Departamentu Justisa PNTL Hamutuk ho Polisia Militar F-FDTL Lansa Operasaun HABERAN

2F5A1169

Dili_Departamentu Justisa Polisia Nasional Timor Leste (PNTL) Hamutuk ho Unidade Polisia Militar FALINTIL- Forsa Defeza Timor Leste (F-FDTL) hahu lansa operasaun Disiplina konjunta ho kodigu HABERAN iha kapital Dili atu Evita membru sira komete infrasaun disiplinar.

2F5A1190

“Operasaun disiplina konjunta ho kodigu haberan ne’e atu garantia disiplina orden no aplikasaun lei regulamentu normas no orden komandu nian”, esplika Xefe Departamentu Justisa PNTL, Superintendente Xefe Polisia Agustinho Gomes ba Jornalista sira iha Kuartel PM, Kintal Ki’ik, Segunda (13/12).

Ho operasaun ne’e oinsa atu prevene forsa Militar no PNTL sira labele halo infrasaun disiplina durante periode natal no tinan foun. Nune’e nafatin garantia kria estabilidade seguransa ba povu atu festeza natal no tinan foun.

2F5A1140

Aleinde ne’e mos operasaun Disiplina Konjunta ne’e halo la siknifika durante ne’e PNTL ho F-FDTL sira la iha disiplina, maibe ne’e hala’o atu bele reforsa liu tan iha loron boot ne’e.

“La siknifika katak durante ne’e forsa laiha disiplina, forsa iha disiplina mak eziste to’o agora servi estadu no povu to’o agora, mais nu’udar forsa professional tantu militar tanto polisia disiplina ne’e tenki hadia nafatin, liliu iha loron boot ne’e”, dehan Xefe Departamentu Justisa PNTL.

Komandante Interinu Unidade Polisia Militar, Kapitaun Francisco Xavier dos Reis Neto hateten, operasaun ida ne’e oinsa instituisaun rua atu servisu hamutuk hodi mantein prevensaun ba disiplina membru sira.

2F5A1114

“Ita nia servisu halo partullamentu no checkpoint hamutuk, hodi hare membru sira nia disiplina iha fulan ida ne’e nia laran, tamba ita hatene fulan ida ne’e ita festeza loron boot, tamba ne’e ita nia instituisaun rua ne’e mak atu fo seguru no defeza Liberdade ba ema hotu no ita mak atu garante disiplina iha instituisaun rua ne’e”, dehan Komandante Interinu Unidade Polisia Militar, Kapitaun Francisco Xavier dos Reis Neto.

Operasaun Disiplina Konjunta iha Kapital Dili ne’e hahu loron 13 fulan Dezembru tinan 2021 to’o loron 3 fulan Janeiru tinan 2022.

 

DPKN Kontinua Hala’o Programa Kultura Hadomi Vida Ba Estudante UNTL

IMG_0040

Dili, Komandu Polísia Nasional Timor-Leste (PNTL) liu husi Departamentu Polisiamentu Komunitaria Nasional (DPKN) segunda-feira (13/12) ne’e kontinua hala’o Programa Edukasaun Sivika “Kultura Hadomi Vida” ba estudante sira iha Universidade Nasional Timor Lorosa’e (UNTL).

Diretor DPKN Superintendente António da Luz iha nia intervensaun abertura ba programa ne’ebe hala’o iha Auditoria UNTL Liceu, introduz hela programa ne’e ba estudante sira katak programa ne’e hanesan programa ne’ebe PNTL halo liu husi DPKN ho hanoin ida katak ita hare’e ba situasaun realidade ne’ebe akontese iha ita nia sosiedade katak ema barak maka ladun tau interese ba moris.

“Signifika katak halo programa iha fatin-fatin no la respeita regras sira ne’ebe vigora iha ita nia nasaun, ho hanoin ida PNTL iha obrigasaun oinsa atu bele orienta ka eduka ita nia jovem/maluk sira, laos ba estudante sira deit maibé ba sosiedade hotu atu bele respeita nia moris no respeita mós ema seluk nia moris”, esplika Diretor DPKN ne’e.

Superintendente ne’e akresenta tan katak programa ida ne’e sai hanesan programa nasional ba PNTL nian maibé bele dehan katak programa ida ne’e abranza ba iha Timor laran tomak hodi bele eduka ita nia sosiedade iha sira nia moris loron-loron. Tanba iha formasaun ida ne’e ita halai liu ba prevensaun krime no kódigu Estrada ninian, iha programa ida ne’e servisu hamutuk ho Diresaun Nasional Transpore Terestre (DNTT) ho Departamentu Seguransa Tránzitu Rodoviariu ne’ebe maka fiskaliza ba Lei Kódigu Estrada ne’ebe maka implementa iha ita nia nasaun ida ne’e.

IMG_0051

Entretantu, iha fatin hanesan Vise Reitora ba Asuntu Estudantis UNTL nian Professora Engª Lígia Tomás Correia,MSC.(PhD cand) hateten lori UNTL nia naran hakarak agradese ba PNTL ne’ebe kolobaora hamutuk ho Unversidade atu oinsa ita introduz programa ne’ebe diak tebes-tebes ba jovem sira liu-liu fó informasaun ba estudante sira atu konsiente kona-ba vida moris nian.

“Dala barak, hanesan jovem nia pensamentu sé ita nia hanoin ba buat ne’ebe laos vida naruk nian maibé vida ne’ebe naton, sente kontente no dala barak laiha kuidadu ba vida, tanba ne’e maka husi parte PNTL hato’o programa ne’ebe diak tebes-tebes iha tinan 2021 ba Ensino Superior iha Timor-Leste no agora dadaun hala’o iha UNTL”, tenik Vise Reitora ba Asuntu Estudantis UNTL ne’e.

Professora Engª ne’e apela ba estudante sira atu bele foku no akompaña didiak, husi formador sira sei aprezenta materia ne’ebe liga ba formasaun ida ne’e hetan aproveitamentu ne’ebe diak no ba dala ikus mós sei fasilita tebes-tebes estudante sira atu bele hetan karta kondusaun atu asegura katak vida imi (estudante-res) nian ba futuru tenke imi organiza rasik liu husi regras sira ne’ebe maka hatu’ur husi Estadu.

IMG_0067

Tuir planu ne’ebe maka iha, programa Edukasaun Sivika “Kultura Hadomi Vida” ne’e hala’o ona ba iha Universidade sira iha Dili laran hamutuk walu (8) no sei hala’o enseramentu iha loron 21 fulan Dezembru tinan 2021 iha UNTL.

Media PNTL.         

PNTL-Tranzitu Tuir Kursu Sistema Kontrolu Transporte Iha Fronteira

IMG_0780

Dili- Polisia Nasional Timor-Leste (PNTL) Departamentu Tranzitu Seguransa Rodoviariu tuir kursu konaba Sistema kontrolu ba transporte ne’ebe tama sai iha fronteira terrestre entre Timor-Leste no Indonezia hodi fasilita membru sira atu halao servisu ho professional.

Xefe Departamentu Tranzitu Nasional Superintendente João Belo Reis hateten kursu ne’e ho objetivu prinsipal atu fasilita membru sira ne’ebe destaka iha postu tranzitu iha fronteira atu bele halao sira nia servisu diak liutan no professional nune’e Komandu bele kontrola ho maximu, Nia hato’o asuntu ne’e iha Sentru Formasaun Polisia Comoro Dili, kinta (09/12).

Nia haktuirtan IT nasional dezenvolve sistema online oinsa rekoila koimas atu bele kontrola ho fasil no efisiente liu nune’e ho sistema ne’ebe maka imi aprende sei ajuda no hafasil ita nia servisu nune’e Komandu Jeral tantu husi Departamentu Tranzitu Nasional no Komandante Operasaun Nasional monitorija diariamente servisu ne’ebe maka ita sei halao iha lina fronteira.

“Husu ba partisipante sira atu aproveta tempu hodi aprende materia hirak ne’ebe maka formador sira fo atu nune’e wainhira fila sei halao servisu ho diak bele hafasil ita nia servisu no diminui alegasaun husi publiku tanba ita sei la kaer no kontaktu ho osan maibe ita sei uza deit dokumentu hodi prosesa ema nia dokumentu hirak ne’ebe maka mai tanba ita ne’ebe maka servisu liga ho osan instituisaun hotu-hotu sempre monitorija no tau matan ba ita nia servisu,” dehan Xefe Tranzitu.

Ita boot sira reprejenta instituisaun servisu iha lina fronteira tenke hatudu profesionalismu, dedikasaun hodi nune’e buat hotu ne’ebe maka Komandu fo ba ita lao ho diak no laiha inpedimentu ruma.

Iha okajiaun ne’e Segundu Komandante Jeral PNTL Komisariu Polisia Mateus Fernandes hateten ita boot sira maka forsa no is ba instituisaun PNTL tanba durante PNTL ejisti fulan-fulan hatama koimas ba governu, Ita boot sira nia servisu ne’e ekstraordinariu.

PNTL iha dejafiu boot uluk Tranzitu uza sistema manual maibe agora daudaun ita prepara no partisipante sira husi postu entrada Mota Masin munisipiu Cova-Lima, Batugade munisipiu Bobonaro no Tranzitu Nasional hamutuk nain 38 sei aprende Sistema online ne’ebe maka Xefe IT nasional prepara.

“Hau husu ba partisipante sira atu fo ulun no tau konsentrasaun tomak ba kursu ida ne’e atu saida maka imi aprende bele intende ho didiak nune’e fila ba imi nia servisu fatin inplementa no hatutan ba membru sira seluk, ida ne’e inportante teb-tebes atu dehan ita boot sira nia naran boot teb-tebes iha estadu no governu nune’e kontinua hatudu imi nia dedikasaun ba imi nia knaar nudar membru PNTL atu nune’e ita hakat neneik maibe bebeik ita lao ba oin,” Segundu Komandante Jeral apela.

Ho Sistema manual kada semana iha fronteira ita rekola koimas hamutuk $3000.00 no iha Dili laran ketak hodi hatama ba kaixa estadu boot teb-tebes tanba ita boot sira nia servisu ho vontade no disiplina ita kontribui laos deit ba seguransa maibe kontribui mos koimas ba estadu.

Ami ba enkontru ho Prezidente Republika no Primeiru Ministru katak koimas ne’ebe maka ita boot sira rekola lor-loron no hatama ba kaixa Estadu sei koa %25 ba nesesidade PNTL nian tanba ne’e Ita prepara hela lei no agora iha hela Konsellu Ministru atu debate no aprova atu nune’e orsamentu %25 ne’e bele mai kaixa PNTL hodi uza ba nesesidade PNTL nian. Media PNTL

Komandu PNTL Aprejenta Situasaun Seguransa ba PR

IMG_0432

Dili- Komandu Polisia Nasional Timor-Leste (PNTL) aprejenta situasaun seguransa teritoriu nasional ba Prezidente Republika Francisco Guterres ‘Lu Olo’ ligadu ho eventu ne’ebe maka liu iha semana ida ne’e inklui komemorasaun loron proklamasaun independensia.

Komandante Jeral PNTL Komisariu Polisia Faustino da Costa hateten kuaje atividade no eventu iha munisipiu hotu hahu husi feira buat hotu lao diak tanba ne’e hato’o agradese no parabens ba povu Timor-Leste, Nia hato’o asuntu ne’e ba Jornalista sira iha Palasiu Prezidensial Bairo-Pite Dili, Kinta (02/12).

Nia haktuirtan asuntu seluk ne’ebe maka hato’o ba Xefe Estadu konaba preparasaun PNTL ba festeja loron Natal no tinan foun, saida maka PNTL prepara ona oinsa atu asegura atividade no serimonia sira ne’ebe sei mai komesa loron 24/12/2021 to’o 01/01/2022.

IMG_0449

Natal ho tinan foun hanesan festa familia nian, kapital sai hanesan fatin ne’ebe ema hotu buka moris, buka vida entaun tama ona festa familia nian hotu-hotu sempre fila ba ida-idak nia munisipiu tanba ne’e Komandu PNTL hakarak atu dehan katak ita boot sira bele halo viajen maibe labele obriga kapasidade transporte liu-liu ba pasajeru ka sidadaun sira ne’ebe uza transporte publiku atu nune’e ita boot sira nia viajen ba munisipiu ho seguru Polisia oras ne’e prepara atu bele halo mos atividade hirak ne’e liu-liu husi entrada no saida tantu mos iha munisipiu hotu para asegura viajen ida ne’ebe seguru.

“Husu ba nain ba transporte publiku no privadu atu halo imi nia kondisaun transporte diak, tula ema tuir kapasidade transporte tanba ne’e ema laos sasan,” dehan Komisariu ne’e.

Konaba preparasaun oras ne’e Komandu mos koalia ho parte igreja hodi hare konaba futuru nesesidade atividade ne’ebe sei kompleta ba iha loron Natal no tinan foun.

Iha enkontru ho Xefe Estadu ne’e komandu PNTL mos relata konaba asidente trafegu ne’ebe akontese durante fulan Novembru hamutuk 144 ne’ebe rejulta ema nain hitu (7) maka lakon vida.

Iha biban ne’e Prezidente Republika husu Polisia nia intervensaun no kontrolu ba transporte publiku hirak ne’ebe atu sai halo movimentu husi kapital Dili ba munisipiu. Media PNTL

IMG_0402

Departamentu Justisa PNTL Hala’o Inspesaun Ba Komandu Munisipiu Dili

2F5A0490

Dili, Komandu Polísia Nasional Timor-Leste (PNTL) liu husi Departamentu Justisa Nasional kinta-feira (02/12) ne’e hala’o Inspesaun ba Komandu Munisipiu Dili ho nia objetivu maka promove no hametin relasaun entre Departamentu Justisa ho Komandu munisipiu Dili.

Xefe Departamentu Justisa PNTL Superintendente Xefe Agostinho Gomes hafoin vizita ba jornalista sira hateten além objetivu ne’ebe mensiona ona, iha inspesaun ne’e atu halo pasa revista ba aprezentasaun pesoal no harumasaun fardamentu ba membru PNTL sira iha Komandu munisipiu Dili nian.

“Ami mós sei hala’o enkontru ho Komandante Komandu munisipiu Dili ho nia estrutura hodi koalia oituan kona-ba garantia Disiplina, Ordem Polísial no Aplikasaun Regulamentu Disiplina Normas no Lei husi membru PNTL iha Komandu ida ne’e (Dili-red)”, esplika Xefe Departamentu Justisa PNTL ne’e.

2F5A0308

Superintendente Xefe ne’e salienta tan kona-ba membru balun iha Komandu munisipiu Dili ne’ebe balun la uja farda PNTL nian, ba asuntu ne’e sei koalia ho Komandante Komandu munisipiu Dili. Resultadu husi inspesaun ne’ebe hala’o sei aprezenta ba Komandante Jerál PNTL hodi foti dezisaun iha tempu oin mai.

“Komandu tátika PNTL hotu-hotu, Departamentu Justisa sei vizita maibé depende mós ba tempu no nesesidade, prioridade ba uluk Komandu Jerál PNTL, Komandu munisipiu Dili, Unidade Espesial Polísia (UEP) no Unidade Polísia Marítima (UPM) ne’ebe lokada iha kapital Estadu Dili”, salienta Superintendente Xefe ne’e.

Eis Komandante PNTL munisipiu Manufahi ne’e akresenta tan katak, iha aktividade pasa revista ne’e Departamentu Justisa halo hodi hare’e dokumentu pesoal membru sira nian hanesan Kartaun Membru PNTL, Karta Kondusaun, Billete Identidade (BI) no Kartaun Eleitoral, hanesan patriota PNTL tenke kompleta ann ho dokumentu hirak ne’e; wainhira dokumentu hirak ne’e kompletu ona maka bele atende povu.

2F5A0153

“Hau nia apela maka ne’e, husu ba membru sira atu orgullu sai Timor oan, orgullu sai patriota PNTL hodi prontu didika ann ba povu no nasaun RDTL, ho espritu ne’ebe ass entaun ita nia perfomansia ne’e tenke konfia ann lai, atu marka presensa iha povu nia le’et ne’e, povu bele fó simpatia no konfiansa tanba husi ne’e maka povu bele gosta, aktividade ohin ne’ebe hanesan sosializasaun no membru hirak ne’ebe la tuir regra maka sei foti medidas tuir Regulamentu Disiplina PNTL nian”, apela Xefe Departamentu Justisa PNTL ne’e. Media PNTL.

Insidente Hamutuk 24 Mak Akontese Durante Semana Ida Nia Laran

2F5A1888

Dili, Komandu Polísia Nasional Timor-Leste (PNTL) durante semana ida nia laran hahu’u husi loron 22 to’o 24 fulan Novembru tinan ne’e rezista kazu Insidente hamutuk 24 ne’ebe maioria kazu asaltu malu.

Porta Voz Komandu PNTL Superintendente Xefe Arnaldo Araújo liu husi Konferensia Imprensa ne’ebe hala’o iha Kuartel Jerál kuarta-feira (24/11) ne’e relata além-de kazu asaltu malu, PNTL mós rezista kazu tranjaksaun illegal iha fronteira entre Timor-Leste no Indonesia.

“Iha loron 19/11/2021 oras 10:29 otl Komando PNTL Munisipiu Bobonaro halo apresaun ba sasan ne’ebe konsidera kontra bandu mak hanesan Kilat Anin modelo Shraps tiger lolos walu (8) no fugetis kaixa tolu  (3 ); Suspeito ba kazu ne’e ho nia inisial D, ho tinan 40 iha Tunubibi , suspeito no sasan hira ne’e  iha ona Komando PNTL Munisipiu Bobonaro hodi submete ba Ministerio Públiku”, relata Porta Voz Komandu PNTL ne’e.

Superintendente Xefe esplika tan katak iha loron 23/11/2021 oras 11:00 iha posto UPF Derok Neen kaptura estudante mane na’in rua ne’ebe tama ho dalan ilegal tanba sira nia pasaporte mate no oras ne’e dadaun Komandu UPF entrega hodi tama iha karantina Batugade. Nune’e mós iha loron ne’ebe hanesan (23/11/2021) oras 12:00 Komandu UPF halo Auto stop/Check Point no konsege kaptura sidadaun Timor oan na’in rua ne’ebe fila husi Balibo ba foti enkomenda (titipan) atributu Arte marsiais (IKS) Kera Sakti hamutuk par 145 ne’ebe uja motorizada Mio rua, agora iha hela Komandu UPF hafoin entrega ba Komando PNTL Bobonaro hodi submete ba prosesu investigasaun.

20210610-IMG_0076

“Komandu UPF munisipiu Bobonaro mós hetan fugetis abandonadu iha dalan ninian no agora rai hela iha Komando UPF Batugade, sasan hirak ne’e na’in laiha. Iha loron 23 fulan Novembru Komandu UPF Oecusse halo apresaun ba sasan ilegal hanesan gazolina hamutuk jerigen walu (8) no entrega ba Komando PNTL Oecusse halo prossesu kontinuasaun”, akresenta Superintendente Xefe ne’e.

Xefe Gabinete Relasaun Públika PNTL ne’e haktuir tan iha loron 22 fulan Novembru tinan ne’e, oras 19:00 akontese asidente ida iha suku Maabat, aldeia Toraha, munisipiu Manatuto iha ne’ebe kasal ida (Fen ho Laen-red) ho motor soke ai ida hodi monu ba kanu kuak no lori mai iha HNGV hodi rezulta fen ne’e mate no laen lori ona mai iha Komandu munisipiu Dili hodi halo prosesu indentifikasaun.

“Iha oportunidade ne’e, Komandu PNTL liu husi Porta Voz hakarak apela ba komunidades sira katak oras ne’e dadaun Komandu PNTL liu husi UPF halo hela vizilansia maka’as hodi kontrola ema no sasan ne’ebe tama liu husi fronteira tantu liu husi rai maran no tasi hodi asegura ita nia nasaun husi ema hirak ne’ebe hakarak hatama sasan illegal tantu mós hanesan fugetis; tanba ne’e apela ba sidadaun hotu atu labele faan no hatama fugetis mai ita nia rai”, apela Xefe Gabinete Relasaun Públika PNTL ne’e.

Media PNTL.             

INDIMO Entrega sertifikadu Aptidaun ba CFP

IMG_9882

Dili- Instituto Nacional de Dezenvolvimentu Mâo-de-Obra (INDIMO) entrega sertifikadu Aptidaun ba Centro Formação Policia (CFP-sigla portuges) ba kursu Pedagozia.

Komandante CFP Superintendente Xefe Arquimino Ramos hateten ba kursu Pedagojia CFP hetan ona akreditasaun para bele halao kursu ba dosente sira ne’ebe kapasita aan iha area Pedagojia (Edukasaun, Formasaun no Avaliasaun), Nia hato’o asuntu ne’e ba Jornalista sira CFP Comoro Dili, Segunda (22/11).

Nia haktuirtan atribuisaun ne’ebe maka INDIMO fo ba iha area pedagojia nian, ne’ebe CFP hetan ona akreditasaun ba kursu pedagojia sertifikadu IV ba formador no dosente sira ne’ebe hakbiit aan konaba Oinsa Prepara Materia, Preparasaun Manual, Oinsa Hakerek Livru; Ita mos Hanorin Oinsa Kontrola Klase, Oinsa Bele Hanorin Diak, Prepara Lisaun, Planu Lisaun, Planu Sesaun No Oinsa Prepara Power point.

IMG_9886

Alende ne’e iha mos kursu lubuk ida ne’ebe hetan ona akreditasaun hanesan kursu jestaun Polisial iha sertifikadu IV no Kursu Investigasaun Kriminal mos iha sertifikadu IV.

CFP hahu ona kursu Pedagozia ba Dosente sira husi Universidade da Paz (UNPAZ) iha 21/09 ne’ebe kompleta teoria iha CFP no pratika iha sira nia kampus, to’o ohin Dosente nain 25 maka kualifikadu ona no sira seluk sei iha prosesu avaliasaun ba sira ne’ebe la priense kriteria ita fo  deit sertifikadu ba atendementu no sira ne’ebe maka kualifikadu bele hanorin diak, prepara materia ho diak ita atribui sertifikadu IV iha Edukasaun, Formasaun no Avaliasaun.

Kontinuasaun husi kursu ne’e CFP sei kontinua nafatin ho Universidade sira seluk nune’e Universidade lubuk ida maka komunika ona ho Ita hanesan ETCI ita sei formaliza ho MOU iha tempu badak, Institutu Politeknika Betanu (IPB) mos halo ona aprosimasaun no UNTL dosente sira individu iha tempu badak sira sei mai rejista ona hein partisipa kursu iha Dezembru, institusionalmente seidauk mai  nune’e iha fulan Janeiru 2022 sei loketan kursu pedagozia ba dosente sira ne’ebe hakarak partisipa bele mai partisipa iha area Pedagojia oinsa maka bele hanorin diak.

Serimonia entrega sertifikadu ne’e halao liu husi Konkursu Nasional Aptidaun 2021 da hitu Virtual iha CFP Comoro Dili ne’ebe partisipa husi Ministru Cordenador Asuntu Ekonomia(MCAE), Sekretariu Estadu Formasaun Profesional (SEFOPE), Diretora INDIMO, Embaxador Portugal, Embaxador Nova Zelandia, prezidente CCITL, Deputy Xefe da Misaun Australia, Diretor Centru Formasaun Tibar no konvidadu sira. Media PNTL

INDMO

DPKN Kontinua Hala’o Programa Kultura Hadomi Vida Ba Estudante Instituto Profesional de Canossa

IMG_0095

Dili, Komandu Polísia Nasional Timor-Leste (PNTL) liu husi Departamentu Polisiamentu Komunitaria Nasional (DPKN) segunda-feira (22/12) ne’e kontinua hala’o programa Kultura Hadomi Vida ba estudante sira iha Instituto Profesional de Canossa.

Diretor DPKN Superintendente António da Luz hateten edukasaun sivika kona-ba Kultura Hadomi Vida mai husi peskiza ka dadus lubuk ida ne’ebe maka polisia hetan, tanba sá maka ita tau Kultura Hadomi Vida? tanba dala barak ema la hadomi nia vida no la hadomi ema seluk nia moris; tanba ne’e maka ita hare’e krime, asidente no insidente mosu iha fatin barak tanba deit ita laiha koñesimentu no konsiensia oinsa maka bele protégé ita nia ann.

“Exemplu kik ida maka ita la respeita Kódigu Estrada ne’ebe existe iha ita nia nasaun, tanba iha Lei hateten katak wainhira kuandu konduz motor ho kareta tenke iha Lisensa, kuandu laiha Lisensa maka nia laiha direitu atu konduz motor ho kareta iha via públiku sé lae nia komete hela Krime, iha Kódigu Penal Artigu 207 koalia momos katak kuandu ema ne’ebe maka konduz motor ho kareta laiha Karta Kondusaun, ne’e Krime”, esplika Diretor DPKN ne’e.

IMG_0087

Superintendente ne’e akresenta tan ho razaun hirak ne’e maka DPKN ho hanoin ida katak tenke hakbesik ann ba sidadaun no estudante sira, dala barak hare’e katak ita nia estudante sira maka komete erru barak liu, liu-liu konduz motor ho kareta iha Estrada, tanba sira laiha koñesimentu no konsiensia. Tanba ne’e DPKN iha programa Edukasaun Sivika, hodi vizita eskola sira atu esplika situasaun hirak ne’e, hamutuk ho Diresaun Nasional Transporte Terrestre (DNTT) no mós Tránzitu hodi esplika Kódigu Estrada, Sinalizasaun no Sinais Tránzitu.

Iha fatin hanesan Reitora Instituto Profesional de Canossa, Madre Ervina Martins Britu, FDCC hateten parte Instituto sente kontente tanba bele hetan programa edukasaun sivika kona-ba Kultura Hadomi Vida ne’ebe maka oferese husi PNTL liu husi DPKN, tanba estudante iha Instituto refere barak maka konduz motor ho kareta maibé barak maka laiha karta kondusaun.

“Ho sosializasaun ida ne’e tulun ita idak-idak, tanba programa ohin nian hanesan primeira etapa ba deit Intituto Profesional de Canossa ninia estudante no professor sira, maibé sei hala’o mós ba professor sira iha kompleksu Canossa ninian hahu’u husi Jardim Infância to Instituto, hotu-hotu konduz motor ho kareta, ho programa ne’e importante ba ita hotu tanba bele tulun ita idak-idak, ita hadomi ita nia moris no ema seluk nia moris”, tenik Reitora Instituto Profesional de Canossa ne’e.

Media PNTL.  

IMG_0072

PNTL asina MdE ho CAC

2F5A9820

Dili-Polisia Nasional Timor-Leste (PNTL) Asina Memorandu de Entendementu (MdE) ho Komisaun Anti Korupsaun (CAC-sigla portuges) hodi haforsa koperasaun servisu iha area prevensaun no kombate korupsaun.

Komandante Jeral PNTL Komisariu Polisia Faustino da Costa hateten Koperasaun ne’ebe ohin halo ho objetivu estabelese no haforsa koperasaun institusional entre instituisaun rua no esforsu kolektivu hodi prevene no kombate korupsaun iha Timor-Leste, ho asinatura memorandu ida ne’e hakarak kria mekanismu hodi ajuda instituisaun estadu rua iha knaar ruma ne’ebe atu halao hamutuk ho apoiu malu no uza hamutuk fasilidade ne’ebe instituisaun PNTL no KAK iha, Nia hato’o asuntu ne’e iha Sentru Formasaun Polisia Comoro Dili, Kuarta (17/11).

Komisariu ne’e haktuirtan PNTL no KAK konkorda ona atu dezenvolve, promove no hasae kapasidade instituisaun nian liu husi halao atividade konjuntu no apoiu iha area operasaun ne’ebe KAK sei halo no utilija temporariu instalasaun PNTL nian iha dilijensia prosesual no atividade sira seluk tuir misaun KAK nian.

2F5A9892

Koperasaun entre instituisaun rua ne’e iha area fornese apoiu seguransa kuandu KAK halao nia knaar tuir nia misaun inklui tulun investigasaun, inkeritu, sindikansia, peritajen, ejame ka dilijensia ruma ne’ebe nesesariu.

Iha okajiaun ne’e Komisariu CAC Dr. Sergio Hornai hateten liu husi MdE ne’ebe maka ohin asina ne’e hatudu katak instituisaun rua hakarak iha koperasaun metin oinsa maka bele kombate kriminalidade iha Timor-Leste ba krime ordinaria no krime koneksu hirak ne’ebe iha relasaun ba krime organizadu liu-liu ba krime korupsaun hanesan abuzu de poder, pekulatu, krime partisipasaun ekonomika nomos modus operandi krime sira seluk ba Droga no trafiku humanu tanba ne’e presija iha vizaun ida hanesan atu bele iha asaun bai ta nia operasaun sira iha terrenu, konsolidasaun instituisaun rua ne’e inportante.

Kestaun pratika balu ne’ebe halo husi Ajente iha PNTL hanesan mos instituisaun publiku estadu nian iha responsabilidade criminal ne’e rekai ba iha responsabilidade ida-idak nian hanesan iha kodigu Penal hateten katak responsabilidade criminal ne’e labele subtitui ba ema seluk, se nia mak halo maka nia tenke responsaboilidade ba asaun criminal ne’e.

MdE ne’e hanesan dalan ida ba konsolidasaun servisu sira ne’ebe halao tia ona no hametin liutan ba iha troka informasaun liu-liu iha servisu informasaun kriminalidade nian, servisu investigasaun, intelijensia nian atu buka oinsa desmantela pratika sira ne’ebe bele mosu ba krime.

2F5A9884

Iha ambitu koperasaun ba prevensaun no kombate korupsaun ne’e PNTL sei fo apoiu rekursu humanu no rekursu fasilidade ne’ebe maka instituisaun seguransa ne’e iha maka hanesan:

KAK bele husu kolaborasaun autoridade PNTL konaba rekuja, asesu no obstrusaun ka impedimentu ba ezersisiu asaun investigasaun husi parte destinariu sira hodi muda obstrusaun ne’e no garante realijasaun no seguransa ba servisu investigasaun nian, partila informasaun kriminal, dadus pessaol, dokumentu komprovativu sira seluk ne’ebe iha relebansia ho krime ne’ebe maka tama iha kompetensia esklusivu instituisaun ida-idak nian.

Sei uza fasilidade teknika instituisaun PNTL nian hanesan laboratoriu hodi fasilita prosesu tantu mos aulas ba prosesu investigasaun kazu espesial sira, sei uza instalasaun fizika ka espasu PNTL nian hodi halo prosesu investigasaun, notifikasaun ba suspetu ka testamuña hodi garante seguransa atividade KAK nian iha munisipiu to’o suku no aldeia inklui uza sela PNTL kuandu nesesariu atu promove detensaun ba suspetu sira.

Halao operasaun investigasaun konjuntu ne’ebe prevene no kombate krime korupsaun no krime koneksu sira seluk, KAK bele husu protesaun ba sasin sira no ba ema seluk ne’ebe kolabora ho KAK iha prosesu investigasaun tuir lejislasuan ne’ebe aplikavel nomeadamente Lei Nu 2/2009.

IMG_0174

KAK fornese informasaun anti korupsaun no integridade professional iha Akademia Polisia ba Ajente senior sira PNTL nian no halao atividade hamutuk hanesan ezersisiu fizika no teknika Polisial iha sentru treinamentu PNTL nian no halao atividade hamutuk hanesan autostop hodi kontrola utilijasaun viaturas estadu sem finalidade servisu iha fim de semana no loron feriadu depende ba nesesidade.

Serimonia ne’e partisipa husi Inspetur Jeral PNTL, Komandante Operasaun, Komandante Administrasaun, Komandante munisipiu,Komandante CFP, Komandante UPF, Xefe Unidade, Xefe Departamentu, Xefe Servisu, Adjuntu Komisariu CAC nain rua (2) Investigador CAC no Sarjentu no Ajente PNTL. Media PNTL   

Komandu PNTL Realiza Enkontru Avaliasaun Servisu No Preparasaun Seguransa Ba Serimonia 28 Novembru Inklui Natal No Tinan Foun

IMG_0001

Dili, Komandu Polísia Nasional Timor-Leste (PNTL) liu husi Komandante Jerál Komisariu Polísia Faustino da Costa akompaña husi Segundu Komandante Jerál Komisariu Polísia Mateus Fernandes tersa-feira (16/11) ne’e lidera enkontru Avaliasaun Servisu no preparasaun Seguransa ba iha serimonia 28 Novembru tinan ne’e inklui seguransa ba loron Natal no Tinan Foun ho Komandante Munisipiu, Unidade, Xefe Servisu, Seksaun no Gabinete sira Komandu Jerál nian.

Ba jornalista sira hafoin enkontru, Komandante Jerál Komisariu Polísia Faustino da Costa hateten primeiru aktividade hotu-hotu liu-liu ba 28 Novembru, PNTL sei envolve iha Parada além-de nia (PNTL-red) rasik sei halo seguransa ho forsa seguransa sira seluk.

IMG_0015

“Parte segundu maka Natal ho Tinan Foun ninian Diretiva Komandu hasai ona liga ba aktividade preventivas ne mak halo Baragem de Estrada (Check Point), cek mós sasan sira ne’ebe tama husi rai ketan hanesan fugetes, tanba ita lakoi atu mosu buat ruma ita la espera iha eventu loron bo’ot hanesan Natal no Tinan Foun”, tenik Komandante Jerál PNTL ne’e.

Liga ba komemorasaun loron Proklamasaun 28 Novembru tinan ne’e ne’ebe sei realiza iha munisipiu Baucau, maibé preukupasaun ema hotu nian liga ba situasaun seguransa iha munisipiu Baucau ne’ebe númeru kazu krime kontinua sa’e maka’as, ba ida ne’e Komisariu Polísia ne’e esplika, “ita hare’e parte ida ne’e maibé semana ida resin ona, ita reforsa seguransa iha ne’eba (Munisipiu Baucau-red) maibé laiha situasaun balun ne’ebe maka sai preukupasaun ita hotu nian, aktividade hotu-hotu iha Baucau lao diak, preukupasaun maka kestaun agora ita koalia kona-ba tempu udan”.

IMG_0023

Iha enkontru avaliasaun servisu ne’e, Komandante Munisipiu, Unidade no Xefe Servisu sira mós hato’o preukupasaun no problema ne’ebe maka durante ne’e sira infrenta hanesan membrus limitadu no ida seluk maka menus de apoiu hanesan transporte no komunikasaun. Hatan ba kondisaun postu provizoriu UPF nian iha fronteira ne’ebe ho kondisaun taka deit ho tali tahan, ba ida ne’e Autoridade másimu seguransa ne’e esplika katak Komandu labele halo milagre/buat ruma iha tempu badak nia laran ne’ebe saida maka ami halo iha ne’eba, Orsamento Geral Estadu (OGE) ita tau, agora prosesu ne’e lao iha parte relevante to’o agora seidauk anunsiu kompañia ne’ebe maka sei responsabiliza, entaun sé ita hein ida ne’e la signifika katak tenke retira postu ne’eba.

Media PNTL.