Aniversaria UPF ba dala-18

2F5A9074

Komandante Jeral: Hametin Unidade Hodi Servi Povu No Nasaun

Dili- Komandante Jeral PNTL Komisariu Faustino da Costa husu ba membru PNTL-UPF (Unidade Patrulamentu Fronteira atu hametin unidade no orgullu ba servisu ne’ebe maka sira halao hodi servi povu no nasaun Timor-Leste iha fronteira.

Komandante Jeral PNTL hato’o parabens ba membru UPF hotu ne’ebe maka selebra tinan 18 ejistensia unidade ne’e no husu ba membru sira atu mantein unidade no disiplina, Nia hato’o asuntu ne’e ba jornalista sira iha Kuartel Jeral PNTL Kaikoli Dili, kinta (30/09).

“Parabens ba ita boot sira, kontinua imi nia lema ne’ebe iha maka ‘Hau nia sakrifiiu maka Hau nia Dedikasaun ba Estadu’, mantein ida ne’e hodi tau aas nafatin unidade, disiplina, hirarkia, no orgullu ba servisu ne’ebe ita boot sira halo tanba ema hotu-hotu la halo servisu ida ne’e, joven timor oan barak hakarak sai Polisia maibe servisu ne’ebe imi halo so imi deit tanba ne’e orgullu ho imi nia servisu,” dehan lideransa maximu PNTL.

2F5A9140

Komisariu esplika UPF hanesan ramu ida husi instituisaun PNTL ne’ebe ejisti ohin halo tinan 18, Hau nia mensajen maka ne’e loos duni ita nia Estadu, Governu no lider sira koalia ona asuntu lubuk ida konaba UPF maibe atu dehan deit kompara hanesan labarik ida karik tinan 18 ne’e ema ida ne’ebe adultu no maduru ona, entaun atu dehan desde seidauk iha desijaun ida no orentasaun husi Komandu maka ema ne’ebe tinan 18 hatene aan no tau aan hanesan ema adultu no kontinua halao servisu desde ke nia Unidade membru sira mos tenke unidade.

Maske UPF la halo buat barak ba Estadu no rai ida ne’e maibe tinan 18 sira halo servisu no esforsu hotu ho kondisaun ne’ebe maka ema hotu hatene no realidade ne’ebe sira hasoru.

Kestiona konaba membru UPF ne’ebe limitadu no nesesidade atu halo rekrutamentu Komandante Jeral esplika ne’e situasaun ida ne’ebe agora iha hela diskusaun no Hau espera bele hetan aprovasaun oinsa atu halo rekrutamentu iha tinan hirak tuir mai; inportante saida maka ogora dadauk iha se ema utuan signifika ita iha paun fuan ida hau fo ba ema nain haat (4) dalaruma sira fahe utuan-utuan mais se paun fuan ida hau fahe ba ema nain rua (2) deit dalaruma han barak.

2F5A9037

Entretantu serimonia aniversariu UPF ba dala-18 halao ohin loron 30/09 iha Kuartel UPF Fatuk Bo’ot, postu administrativu Balibo munisipiu Bobonaro ho tema “Ami pronto sakrifika no dedika aan sem rezerva hodi hametin relasaun servisu hamutuk Entre komunidade no autoridade relevante hodi garante seguransa iha linha fronteira sai fatin seguru ba ema hotu”, serimonia ne’e  hahu tuku 16:45 Forsa parada tama iha kampu parada no termina ho Jantar de fraternidade iha tuku 19:45. Media PNTL

Serka Sanitaria iha Dili Remata, PNTL Sei Retira Membru Iha Postu Temporariu

IMG_9366

Dili- Polisia Nasional Timor-Leste (PNTL) sei retira membru balu ne’ebe maka durante ne’e koloka iha postu entrada mai kapital Dili tanba governu hakotu ona serka sanitaria iha munisipiu Dili iha loron 29/09 oras 11:59 ho nune’e populasaun sira livre halo movimentu no sirkulsaun ba mai kapital Dili.

Komandante Operasaun Nasional Superintendente Xefe Pedro Belo hateten ohin Ami halo avaliasaun ida hodi hare no retira membru balu maibe tanba postu hirak ne’e mos iha ekipamentu lubuk ida ne’ebe maka hari tia ona entaun membru balu nafatin iha neba hodi bele kontrola no antisipa tanba ita lahatene semana ida ka rua keta kazu pojitivu sae no governu inplementa serka sanitaria fali ita nafatin iha kondisaun para membru sira bele uza fatin hirak ne’e, Nia hato’o asuntu ne’e ba Jornalista sira iha Kuartel Jeral PNTL Kaikoli Dili, kinta(30/09)

“PNTL la retira membru hotu maibe redus deit membru balu atu reforsa no kontinua halo sensibilizasaun ba ita nia komunidade no loja sira tanba Estadu Emerjensia (EE) ba dala-18 rejolusaun governu ba ejekusaun iha pontu lubuk ida ne’ebe sei bandu ema labele halibur malu iha fatin feira (pameran), programa happy hour no atividade seluk ne’ebe halibur ema barak,”dehan Komandante Belo.

IMG_9321

Eis Komandante munisipiu Dili ne’e haktuirtan Komandu Jeral PNTL sei halo avaliasaun hamutuk ho Komandu munisipiu Dili hodi hare situasaun ida ne’e no presija reforsa fali ba iha sidade hodi kontinua halo sensibilizasaun hodi alerta ba populasaun sira atu kontinua kumpri regras no protokulu saude hanesan uza maskra, fase liman no distansia sosial.

Alende ne’e membru Tranzitu sira kontinua mantein iha postu entrada hodi kontrola movimentu transporte ba mai kapital Dili, nomos membru hirak ne’ebe maka halo seguransa iha fronteira, Portu no Aeroportu sei mantein nafatin.

Hahu ohin ba oin sidadaun hotu livre halo movimentu iha rai laran no PNTL la kontola ona kartaun vasina tanba EE dala 18 la koalia konaba ida ne’e.

Postu temporariu hirak ne’ebe maka PNTL hari makai ha pontu entrada Tasi-Tolu, Balibar, Kasnafar no Metinaro.Media PNTL

PNTL Lansa Programa Kultura Hadomi Vida ba Ensinu Superior

2F5A0514

Dili- Polisia Nasional Timor-Leste (PNTL) lansa programa Edukasaun Sivika Kultura Hadomi Vida ba Ensinu Superior iha kapital Dili hodi fo formasaun ba Universitariu sira konaba Kodigu Estrada.

Reprejentante Komandante Jeral Superintendente Xefe Pedro Belo hateten lansamentu edukasaun sivika Kultura Hadomi Vida inportante teb-tebes tanba PNTL halo hela estudu ida katak tinan-tinan ema ne’ebe mate tanba asidente trafegu tuir statistika porvolta ema nain 70-90 tanba ne’e presija halo prevensaun ba ema nia vida atu ema labele hetan asidente.

Nia haktuirtan programa Kultura Hadomi Vida ohin lansa iha Universidade da Paz (UNPAZ) ne’ebe involve reprejentante husi universidade sira seluk. Formasaun ne’e foka liu konaba Kodigu Estrada ne’ebe sei fo ba universitariu nain 30 durante loron haat(4) kompostu husi teoria loron rua(2) no pratika loron rua (2) hahu ohin 27/09 to’o 23/ 12/2021 iha Dili no sei kontinua ba munisipiu iha tinan 2022,  nune’e bele konsensialija joven no foin sae sira hodi kompriende katak vida ne’e inportante.

2F5A0524

“Hare ba statistika ne’ebe iha hatudu asidente maioria involve joven ho idade produtivu (tinan 10-30) ne’ebe rejulta kanek, tohar no balu mate, entre sira barak maka laiha karta kondusaun tanba ne’e PNTL hasai programa ida liu husi servisu hamutuk ho Diresaun Nasional Transporte Terestre (DNTT), Polisia Tranzitu Seguransa Rodoviariu, Departamentu Polisiamentu Komunitaria Nasional no Universidade sira servisu hamutuk hodi halo formasaun ba estudante sira ne’ebe hatene konduz kareta no motor maibe laiha karta kondusaun hodi nune’e ami bele fasilita sira hetan lisensa karta kondusaun,”Komandante Operasaun ne’e esplika

Materia ne’ebe fo ba Universitariu sira foka liu konaba Kodigu Estrada nune’e sira bele hatene sinais tranzitu. Programa ne’e hahu iha UNPAZ no sei kontinua ba Universidade sira seluk.

Iha okajiuan ne’e Reitor UNPAZ Dr. Adolmando Amaral hateten PNTL mai ho konsetu ida ne’ebe inovativu tebes ne’ebe ita bele ajuda sira fahe tutan informasaun para ema hotu bele asesu ba informasaun nune’e iha futuru ema hotu ne’ebe maka moris iha nasaun ida ne’e bele iha konsiensia hadomi sira nia vida rasik.

Nia haktuirtan tuir kuota ne’ebe maka PNTL fo estudante nain 30 maka partisipa iha formasaun ne’e, Ami hanoin numeru ne’e kiik tebes tanba UNPAZ nia estudante ne’ebe ativu hamutuk 9.176 no funsionariu ho Dosente hamutuk 411 tanba ne’e maka UNPAZ sei organija hodi husu PNTL atu mai fo tan formasaun iha tempu tuir mai nune’e estudante sira bele ba tuir teste hodi hetan karta kondusaun.

“UNPAZ sei hatama iha kurikulum ba Estajiu Sosiais no Estajiu profesionais nune’e estudante sira ne’ebe maka tuir ona formasaun ne’e bele ba fahe tutan informasaun wainhira sira halo Estajiu profesionais no Estajiu Sosiais iha terrenu”. Nia hakotu

2F5A0540

Lansamentu ne’e kompleta ho entrega kamijola Kultura Hadomi Vida Ba Universitariu sira husi Ensinu Superior hanesan UNPAZ, UNTL, UNDIL, DIT, IOB, UNITAL, Institutu Supeior Kristal, no seluktan.

Programa lanasamentu ne’e partisipa husi Inspetor Jeral PNTL, komandante CFP, Segundu Komandante UEP, Segundu Komandante munisipiu Dili, Segundu Komandante SIKN, Xefe Departamentu Polisia Komunitaria, Departamentu Tranzitu Seguransa Rodoviariu, Diretor DNTT, Reprejentante Universidade no Ensinu Superior no Dosente no Estudante UNPAZ. Media PNTL

Semana Ida, PNTL Rezista Kazu Asidente No Insidente Hamutuk 17

IMG_0007-2

Dili, Komandu Polísia Nasional Timor-Leste (PNTL) durante semana ida nia laran hahu’u husi loron 20 to’o 24 fulan Setembru tinan 2021 rezista kazu Asidente no Insidente hamutuk 17 ne’ebe maka akontese iha teritoriu Timor laran tomak.

Porta Voz Komandu PNTL Superintendente Xefe Arnaldo Araújo liu husi konferensia imprensa ne’ebe hala’o iha sexta-feira (24/09) ne’e hateten tipu kazu Insidente ne’ebe maka akontese durante semana ida nia laran maka hanesan Asaltu malu hamutuk 13, Tentativa Omesidiu ida, Tara-ann ida no Naok rua.

“Entretantu durante loron 20 to’o 24 fulan Setembru ne’e total Asidente ne’ebe maka rezistu hamutuk 15, husi númeru ne’e la rezulta vitima mate maibé rezulta ema kanek deit liu-liu ba motorizada ho marka Beat ne’ebe maka sempre fó impaktu ba dezastre hirak ne’e”, tenik Porta Voz Komandu PNTL ne’e.

Superintendente Xefe ne’e haktuir tan katak iha loron 18 Setembru 2021 Oras  09.11  Otl, akontese kazu Tentativu Omesidiu ida iha Postu Administrativu Qulekai  Munisipiu Baucau,  suspeito ho inisial C.J.B.M lori Kilat Anin  (kilat manu ) tiru ba Vitima ida ho naran Quintino Miguel Moreira Martins tinan 10  iha nia kabun. Motivu husi akontesimentu refere Seidauk bele hatene tamba Vitima sei hala’o hela tratamentu iha Sentru Saúde Qulekai no kazu refere sei iha prosesu investigasaun nia laran.

“Nune’e mós iha loron 21 fulan Setembru tinan ne’e oras 08:00 OTL dader akontese kazu Suisidiu/Tara-an iha suku Caraubalo, Aldeia Wesa iha ne’ebe seňor ida buka tuir nia oan mane ne’ebe lakon iha loron 20 fulan Setembru no hetan fila fali vitima ho kondisaun tara-ann iha kintal”, haktuir Superintendente Xefe ne’e.

Xefe Gabinete Relasaun Públika PNTL ne’e afirma tan katak Iha loron 17 fulan Setembru tinan 2021, ekipa konjuntu kompostu husi UPF no COE iha kompaňa Alfa postu Mozon liňa Fronteira konsege kaptura sidadaun Timor oan ida ho inisial A. G ne’ebe atu hakat ba Atambua Indonesia ho dalan ilegal, hodi lori sasan hanesan Belak Mutin hamutuk 402 no Belak Mean 425 atu ba faan. Sidadaun refere entrga ona ba Komandu PNTL Munisipiu Bobonaro hodi hein prossesu investigasaun.

Media PNTL.

 

Ofisial Investigador PNTL 14 Kompleta Formasaun Direitu Penal

IMG_0130

Dili-Ofisial Investigador Polisia Nasional Timor-Leste (PNTL) nain 14 kompleta formasaun Direitu Penal no Prosesu Penal Timor-Leste hodi prosesa kazu diak liutan antes lori ba Tribunal

Segundu Komandante Jeral PNTL Komisariu Polisia Mateus Fernandes hateten Komandu Jeral inkorpora no servisu hamutuk ho Sentru Formasaun Juridiku, Ministeriu Justisa hodi fo kursu ba Ofisial nain 14 ne’ebe servisu iha Investigasaun Kriminal no Seksaun Justisa para mellora liutan sira nia kapasidade iha Direitu Publiku no Diretu Prosesu Penal, Nia hato’o asuntu ne’e ba Jornalista sira iha CFP Comoro Dili, Tersa (21/09).

“Polisia servisu oras 24 iha komunidade nia leet no iha dejafiu oi-oin ne’ebe sira infrenta iha terrenu liu-liu kuandu iha akontesementu ne’ebe kontra ordem publika entaun Polisia sempre hasoru difikuldade,” dehan komisariu Mateus.

Nia haktuirtan ho formasaun ne’e iha tempu oin mai Polisia halo prosesu kazu kriminal liu-liu Ofisial Superior no Soldadu sira ne’ebe maka iha problema Ami bele hatene prosesu bazeia ba Kodigu Penal no Kodigu Prosesu Penal.

IMG_0154

Iha okajiaun ne’e Komandante CFP Superintendente Xefe Arquimino Ramos hateten materia hirak ne’ebe maka partisipante sira simu kompostu husi Kodigu Penal, Kodigu Prosesu Penal no Regulamentu Disiplinar liga liu ba artigu hirak ne’ebe maka kompetensia Polisia nian oinsa maka servisu hamutuk ho Ministeriu Publiku no Tribunal.

Kodigu Prosesu Penal oinsa ita nia investigador sira kunyese diak prosesu hotu atu minimija kazu ne’ebe nulo iha Tribunal tanba quebra prosesu iha Kodigu Prosesu Penal, entaun liu husi formasaun hirak ne’e ita bele hadia.

Materia ida seluk maka Regulamentu Disiplinar ba membru sira husi Departamentu Justisa no Gabinete Juridiku sira aprende konaba oinsa halo prosesu disiplinar hodi foti desijaun ne’ebe lolos no separa prosesu krime ho prosesu disiplinar.

Formasaun ne’e hahu iha loron 23 Agostu to’o 21 Setembru no partisipa husi Xefe investigador husi munisipiu, Investigador Nasional, departamentu justisa no Gabinete Juridiku inklui Instrutor sira iha CFP para ba oin sira bele kontinua fo fali formasaun ba membru sira.

Partisipante sira aprende artigu sira konaba lalaok prosesual ho simulasaun kazu, ezersisiu hirak ne’e hatoman sira atu kunyese diak servisu Polisia nian. Media PNTL

IMG_0152

 

Vise MI Hamutuk Ho Komandu PNTL No Parseiru TLPDP Observa Fatin Hari’I Postu UPF Foun Iha Munisipiu Bobonaro

241430856_1283508332110165_4456803955888647098_n

Bobonaro, Vise Ministru Interior (MI) no Komandu Polísia Nasional Timor-Leste (PNTL) akompaña husi parseiru Desenvolvimentu Timor Leste Police Development Programe (TLPDP) segunda-feira (20/09) ne’e hala’o vizita ida hodi observa fatin hari’I postu ba Unidade Patrullamentu Fronteira (UPF) foun iha munisipiu Bobonaro hodi bele asegura diak liu tan seguransa iha liña fronteira.

Vise MI António Armindo iha ninia intervista hateten objektivu husi vizita ida maka orientasaun husi Primeiru Ministru hanesan mós Ministru Interior ne’ebe orienta ekipa ida ne’e hodi hare’e fatin ne’ebe maka sei hari’I postu seguransa nian iha liña fronteira, no ita hanoin atu aumenta tan postu hamutuk 13 ne’ebe sei koloka iha postu Mota-Ain, Badut-Mean, Ponte Nunura, Suai no RAEOA hodi nune’e bele kontrola movimentu illegal iha liña fronteira”, tenik Vise MI ne’e.

António Armindo esplika liu tan katak total orsamentu ba konstrusaun postu ne’e mai husi Fundu COVID-19, hafoin iha semana kotuk Konsellu Jestaun Fundu COVID-19 aprova pedidu orsamentu ho montante $990.000.00 hus Fundu COVID-19 ba MI hodi utiliza ba konstrui Postu Seguransa ba UPF iha liña fronteira.

“Orsamentu ida ne’e ita halo proposta no hetan ona autorizasaun hodi hari’I postu 13, alén-de ne’e ita mós hetan apoiu orsamentu husi Parseiru TLPDP ne’ebe halo ona postu seguransa 6 ba PNTL no inagura ona husi Primeiru Ministru, no iha semana kotuk ekipa ida ne’e identifika tan fatin tolu iha parte tasi/kosteira nia hanesan iha area Dair, Vatuboro no Bee Malae, postu hirak ne’e sei kompleta ho fasilidade sira hanesan karteiras, Bee-Moos no eletrisidade maibé sira ne’ebe laiha koneksaun eletrisidade sei instala solar painel, tuir planu tinan oin sei halo rekrutamentu ba PNTL hodi bele haforsa menus rekursu umanu liu-liu ba iha area fronteira nian”, esplika Vise MI ne’e.

241390106_1283508822110116_8919894672999667279_n

Iha fatin hanesan Komandante Jerál PNTL Komisariu Polísia Faustino da Costa hateten relasiona ho governu nia planu atu hadia postu seguransa sira iha liña fronteira maka politika Komandu PNTL nian maka oinsa bele koloka tan membru sira iha liña fronteira atu bele tau atensaun másimu ba iha seguransa ema iha area fronteira ninian.

“Asuntu ida ne’e iha hahu’u lao dadaun ona desde Pandemia COVID-19 ne’e mosu, ita koloka deit postu temporaria entaun ho projetu foun sira ne’ebe dadaun Governu kontinua ne’e, Komandu halo identifikasaun ba membru sira iha Komandu Jerál no Komandu Munisipiu sira hodi reforsa fila-fali iha liña fronteira wainhira fatin ne’e preparadu ona, postu temporariu ne’ebe oras ne’e dadaun iha hamutuk 18 la inklui ho permanente sira ne’ebe iha ona, agora sei iha 13 ne’ebe iha signifika kuaze 30 resin maka sei konstrui, enkuantu kada postu mínimu ita koloka membru na’in 4 ba iha postu hirak ne’e entaun ida ne’e maka ita presiza, maibé dalan seluk maka ho membru ne’ebe iha ita, ita tenta jere alén-de ita halo identifikasaun ba membru sira atu apoiu seguransa iha fronteira”, esplika Komandante Jerál PNTL ne’e.

Media PNTL.    

241818119_1283503285444003_8527279522440853360_n

PNTL Rejista Kazu 105 iha fulan Setembru

2F5A8357

Dili- Polisia Nasional Timor-Leste (PNTL) rejista kazu 105 husi loron 01-17 Setembru hodi halo prosesu.

Porta Voz PNTL Superintendente Xefe Arnaldo Araujo hateten kazu hirak ne’ebe maka PNTL rejista kompostu husi krime asaltu hamutuk 44,  Violensia Domestika 11, Asaltu Seksual 5, Furtu 1, tara aan 1  iha suku hera no Transaksaun sasan Ilegal 2 no kazu seluk tan, Nia hato’o asuntu ne’e ba Jornalista sira liu husi komferensia emprensa iha Kuartel Jeral PNTL Kaikoli Dili(17/09).

Entretantu Kazu Asidente Trafegu hamutuk  9  ne’ebe rejulta vitima nain 2 mate fatin, kanek todan 11 no kanek kmaan hamutuk 25

Nia haktuir tan informa mos katak sidadaun hirak ne’ebe maka tama ilegal iha fulan kotuk hamutuk 719.

Servisu Investigasaun kriminal  halo ona prosesu identifikasaun ba sidadadun sira nebe tama Ilegal ba sae sintu/ sabuk iha Atambua Indonesia kompleta ona kuarentena loron 14 hamutuk ema nain 447  husi munisipiu Ermera no Dili nebe halo ona prosesu de identifikasaun  no lori ba  Ministeriu Publiku hamutuk =224 pessoas entretantu sira seluk sei prepara hela atu lori ba Ministeriu Publiku.

PNTL munisipiu Bobonaro halo hela investigasaun ba ema nain 100. Entre nain 100 ne’e ema nain 73 ohin loron enkamina ona ba Ministeriu Publiku no nain 27 sei iha hela ijolamentu tanba pozitivu COVID-19.

Entretantu PNTL Baucau rejista total 199 ne’ebe maka kompleta ona prosesu identifikasaun 197 no sei entrega mai SIK Nasional hodi enkamina ba Ministeriu Publiku no nain rua(2) iha hela kuarantena.

Relata mos katak Iha loron 16/09/2021 mais ou menus oras: 06:00 dadersan pessoal Saneamentu hetan bebe ida iha lixu fatin iha area Delta II ne’ebe falun ho plastiku nune’e sira informa ba komunidade iha area neba hafoin relata mai Polisia liu husi NOC.

Bebe ne’e nia kondisaun mate no PNTL munisipiu Dili halo hela prosesu identifikasaun hodi buka tuir inan ne’ebe maka soe bebe ne’e (bele hateten katak suspetu deskonyesidu). Media PNTL

Enkontru Avaliasaun Servisu Implementasaun Diretiva Dili Hakmatek no Seguru

IMG_0007

Dili, Kuartel PNTL,  loron 16 fulan Setembru tinan 2021, Segundu Komandante Jeral PNTL Komisariu Polisia Mateus Fernandes Lidera enkontru avaliasaun ho Komandante Operasaun PNTL Nasional Superintendente Xefe Pedro Belo no partisipa husi Komandante Munisipiu Dili, Komandante CFP, Komandante UEP, UPM, Xefe Gabinete, Departamentu i Seksaun sira iha Komandu Jeral konaba Implementasaun Diretiva Operasaun Dili Hakmatek no Seguru.

IMG_0024

Iha enkontru ne’e Xefe ekipa fiskalizador husi GIG Superintendente Polisia Inacio dos Santos Saldanha hamutuk ho mebru fiskalizador husi Komandu Jeral (GIG-Departamentu Justisa), Komandu Munisipiu Dili, Komandu UEP no UPM.  Objetivu fiskaliza servisu membru sira nian iha postu provijoriu no permanente iha Kapital ho nune’e hadia diak liu tan servisu membru  sira nian iha  terenu.

IMG_0082

Entretantu Komandante Operasaun Nasional Superintendente Xefe Polisia Pedro Belo orienta planu Komandu Operasaun Dili seguru no hakmatek ho mapamentu kolokasaun ba membru Komandu Munisipiu Dili mak hanesan Kolmera, Caicoli, Audian, Taibesi inklui mos postu permanente sira ne’ebe iha tiha ona, nune mos Komandu UEP areadores mak hanesan Becora, no Diresaun Bairo-Piteno to Delta no Komandu  UPM aradores husi Palasiu Governu to Cristurei no ba Komandu Jeral koloka iha Portu Dili to Pantai Kelapa .

Iha okajiaun ne’e nia haktuir sei hala’o mos avaliasaun ba fardamentu/uniformizada membru sira nian iha enkontru refere, atu nune’e bele hadia diak liu tan membru sira nia uniforme iha terenu hodi hala’o servisu operasaun tuir orden Komandu PNTL.

IMG_0041

Vise Ministru Interior No Komandante Jerál PNTL Observa Fatin Futuru Konstrusaun Postu Seguransa UPM

2F5A7476

Batugade, Vise Ministru Interior António Armindo no Komandante Jerál Komandu Polísia Nasional Timor-Leste (PNTL) Komisariu Polísia Faustino da Costa iha tersa-feira (14/09) ne’e hala’o vizita ida hodi observa fatin konstrusaun Postu Seguransa ba Unidade Polísia Marítima (UPM) Vatuboro iha suku Bubuleo, aldeia Dair, Postu Administrativu Maubara, Munisipiu Liquiça no mós postu rua seluk maka hanesan ida iha suku Aidabas Leten, Postu Administrativu Atabae, aldeia Migir no ida seluk iha Postu Administrativu Balibo, Munisipiu Bobonaro.

Vise Ministru Interior António Armindo hateten prioridade atu hari’I Postu UPM hotu-hotu ho modelu ida deit ne’be maka kompletu ho ninia fasilidade, asesu ba dalan no eletrisidade hodi ajuda sevisu UPM nian kontrola tranzasaun illegal tama mai iha Timor-Leste.

2F5A7540

Iha parte hanesan Komandante Jerál PNTL Komisariu Polísia Faustino da Costa hateten Komandu PNTL hamutuk ho Ministeriu no Parseiru sira ohin mai halo vizita ida mai iha area fronteira atu nune’e bele hare’e fatin futuru konstrusaun postu ba UPM ne’ebe inisia kedas ho postu temporaria nian maka iha area Dair ninian maibé agora ita hetan ona fatin ba oin oinsa ita koalia ho parte autoridade sira iha area refere, en prinsipiu varbalmente autoridade sira konkorda ona tanba ne’e maka ita hare’e futuru oinsa prepara ba konstrusaun ninian.

“Segundu maka nafatin iha area Maubara ninian maka aldeia ida naran Vatuboro ita hare’e ona fatin, agora tanba saida maka ita hare’e fatin, atu dehan katak fatin hirak ne’e dala-ruma durante ne’e ita nota katak bele iha aktividade sira ne’ebe kontrabandu mós bele mosu, entaun kuaze fulan hirak nia laran ita koloka iha ne’eba hanesan postu temporariu, maibé ba oin ne’e bele sai postu ida permanente”, tenik Komandante Jerál PNTL ne’e.

Prosesu konstrusaun ba Postu UPM ne’e hetan apoiu Orsamentu husi Polísia Federal Australia liu husi Programa Dezenvolvimentu Polísia Timor-Leste ne’e realiza bazeia ba kooperasaun Bilateral entre Governu Australia no Governu Timor-Leste liu husi Vise Ministru Interior.

2F5A7454

Antes remata vizita iha postu UPM, ekipa delegasaun hala’o mós observasaun ba iha Batugade hodi hare’e direitamente kondisaun Postu Tránzitu ne’ebe ladiak no sei hala’o konstrusaun iha tempu badak. Ekipa delagasaun ne’e kompostu husi Vise Ministru Inteior, Komandu PNTL nian maka hanesan Komandante Jerál PNTL, Komandante Komandu Operasaun, Komandante UPM, Segundu Komandante Unidade Espesial Polísia (UEP) no parseiru Komandu PNTL hanesan Programa Dezenvolvimentu Polísia Timor-Leste (TLPD-sigla Inglês).

Media PNTL.                    

Vise Ministru Interior Enkontru ho Komandu PNTL

IMG_0005

Dili- Vise Ministru Interior Antonio Armindo halo enkontru ho Komandu PNTL hodi fo orentasaun servisu no apresiaasaun ba servisu ne’ebe maka PNTL halao durante inplementasaun Serka Sanitaria no Konfinamentu Domisiliariu Jeral.

Vice Ministru hateten enkontru ho Komandu PNTL hodi partila informasaun ne’ebe maka fo sai iha Reuniaun Konsellu Ministru Kuarta 08/09 liu-liu inplementasaun Serka Sanitaria no Konfinamentu Domisiliariu Jeral ne’ebe maka sei termina aban (10/09 oras: 11:59) no kontinuasaun Serka Sanitaria ne’ebe diferente mai ho rekejitu no regras iha nia inplementasaun, Nia hato’o asuntu ne’e iha Kuartel Jeral PNTL Kaikoli Dili, Kuarta (08/09).

“Iha Reuniaun Konselu Ministru horseik dader levanta konaba servisu PNTL nian liu-liu sistema patrula iha Dili oinsa maka ita inplementa regras governu nian iha Dili, Primeiru Ministru Taur Matan Ruak nudar mos Ministru Interior fo parabens ba Komandante Jeral PNTL ho nia membru sira ne’ebe maka servisu makaas durante COVID no ekstra ordinariu  ba operasaun iha fronteira.”Nia haktuir.

IMG_0020

Nia hatutan Ministru Interior kontente hare rejultadu iha fronteira ita nia Enviadu Espesial ba to’o iha Atambua no Kupan reprejenta Ministru Interior, reprejenta Komandu PNTL ba halo negosiasaun no ikus mai iha rejultadu ne’ebe diak tanba ne’e Nia kontente los nia hanoin tuir lolos servisu ida ne’e la fasil maibe Komandu ita sira ne’e hamutuk afinal ita bele.

Ita laos atu husik deit sidadaun sira alende tama illegal nufim ita mos hanoin katak nia tama ona illegal ba Indonezia ita tenke servisu kontaktu halo Diplomasia para lori ita nia sidadaun sira ne’e liu husi dalan legal ne’e kontribusaun governu nian, ita hanoin wainhira sira tama illegal mai fali ne’e lori risku ba komunidade sira ne’ebe maka hela besik iha fronteira. Tanba ne’e  governu hanoin duke lori risku ba iha fronteira, ita koalia ho governu Indonezia para pelumenus deporta deit sidadaun sira ne’e para ita simu sira lori ba karantina hodi hamenus risku atu labele lori moras ne’e daet ba komunidade sira, Primeiru Ministru kontente tanba komandu PNTL no Ministeriu Interipor hanoin to’o hodi halo ida ne’e.

“Hau mos aproveta oportunidade ida ne’e hodi fo apresiasaun no fo parabens ba Komandante Jeral no Komandante CFP ne’ebe maka hahu ona treinamentu no Formasaun iha Liquica loron rua liu ba,” dehan Vise MI.

Iha enkontru ho lideransa instituisaun PNTL ne’e Vice Ministru mos fo sai konaba enkontru ne’ebe nia halo ho Ministru Interior atual Primeiru Ministru no nia husu ba PM atu tau prioridade no Mellora liutan instituisaun PNTL hodi nune’e bele asegura no garante seguransa ne’ebe diak liu ba povu no nasaun.

IMG_0029

Iha okajiaun ne’e Komandante Jeral PNTL Komisariu Faustino da Costa hateten oras ne’e daudaun ita iha Estadu Emerjensia (EE) ba dala 17 ne’ebe maka foin hahu iha semana ida nee nia laran, iha EE ida ne’e Polisia asegura mos inplementasaun Serka Sanitaria ne’ebe maka inplementa iha munisipiu Ermera no Dili nomos Konfinamentu Domisiliariu Jeral.

Nia hatutan Komandu hato’o karta ba Primeiru Ministru konaba estratejia foun ne’ebe maka ita antisipa oinsa atu kombate no mitiga variante foun seluk ne’ebe tama iha Azia liu-liu ASEAN hanaran MU ne’ebe risku no lais liu kompara variante Delta nebe oras ne’e sai ona kontaminasaun lokal. Ho situasaun hirak ne’e PNTL hato’o katak alende Komandu munisipiu no Unidade sira Ofisias sira iha Komandu Jeral no membru destakadu Komandu Jeral nian prepara apoiu ba Sala Situasaun Sentru Jestaun Krize, apoiu mos Komandu munisipiu Dili no Unidade Patrulamentu Fronteira hodi asegura seguransa iha fronteira.

Atividade ne’ebe maka halo mos iha semana ida ne’e nia laran sei halo avaliasaun ba dala rua iha Dili ba Diretiva Dili Seguru no hakmatek ne’ebe sei halao kada kinta-fera nomos konaba seguransa iha fronteira nian sempre halao iha kada loron tersa-fera.

Husi avaliasaun ida ne’e atu identifika nomos buka atu bele hare esforsu ne’ebe maka membru instituisaun ne’e halao serake estratejia ne’e merese ona ou sa difikuldade maka membru PNTL hasoru iha Dili no fronteira. Los duni dalaruma iha situasaun balu lakonsege responde hotu hanesan mos situasaun ne’ebe sai prekupasaun publiku ba ema sira ne’ebe tama sai illegal.

Alende ne’e iha prekupasaun rua ne’ebe maka Komandu PNTL hakarak hato’o ba Vice Ministru Interior katak husi Sosiedade Sivil Forum Organizasaun Não Govermental Timor-Leste (FONGTIL) levanta konaba kazu agresaun fiziku ida ne’ebe indika ba membru PNTL tanba ne’e Komandu hasai despasu ida atu halo audit no relatoriu justifikasaun husi Komandu munisipiu Ermera ami simu no nota katak vitima torturasaun ne’e moras mental.

No kestaun daruak maka prekupasaun publiku konaba PNTL maka hasai nia ideia rasik hodi halo desijaun ba sidadaun hirak ne’ebe vasina dala rua kompletu ona tenke halo Swab test hanoin ida ne’e ita hotu bazeia ba lei no rejolusaun governu haruka ne’ebe maka PNTL inplementa iha terrenu, Nia hakotu. Media PNTL