TLPDP Apoiu Edifisiu VPU Ba Komandu PNTL Munisipiu Dili

20190819-2F5A4627

Dili, Komandu Polísia Nasional Timor-Leste (PNTL) munisipiu Dili, segunda-feira (19/08) ne’e hala’o serimonia inagurasaun Edifisiu ba Vulnerable Person Unit (VPU- Unidade Pesoal Vuneravél) ne’ebe maka hetan apoiu husi parseiru Timor-Leste Police Development Program (TLPDP).

Segundu Komandante Jerál PNTL Komisariu Polísia Mateus Fernandes hafoin serimonia ba jornalista sira heteten ita hotu hatene katak Vulnerable Person ne’e nu’udar ameasa nasional ida tanba ne’e ameasa ba labarik no mós ameasa ba inan, tanba kuandu labarik sira ne’e in-seguru aban bainrua ne’e nasaun ne’e la metin tanba sira maka kaer nasaun.

“Nune’e mós ba inan sira kuandu la seguru entaun sei produz bibit ida ne’ebe ladun diak ba ita nia nasaun tanba ne’e maka ameasa nasional ida no PNTL agradese ba TLPDP ne’ebe tau atensaun tebes-tebes ba asuntu ne’e atu nune’e ba oin atendimentu ba labarik no inan sira sei sai diak liu tan”, tenik Segundu Komandante Jerál PNTL ne’e.

Komisariu Polísia Mateus akresenta tan katak tanba ho konstrusaun ne’ebe ho fasilidade ne’ebe bele dehan katak sufisiente hodi halo atendimentu ba oin mezmu seidauk barak maibé ho ida ne’e bele dehan ona katak bele fó apoiu ba PNTL liu-liu munisipiu Dili atu bele hala’o kna’ar diak liu tan.

“Ita agradese ba ita nia maluk parseiru TLPDP ne’ebe ho fuan bo’ot bele tulun ita, embora buat sira ne’e ita mak uza maibé ita nia maluk oferese ba ita, entaun sira hatene ona oinsa maka Komandante sira orienta membru sira atu bele utiliza fasilidade hirak ne’e ho diak atu bele fasilita servisu ne’e lao diak liu tan”, afirma Komisariu Polísia ne’e.

Entretantu, Komandante TPDP-Polísia Federal Australia Geof Turner iha ninia entrevista afirma TLPDP hari’I desde tinan 2004 no apoiu ba PNTL dala-barak tanba ne’e konstrusaun uma VPU nian laos apoiu dala uluk atu Unidade ida ne’e bele atende ba krime sira ne’ebe maka iha.

“Konstrusaun ba edifisiu ne’e halo husi kompañia Caltech ne’ebe ami uza dala barak no kustu ba konstrusaun ne’e rasik ho total orsamentu kuase $30.000,00 no objetivu ami hari’I edifisiu ida ne’e iha PNTL munisipiu Dili tanba hare’e númeru krime kuase 50% mak domina liu iha Dili tanba ne’e ami fasilita uma ida ne’e atu hare’e liu ba ema ne’ebe Vuneravél atu nune’e bele fasilita sira liu-liu atende sira nia kazu ne’ebe sira hasoru”, hateten Komandante TPDP-Polísia Federal Australia ne’e.

Geof Turner subliña liu tan katak além-de apoiu uma ba VPU, TLPDP mós sei fó apoiu ba polísia femenina sira atu bele hasa’e sira nia esperiensia diak liu tan hodi bele atende ema vuneravel sira ho diak. Edifisiu ne’e kompleta ho sala entrevista, fatin servisu ba PNTL Unidade VPU nian, kuarto no haris-fatin.

Partisipa iha serimonia ne’e além-de Segundu Komandante Jerál PNTL no Komandante TPDP-Polísia Federal Australia ho nia ekipa, reprezentante husi Embaixada Nova Zelandia, Indonesia, Autoridade lokal sira munisipiu Dili nian, xefe unidade no departamentu sira PNTL nian inklui konvidadu sira seluk.

Media PNTL.  

20190819-2F5A4614        

Sosializasaun Prevensaun Moras Kankru-Susun Ba Esposa Ofisias No Femenina PNTL

 

_MG_0478

Dili, Gabinete de Apoiu à Actividade do Cônjuge do Presidente da República (Gabinete Esposa Preseidente República-PR) servisu hamutuk ho Fundasaun Alola no Médiku husi Hospital Nasional Guido Valadares (HNGV) sexta-feira (16/08) ne’e hala’o aktividade Sosializasaun kona-ba Prevensaun Moras Kankru-Susun ba Esposa Ofisias no Femenina Polísia Nasional Timor-Leste (PNTL) iha salaun Centro Formação Polícia (CFP) Comoro.

Esposa PR Cidália Lopez Nobre Mouzinho Guterres iha entrevista ba Media hateten aktividade sosializasaun ba prevensaun moras kankru-susun nian ne’e importante tebes ba feto maluk sira liu-liu ba Ajente Estadu ninian hanesan femenina PNTL no mós F-FDTL sira tanba ita hatene katak sira nia tempu tomak atu servi nasaun ida ne’e.

“Importante tebes-tebes sosializasaun ida ne’e no Estadu tenke fó mós atensaun ba sira, atu nune’e sira tenke iha saúde diak, sira tenke iha kondisaun ida ne’ebe maka apoiu hodi sira bele hala’o servisu ho diak, nune’e mós ba kaben husi Forsa ninian no mós Polísia rasik tanba ita hotu hatene katak waihira feto sira saúdavel entaun feto sira bele apoiu diak liu sira nia kaben hodi hala’o servisu”, hateten Esposa PR ne’e.

Cidália Lopez akresenta liu tan katak wainhira femenina PNTL sira moras mós sira labele ezerse didiak sira nia funsaun, hau hanoin ida ne’e importante tebes-tebes no presija governu tau atensaun ba area ida ne’e.

“Númeru moras kankru-susun ne’ebe maka rezista iha Hospital durante ne’e besik atus tolu resin no kuaze 15% mak mate, ne’e tanba wainhira sira toba iha hospital ho estadu ida ne’ebe maka ass liu ona no kondisaun ne’e mosu tanba falta informasaun no kestaun seluk maka asuntu ida ne’e seidauk sai prioridade governu ninian iha tempu liu ba maibé hau fiar katak agora ba oin governu mós tau ona prioridade ba asuntu ne’e hodi bele halo sensibilizasaun ba komunidade sira hotu”, hatutan Cidália Lopez.

Iha okaziaun ne’e, Komandante CFP Superintendente Arquimino Ramos iha ninia entrevista hateten PNTL sente onradu no agradese tebes tanba bele fahe informasaun ne’ebe diak ba esposa PNTL sira no mós PNTL femenina sira atu bele hatene oinsa maka bele halo prevensaun ba moras kankru-susun ida ne’e.

“Dala-barak ita nia membrus sira mate tanba laiha informasaun, sira balun hanoin katak moras ida ne’e bele kura lalais tanba sira falta informasaun entaun sira simu konsekuensia balun mate no balun halo tratamentu ne’ebe han tempu kleur tanba sira la halo tratamentu sedu”, tenik Komandante CFP ne’e.

Superintendente Arquimino hatutan tan katak iha tinan 2019 tuir dadus estatistika ne’ebe iha membru PNTL feto ida mak mate tanba moras kankru-susun, na’in ida maka sei halo hela tratamentu no esposa PNTL nian mós mate kausa husi moras refere.

“Ita iha Klinika Priivadu PNTL nian maibé laiha ekipamentus ne’ebe kompletu, ita mós laiha apoiu orsamentu ne’ebe sufisiente atu bele halo programa sira ne’e, hanesan hau hateten ita 19 anos ona maka PNTL ne’e iha maibé ita laiha tratamentu ou medical check-up ne’ebe rutina”, koalia Komandante CFP ne’e.

Sosializasaun ba prevensaun moras kankru-susun ne’e hetan partisipasaun husi esposa Komandante Jerál, esposa ofisias sira, PNTL femenina no Formandu Kursu CPOI.

Media PNTL.             

Komandu PNTL Dili Halo Identifikasaun Ba Porta Voz Organizasaun Fuan-Domin

IMG_0233

Dili- Komandu Polisia Nasional Timor-Leste (PNTL) munisipiu Dili seksaun Servisu Investigasaun kriminal halo identifikasaun ba porta voz organizasaun Fuan-Domin Pedro Aparicio konaba komferensia emprensa ne’ebe halo iha loron 8/08 hodi husu ba Komandante PNTL Baucau atu husu deskulpa ba publiku.

Komandante PNTL munisipiu Dili Superintendente Xefe Armando Monteiro hateten ita akompana no asisti diretamente sidadaun nain rua porta voz organizasaun Fuan-Domin Pedro Aparaicio no Eis Lideransa GAM PSHT João Martins ne’ebe maka ita nia Servisu Investigasaun Kriminal Komandu PNTL munisipiu Dili ohin halao tia ona no liu husi identifikasaun ida ne’e ita sei rekomenda ba Ministeriu Publiku hanesan nain ba prosesu no hein nia kontinuasaun, Nia hato’o asuntu ne’e ba Jornalista sira iha Komandante PNTL Kaikoli Dili, (15/08.

Komandante ne’e haktuirtan hafoin identifikasaun ne’e servisu investigasaun iha tempu besik aban (16/08) ou bainrua (17/08) sei intrega ba Ministeriu Publiku hodi nune’e estuda, tetu no hare konaba komferensia emprensa ida ne’e nia lalaok.

Hanesan autoridade seguransa ne’ebe toma responsabilidade ba seguransa interna ita iha obrigasaun no dever moral oinsa inplementa lei los no lolos no lei ne’e nia funasaun hodi obriga no regula sidadaun hotu-hotu hodi hakruk no respeitu ita nia lei ne’ebe maka orgaun estadu aprova.

“Ita hare husi aspetu legalidade lei Nu 5/2017 hare husi termus legal organizasaun ne’ebe temi iha komferensia emprensa ne’e la rejistu iha organizasaun Silat Timor-Leste nian tantu mos iha organizasaun rejistensia tanba ne’e maka rejultadu husi identifikasaun ida ne’e sei kontinua ba Ministeriu Publiku hodi estuda, tetu no kontinua nia prosesu,”dehan eis Komandante munisipiu Bobonaro ne’e.

PNTL sei kontinua no mantein inplementa lei ne’e no ba se deit, no grupu sedeit, ita nia knaar maka inplementa lei ne’e to’o lei seluk mosu hodi bele regula no akomoda organizasaun arte marsiais no arte rituais ne’ebe agora iha hela faze avaliasaun nia laran.

Entretantu porta voz organizasaun Fuan-Domin Pedro Aparicio hateten Ami mai fo deklarasaun ba Komandu PNTL munisipiu Dili katak komferensia emprensa ne’e diriji ba individu laos instituisaun PNTL objetivu komferensia emprensa ne’e la ataka instituisaun PNTL, ami ataka pessoal Komandante PNTL Baucau, individu iha PNTL laran ne’ebe maka hasai esteitmentu ida ne’ebe hamonu dignidade PNTL no bele kria instabilidade iha komunidade nia le’et.

Nia haktuirtan Ami husu individu ne’e maka tenke husu diskulpa tanba nia esteitmentu ne’be laiha provas hanesan esteitmentu tendisioju hanesan la gosta no hirus ema, se iha individu ruma mak kuandu halo sala hanesan ne’e  husu responsabilidade ne’e ba individu.

Hatan konaba lei No.5/2017 ne’ebe kriminalija Arte Marsiais Porta Voz ne’e hateten sim arte marsiais taka hotu ona maibe esteitmentu ida halo komferensia emprensa ne’e organizasaun ida bele mosu no ema individu ida mos bele koalia katak hahalok ida hanesan ne’e ladiak laiha relasaun ho arte marsiais.

Fo hanoin fali katak iha loron 08/08 membru organizasaun Arte Marsiais Persaudara-an Setia Hati Terate (PSHT) halo komferensia emprensa iha Hotel Ramelau tanba lamenta deklarasaun husi Komandante PNTL munisipiu Baucau Superintendente Xefe Hermenegildo G. da Cruz katak, membru husi eis organizasaun Arte Marsiais estadu Timor-Leste bandu (PSHT), ninia-ema sira ba sae sabuk (Sintu) iha Indonezia hodi halo juramentu ba bandeira merah-puti no konsidera ema hirak ba halo juramentu iha Indonezia hanesan milisia, iha objetivu halo infiltrasaun hodi estraga estabilidade iha rai laran. Nune’e sira husu ba Komandante PNTL munisipiu Baucau atu husu diskulpa ba publiku ho prazu loron10 nia laran selae maka sira sei hatama keixa ba Komandu Jeral PNTL hodi halo prosesu dixiplinar. Media PNTL

CANOX Sei Fo Kursu Multimedia Ba Membru PNTL

_MG_0334 

Dili- Centru Formasaun CANOX sei fo kursu multi media ba membru Polisia Nasional Timor-Leste (PNTL) husi Departamentu Polisia Comunitaria Nasional (DPCN) atu nune’e bele iha konyesementu no produs brosura no pamfletu hodi publika servisu DPCN ba publiku.

 Diretor Centru Formasaun CANOX Cancio Casimata hateten realizasaun kursu multi media ne’e tanba komitmentu entre Centru ho PNTL bazeia ba akordu ne’ebe maka asina nune’e ami kumpri ninia realizasaun to’o remata, Nia hato’o asuntu ne’e iha serimonia abertura iha Kuartel jeral PNTL Kaikoli Dili, Kuarta (14/08).

Nia haktuirtan iha ninia realizasaun Centru Formasaun CANOX prepara material pedadojika hanesan komputador no modul sira ne’ebe uza hodi hanorin, realizasaun kursu ida ne’e to’o remata ami sei kumpri hotu to’o nia finalidade no produs sertifikadu ba partisipante sira.

“Ami garantia formador sira ne’ebe ami prepara ba realizasaun kursu multi media nian ami garantia %100 para sira fo formasaun ba POLKOM.” Nia dehan.

Kursu Multimedia ne’e sei fo ba membru PNTL husi DPCN hamutuk nain walu (8) ho durasaun tempu durante semana walu (8) nia laran.

 Iha okajiaun ne’e Inspetor Jeral Superintendente Xefe Carlos Jeronimo hateten formasaun ida ne’e inportante ba PNTL para hafoin kursu ida ne’e ita bot sira bele halo dezenu saida deit nune’e ema mos hare kapas tanba wainhira imi aprende ho diak maka imi sei hetan rezultadu ida ne’ebe diak.

Inspetor Jeral mos afirma ba partisipante sira atu tau iha hanoin katak instituisaun investe orsamentu ba formasaun ida ne’e tanba ne’e husu para ita bo’ot sira aproveta ho diak saida maka formador sira fo atu nune’e bele produs rejultadu ne’ebe diak ba instituisaun PNTL. Hau enkoraja ita bo’ot sira atu aprende ho diak no aproveta oportunidade ne’e ho maximu no susesu ba imi nia kursu

Orsamentu ba programa ne’e hamutuk $25 mil husi Fundu Dezenvolvimentu Capital Humanu(FDCH) ne’ebe maka aloka ba DPCN tuir planu no programa ne’ebe planea ona atu fo formasaun ba membru sira konaba oinsa maka halo filme badak ba atividade Polisia Komunitaria (POLKOM)  hodi kria fun page, brosura, stiker no bulletin ba servisu POLKOM nian tanba durante ne’e membru sira seidauk iha konyesmentu.

Orsamentu ida ne’e inklui ba material didatiku no hola material sira ne’ebe maka sei utilija durante kursu no hafoin kursu sei entrega hikas ba POLKOM hodi utilija ba servisu MULTI media nian. Media PNTL

PNTL Prontu Asegura Festa Konsulta Popular ba Dala 20

20190814-2F5A4365

Dili, Polísia Nasional Timor-Leste (PNTL) prontu atu asegura seguransa ba Komemorasaun Loron Konsulta Popular nian ne’ebe sei selebra iha loron 30 fulan Agostu 2019 ba dala 20 (30 Agosto 1999-30 Agostu 2019). Diretiva husi Komandu Jerál nian ba iha kada Komandu Munisipiu sira mós iha ona atu bele asegura loron ida ne’e ho diak.

Nune’e Komandu PNTL Munisipiu Covalima mós preparadu ona hodi festeja loron historiku ida ne’e hamutuk ho komunidade iha ambiente paz no dame nia laran. Komandante Komandu PNTL munisipiu Covalima Superintendente António de Sá ba media PNTL wainhira partisipa iha Abertura Materia Kursu OST Ba Komandu Munisipiu, iha salaun Kuartél Jerál Kuarta (14/08)  hateten iha âmbitu Komemorasaun 20 anos Konsulta Popular tantu orariu ne’ebe maka monu iha munisipiu Covalima ne’e iha loron 19.

“Iha âmbitu preparasaun ba Komemorasaun ne’e, parte munisipiu Covalima halo ona enkontru preparasaun ho autoridade tomak ne’ebe mak eziste iha munisipiu Covalima atu oinsa maka bele selebra no festeja loron historiku ida ne’e ho ambiente paz no hakmatek nia laran”, hateten Komandante Komandu PNTL munisipiu Covalima ne’e.

Superintendente António afirma tan katak komandu PNTL munisipiu Covalima hahu’u mós aktividade balun hanesan limpeza jerál ba iha sidade munisipiu ninian no mós hala’o cek point/pasa revista atu bele antisipa no prevene hodi nune’e komemorasaun loron 20 anos ne’e bele lao ho diak.

“Asaun aproximasaun ne’ebe maka Komandu PNTL munisipiu Covalima halo tantu reuni ho entidade hotu-hotu hahu’u kedas husi xefe aldeia, xefe suku, administrador postu sira, administrador munisipiu inklui veteranu sira, povu hotu-hotu hodi kontinua motiva sira, kontinua halo konsesibilizasaun ba sira liu-liu atu oinsa atu introduz ba sira kona-ba Lei Arma Branka ninian Nu.5/2017 no mós Lei Kódigu Estrada nian oinsa atu komunidade hotu-hotu tenke iha konseitu ida atu bele selebra loron ida ne’e nakonu ho paz no hakmatek nia laran”, hatutan autoridade seguransa munisipiu Covalima ne’e.

Iha fatin hanesan, Komandu PNTL munisipiu Liquiça mós preparadu hodi asegura seguransa ba selebrasaun loron importante ida ne’e hamutuk ho komunidade sira iha munisipiu Liquiça. Komandante PNTL munisipiu Interinu Superintendente Asistente Luis da Silva esplika Komandu PNTL munisipiu Liquiça agora prepara ona nia planu seguransa ba aktividade loron 30 Agostu ninian iha parte rua.

“Primeiru maka Komandu PNTL munisipiu Liquiça envolve diretamente iha parada 30 Agostu ninian no ida fali maka PNTL Liquiça prontu apoiu seguransa ba aktividade refere”, tenik Komandante PNTL munisipiu Interinu ne’e.

Superintendente Asistente Luis esplika liu tan katak kona-ba preparasaun loron 30 Agostu agora dadaun PNTL hamutuk ho administrador koordena hela no ami sei koalia hamutuk atu oinsa loron historiku ida ne’e bele lao diak no papel seguransa nian maka oinsa atu apoiu seguransa ba ema hotu iha âmbitu komemorasuan loron importante ida ne’e.

Media PNTL.  

Komandu PNTL-TLPDP Halo Abertura Materia Kursu OST Ba Komandu Munisipiu

20190814-2F5A4419

Dili, Komandu Polísia Nasional Timor-Leste (PNTL) ho parseiru Timor-Leste Police Development Program (TLPDP) liu husi nivel altu iha hanoin ida atu aumenta kapasidade matenek, abilidade no attitude membru PNTL iha atuasaun uza forsa hasoru komunidade hodi bele professional liu tan iha terenu ne’ebe nafatin tau respeita ba Direitus Umanus.

Kursu ba treinamentu ida (OST- Official Safety Training) ne’ebe maka hetan aprovasaun husi Komandante Jerál PNTL ne’e sei fahe ba etapa rua, etapa primeiru iha kuarta-feira (14/08) ne’e realiza ba Komandante Munisipiu, Unidade no Departamentu sira PNTL nian hodi halo aprezentasaun ba materia ka lisaun Uza Forsa liga ba Direitus Umanus antes fahe ba membrus PNTL hotu iha munisipiu 13. No etapa segundu sei realiza iha kada Komandu munisipiu ho durasaun tempu loron lima (5) ho objetivu atu aumenta kapasidade matenek, abilidade no attitude membru PNTL iha atuasaun uza forsa hasoru komunidade.

Notisia Relevante: Membru PNTL Na’in 41 Kompleta Kursu OST

Komandante Jerál PNTL Komisariu Polísia Faustino da Costa iha abertura ba serimonia ne’e hateten aktividade hanesan ne’e ita halo iha fulan balun ba kotuk, ita halo buat ne’e hanaran OST (Official Safety Training) signifika katak menyederhanakan buat ne’ebe ita koalia kona-ba treinu uza forsa, ita ba fali OST ne’ebe kada munisipiu ema na’in rua preparadu ona sai treinador ne’ebe sira frekuenta kursu iha CFP (Centro Formação Polícia) nune’e treinamentu ne’e atu halo iha kada munisipiu.

“Agora, sé ita koalia kona-ba uza forsa ne’e ita nia hanoin halai buat ketak ida, maibé kuandu ita ba Official Safety Training ne’e parte ida hanesan ita tempu liu ba ita diskuti katak dala-wain ita uza forsa ne’e katak ita oho ema maibé interpretasaun ne’e lalos, uza forsa signifika ita atu reduz risku no ameasa mas laos atu oho ema”, tenik Komandante Jerál PNTL ne’e.

Komisariu Polísia Faustino subliña liu tan katak além-de Konstituisaun, Regime Jurídiku uza forsa nian atu bele reduz ameasa aumesmu tempu salva ema, salva ita nia ofisial sira rasik idak-idak no mós salva ema seluk nia sasan ou patrimoniu públikus.

“Tanba ne’e maka molok materia ida ne’e hato’o ba Komandu munisipiu idak-idak atu halo formasaun ba membru sira iha terenu, parte ida hau hamutuk ho parseiru TLPDP ami koalia atu ita Komandante sira iha ne’e, ita iha ona ide pokok ne’ebe kuandu aban-bainrua halo iha Komandante sira nia munisipiu karik, Komandante sira nia intervensaun ba abertura no enseramentu ida ne’e”, hatutan Komisariu Polísia ne’e.

Iha fatin hanesan, Peter Cros ne’ebe hanesan responsavel ba Uza Forsa iha TLPDP nian iha nia introdusaun ba programa ne’e koalia Kursu ida ne’e ami desenvolve tanba ami hetan input husi TLPDP, Polísia Nova-Zelandia no mós UNDP (United Nations Development Programme) ne’ebe ami koko deseña Kursu ne’e hare’e ba rekerimentu ne’ebe presiza husi PNTL relasiona ho Kursu OST uza forsa ninian.

“Iha abertura materia ida ne’e, Komandante sira atu bele fó hela garis besar kona-ba Kursu OST ninian ne’ebe maka kursu ida ne’e ami hato’o ona ba ita bo’ot sira nia membru ne’ebe maka antes ne’e mai atende Kursu uza forsa, tanba ne’e maka saida maka ami atu fó ba ita boo’t sira maka komponente oituan deit husi kursu ida ne’ebe ninia kompletamentu ne’e ita bo’ot sira nia membru hetan ona”, hateten responsavel ba Uza Forsa iha TLPDP nian.

Partisipa iha aktividade ne’e Komandante Jerál, Inspector Jerál, Komandante Komandu Operasaun, Komandante Komandu Administrasaun, Komandante SIP, Komandante Komandu Munisipiu, Unidade no Departamentu sira iha PNTL.

Media PNTL.

20190814-2F5A4446

Lansamentu Ro Maritima PNTL no Apoiu Tula Pasiente Atauro-Dili

 

 

 

 

_MG_9797

Atauro-Polisia Nasional Timor-Leste(PNTL/ Unidade Polisia Maritima (UPM) oferese ró ida ba Ministeriu Saude (MS) hodi bele fasilita transporta pasiente husi Atauru mai Dili.

Komandante Jeral PNTL Komisariu Faustino da Costa hateten iha fulan balu ba kotuk Vice Ministra Saude ba Kuidadu Saúde Primaria Elia A.A dos Reis haruka karta ba Ministru Defeza no Interior Interinu hodi husu atu parte PNTL mos bele fasilita transporte tula pasiente ba mai Atauro-Dili, Nia hato’o asuntu ne’e iha Atauro Sexta (09/08).

Komisariu ne’e haktuirtan ohin iha Atauro PNTL asina akordu nota Intendementu ho Ministeriu Saude hodi renova nota intendementu ne’ebe halo iha tinan rua ba kotuk hodi aumentatan klausula balu maka PNTL bele suporta apoia transporte ró ba mai Atauro- Dili.

Durante ne’e Ministeriu Saude apoia PNTL ba formasaun, apoiu aimoruk ba Polisia no Mediku PNTL nian atu halo atendementu ba membru PNTL no ninia familia sira.

Hafoin asina MOU ho Vice Ministra Saude hato’o agradesementu ba Komandu PNTL ne’ebe maka apoia hodi fasilita Ministeriu Saude hodi fasilita povu Atauro asesu ba Saude.

Iha oportunidade ne’e Komandu PNTL no F-FDTL halo limpeza hamutuk ho Autoridade postu Administrativu Atauro, Autoridade Lokal nomos Populasaun Atauro nudar parte preparasaun hodi komemora tinan 20 loron konsulta popular no forsa INTERFET mai Timor-Leste.

Komandante Jeral mos hato’o parabens ba Autoridade postu administrativu Atauro, Autoridade local sira ne’ebe tau moto ba Atauro ida Moos katak Matak, Organizadu no Saudavel  ne’e hau nia apresiasaun boot ida ba Administrador, Xefe Suku sira no Komandu PNTL Eskuadra Atauro nian espera katak iha munisipiu seluk mos iha sira nia moto ba postu administrativu rasik tanba ema dehan hanesan ne’e se ita laiha mehi atu ba ne’ebe maka ita bele lao loron lao kalan mos ita sei nunka atu to’o fatin ne’ebe ita atu ba.

PNTL preparadu asegura Seguransa Ba Serimonia Konsulta Popular

Polisia Nasional Timor-Leste (PNTL ) preparadu atu asegura serimonia tinan 20 loron konsulta popular 30 de Agostu no forsa INTERFET mai Timor-Leste.

Komandante Jeral PNTL Komisariu Faustino da Costa hateten preparasaun seguransa ba komemorasaun tinan 20 loron konsulta popular no forsa INTERFET mai Timor-Leste en kordenasaun entre instituisaun Seguransa no Defeza tanba iha bainaka inportante hanesan Xefe governu, Xefe Estadu no eis titulares sira mos mai marka prejensa hotu entaun involvimentu Forsa Defeza ba seguransa Xefe estadu ne’e iha no preaparadu ona, ita hein deit komfirmasaun husi bainaka hirak ne’ebe maka atu marka prezensa iha serimonia ne’e.

Nia haktuirtan oras ne’e daudauk PNTL rasik prepara hodi halo formasaun ba nia membru ne’ebe atu sai eskoltu ba entidade sira ne’e. Iha parte segundu maka Komandu PNTL no F-FDTL hasai diretiva konjuntu ida atu membru PNTL no F-FDTL halo atividade sosiais konjuntu hanesan limpeja jeral iha Dili nomos Atauro objetivu ba atividade preparasaun loron konsulta popular no INTERFET mai Timor-Leste iha 20 de Setembru.

Iha parte seluk Komandu munisipiu sira nafatin lao  en kordenasaun ho autoridade munisipal no Prezidente Autoridade, Administrador no enkaminamos Forsa Defeza no lider komunitariu sira tanba selebrasaun loron konsulta popular halao mos iha munisipiu no RAEOA.

Alende ne’e sei halao mos atividade pasa revista iha loron hirak tuir mai ne’ebe sei involve F-FDTL no Polisia Militar hodi halo passa revista iha kapital Dili no munisipiu.

Kestiona konaba seguransa rai laran Komandante Jeral ne’e komfirma katak oras ne’e situasaun seguransa enjeral lao diak kalma no hakmatek. Media PNTL

 

_MG_0075

 

SKKOK sei halo Operasaun ba Grupu Arte Marsiais no Arte Rituais

_MG_9621

Dili- Sentru Komandu Kontrolu Operasaun Koordenada (SKKOK) Polisia Nasional Timor-Leste (PNTL) servisu hamutuk ho Falintil-Forsa Defeza Timor-Leste (F-FDTL) hodi halo operasaun ba Grupu Arte Marsiais(GAM) no Grupu Arte Rituais (GAR) iha teritoriu laran tomak ne’ebe kontinua trenu subar.

Komandante Jeral PNTL Komisariu Faustino da Costa hateten Ami forma ona operasaun koordenada entre F-FDTL no PNTL atu hametin ambiente ida ne’ebe dame no hakmatek iha teritoriu tomak ho atensaun espesial ba grupu illegal GAM no GAR ne’ebe lei bandu, nune’e iha situasaun ida ne’e sita mos atensaun katak laiha toleransia, Nia hato’o asuntu ne’e liu husi komferensia emprensa hamutuk iha Kuartel Jeral PNTL Kaikoli Dili, Segunda (05/08).

Komisariu ne’e haktuirtan katak toleransia zero mos sei habelar iha atuasaun PNTL nia rasik ne’ebe tenke atua ho imparsial ho rigoroju hodi defende lei no ordem publika iha sidadaun sira nia oin, atu hodi delikadeza nomos defende lei no ordem ba situasaun sidadaun sira nian, sei fo mos atensaun espesial bainhira uza armas ou kilat ho maneras ne’ebe obriga atu uza forsa, laiha ligasaun ho atividade husi grupu illegal hirak ne’e.

“Ami hakarak lori hamutuk ida ne’e ho fim ida maka legal ho objetivu ba situasaun hakmatek no paz, sei halo tuir mos lei ne’ebe vigora prinsipalmente rezimi juridiku uza forsa  no mos rejimi pratika Arte Marsiais, Arte Rituais nomos regras atuasaun Polisia nian no regras ne’ebe tau ona iha Kodigu Prosesu Penal  no normas sira seluk ba Forsa Defeza no Seguransa atu halao,” dehan Komisariu ne’e.

Ba sidadaun sira ami husu atu servisu hamutuk ho lideransa prinsipal sira atu fo hatene konaba rezimi juridiku relativa ba pratika Artes Marsiais, Artes Rituais, Armas Brankas, Rama Ambon nomos atividade hodi prevene no iha aprensaun ne’ebe sei halao iha terenu no teritoriu nasional tomak.

PNTL iha responsabilidade atu garante hodi tau ordem no seguransa hakmatek ba publiku nomos prevene atu mosu krime ka hahalok seluk ne’ebe kontra lei, PNTL dedika aan tomak atu hametin no kumpri ordem ne’ebe fo ba sira prinsipalmente iha tempu ida ne’e, ita prepara aan hela atu halo selebrasaun nasional ba loron 30 fulan Agostu.

Hodi Komandu PNTL nia naran hato’o ba membru sira tomak PNTL katak iha ona Diretiva konjuntu husi PNTL no F-FDTL atu hahu asegura atividade sira hotu liga ho preparasaun loron konsulta popular ninian iha nivel nasional no munisipiu, Postu Administrativu no suku sira.

Iha okajiaun ne’e Xefe Estadu Maior Jeneral das F-FDTL Maijor Jeneral Lere Anan Timur hateten Diretiva konjunta ida ne’e atu halo operasaun kordenada entre instituisaun Defeza no Seguransa ho ninia objetivu maka prevensaun no represaun ba kuaker krime organizadu liu-liu arte marsial ne’ebe ohin loron naran boot iha timor maibe ita hare arte marsiais governu taka ona no hau bolu hanesan krime organizadu.

Diretiva Konjunta entre Komandu rua ne’e atu inpelemnta iha teritoria laran ba seguransa no defeza ita nia estadu no ita nia soberania ninian no liu-liu ba ita nia populasaun, joven no komunidade sira ne’ebe la sente seguru.

Ami nia planu ekipa konjunta ida ne’e mos atu asegura dias nasional loron istoriku sira ne’ebe iha ita nia oin 30 de Agostu ita halo tinan 20 Referendum, 20 Setembru ita halo 20 anus prejensa forsa INTERFET

Hau hakarak husu ba Timor oan hotu-hotu PNTL nia misaun mak atu garante estabilidade nasional iha planu internu no lei mos fo dalan atu Forsa Defeza Timor-Leste nudar forsa armada nasaun nian iha misaun defeza externu ne’ebe lei fo dalan atu bele kopera iha area seguransa interna nian.

Mensajen konaba ida ne’e ami hato’o bebeik ona, ami iha ne’e laos atu reprime deit maibe ami mos prevene, prevensaun signifika katak buka formas hotu-hotu no meius hotu –hotu liu husi media no liu husi kontaktu ho komunidade iha suku no aldeia atu halo oinsa ita nia rai ne’e bele estavel tanba ita hotu hatene katak so estabilidade iha maka dezenvolvimentu iha, estabilidade laiha dezenvolvimentu laiha.

Iha fatin hanesan Komandante Jeral mos kestiona konaba kazu soe bebe ne’ebe ikus-ikus ne’e mosu iha fatin barak inan feton sira komesa soe bebe iha fatin-fatin ne’ebe balu konsege salva no balu la konsege salva.

Aproveta oportunidade ida ne’e atu hato’o ba inan aman sira, joven sira tantu feto no mane katak hahalok soe bebe no oho bebe la refleta kultura timor nian, konaba akontesementu sira ne’ebe liu ona PNTL sei nafatin esforsu atu buka tuir autor laos deit inan ida ne’ebe kous no soe nia bebe maibe se maka hamutuk ho inan ida ne’e no ikus mai laiha responsabilidade hodi husik no oho ema inosente ou anju oan sira ne’e.

Komferensia Emprensa hamutuk entre Komandu PNTL no F-FDTL ne’e akompaña husi Xefe Ispesaun Jeral F-FDTL Brigadeiru Jeneral Maunana no Segundu Komandante Jeral PNTL Komisariu Mateus Fernandes ho prezensa husi Ofisiais Superior Instituisaun PNTL no F-FDTL. Media PNTL.

Komandu PNTL Fó Posse Ba Komandante Munisipiu Manufahi No 2ᵒ Komandante Interino CFP

20190801-2F5A4134

Dili, Komandu Polísia Nasional Timor-Leste (PNTL) iha loron dahuluk fulan Agostu tinan ne’e hala’o serimonia tomada de posse ba Komandante Munisipiu Manufahi no Segundu Komandante Interinu Centro Formação Polícia (CFP) iha Kuartél Jerál PNTL Kaikoli.

Baseia ba despasu Gabinete do Comandante Geral Nu.215/CG-PNTL/VIII/2019 hodi nomeia Superintendente Júlia Gama ba kargu nu’udar Komandante PNTL Munisipiu Manufahi hodi subtitui Superintendente Agostinho Gomes ne’ebe iha loron hirak liu ba simu posse hanesan Diretór Migrasaun Ministeriu Interior (MI) nian baseia ba dezisaun Komisaun Funsaun Públika (KPF) númeru 3247/2019/PCFP hodi halo nomeasaun titulares foun ba kargu diresaun no xefia iha MI no sei tama iha vigor  hahu’u loron 1 fulan Agostu 2019 (Fontes Media MI) no despasu Gabinete do Comandante Geral Nu.214/CG-PNTL/VIII/2019 hodi nomeia Diretór sesante Migrasaun Superintendente Asistente Boavida Ribeiro hanesan Segundu Komandante Interinu CFP.

Komandante Jerál PNTL Komisariu Polísia Faustino da Costa iha ninia intervensaun ba serimonia ne’e hateten misaun ne’ebe maka ita iha maka oinsa ita servi ita ita nia komunidade, ita nia populasaun ne’ebe laos ema seluk maibé mesak ita nia inan-aman deit.

“Primeiru, agradese ba Superintendente Agostinho ne’ebe servisu halo iha munisipiu Manufahi, hau hetan relatoriu progresu lubuk ida katak membru sira Manufahi disiplina tebes no kapas tebes-tebes iha sira nia servisu, hau mós agradese ba Superintendente Asistente Boavida hanesan Diretór iha Migrasaun ho operasaun ne’ebe halo ho PNTL durante ida ne’e kooperasaun, koordenasaun lao diak tebes hanesan kazu balun ne’ebe akontese, kazu vitíma tráfiku umanu, ita iha kooperasaun diak, agradese ba ida ne’e”, tenik Komandante Jerál PNTL ne’e.

Komisariu Polísia ne’e hato’o parabéns ba Diretór Jerál ne’ebe asumi kargu foun iha ne’eba, hanesan hau hateten konfiansa ida ne’e atu ita bele uza ho responsabilidade, konfiansa ida ne’ebe governu fó aproveita ida ne’e, atu nune’e laos ita bo’ot pesoal maibé konfiansa ida ne’e afeta mós konfiansa mai instituisaun PNTL.

“Parabéns ba Superintendente Júlia, komesa ohin ba oin nia hanesan Komandante Munisipiu Manufahi hodi subtitui Superintendente Agostinho Gomes ne’ebe asumi fali kargu hanesan Diretór Migrasaun, hau mós hato’o parabéns ba Superintendente Asistente Boavida atu fó ho hanoin atu tau koloka nia hanesan Segundu Komandante CFP nomeadu mas depois hau hare’e no avalia fila fali Komandante Centro aktual ne’e mós Komandante CFP Interino tanba kestaun Deviza ne’ebe seidauk to’o tanba ne’e maka hau prepara no hasai ordem nomeasaun hanesan adjuntu Komandante CFP Interino”, salienta Komisariu Polísia ne’e.

Ho prezensa Superintendente Júlia Gama hanesan Komandante Munisipiu Manufahi nian maka 30% husi númeru membru PNTL ne’ebe iha, Ofisias Femenina na’in tolu maka iha ona pozisaun hanesan Komandante munisipiu no adjuntu Komandante munisipiu. Partisipa iha serimonia ne’e Komandante Jerál, adjuntu Komandante Jerál, Inspector Jerál, Komandante Operasaun, Komandante Munisipiu Dili, Komandante SIP, Komandante Justisa, Diretór Finansas no reprezentante CFP.

Media PNTL.

20190801-2F5A4154

Komandu PNTL no F-FDTL Hamos Simbolu Arte Marsiais

IMG_5683

Dili- Komandu Polisia Nasional Timor-Leste (PNTL ) no Falintil Forsa Defeza Timor-Leste (F-FDTL) halo limpeza jeral hodi hamos simbolu Arte Marsiais ne’ebe ema hakerek no pinta iha parede no fatin Publiku iha kapital Dili.

Komandante Operasaun Superintendente Xefe Pedro Belo hateten atividade limpeza ba simbolu arte marsiais ne’ebe ema pinta iha didin lolon nomos lia fuan hirak ne’ebe la edukativu nudar parte hodi halo prevensaun alende ne’e iha mos ekipa ida ne’ebe maka sei halo sosializasaun ba Lei Nu.5/2017 nomos sei halo operasaun, Nia hato’o asuntu ne’e ba Jornalista sira iha Kapu Futebol Kampun Baru Comoro Dili, Sexta (29/07)

Nia haktuirtan Operasaun ne’e sei lao ba fatin balu ne’ebe maka identifika ona no ba se deit maka suporta, fo apoiu moral, apoiu lojistika, apoiu orsamentu no finansia atu atividade hirak ne’e lao nafatin maka ami sei buka tuir no kaptura tanba GAM nia atividade demais liu ona hodi kria komflitu hanesan kazu Leorema ne’ebe maka rejulta ema mate, kanek, estragus no sunu uma 13 no populasaun balu sai husi sira nia hela fatin no sira mos asalta Polisia no membru F-FDTL sai vitima ba sira nia asaun tanba ne’e ital abele tolera bebeik ho situasaun ida ne’e.

Komandante Jeral PNTL no Xefe Estadu Maijor Jeneral F-FDTL hasai ona diretiva ida ba Centro Comandu Controlu e Operasaun Espesial (CCCOE) iha Kuartel Jeral PNTL atu inplementa diretiva ida ne’e hodi halo operasaun ba GAM ne’ebe maka bandu hanesan Persaudaraaan Setia Hati Teratai (PSHT), Ikatan Kera Sakti (IKS) Komanek Oan Timor Rai Klaran (Korka) no Arte Rituais 7-7 (Sete-Sete).

Operasaun ne’ebe maka sei halao forte ami sei buka tuir sira ne’ebe maka trenu subar iha uma laran no sei kaer hotu uma nain ne’ebe maka fo fatin atu sira halo trenu no ami husu ema hotu atu respetu no halo tuir nomos komunidade kopera ho Polisia no F-FDTL atu operasaun ne’e lao ho susesu tanba ita hakarak arte marsiais no arte rituasais ne’ebe maka bandu ona labele halo sira nia atividade no sei la iha Toleransia ba sira.

Iha okajiaun ne’e Tanente Koronel Mercelino Cesario Marcal Ximenes “Haksolok” hateten Limpeza ne’e ho objetivu atu garante sidade Dili sai mos no husu mos ba joven sira atu kuidadu  no la hakerek ka pinta simbolu arte marsiais arbiru tanba PNTL no F-FDTL nia servisu laos atu halo limpeza hodi hamos lia fuan hirak ne’ebe la merese ne’ebe sira hakerek iha fatin-fatin.

Nia haktuirtan tuir informasaun ne’ebe maka Servisu Informasaun Militar (SIM) iha grupu hirak ne’e sei kontinua treinu subar  iha fatin balu no iha uma laran no komunidade sira hatene maibe sira tauk no la fo hatene tanba GAM nia ema barak.

“Husu ba joven sira liu-liu membru Grupu Arte Marsiais (GAM) atu kontribui selae sira sei simu nia konsekuensia PNTL no F-FDTL sei atua no tiru nune’e lei bele rezolve, tanba povu hakarak moris hakmatek laos GAM maka mai ukun,” dehan Haksolok.

Atividade limpeza ho tema “Dili livre husi publisidade la educativu, mos no seguru” iha postu administrative Don Aleixo ne’e hahu iha suku Comoro, suku Madohi, Manleuana no suku Bebonuk; no partisipa husi membru PNTL hamutukho F-FDTL, Sekretariu Estadu Joventude no Desportu, Autoridade munisipiu Dili, Administrador Postu, Konselu do Suku no Konsellu Polisiamentu Komunitaria (KPK) sira hodi inplementa Lei Nu.5/2017 konaba Arte Marsiais, Arte Rituais no Rama Ambon. Media PNTL

IMG_5655