no Ministeriu Justisa hodi prepara Lei foun ne’e.

Entretantu, Komandante Jerál PNTL Komisariu Polísia Faustino da Costa iha ninia intervensaun ba dialogu ne’e hateten ita tenke simplifika regras hotu ne’ebe maka ita adopta no aplika ba iha aktividade GAM no GAR nian.

IMGL0832

“Sé karik ita uja ita nia ema sira ho diak, ita aproveita joven sira, ita tau regras ida ne’ebe merese, kontrolu ne’ebe mais efisiensia no efikasia, ne’e ita sei la hasoru dezafiu no ita sei la hasoru problema sira ne’ebe oras ne’e dadaun ita enfrenta, kuandu iha regras no kontrolu ne’ebe merese, ita hotu garante katak sei la mosu konflitu iha sosiedade nia le’et”, afirma Komandante Jerál PNTL ne’e.

Aktividade ne’e hetan partisipasaun másimu husi lideransa hamutuk ho membru sira GAM nian hanesan PSHT, Kera-Sakti, KORK no GAR hanesan 77 no Kolimau 2000. Partisipa mós iha dialogu ne’e Xefe Estadu Maior F-FDTL, Komandante Jerál PNTL no SEJD. Tuir planu Prezidente Repúblika sei halo tan ekontru partikular ida ho kada lideransa GAM no GAR atu bele buka solusaun hamtuk ba problema hirak ne’ebe akontese ikus-ikus ne’e iha kapital Dili.

Media PNTL.  

CFP Ensera Kursu KSOT ba PNTL Dili

IMGL0604

Dili- Centru Formasaun Polisia (CFP-sigla portuges) ensera Kursu Supervizaun Operasaun Terrenu (KSOT) ba membru PNTL munisipiu Dili atu nune’e bele iha kompetensia liutan hodi Superviziona no halo operasaun iha terrenu.

Komandante CFP Superintendente Xefe Polisia Arquimino Ramos hateten kursu KSOT ne’e ba nivel jestor sefia sira oinsa atu halao knar tuir konseptu no teoria iha lideransa no jestaun tanba konseptu no teoria hirak ne’e sempre iha mudansa kada tinan tanba ne’e maka konyesmentu hirak ne’e presija hadia no aprende bebeik para oinsa halao knar ho diak, nia hato’o asuntu ne’e iha CFP Komoro Dili, sexta (30/09).

Nia hatutan Iha servisu operasional iha terrenu uza Sistema KIHTOKA Kumprimenta, Identifika, Husu, Tanba sa, Opsaun, Komfirma no Asaun ne’ebe maka antes ne’e ita seidauk rona karik ho formula foun ne’ebe ita hamosu ne’e bele aplika hanesan prosedur ne’ebe aplikavel ba Polisia iha mundu wainhira halo atendementu ba komunidade atu bele hetan simpatia husi komunidade no sira bele kolabora ho Polisia. Polisia uza stratejia oi-oin atu minimija krime no problema desintendementu ne’ebe maka akontese iha ita nia area hodi atinji objetivu misaun PNTL tuir konstituisaun haruka.

IMGL0593

Kursu KSOT ne’e halao dala rua ona ba nivel sefia no Komandu, ita hein katak performansia PNTL munisipiu Dili husi ne’e ba oin sei hadia ba beibeik.

Alende ne’e kursu ida ne’e mos atu responde promosaun PNTL nian, iha promosaun tranzitoriu, ita hotu hatene ita tuir ezame promosaun hafoin hetan promosaun, se la liu husi formasaun ida ne’e ne’ebe merese akontese iha karera Polisia nian.

Iha okajiaun ne’e Diretur FDCH Cristovão dos Reis hato’o parabens ba formandu sira ne’ebe susesu iha kursu ne’e hodi aumenta konyesmentu no abilidade ho nia objetivu atu tulu Komandu PNTL munisipiu Dilihodi bele asegura seguransa no moris hakmatek komunidade nian nune’e dezenvolvimentu bele lao ba oin.

Nia hatutan hanesan lideransa imi habelartan informasaun ba membru sira, komunidade no joven sira atu kumpriende ida-idak nia servisu no funsaun hodi halao servisu tuir lei haruka.

Kursu KSOT ne’e halao durante semana rua (19-30 setembru) ba Komandante Eskuadra, Komandante Seksaun sira iha munisipiu Dili hamutuk nain 17 ho apoiu finanseru husi Fundu Dezenvolvimentu kapital Humanu (FDCH-sigla portuges). Serimonia enseramentu ne’e kompleta ho entrega sertifikadu ba formandu sira, partisipa iha serimonia ne’e Instrutor no formandu sira. Media PNTL

Sip Nasionál Kaptura Suspeitu Nain-3 Ne’ebe Envolve Iha Krime Jeral Lori Halai Estudante Nia Motor

Dili, 02 outubru 2022 (SRP) –Polísia Nasionál Timor-Leste (PNTL), liuhosi Servisu Informasaun Polísia Nasional (SIPN) asegura suspeitu mane nain-3 ho naran inisiál JS, HUS no LWW ne’ebé envolve krime jeral ba ba kazu lori halai komunidade nia motor ho marka KLX D’Trackker Xapa Matrikula O.2003 iha Kapitál Dili

309444150_1533068913820771_8734969867109845008_n

Suspeitu JS, tinan 24, hela iha Matadouro-Gan Pirates, hosi Baucau-Qelekai nudar funsionariu publiku no Suspitu HUS, tinan 31, sidadaun Bangladesh hela iha Ai-Mutin ne’ebe

hamutuk ho suspeitu JS modifika motor no troka ona xapa matrikula ba Q.3133 inklui buka ema atu hola motor naok. Enkuantu Suspeitu LWW, tinan 36, sidadaun Xines, hela iha Manleuana, Rate-Ain, suspeitu sira mai peñor motor naok ba nia hodi fa’an tutan.

310396469_1533068763820786_6390273080474989071_n

Vitima ho Naran Jaimito da Silva Sarmento, tinan 19, husi Munisipiu Manufahi, nudar estudante ida ne’ebe hela iha Lahane Osidental, mai hato’o keixa katak nia motor ema lori halai. Iha momento ne’e kedas vitima rasik halo keixa iha edifisiu SIPN no ekipa servisu halo vizilansia ba to’o iha Munisipiu Covalima maibe lahetan no ikus mai ekipa esforsa an buka tuir suspeitu sira no konsege hetan iha area Manleuana.

Hafoin halo identifikasau ekipa entrega ona evidensia hamutuk ho suspeitu sira ba iha Seksaun Investigasaun Nasional (SIKN) hodi submete ba iha prosesu investigasaun nia laran.  Media Servico Relasaun Publika Ministru Interior.

 

 

 

UPF Selebra Aniversariu Ba Dala 19 Ho Promosaun Diviza Ba Ajente Sira

307919385_1532929600501369_7949354576347804644_n

BATUGADE, 02 outubru 2022 – Unidade Patrullamentu Fronteira (UPF), hosi Polisia Nasional Timor Leste (PNTL), komemora nia aniversariu ba dala 19 ho tema “HAMETIN SERVISU HO PARSERIA SIRA HODI GARANTE SEGURANSA IHA LIÑA FRONTEIRA”. Tema sentral ne’e ho nia objetivu maka atu bele hametin liu tan liña koordenasaun entre PNTL liu-liu membru UPF ho autoridade seguransa Repúblika Indonézia hodi bele hala’o servisu di’ak liu tan iha futuru.

Serímonia ne’e halo ho revista ba parada iha formatura hosi Vise-Ministru Interior, Antonio Armindo, nudar inspetor da seremonia no transfere kondekorasaun liuhusi promosaun deviza ba ajente sira no entrega mos sertifikadu de louvor ba membru UPF ne’ebé durante tinan barak hatudu sira-nia dedikasaun presta sira-nia servisu ho disiplina no profisionál.

“Ohin ha’u mai iha ne’e reprezenta Governu Timor-Leste, partikularmente no Ministru Interior atual ita nia Primeiru Ministru, Sua Excelência Jeneral Taur MatanRuak iha ne’e hodi selebra ezisténsia UPF ba dala 19. Tanba ne’e hau lori Governu Timor-Leste nia naran hakarak kongratula membru UPF tomak hahu hosi Komandante Unidade toó ajente sira ba imi nia servisu durante ne’e, liuliu halo kontrolu movimentu ema iha liña fronteiras hotu liu-liu ba transaksaun ilegál, ilisitiu, apreensaun ba sasán ne’ebé hatama ho ilegalmente, tráfiku umanu no seluk tan”, informa Vise-Ministru Interior, Antonio Armindo, perante parada iha instalasaun Kuartel UPF Batugade, (30/09/2022).

Nia dehan, fronteira terrestre timor nian iha espasu ne’ebe luan tebes no presija kolaborasaun maka’as no konsiensia husi komunidade sira atu evita atividade ilegal nune’e bele asegura diak fronteira tasi no rai maran.

“Hodi Governu Timor-Leste nia naran agradese mos ba prezensa husi ita-nia bainaka sira husi nasaun viziñu, Indonézia tanba ho prezensa iha ne’e importante tebes hodi bele hametin liutan ita nia kooperasaun nasaun rua ne’e nian, espesialmente iha setór seguransa” salienta.

Iha biban ne’e Antonio Armindo mos agradese ba komunidade sira iha fronteiras Terrestre tanba iha kolaborasaun diak hodi pasa informasaun ba autoridade seguransa sira.

308872151_1532935827167413_4298224954765463377_n

“Seguransa iha fronteira responsabilidade ita hotu nian. Hau agradese belun sira husi Indonézia liuliu hirak ne’ebé hela besik iha fronteira ba imi nia kooperasaun no asisténsia durante tinan barak nia laran. Hau fiar katak ita sei kontinua koopera di’ak liutan nune’e bele asegura seguransa iha fronteira Terrestre. Ha’u hakarak reinteira tan katak, GOTL iha komitmentu nafatin hodi hametin seguransa fronteira atu bele proteje no kombate tráfiku umanu, kontrabandu migrante no forma krime organizadu transnasional sira”, afirma.

Governante ne’e hatutan, Ministériu Interior kontinua investe maka’as hodi halo treinamentu ho formasaun oi-oin para melhora membru sira nia kapasidade operasionais nune’e bele hala’o misaun no orden servisu sira tuir lei no orden.

“Ita-nia Diresaun Jeral Servisu Migrasaun kontinua halo sosializasaun ba Lei Migrasaun no Ázilu no Lei Tráfiku Umanu iha munisipiu sira ne’ebe besik fronteira. Governu ida ne’e mos apoiu UPF hodi halo konstrusaun postu seguransa foun balu, alende halo manutensaun kiik sira no sei kontinua identifika fatin sira ne’ebe ita tenke konstrui tan postu foun”, salienta.

309640625_1532929653834697_6431589594108846707_n

“Ita agradese ba parseiru sira husi Guvernu Australia liu hosi Embaxada Austrália no IOM ba sira nia apoiu tantu formasaun no material durante tinan ida-ne’e hodi hare’e konaba Jestaun Fronteira liuliu atendimentu públiku ba ema tama no sai. Lahaluha mos ba parseria lokal sira seluk hanesan Maun Mahoka, nia nudar timor oan ida ne’ebe laran luak tebes hakarak kontribui ba setor seguransa. Tanba ne’e hau agradese tebes ba sira nia laran di’ak no ita espera sei kontinua ba futuru. Molok atu remata, hodi Ministru Interior nia naran, ha’u apela nafatin ba ita-boot sira atu kontinua hatudu disipliña, profisionalizmu no servisu ho netral nafatin hodi bele tau-matan ba ita-nia komunidade no vijilánsia másimu iha fronteira. Ha’u konfia ita-boot sira iha hala’o imi nia misaun servisu no susesu nafatin”, hakotu.

Ministru Justisa, Segundu Komandante Jeral PNTL, Komandante Komandu PNTL Munisipiu Bobonaro, Komandnte UPF, Komandante UEP, Komandante DANSATGAS PAMTAS 744 RI-RDTL, Kepala Imigrasi Kabupaten Belu, Kepala Bea dan Cukai, Kepala PLLPN, Autoridade Munisipiu Bobonaro, Konsuladu TL-Kupang, Adidu Seguransa POLRI, ofisiais PNTL no FDTL, Amu Kapelaun PNTL, Amo Diretor Verbo Divinho, parseria lokal no internasional, sivitas akademikas hosi UNTL no UNDIL ne’ebe halo peskija iha fronteira, inklui autoridade lokal no komunidade sira ne’ebe hela besik iha area refere.

Media, Serviços Relações Públicas

 

Komandu PNTL Halao Enkontru Preparasaun Seguransa Dili Maratona

IMG_9387

Dili- Komandu Polisia Nasional Timor-Leste (PNTL) halao enkontru Preparasaun Seguransa ba Eventu Dili Maratona Internasional ne’ebe maka sei halao iha loron 08 outubru ne’ebe hodi promove paz no turismo

Iha enkontru ne’e Komandante Komandu Operasaun Superintendente Xefe Polisia Pedro Belo halo aprejentasaun konaba planu seguransa oinsa bele asegura seguransa ba atleta sira no kontrola movimentu transporte hodi nune’ebe labele mosu engarafamentu durante blokeia estrada no prevene asidente(soke) atleta sira.

Eventu Dili Maratona Internasional organiza husi Prezidente Republika Jose Ramos Horta no sei partisipa husi atleta internasional hamutuk nain 50, nasional 12 komunidade estudante hamutuk 1.000 resin mak sei partisipa fun run.rihun resin husi komunidade, estudante, fungsionariu publiku, Militar Polisia, membros governo, Parlamento, Fungsionario embaixada nasional no Internasional nomos Bupati husi NTT nain 3 mos sei marka prezensa iha eventu Dili Maratona Internasional hodi harame eventu ne’e.

Objetivo husi eventu internasional ida ne mak promove paz estabilidade iha rai laran hosi kriasaun atividade desportivas, kria oportunidade ba atletasa nasional sira hodi bele prepara sira nia-an atu partisipa iha eventu internasional sira, promove potensialidade turistika timor leste nian ba mundu hodi atria vizitantes/ turista sira no kria kondisaun moris saudavel ba timor –oan sira liu hosi sira nia pertisipasaun iha atividade desporto maratona.

Dili Maratona ho kategoria

3 KM (FUN RUN)

10 KM

21 KM

42 KM

Komandante Operasaun husu ba Komandante sira atu hatudu responsabilidade no akuntabilidade durante asegura seguransa ba eventu Dili Maratona Internasional, membros hotu iha ona fatin kolokasaun molok eventu hahu’u tuir planu operasaun, labele husik hela fatin molok eventu seidauk remata, briefing ba ba membros hotu molok halao servisu operasaun no hatudu disiplina profesionali durante halao servisu operasional.

IMG_9360

Iha oportunidade ne’e Komandante Jeral PNTL Komisariu Polisia Faustino da Costa enkoraja membru PNTL atu partisipa iha Dili Maratona hodi hadia saude.

Enkontru ne’e partisipa husi Segundu Komandante munisipiu Dili, Komandante Unidade Espesial Polisia (UEP), Segundu Komandante UPF, Segundu Komandante UPM, Xefe Departamentu, Xefe Seksaun no Xefe Gabinete.

Iha enkontru ne’e halo mos avaliasaun ba inplementasaun Seguransa Dili hakmatek nune’e Koamndante ida-idak relata sira nia servisu operasional ba Komandante Jeral Komisariu Polisia Faustino da Costa no Segundu Komandante Jeral Komisariu Polisia Mateus Fernandes. Media PNTL

PNTL Halao Workshop Sistema IMS ba Nivel Ezekutivu

IMGL0439

Dili- Komandu Polisia Nasional Timor-Leste (PNTL) halao workshop Sistema Jestaun Insidente (IMS-sigla ingles) ba Komandante munisipiu, no Unidade konaba oinsa utilija sistema dijital hodi relata servisu lor-loron, kazu asidente no Insidente ba Komandu Jeral.

Komandante Komandu Operasaun Superintendente Xefe Pedro Belo hateten workshop ida ne’e inportante teb-tebes ba Komandante sira atu iha konyesementu oinsa bele kompriende sistema ne’e ho diak hodi orienta membru sira iha terrrenu bele halao servisu ho diak, Nia hato’o asuntu ne’e iha Sentru Formasaun Polisia Comoro Dili, segunda (26/09).

Nia hatutan atu hatene ita nia susesu iha terrenu maka ita mos presija relatoriu tanba relatoriu maka bele suporta ita nia servisu no hatudu ita nia susesu. Akompana didiak aprejentasaun ne’e no kontinua hatutan ba membru sira iha terrenu, atualiza nafatin servisu ne’ebe maka halao husi aldeia to’o mai Ofisial Polisia Suku (OPS) sira halo relatoriu ba Komandu munisipiu no Komandante munisipiu hato’o tutan ba Komandante Jeral nune’e kada asidente no insidente iha teritoriu laran tomak Komandante Jeral bele akompana ho diak no hato’o relatoriu ba governu tutela ne’ebe maka toma konta ba area seguransa.

“Husu nafatin ba Komandante sira ita iha sistema IMS tanba ne’e uza ho didiak tanba iha pontus no kriteria ne’ebe maka tau tia ona konaba insidente, asidente, patrullamentu, no servisu hotu-hotu ne’ebe maka PNTL halo nune’e Komandante Jeral no Komandante hotu-hotu bele asesu ,”dehan Belo.

IMGL0478

Iha workshop ida ne’e Xefe IMS no IT maka halo aprejentasaun tanba ne’e husu ba Komandante sira atu akompana didiak nune’e kuandu iha avaliasaun ba Komandu munisipiu sira ita bele hatene katak prestasaun servisu ne‘e bele hare iha neba.

Entertantu Komandante Jeral PNTL Komisariu Polisia Faustino da Costa hateten Sistema Jestaun Insidente uza durante tinan barak ona no oinsa Komandante sira monitorija no akompaña tanba prioridade governu nian ida maka governu elektroniku entaun signifika se ita iha ona sistema ne’ebe instaladu entaun tenke  uza ho diak, efikas no efisiente nune’e hamenus mos gastus, iha tempu pasadu lori relatoriu ne’e mahar bot maibe ohin loron kuandu hotu-hotu uza sistema ne’e ho diak la presiza relatoriu ne’ebe manual maibe bele haruka liu husi email deit.

Nia hatutan workshop ohin foku liu ba jestaun insidente ne’e buat ida ne’ebe maka durante ne’e Komandante sira akompaña durante ne’e tanba husi akontesementu sira maka Komandante sira dejena sira nia planu servisu operasaun.

“Hau mos orienta ona atu ba oin labele iha diferente dadus entre Ospital no PNTL tanba ita nia situasaun maka ne’e iha kapital Dili asidente ne’ebe involve parte rua motor ho motor normalmente Polisia ba atende sira dehan husik ba maun sira ami rezolve mesak hafoin sira ba konsulta iha ospital entaun saida maka sistema ne’e haruka desde kuandu iha akontesementu asidente Polisia tenke rejistu no prosesu; Se parte rua atu rezolve mesak ne’e problema ketak ida nune’e ita bele hare ba oin prosesu kontinuasaun ita tenke iha dadus ne’ebe hanesan,”Komisariu esplika.

Nia haktuirtan Ami hatene katak babain sira balu ne’ebe hakarak rezolve mesak ne’e tanba sira nia transporte la iha kondisaun no laiha dokumentu ruma entaun sira evita tia no dehan Maun Polisia sira lalika ami rezolve deit maibe Komandu nia orientasaun mak ne’e kualker atendementu  Polisia tenke rejistu no atualija

IMGL0408

Iha okajiaun ne’e Komandante TLPDP Superintendent Daren Booy hateten workshop ida ne’e iha materia inportante atu diskuti no inportante tebes ba Komandante munisipiu sira atu hatene konaba insidente hotu-hotu ne’ebe maka akontese iha komunidade no tenke relata no rejistu iha IMS atu nune’e Komandante Jeral no Nai ulun sira bele hatene no halo prioridade saida maka presija atu halo.

Nia akresenta sistema IMS ne’ebe maka ita uza daudaun desde uluk to’o agora iha situasaun difikuldade balu ne’ebe ita hasoru no ita sei diskuti konaba IMS ba futuru nian. Agora ba oin TLPDP sei halo esforsu servisu hamutuk ho PNTL atu dejenutan sistema baze de dadus ida ne’ebe kontemporariu, esforsu ne’ebe ita sei halo sei atinji buat ne’ebe ita espera iha tinan tolu nia laran nune’e bele realija ona.

Workshop durante loron tomak ne’e loke husi Komandante Jeral akompaña husi Komandante Komandu operasaun, Komandante CFP no Komandante TLPDP no partisipa husi Komandante munisipiu, Komandante Unidade, Xefe Departamentu Xefe Seksaun, Xefe Servisu no estajiariu husi UNTL no IOB. Media PNTL

Ekipa Fc MI Okupa Segundu Lugar iha Jogu Finál Tasa Fronteira

306833846_1527666917694304_4726081950331214960_n

BATUGADE, 25 setembru 2022 – Ekipa Futeból Ministériu Interior hakat ba finais kontra klubu husi Coverde F, Iha Kampu Sanirin.

Iha jogu refere klube rua anima tebes adeptus ne’ebé partisipa no asiste jogu iha kampu Sanirin, entertantu iha jogu ne’e klube rua ne’ebé hala’o jogu ho ritmu aas, iha 90 Minutu nia laran hodi rezulta golu ba malu ho eskór 1-0 Iha minute segunda parte nian. Golu ne’e marka husi klubu Coverde FC ho nia jogadór númeru kamizola 9. Hodi halo ekipa MI sofre golu 1 husi Coverdi.

Alende ne’e ekipa adversariu (MI) mós lalakon nia espiritu desportivu hodi hala’o nafatin jogu ba mai, maibé la rezulta golu, hodi halo empata iha 90 minutu nia laran. Ekipa rua ne’e hala’o jogu ho di’ak tebes hodi anima adeptus klubu rua ne’e nian to’o remata.

Tuir kapitaun Coverde fó nia komentariu katak “sente kontente ho rezultadu jogu, sira-nia klube manan no lalakon iha tasa refere durante hahú inísiu jogu to’o remata nia husu ba ekipa klubu hotu atu labele lakon espíritu vontade ba desportu liu-liu ba sira ne’ebé partisipa jogu maibé la to’o final, iha parte ida nia mós sente orgullu nia ekipa bele fó rezultadu pozitivu ba tasa Fronteira ne’e”.

307123911_1527666061027723_316481322782292973_n

Iha seremónia finál ba tasa Fronteira ne’e komandante UPF, Superintendente Polísia Euclides Belo, hateten, Ohin ultima jogu ba tasa fronteira nian ne’ebé sei anima ita iha kampu sanirin, iha fatin hanesan nia hatutan tán, ekipa husi Ministériu Interiór hasoru Coverde, tanba ne’e maka hanesan komandante Unidade Fronteira hanesan mós konselleru ba aktividade ida ne’e. Seremónia enseramentu tasa fronteira, susesu ba ekipa rua ne’ebé joga iha lokraik ne’e husu hotu-hotu atu anima komunidade ne’e tanba Domingo ohin nian ko’alia kona-ba haksolok,

Ohin imi nain 21 iha kampu laran ne’e sei fó kontente no ksolok ba bainaka sira.

Ikusliu komisaun organizadóra fahe mós tasa ba manan nain husi primeiru 1-3 lugar, no Ministériu Interior hetan segundu lugar husi tansa Fronteira ne’e.   Serviços Relações Públicas

 

Operasaun Lao Ain Komandu PNTL Munisipiu Dili Asegura Membru PSHT Nain 26

308590363_1525903811203948_866127699590969857_n

Dili, 24 setembru 2022 – Komandu PNTL Munisipiu Dili halo operasaun patrulla ho kareta inklui lao ain tuir kada bairu iha tempu kalan hodi prevene krime sira ne’ebe perturba ordem publika inklui garante seguru ba komunidade sira iha kapital Dili.

Komandante PNTL Munisipiu Dili, Superintendente Xefi Polisia Henrique da Costa, hateten operasaun ne’e konsege asegura joven nain 26 ne’ebe viola kumprimisiu lider arte marsiais sira nian.

“Operasaun ne’e nia objetivu maka hodi antesipa krime ne’ebe akontese iha Dili laran no ohin kalan ita orienta Esquadra PNTL hotu mak hanesan, Dom-Aleixo, Cristo-Rei, Nain-Feto, Vera-Cruz no Metinaro, halo operasaun rutina lao ain tama sai bairu iha area risku sira ne’ebe sempre akontese problema hodi garante situasaun hakmatek iha komunidade nia let, no iha operasaun ne’e ita konsege asegura joven nain 26 hosi Grupu Arte Marsiais (GAM) PSHT, iha area Aimutihun, Suku Becora, Postu-Administrativu Cristo-rei, tanba viola kumprimisiu hosi lider arte marsiais sira ne’ebe antes ne’e fo sai ona ba publiku”, esplika Henrique, iha nia knar fatin Caicoli, sesta kalan ne’e.

Nia dehan, ekipa patrulla identifika joven 26 ne’e halibur malu hodi halo treina iha fatin nakukun ne’ebe bele mosu provokasaun hodi kauza ba perturbasaun ordem publik.

“Bazeia ba Rezolusaun Guvernu ho numeru 01/MI-MD/IX/2022, ita intensifika volume atividade patrullamentu lao ain iha tempu kalan ne’e hare mos ba movimentu joven sira ne’ebe halo agrupamentu hemu lanu iha dalan publiku ita foti medida prevensaun hodi evita hahalok sira ne’e bele fo perturba ordem publika”, afirma.

Iha fatin hanesan, Xefi Aldeia Bekusi Kraik, Alicia Moniz Amaral, hateten nia parte laiha kuñesementu no atividade ne’e bele provoka situasaun ladiak iha bairu laran.

“Atu dehan katak antes ne’e ami enkontru ona ho Prezidente KRAM (Komisaun Reguladora Artes Marsiais) fo sai ona regras dehan karik Grupu Arte Marsiais ruma atu halo atividade treinu sira ne’e tenke iha uluk koordenasaun ba Autoridade Lokal. Sira mos husu atu kontróla Grupu Arte Marsiais sira, tanba wainhira atu identifika sentru formasaun hodi treina iha Suku no Aldeia, presija halo pedidu ba Xefí Suku sira maka autóriza kona ba fatin halo treinu nian, nune’e mós atu identifika treinadór arte marsiais ne’ebé atu fó treinu tenki kábe ba polísia nia servisu. Agora sira treina ida ne’e kategoria hanesan ilegal tanba halibur malu iha uma let laiha kuñesementu hosi Xefi Suku no OPS (Ofisial Polisia Suku). Depois treina iha dalan ninin no ahi taka nakukun hotu kedas ne’e bele provoka fali situasaun ladiak tanba daudaun festa ida besik hela iha ne’e, entaun ho movimentu ba mai ne’e provokador ruma iha bele sadik malu no problema bele mosu”, haktuir Xefi Aldeia ne’e.

308628918_1525929537868042_1448239607922452202_n

Nia haktuir, oras ne’e komunidade sei trauma hela ho akontesementu semana kotuk tanba ne’e nia husu atu halo atividade treina sira ne’e bele husu autorizasaun hosi polisia no indika fatin publiku labele iha fali uma let ne’ebe bele kria situasaun la hakmatek.

“Ita hotu akompaña katak situasaun iha loron 5 setembru halo ema hotu preokupa ho ataka malu entre joven ne’ebe kuaze atu kauza ba instabilidade tanba ne’e hau lori komunidade nia naran hato’o agradese ba autoridade seguransa sira ne’ebe mai fo hanoin joven sira ne’e atu labele repete tan no husu nafatin ba joven sira hotu atu asegura paz no estabilidade hodi kontribui ba prosesu dezenvolvimentu iha Timor-Leste, nune’e sosiedade sira bele tau fali konfiansa ba arte marsiaís sira, tanba durante ne’e komunidade sira nia observasaun ba Arte Marsiaís sira gosta halo de’it maka problema iha komunidade nia le’et.”, sujere.

Xefi Aldeia Alicia, mos husu ba KRAM no Sub-Komisaun sira ne’ebe estabelese ona inklui lider Arte Marsiais atu kontinua halo sosializasaun ba membru sira hodi halo tuir kumprimisiu ne’ebe maka fo sai ona ba publik iha semana kotuk ba.

“Antes ne’e Sekretariu Jeral PSHT, Pedro Aparacio, hateten estrutura PSHT hatun ona diretiva ba nia membru tomak hodi bandu no labele uza atributu arte marsiais iha bairu laran, entaun presija tebes ema hotu nia kontribuisaun tantu mai husi grupu ka individu, para oinsa bele kumpri regulamentu espesífiku ne’ebe lider arte marsiais sira fo sai ona nune’e bele garante orden públiku no respeitu sidadaun sira seluk nia direitu iha bairu laran no hetan fali konfiansa hosi komunidade no Guvernu rasik”, salienta.

 

Nia dehan, hare ba tinan kotuk iha Atabae, Grupu Arte Marsiais no Arte Ritual halo ona juramentu ba bandeira lulik RDTL no Maromak atu hametin fraternidade, lolo liman ba malu hodi simu no dame malu hanesan maun alin inklui hadok an hosi konflitu, maibe realidade hatudu oin seluk.

 

Entretantu operasaun lao ain ne’e lidera hosi Komandante Operasaun PNTL Munisipiu Dili, Inspetor Xefi Polisia, Delfim da Silva, no hetan apoiu rekursu hosi Forsa Rezerva inklui ekipa servisu sekreta Makikit hosi Munisipiu Dili, Servisu Informasaun Polisia Nasional (SIPN) ne’ebe halo movimentu hodi informa ba ekipa patrulla sira atu responde ho lalais.   Media Serviços Relações Públicas

 

SIKN-PNTL Halo Aprensaun Ba Kamioneta Tolu Tula Sasan Merkadoria

305662219_1512781835812464_1176223797224864323_n

Dili, Komandu Polísia Nasional Timor-Leste (PNTL)  iha loron 22 fulan Setembro tinan 2022 oras 10:00 akompaña movimentu ida husi Motain mai Kapital Dili, deskonfia Kamioneta tolu ho xapa Mátrikula DH:85.14, DH:84.36, no DH:81.32 tula sasan Merkadoria maibé deskonfia hase’es-ann selu Impostu ba Autoridade iha liña fronteira.

Porta Voz Komandu PNTL Superintendente Xefe Armando Monteiro liu husi konferensia imprensa sexta-feira (23/09) ne’e hateten ho aktu ida maka ita nia autoridade seguransa akompaña hafoin to’o iha Kapital Dili ita halo Aprensaun.

“Hafoin halo aprensaun, orseik (22/09/2022) kedas Servisu Investigasaun Kriminal Nasional (SIKN) halo enkontru urjente ida ho ita nia Autoridade servisu iha Postu Integradu Liña fronteira ninian no ohin (23/09/2022) dadersan até agora dadaun ita nia SIKN kontinua ho kareta no sasan nain, sasan hirak ne’ebe halo aprensaun, ita halo kontajen no husi kontajen ida ne’e maka pursentu rua-nulu (20%) tuir faktura ne’ebe maka selu impostu ba iha ita nia autoridade iha fronteira no purentu walu-nulu (80%) se’es an selu impostu ba Estadu”, esplika Porta Voz Komandu PNTL ne’e.

306569777_1512781255812522_7747125653572117888_n

Superintendente Xefe ne’e salienta tan katak tanba ne’e ohin mós ita nia SIKN kontinua halo prosesu ba kazu ida ne’e no tuir ajenda aban sei aprezenta ba Ministeriu Públiku (MP) nu’udar nain ba Prosesual ninian. Sasan hirak ne’ebe maka ohin ita nia SIKN halo aprensaun, maioria sasan nesesidade básika.

“Sasan hirak ne’ebe tuir dalan legal (20%) ohin kedas ita entrega ona ba sasan nain no sasan hirak ne’ebe la tuir dalan legal (80%) ita aprezenta ba MP nu’udar nain titular ba Prosesual, ba ema hirak ne’ebe maka importa sasan la tuir dalan legal ita konsidera hanesan deskamiñu ida, tenta hase’es an husi autoridade hodi la selu impostu”, hatutan Superintendente Xefe ne’e.

Husi aktu ida ne’e maka, koordenasaun no komunikasaun entre instituisaun iha liña fronteira ne’e kontinua lao nafatin tantu iha nivel postu integradu, tantu mós iha nivel tátika area fronteira Mota-masin, tantu mós iha Batugade; no mós iha area Oecusse ninian. Liu husi koordenasaun no komunikasaun ida ne’e ita bele hamutuk atu oinsa bele kontrolu movimentu ema no sasan ne’ebe maka tama no sai liu husi ita nia liña fronteira mai ita nia nasaun Timor-Leste.

Media PNTL.