Komandu PNTL Husu Deskulpa Ba OMS

20200325-2F5A5066

Dili, Komandu Polísia Nasional Timor-Leste (PNTL) liu husi Komandante Jerál Komisariu Polísia Faustino da Costa lori instituisaun nian naran hato’o deskulpa ba Organizasaun Mundial Saúde (OMS) relasiona ho deklarasaun falta kuidadu husi ofisias PNTL nian na’in ida iha loron hira liu ba.

Liu husi konferensia imprensa Komisariu Polísia Faustino hato’o ba públiku liga ba aktividade balun ne’ebe hala’o iha loron rua liu ba (23/03), PNTL servisu hamutuk ho Ministeriu Saúde (MS) no OMS halo Sensibilizasaun kona-ba COVID-19 iha Kuartél Komandu Jerál PNTL nian. Durante aktividade sensibilizasaun no aprezentasaun ida ne’e, iha mós faze ida kona-ba husu perguntas no pedidu esklaresimentu balun.

“Loos duni iha ami nia ofisial superior ida husi Komandu PNTL hato’o perguntas, sugestaun ne’ebe ikus mai mós hafoin enkontru ne’e remata, ami nia ofisial ne’e halo konferensia ida ba media hodi repete pedidu ne’ebe hato’o durante enkontru; hare’e ba situasaun sira ohin loron hanesan mós prezensa ONU nian iha Timor-Leste tantu organizasaun internasional sira no liga ba publikasaun ne’ebe ita nia media fó sai, maka Komandu PNTL sente no hanoin katak importante atu bele haloos fila fali situasaun sira ne’ebe fó sai ona públiku”, afirma Komandante Jerál ne’e.

20200325-2F5A5050

Komisariu Polísia Faustino subliña katak tanba iha koordenasaun ne’ebe diak ho PNTL, maka OMS no MS hala’o aktividade (Sensibilizasaun-red) iha loron rua liu ba ne’e. Ho akontesimentu ka publikasaun ne’ebe iha, Komandu PNTL hadia no haloos hodi husu kooperasaun OMS nafatin ho PNTL ba asuntu interese liu-liu kona-ba kombate COVID-19 iha Timor-Leste.

“Komandu mós nota no hatene katak husi publikasaun ne’ebe iha bele hamosu mós efeitu seluk, tanba ne’e Komandu PNTL husu ba membru tomak atu garante paz no estabilidade ba ema hotu-hotu iha Timor, laos ba Timor oan sira deit maibé ba ema hotu hanesan ita nia diplomata sira, sidadaun estrangeiru ne’ebe hela iha ne’e tantu mós pesoal ou staff husi agensia internasional hanesan ONU nian ne’ebe existe iha ita nia rai”, apela Komisariu Polísia ne’e.

Iha oportunidade diak ne’e, Komandante Jerál lori instituisaun PNTL nia naran hato’o deskulpa ba OMS, karik iha deklarasaun ou perguntas balun ne’ebe maka ofisial PNTL nian hato’o iha momentu ne’eba (23/03) ladun diak dala ida tan ba reprezentante OMS nian iha ne’e, hato’o deskulpa no fiar katak ita sei servisu hamutuk nafatin, iha koordenasaun ne’ebe diak ba oin oinsa ita hamutuk ba interese povu no nasaun ninian. Media PNTL

MS-OMS Sensibiliza COVID-19 Ba Komandu PNTL Munisipiu

20200323-2F5A4993

Dili, Ministeriu Saúde (MS) no Organizasaun Mundial Saúde (OMS) servisu hamutuk ho departamentu Klinika Polísia Nasional Timor-Leste (PNTL) nian iha segunda-feira (23/03) ne’e hala’o aktividade ida ba Komandu PNTL munisipiu 12 no RAEOA kona-ba Sensibilizasaun moras Corona Virus (COVID-2019) ne’ebe mak oras ne’e dadaun afeta ona mundu tomak inklui Timor-Leste.

Komandante Jerál PNTL Komisariu Polísia Faustino da Costa akompaña husi Segundu Komandante Jeral PNTL Komisariu Polísia Mateus Fernandes ne’ebe ofisialmente halo abertura ba aktividade ne’ebe hala’o iha salaun enkontru Komandu Jerál hateten instituisaun PNTL konsidera buat ne’ebe seriu asuntu ida ne’ebe maka oras ne’e dadaun sai preukupasaun ema hotu, afeta tebes-tebes tanba hanesan autoridade seguransa kuandu iha moras foun ruma ne’ebe afeta ba komunidade en jerál sei afeta mós ba parte sira seluk, laos deit ba saúde maibé ba mós ekonomia, ba desenvolvimentu mós ne’ebe indireta afeta ba estabilidade no seguransa nasaun nian.

“Tanba ne’e iha loron 27 Fevereiru Komandu PNTL hasai ona diretiva operasional ida hodi orienta Komandante munisipiu, Unidade sira hotu atu tau atensaun másimu ba asuntu ida ne’e (COVID-19) maske iha loron 27 ne’e dala-ruma organizasaun ka parte estadu nian ruma karik seidauk iha hanoin atu antisipa ho diak”, tenik na’in ulun PNTL ne’e.

Komisariu Polísia afirma tan katak maske governu hasai ona rezolusaun rua, situasaun iha Timor ohin loron ita hasoru maka ne’e primeiru katak kuaze maioria publikasaun sira iha media sosial ne’e la tuir realiadade ne’ebe halo ema laos atu prepara ann diak liu maibé halo ema sai pániku liu, segundu ami mós nota katak ita nia sensibilizasaun kona-ba moras ida ne’e ba komunidade en jerál sei menus tebes.

20200323-2F5A5005

“Terseiru maka ita mós nota katak ita nia autoridade balun dala-ruma mós preukupa ida ne’e tanba nia rasik laiha informasaun sufisiente hodi mobiliza nia komunidade ka populasaun halo buat ruma ne’ebe kontra estadu no kontra governu, kuartu Komandu PNTL mós nota katak ho situasaun pandemia epidemika ida ne’e ema balun tenta atu aproveita situasaun hodi hetan lukru ba sira nia pesoal”, salienta Komandante Jerál ne’e.

Autoridade másimu seguransa ne’e hatutan tan parte kintu, PNTL servisu hamutuk ho F-FDTL hakarak husu ema hotu-hotu nian atu kontribui, atu labele iha ema ida maka la koopera ho autoridade liu-liu ekipa COVID 19 ninian.

Iha sorin seluk, Reprezentante OMS iha Timor-Leste Dr. Rajesh Pandav iha ninia intervensaun hateten husi OMS apresia tebes ba PNTL ne’ebe konvida ona OMS no MS atu mai kria aktividade ida atu fó koñesimentu kona-ba Corona Virus no halo diskusaun kona-ba moras ne’e.

“Ita hotu hatene katak COVID-19 kria ona problema saúde barak, laos deit saúde maibé mós problema ekonomiku nian iha isu barak ne’ebe ita enfrenta, iha fatin balun fabrika, eskola barak maka taka inklui loja sira, iha sidade barak mós hahu’u taka ona no nasaun barak maka taka iha semana hirak ba oin”, hateten Reprezentante OMS ne’e.

Dr. Rajesh hateten tan atu hola resposta ba iha problema COVID-19 hanesan ita hotu hatene katak nasaun barak liu husi media elektronika iha ona medidas balun ne’ebe maka sira uza hodi prevene moras refere.

Media PNTL.

20200323-2F5A5015

 

PNTL Suspende Serimonia Aniversariu ba dala XX

20180327-2F5A2109

Dili- Polisia Nasional Timor-Leste (PNTL) suspende serimonia komemorasaun aniversariu ba dala XX relasiona ho situasaun pandemia Virus Corona (COVID-19) ne’ebe maka afeta Timor-Leste.

Komandante Jeral PNTL Komisariu Faustino da Costa hateten liu husi enkontru ohin ho Komandante munisipiu Dili, Xefe departamentu, Xefe Unidade no Xefe Servisu sira ohin ami koalia konaba ida ne’e katak tuir los komesa ohin atividade sub programa balu ne’ebe halo ona liu-liu konaba preparasaun parada maibe desde horseik Hau orienta para suspende atividade hirak ne’e.

Komisariu haktuirtan aniversariu PNTL ba dala 20 sei halao iha loron 27 fulan Marsu 2020 no loron 27 sarani Katolika selebra loron Sexta Feira Santa (Jejus mate iha Kruz),povu Timor-Leste maioria katolika maibe tanba pandemia COVID-19 misa iha loron Quaresma mos suspende halo nusa maka ita bele halo serimonia.

“Ami mos aprejenta ba governu relasiona ho situasaun ne’e, alende ami mos antisipa karik iha semana ida ne’e ita nia governu no estadu prepara proposta ba Prezidente Republika atu dekreta estadu emerjensia, se ida ne’e maka dekreta duni oinsa Polisia atu asegura desijaun estadu nian, oinsa Polisia bele hamutuk ho komunidade”dehan komisariu Faustino da Costa.

Lei seguransa nasional no seguransa interna hateten PNTL nudar autoridade prinsipal seguransa nian ho F-FDTL nune’e kuandu estadu desidi ona PNTL kumpri.

Komesa iha loron Domingo loron 22 Komandu orienta ona ba postu sira iha fronteira no Komandante sira tuir karta ne’ebe fo sai katak iha portaun entada fronteira loke oras rua deit kada loron hahu (tuku 10:00-12:00) no sei la iha toleransia ba movimentu illegal. Media PNTL

 

 

 

Komandu PNTL Relata Situasaun Seguransa Ba PR

IMG_0013

Dili, Komandu Polísia Nasional Timor-Leste (PNTL) liu husi Komandante Jerál no Segundu Komandante Jerál iha kinta-feira (19/03) ne’e hala’o enkontru semanal ho Prezidente Repúblika (PR) Dr.Francisco Guterres Lu-Olo hodi relata situasaun seguransa iha teritoriu nasional durante semana ida ne’e nia laran.

Komisariu Polísia Faustino da Costa hafoin sorumutu ba jornalista sira hateten Komandu PNTL mai aktualiza situasaun semana ida nian ba PR hanesan ita hotu hatene preukupasaun barak liu mak liga ba inundasaun ka akontese be’e sae iha Dili laran ne’e no saida maka PNTL halo ba ida ne’e (Inundasaun-red).

“Ami mós aprezenta kona-ba preparasaun ba oin ne’e karik PR iha dezisaun ruma ba situasaun liu-liu PNTL katak ami prepara atu asegura no PR hato’o deit katak PNTL bele prepara diak liu tan karik ita hanoin katak sé iha tempu ruma ita iha tan dezastre ruma oinsa atendimentu polísia nian bele fasilita liu tan”, esplika Komandante Jerál PNTL ne’e.

Na’in ulun PNTL ne’e afirma tan kona-ba akontesimentu inundasaun ne’ebe akontese iha semana kotuk PNTL além de halo seguransa, halo mós apoiu parte relevante hodi halo evakuasaun kontinuasaun husi ida ne’e maka hala’o limpeza ne’ebe maka oras ne’e lao dadaun.

“Kona-ba COVID-19 situasaun ida ne’e mós ohin ami aprezenta PR no husi situasaun ne’e atu dehan deit katak loos duni katak dala-ruma ita akompaña katak governu prepara kona-ba nasaun barak atu labele tama maibé hau atu dehan nune’e ita tenke hare’e sidadaun ne’e foin maka atu mai ka keta balun halo hela servisu iha ne’e ou keta sidadaun Timor oan sira iha nasaun balun keta atu mai ne’e hanusa no ami sei koalia nafatin ida ne’e, Polísia nia aktividade no responsabilidade ne’e ba area seguransa maka detekta duni sidadaun ita nian ou sidadaun husi nasaun ne’ebe termina ne’e maka mai entaun otomatikamente tenke hato’o ba parte relevante ou ekipa COVID-19 atu bele tau iha observasaun iha karantina”, hatutan Komisariu Polísia ne’e.

Komandante Jerál ne’e koalia tan kona-ba seguransa iha liña fronteira ninian, orientasaun Komandu fó ona ba Unidade Patrullamentu Fronteira (UPF) tantu mós Komandu munisipiu tolu iha liña fronteira hanesan Covalima, Bobonaro no Oecusse atu asegura maka iha detekta duni ema ruma tama illegal otomatikamente orienta sira tenke ba parte karantina.

“Iha seman ida ne’e nia laran iha asidente hamutuk 28 maka akontese no resulta ema na’in rua kanek todan, seluk kanek kma’an laiha balun maka lakon vida”, hakotu autoridade másimu seguransa ne’e.

Media PNTL.

PNTL CUP, Diskursu Públiku No Dada Tali Harame Aktividade Aniversariu PNTL Dala XX

20200219-2F5A2344

Dili, Komemorasun Aniversariu Polísia Nasional Timor-Leste (PNTL) ba dala XX, Komisaun Organizadora planea aktividade balun maka hanesan PNTL CUP, Diskursu Públiku no Dada Tali hodi harame komemorasaun refere.

Prezidente Komisaun Organizadora Aniversariu PNTL ba dala XX Superintendente Xefe Pedro Belo ba jornalista sira hateten husi aktividade hirak ne’e, PNTL CUP maka oras ne’e dadaun lao hela no ohin (19/03) hala’o tan sub-programa ida maka Konkursu “Diskursu Públiku” no aktividade seluk sei hala’o iha semana oin.

“Kona-ba aniversariu PNTL nian ba dala XX Komandante Jerál nomeia Prezidente Komisaun ho ninia ekipa tomak hodi halo programa no programa hirak ne’ebe lao dadaun ona maka PNTL CUP liu-liu Voleibol, segundu maka Konkursu “Diskursu Públiku” iha ne’ebe partisipantes sira mai husi ofisial PNTL no ida maka dada-tali ne’ebe sei hala’o iha loron 24 no 25 semana oin ho ninia partisipantes mai husi instituisaun relevante hanesan Unidade sira PNTL nian, Bombeiros, Polísia Militar no aktividade dada tali ne’e sei envolve mós KPK husi suku balun Kapital Dili nian”, esplika Prezidente Komisaun Organizadora ne’e.

Superintendente Xefe Pedro salienta aktividade kontinuasaun husi ida ne’e maka sei iha misa agradesimentu ne’ebe maka sei hala’o iha loron 26, hafoin misa sei kari’i aifunan iha semitériu ba polísia sira ne’ebe mate no iha loron 27 maka sei hala’o selebrasaun aniversariu PNTL nian iha CFP. Tanba moras COVID-19 maka iha aniversariu PNTL nian iha tinan ida ne’e sei la konvida bainaka husi rai liur maibé konvida deit bainaka rai laran.

“Kustu orsamentu ne’ebe Komisaun Organizadora uza ba aktividade hirak ne’ebe iha hodi komemora aniversariu PNTL nian maka hamutuk rihun-hat-nulu-resin dolar amerikanu no husi kustu ne’e rasik sei gasta barak liu iha loron 27 aniversariu PNTL nian ba dala XX”, hakotu aktual Komandante Komandu Operasaun PNTL ne’e.

Media PNTL.        

Aniversariu Ba Dala XX, PNTL Realiza Konkursu “Diskursu Públiku”

20200319-2F5A4914

Dili, Atu komemora aniversariu Polísia Nasional Timor-Leste (PNTL) nian ba dala XX iha tinan 2020, maka iha kinta-feira (19/03) ne’e Komandu PNTL liu husi Komisaun Organizadora Aniversariu realiza aktividade ida hanesan Konkursu “Diskursu Públiku” durante loron rua ne’ebe ho nia tema prinsipal maka “Matenek no Badaen Nodi Tane A’as Instituisaun PNTL”. Partisipantes ba konkursu ida ne’e mai husi Ofisias Subalternu PNTL nian iha munisipiu, Unidades, Departamentu, Servisu sira iha PNTL nian.

Komandante Jerál PNTL Komisariu Polísia Faustino da Costa ne’ebe ofisialmente halo abertura loron dahuluk ba aktividade ne’e iha ninia intervensaun hateten aktividade eventu ida ne’e nu’udar parte ida/ sub-programa ida husi programa ba atu selebra loron PNTL nian ba tinan XX.

“Aktividade sub programa ne’ebe ohin halo nu’udar mós parte ida atu bele Komandu hatene ba oin membru sira PNTL ninian, maneira oinsa tenta interpreta estratégia ou politika Komandu ninian ba desenvolvimentu instituisaun PNTL, ne’ebe ita bo’ot sira hatene ho tema ba aktividade ida ne’e katak “Matenek no Badaen Nodi Tane A’as Instituisaun PNTL”, liafuan ida ne’ebe simples maibé iha ninia sentidu ne’ebe bo’ot”, tenik Komandante Jerál PNTL ne’e.

20200319-2F5A4892

Autoridade másimu seguransa ne’e afirma katak hanesan Komandante Jerál hakarak atu dehan primeiru ohin hau akompaña tuir lolos ema rua-nulu-resin maibé marka presensa só ema na’in 13 deit atu dehan nune’e laos mai atu hare’e ida ne’ebe maka matenek liu ida ne’ebe maka lae, sé karik situasaun ida ne’e maka dala-ruma iha membru sira ou ita bo’ot sira hanesan konkorente ninia hanoin entaun hanesan Komandante Jerál atu dehan katak ida ne’e lalos.

“Ita bo’ot sira nia partisipasaun atu bele desenvolve no mós suporta Komandu iha area sira ne’ebe maka durante ne’e liu-liu observasaun laos husi ita nia komunidade ou sosiedade nian deit maibé ita PNTL rasik hatene katak ita iha ne’ebe, problema saida maka ita hasoru, sá frakeza mak ita iha no karik ba oin tanba PNTL eziste ona tinan 20 saida maka ita presiza atu hare’e hodi hadia diak liu tan hodi komplementa misaun instituisaun PNTL ninian mak “Servir e Proteger”  katak atu servi no protégé ita nia komunidade, ita nia sosiedade inklui riku-soin tantu komunidade nian, Estadu no Nasaun ida ne’e ninian mós”, hateten na’in ulun PNTL ne’e.

20200319-2F5A4902

Komisariu Polísia Faustino subliña katak tanba ne’e parte segundu eventu ida ne’ebe ita bo’ot sira na’in 13 prepara atu konkore lalika hare’e ba tasa ne’ebe iha nu’udar presente ida, ne’ebe atu apresia ita bo’ot sira kona-ba idea no opiniaun ne’ebe maka ita bo’ot sira espresa atu prense sub-programa ida kona-ba aniversariu PNTL nian ba dala XX, entaun signifika laos hetan tasa ne’ebe iha ne’ebe dehan katak ida ne’e maka melhor klasifikadu hotu-hotu, maibé idea no hanoin sira ne’ebe ita bo’ot sira aprezenta ida ne’e maka sai katak konsiderasaun dahuluk maka iha parte ida ne’ebe, além-de rekezitus balun ne’ebe Komisaun tantu mós ekipa juri sei aprezenta ba ita bo’ot sira nu’udar parte ida tanba asuntu ida ne’e liga ho asuntu Diskursu Públiku.

Partisipantes ba konkursu ne’e Ofisias Subalternu hamutuk na’in 13 ne’ebe mai husi munisipiu Dili, Liquiça, Manufahi, Baucau, Oecusse, Aileu, Bobonaro, Ermera, Lautem, SIP, CFP no Migrasaun. Ekipa juri ba konkursu ne’e maka hanesan Komandante CFP, Diretur Rekursu Umanu, TLPDP, TLPPA no Xefe Jurídiku. Partisipa iha abertura aktividade ne’ebe hala’o iha Komandu Jerál maka hanesan Komandante Jerál akompaña husi Inspector Jerál, Komandante Komandu Operasaun ne’ebe hanesan mós Prezidente Komisaun Organizadora, Komandante Komandu Administrasaun, Komandante SIP, konkorentes, membru PNTL no konvidadu sira.

Media PNTL.       

Abertura Jogu Voleibol Indoor PNTL Cup 2020

20200313-2F5A4593

Dili, Iha âmbitu komemorasaun aniversariu Polísia Nasional Timor-Leste (PNTL) nian ba dala XX maka iha loron sexta-feira (13/03) semana kotuk, Komandu PNTL liu husi Komisaun Organizadora Aniversariu PNTL hamutuk ho Federasaun Voleibol Timor-Leste (FVTL) hala’o abertura jogu Voleibol Indoor iha kampu Sekretariu Estadu Juventude no Desportu (SEJD) Lecidere.

Segundu Komandante Jerál PNTL Komisariu Polísia Mateus Fernandes ne’ebe ofisialmente halo abertura ba jogu ne’e iha ninia intervensaun hateten hanesan ita hotu hatene katak PNTL ne’e mai husi povu tanba ne’e atu selebra ninia aniversariu ba dala XX presiza kontribuisaun husi povu tanba polísia mai husi povu no sei ba servi povu.

“Tanba ne’e ba juventude sira atu selebra loron refere ho tinan 20 Polísia hamrik iha povu nia le’et, ninia aktividade sira ne’ebe hanesan ohin ita inisia, hahu’u husi jogu Voleibol no mós aktividade sira seluk embora PNTL hasoru situasaun balun ita hotu hatene orsamentu fraku maibé tanba ida ne’e loron povu nian, loron juventude nian, loron PNTL nian instituisionalmente polísia selebra maibé loron ida lolos ne’e loron povu nian”, tenik Segundu Komandante Jerál PNTL ne’e.

Komisariu Polísia Mateus afirma tan tanba polísia mai husi povu, juventude, veteranu sira tanba ne’e lori PNTL nia naran agradese bo’ot ba apoiu sira ne’ebe mai husi ministeriu relevante, mai husi juventude, mai husi ema tomak ba aktividade refere, ami espera katak esforsu aktividade ida ne’e laos katak atu halo buka ema sira ne’ebe maka joga diak maibé ita buka atu oinsa konsolida ita nia fiar ba malu, ita nia domin ba malu nu’udar Timor oan atu depois iha futuru bele ajuda diak liu tan PNTL iha ninia servisu.

“Liu-liu juventude sira maka hanesan mata-dalan ba desenvolvimentu, ita bo’ot sira presiza harame aktividade ida ne’e atu iha futuru imi maka sei hanaran mata-dalan ba ita nia prosesu hotu-hotu no ita tenke hatudu nafatin hodi kompremete nafatin katak ita maka na’in ba rai ida ne’e, ita kontinua hatudu dalan liu husi ita nia partisipasaun, kooperasaun atu depois aktividade hotu-hotu lao diak tantu jogu ida ne’e no mós ba aktividade sira seluk iha ita nia rai”, hakotu adjuntu Komandante Jerál PNTL ne’e.

Iha fatin hanesan, reprezentante SEJD iha ninia lia menon ba abertura lori SEJD nia naran hato’o parabéns ba PNTL ne’ebe organiza eventu ida ne’e iha âmbitu komemorasaun loron PNTL nian ba dala 20, tinan 20 ona maka PNTL eziste iha Timor-Leste. Objetivu husi kompetisaun ida ne’e atu hametin amizade entre PNTL ho komunidade sira liu-liu ba ita nia jovem sira. Tanba objetivu prinsipal ida atu lori ita hotu liu-liu juventude sira atu hare’e PNTL ne’e laos hanesan ameasa ba ita, maibé hare’e PNTL hanesan ita nia aman, ita nia maun atu bele fó kontribuisaun ba ita, fó tulun ba ita atu ita bele lao iha livre nia laran.

Husi parte SEJD hakarak konsidera âmbitu komemorasaun ida ne’e liu-liu ligasaun ba aktividade ida ne’e hakarak hato’o ba atleta sira iha Voleibol nian, ida ne’e hanesan espasu diak ba ita bo’ot sira atu kontinua desenvolve talentu ne’ebe maka ita bo’ot sira iha. Tanba atu sai atleta professional tenke halo bebeik kompetisaun, dala ruma ita hanoin atu partisipa iha eventu internasional sira maibé diak liu uza oportunidade sira iha rai laran hodi ita bo’ot sira bele mai kompete.

Media PNTL.      

Komandu PNTL Entrega Sertifikadu Kursu Lian Português Ba Formandu Na’in 19

20200311-2F5A4501

Dili, Komandu Polísia Nasional Timor-Leste (PNTL) kuarta-feira (11/03) ne’e hala’o serimonia Entrega Sertifikadu Lian Português ba Formandu hamutuk na’in 19 ne’ebe frekuenta Kursu Lian Português durante fulan sia (9) nia laran, formandu hirak ne’e kompustu husi membru PNTL no funsionariu sivil sira ne’ebe hakna’ar ann iha Kuartél Jerál Kaikoli.

Inspector Geral PNTL Superintendente Xefe Carlos Jerónimo ne’ebe reprezenta Komandante Jerál hodi entrega sertifikadu ba formandu sira hateten lori Instituisaun PNTL nia naran hakarak hato’o agradesimentu ne’ebe bo’ot ba Professora Manuela Isidro ne’ebe ho esforsu konsege fó aula durante oras 120 nia laran, tempu ne’ebe naruk tebes ba formandu sira atu aprende.

”Tanba ne’e husu ba Professora atu nafatin esforsu hodi hanorin lian Português ba membru PNTL sira tanba ita hotu hatene katak Timor-Leste iha ninia lian ofisial ida maka Lian Português tanba ne’e tenke esforsu atu ema hotu bele koalia lian Português”, tenik Inspector Geral PNTL ne’e.

Superintendente Xefe Carlos koalia tan katak motivu ida tan ne’ebe maka halo membru PNTL hotu iha obrigasaun atu aprende koalia lian Português atu nune’e ita bele halo interkâmbiu ho belun sira iha rai Lúsofonia hanesan Portugal, Guiné-Bissau, Angola, Moçambique ne’ebe maka imi bele integra ann iha sosiedade ne’eba nune’e imi labele sente hanesan mai husi Osean maibé imi hotu sente hanesan familia Pais CPLP (Comunidade Países da Língua Portuguêsa).

“Hau enkoraja atu aprende liu tan maske aprende demais ema sente kolen no lakoi atu aprende maibé ida nee hanesan dezafiu ida, esforsu nafatin atu imi hotu bele koalia diak lian Português no ba imi hotu liu-liu Inspector sira, imi tenke aprende atu iha futuru wainhira integra iha Kursu Superior tenke ba iha IDN (Instituto Defesa Nacional) ne’ebe maka obrigatoriu tenke estuda lian Português”, hakotu reprezenta Komandante Jerál PNTL ne’e.

Iha sorin seluk, Professora Manuela Isidro sidadaun Portuguêsa ida ne’ebe maka durante ne’e fó aulas lian Português ba formandu sira iha ninia intervensaun hateten ho satisfasaun bo’ot ne’ebe hau hasoru iha ne’e ohin iha serimonia enseramentu no entrega sertifikadu rua ba lian Português iha Komandu Jerál PNTL.

“Uluk kna’ain permite hau hodi Instituisaun nia naran no partisipantes sira hotu iha Kursu felisita membru PNTL sira hotu ba konklui etapa ida tan ho aproveitamentu no agradese mós ba membru sira hotu ne’ebe intergra iha gabinete Komandante Jerál no Segundu Komandante Jerál ba sira nia apoiu administrativu no suporta loron-loron ba nesesidade ingredientes sira hotu ba hau nia servisu”, tenik Professora ne’e.

Manuela Isidro salienta tan Kursu ida tan maka to’o ona ninia rohan ba dala rua hala’o ona iha oras 120, iha kuaze fulan sia ho dezafiu, servisu barak, falta iha hanoin no amizade ne’ebe halo iha nivel professora ho nia alunu no prinsipalmente reforsa ona kompetensia pessoal no profesionalizmu iha kada imi hotu.

Sertifikadu ne’ebe fahe ba formandu sira maka hanesan Sertifikadu Nivel A1, A2, B1 no B2. Serimonia simples ne’e hetan partisipasaun másimu husi formandu sira ne’ebe durante ne’e frekuenta kursu lian Português.

Media PNTL.                          

20200311-2F5A4457

 

PNTL Komemora Loron Mundial Ba Feto

20200308-2F5A4125

Aileu, Komandu Polísia Nasional Timor-Leste (PNTL) liu husi Gabinete Jéneru hamutuk ho Komandu PNTL munisipiu Aileu no Esposa Superior PNTL nian iha loron 8 fulan Marsu tinan 2020 komemora loron Mundial ba feto ne’ebe maka hala’o iha Munisipiu Aileu. Loron mundial ba feto ne’ebe feto no mane iha mundu tomak selebra iha loron 8 fulan Marsu kada tinan mak nu’udar movimentu ba direitu feto iha area oin-oin. Loron 8 fulan Marsu mós nu’udar loron espesial ba feto hotu-hotu iha mundu tomak, inklui feto Timor oan sira hodi rekoñese sira nia luta no esforsu sira liu husi movimentu oin-oin ba avansu sira direitu no igualdade jéneru.

20200308-2F5A4139

Tema global ba selebrasaun loron Mundial ba Feto 2020 “Hau mak Jerasaun Igualdade Koñese Feto nia Direitu” mak foka ba meius inovativu ba avansu igualdade jéneru no empoderamentu feto, liu-liu iha area sistema protesaun sosial, asesu ba servisu públiku no infraestrutura sustentável. Aliña ba tema mundial mak Gabinete Jéneru PNTL hamutuk ho parseiru sira hamosu tema ba eventu “Igualdade mak Dalan ba Dame” atu foka liu tan kona-ba avansu no partisipasaun feto sira nian iha desenvolvimentu  instituisaun no nasaun.

Reprezentante Komandante Jerál PNTL iha selebrasaun loron mundial Feto tinan 2020, Inspector Gerál Superintendente Xefe Carlos Jerónimo iha ninia intervesaun ba serimonia ne’e hateten ita komemora loron internasional feto nian, loron feto nian mosu wainhira remata iha sékulu 19 no hahu’u iha sékulu 20, iha situasaun ne’ebe feto sira halo funu hodi hadia sira nia moris no servisu nune’e mós luta atu hetan direitu ba vota.

20200305-2F5A2950

“Ohin ita moris iha tempu ida ne’ebe oin seluk liu, luta hirak ne’e hotu maka ita hetan, ita selebra vitoria sosias sira, politika sira no ekónimu feto nian, livre husi vizaun nasionais, unidade, lian ida deit, kultura, ekonomia ou pilitika”, hateten Reprezentante Komandante Jerál PNTL ne’e.

Inspector Gerál ne’e afirma tan katak agora dadaun ita nia polísia iha membru feto na’in 618 ne’ebe koloka iha kategoria profesionais ou hanesan ofisias, sargentus no ajentes hotu-hotu servisu hanesan laiha tratamentu diferente ou husi rekoñesimentu ruma, PNTL ne’e hanesan Polísia ida modernu no desenvolvidu, laiha kualkér tipu diferente iha aktividade feto no mane, iha tratamentu hanesan ba hotu-hotu.

20200307-2F5A3401

Entretantu, Xefe Gabinete Jéneru PNTL Inspectora Daria Ximenes iha ninia entrevista koalia katak selebrasaun loron mundial ba feto tinan 2020 nian, Gabinete Jéneru PNTL deside hodi komemora loron ne’e iha munisipiu Aileu ho aktividade balun tanba iha tinan kotuk selebra ona iha enklave Oecusse no tuir planu selebrasaun tinan oin sei hala’o iha munisipiu Lautem.

“Selebrasaun loron mundial feto nian ami hala’o iha munisipiu Aileu hahu’u iha loron 5-8 fulan Marsu ho aktividade sira maka hanesan workshop durante loron rua kona-ba Corona Virus (COVID 2019), Direitus Umanus, Igualdade Jéneru no Saúde Reprodutiva no iha loron tuir mai hala’o aktividade desportu hanesan basket, volley, dada tali, ami mós hala’o asaun karidade ba Orfonatu sira inklui vizita uma mahon ne’ebe hala’o husi Esposa Komandante Jerál no Segundu Komandante Jerál hamutuk ho Esposa Ofisias Superior sira, iha loron 8 maka ami selebra misa hamutuk no hala’o marsa ou lao ba dame”, esplika Xefe Gabinete Jéneru PNTL ne’e.

20200307-2F5A3660

Inspectora Daria salienta tan katak objetivu husi aktividade workshop ne’e maka atu fahe informasaun relasiona ho tópiku ne’ebe iha ba feto no mane sira PNTL munisipiu Aileu nian no hodi komemora loron mundial feto no mane involve parseiru husi governu no sosiedade sivil, estudante no komunidade sira. Mensagem ikus ne’ebe hato’o husi Xefe Gabinete Jéneru PNTL ne’e maka enkoraja feto maluk sira atu prepara ann hodi kompete ho mane sira iha futuru tanba agora feto mós bele sai ministru, deputadu, autoridade lokal, Komandante Munisipiu no Komandante Eskuadra. Atividade sira ne’e suporta husi parseiru TLPDP.

Media PNTL.

 

20200307-2F5A3702

Ofisial Inspetor Nain 52 Simu Graduasaun

IMG_0175

Dili- Ofisial Inspetor Asistente nain 52 simu graduasaun hafoin kompleta Curso Promoção Oficiais Inspetor (CPOI) PNTL durante fulan sia (9) iha Centro Formação Policia (CFP) Dili.

Ministru Defeza no Interior Interinu Filomeno de Jesus da Paixão hateten Formandu sira ne’e durante fulan sia (9) aprende materia barak teb-tebes nune’e hau ejiji ba sira wainhira halao knar muda ona sira nia atitudi no komportamentu lahanesan ona uluk, Nia hato’o asuntu ne’e iha serimonia gradusaun iha CFP Comoro Dili, Segunda (09/03).

Nia haktuirtan ofisiais nain 52 ne’e sei lori buat foun ba iha terrenu hodi inplementa no hakbesik aan ba komunidade para populasaun toman ita no gosta ita iha situasaun susar, moras, krizi no situasaun saide deit sira bele lalais fo hatene ba Polisia para ita hamutuk hodi kontrola situasaun seguransa iha Timor-Leste.

Iha okajiaun ne’e Komandante Jeral Komisariu Faustino da Costa hateten Ohin kursu CPOI remata no halo promosaun dahuluk ba Inspetor Asistente Polisia, iha diferente husi promosaun ida ne’e katak membru sira ne’e nudar formandu ne’ebe gradua liu husi prosesu ne’ebe naruk, selesaun interna mai ho membru PNTL kuaje nain 300 ne’ebe konkore ba vaga 65.

Komisariu ne’e haktuir tanba prosesu ne’ebe rigoroju husi vaga 65 ne’ebe governu determina no aprova ikus mai iha kandidatu nain 54 maka konsege priense no hakat ba faze formasaun maibe membru nain ida (1) rejigna ann nune’e iha membru nain 53 deit maka kompleta sira nia formasaun durante fulan ualu (8) iha CFP no fulan ida (1) estajiu iha Komandu Munisipiu no Eskuadra.

Serimonia ne’ebe ohin halao bazeia ba Dekretu Lei Nu. 16/2010 Rejimi Promosaun ne’ebe ejiji katak bainhira atu halo promosaun husi kategoria ida ba kategoria seluk maka tenki liu husi formasaun ne’ebe ikus mai hetan rejultadu diak iha formasaun ida ne’e.

IMG_0190

Promosaun ida ne’e nudar faze ida ne’ebe ba futuru sai hanesan rekejitu ida katak bainhira atu kontinua ba promosaun Ofisial Superior tenke liu husi Kursu Promosaun Ofisial Inpetor katak nia kompleta prosesu tomak husi postu Sarjentu ba Inspetor no Inspetor mak bele kontinua ba Ofisil Superior liu husi koperasaun Institutu Defeza Nasional Timor-Leste, Kursu Formasaun Ofisial Superior da Polisia ne’ebe hamutuuk ho Defeza no entidade sira seluk.

Serimonia graduasaun ne’e halo deit promosaun Diviza ba formandu nain 52 no formandu ida sidauk promovidu tanba iha hela kazu dixiplinar no nia prosesu sei lao hela iha Seksaun Justisa PNTL no tuir lei promosaun labele halo promosaun ba nia no konsidera hanesa Demorada (sei hein ) to’o nia prosesu remata no la hetan pena demisaun.

Atu hakotu Komandante Jeral dejeja susesu boot ba formandu sira ne’ebe durante fulan sia (9) tuir formasaun no fiar katak saida maka ita boot sira aprende no saida maka durante ne’e imi hetan sei sai bukae ba ita boot sira ne’ebe ba futuru sei sai lider ne’ebe sei Komanda iha Komandu Eskuadra, Komandu munisipiu nudar Xefe seksaun, Komandante Kompania no sub Unidade.

Iha serimonia graduasaun 1o kursu CPOI ne’e Ministru Defeza no Interior Interinu akompana husi komandante Jeral no Segundu Komandante Jeral intrega diploma melhor klasifikasaun ho valor ass liu ba formandu Inspetor Asistente Cristian da Costa Diaz, Inspector Asistente Aurelio Fernandes, Inspetor Asistente Maria Jose Camerão no Inspector Asistente Elfieh Goncalves Perreira.

Serimonia gradusaun 1o kursu CPOI ho lema “ Não Somos perfeito mas Formados para Comandar”ne’e partisipa husi Sekretariu Estadu Protesaun Sivil, Komisariu KAK, Provedora PDHJ, Adjuntu Director Jeral IDN, Embaxador Portugal ba Timor-Leste, Diretor Migrasaun, Komandante Unidade, Komandante Munisipiu 12 no RAEO, Ofisiais, Superior, Ofisiais Sub Alternus, Sarjentu no Ajente sira, parseru TLPDP, parseru Polisia Nova Zelandia, Familia graduadu no konvidadu sira.

Serimonia ne’e kompleta ho intrega sertifikadu rekonyesementu ba instructor sira. Media PNTL

IMG_0409