Xefe Suku Na’in 22 Kursu Iha IDN Halo Vizita Estudu Mai Kuartél Jerál PNTL

IMG_3778

Dili, Komandu Polísia Nasional Timor-Leste (PNTL) kinta-feira (13/06) ne’e hetan vizita estudu husi Xefe Suku hamutuk na’in 22 ne’ebe maka frekuenta hela Kursu Defesa no Seguransa iha Instituto Defesa Nacional (IDN).

Dirétur Rekursu Humanu PNTL Superintendente Assistente Emilio dos Santos iha entrevista hateten Komandante Jerál PNTL iha loron hirak liu ba simu karta ida husi dirétur IDN atu informa kona-ba Kursu Seguransa Defesa Nasional ba Xefe Suku sira, Kursu ne’e hahu’u iha fulan hirak liu ba.

“Iha kursu ida ne’e, sira mós iha programa ida bolu dehan Vizita Estudu, iha vizita estudu ne’e sira foka ba fatin tolu hanesan ida mai PNTL, Falintil Forsa Defesa Timor-Leste (F-FDTL) no ida ba Protesaun Sivil ou Bombeiros, iha parte PNTL sira atu hare’e fatin rua importante maka hanesan ida sira atu hare’e kona-ba Sistema Rekrutamentu no ida seluk sira atu hare’e kona-ba oinsa maka PNTL ninia sistema kona-ba rekolla dadus krime ne’ebe maka akontese iha teritoriu nasional”, tenik Dirétur Rekursu Humanu ne’e.

Superintendente Assistente Emilio hatutan tan katak iha tempu vizita estudu ne’e parte IMS (Sistema Jestaun Insidente) PNTL nian halo aprezentasaun kona-ba Insidente Jestaun Krime nian atu nune’e sira mós bele intende katak xefe suku sira hamutuk ho ita nia Ofisial Polísia Suku (OPS) sira iha terenu tanba kualker asidente ne’ebe akontese kuandu polísia rezista ona bele hatama ona iha sistema IMS ninian maka automatikamente sistema ne’e rezista iha PNTL hotu.

“Sistema rekrutamentu iha primeira vizita hau lori sira ba Centro Formação Polícia (CFP) atu hare’e kona-ba sistema ne’ebe maka ita instala ona iha CFP, partikularmente kona-ba meius sira ne’ebe ita uza ezemplu hanesan ita halo test kona-ba psico-test no teste ba fisika atu nune’e xefe suku sira mós bele kanaliza informasaun ne’ebe sira hetan ba iha juventude sira ne’ebe maka iha interese atu sai polísia”, hatutan Superintendente Assistente ne’e.

Iha fatin hanesan, Nuno Cornelio Sarmento hanesan koodenador ba Kursu ida ne’e hafoin vizita ba Media PNTL hateten vizita ne’e hanesan parte programa kursu IDN realiza ba Xefe Suku sira tanba Seguransa no Defesa Nasional no programa ne’e iha vizita mai PNTL no bombeiros.

“Objetivu husi vizita ida ne’e atu bele kria ambiente proximidade ida entre xefe suku no polísia, premite mós sira atu hare’e realidade saida maka instituisaun polísia ne’e hala’o to’o iha ne’ebe no husi ne’e bele hametin liu tan konfiansa ba sira, sira mos iha biban vizita ne’e bele aprezenta mós preukupaaun ne’ebe sira iha, sugestaun atu nune’e bele fasilita kontaktu ho PNTL”, tenik koodenador ne’e.

Nuno Cornelio Sarmento akresenta liu tan katak iha faze vizita estudu ne’e xefe suku hamutuk na’in 22 maka hetan oportunidade dahuluk hodi mai Kuartél Jerál PNTL no Kursu refere sei kobre ba xefe suku iha teritoriu hotu ne’ebe hamutuk na’in 452. Kursu ba faze dahuluk ne’e, xefe suku hamutuk 250 no tuir mai sei kompleta hotu xefe suku sira iha teritoriu hotu. Xefe suku na’in 250 ne’ebe partisipa faze primeiru kursu nian, na’in 22 mak mai iha vizita no sira seluk sei mai iha faze tuir mai.

Media PNTL.  

IMG_3759IMG_3783-2

PNTL Sei La Tolera Autor Kriminoju Sira

Dili- Polisia Nasional Timor-Leste(PNTL) sei la tolera autor kriminoju sira ne’ebe maka halo asaun hodi pertuba seguransa no ordem publika.

Porta Voz PNTL Superintendente Xefe Pedro Belo hateten iha nasaun ida ita iha lei ne’ebe ema hotu tenke hakruk no kumpri labele fo dalan ba kriminoju sira atu kontinua halao hahalok krimi no ita labele husik bebeik halo Dili sai kapital ne’ebe nakonu ho kriminoju, Nia hato’o asuntu ne’e ba jornalista sira iha Kuartel Jeral PNTL Kaikoli Dili, Kuarta (12/06).

Nia haktuirtan iha tempu badak sei halo operasaun boot atu buka tuir ema sira ne’ebe gosta kria problema iha Dili laran, operasaun ne’e forte atu ema hotu sente seguru no rai ne’e hakmatek laihatan kriminoju sira ne’ebe uza rama ambon  atu ukun rai ida ne’e, iha nasaun RDTL iha forsa rasik ne’ebe hakerek iha Konstituisaun maka F-FDTL no PNTL laihatan forsa seluk, kuandu sira halo demais hahalok sira ne’e hasoru povu maka sira sei hasoru forsa rua ne’e no sei la tolera ba kualker asaun krime ne’ebe maka sira halo.

Atu asegura komprimisiu Komandante Jeral nian atu garante seguransa iha Dili laran 24 oras maka membru PNTL hotu-hotu husi Ofisial Superior to’o Ajente tenke kumpri ordem no orentasaun Komandu  no labele fo dalan ba kriminju sira atu halo sira nia hahalok no halo ema lao la livre.

Entretantu iha Tersa (11/06) kalan akontese kazu krime iha area Komoro besik Eskola 30 de Agostu ne’ebe rejulta Ajente Inacio dos Santos servisu iha Komandu PNTL munisipiu Bobonaro hetan taa wainhira nia ba ospital atu hare nia oan ne’ebe moras no kazu ida iha Ponte Komoro III ne’ebe rezulta vitima nain rua kanek no motorijada rua hetan estragus.

Hafoin akontesementu ne’e ekipa husi Dom Alexo, Forsa Rezerva no Servisu Informasaun Polisia (SIP) detekta kedas no detein suspetu ida ne’ebe ligasaun ho kazu ponte Komoro III, no kazu ne’e rejistu ona ho Numeru prosesu NUC  0338/2019 no sei submete ba prosesu Primeiru Interogatoriu no sei buka tuir suspetu seluk ne’ebe maka sei subar atu bele kumpri justisa.

“Tuir informasaun ne’ebe maka Polisia hetan katak iha motor lima tula ema hamutuk nain 10 depois tama iha bairu nia laran taa kanek vitima depois vitima hakilar depois nia maluk sira mos sai nune’e grupu rua asalta malu liu husi prosesu investigasaun klean maka bele hatene kauja no motivu husi kazu ne’e,” dehan Komandante Pedro.

Komandante Jeral bolu ona komandante munisipiu Dili Interinu nomos Komandante Unidade Espesial Polisia (UEP) fo ona ordem para atu halo servisu hodi prevene akontesmentu hanesan no Komandu Operasaun hasai ona diretiva ba sira para halao servisu ida ne’e tanba ita lakoi akontesementu hanesan ba ita nia komunidade liu-liu ba joven sira.

Ita hotu tenke hapara hahalok kriminoju sira ne’ebe oras ne’e daudauk lao makaas iha Dili laran tanba ne’e ekipa konjunta sei halao nia servisu iha Dili laran atu buka tuir suspetu sira ne’ebe balu sei halai hela, no balu ne’ebe Polisia deskobre ona maibe nia sei subar hela sira sei buka para autor sira ne’e responsabilija hahalok ne’ebe sira halo iha prosesu justisa nune’e vitima sira mos bele sente katak iha duni justisa. Media PNTL

 

 

 

Membru PNTL Nain 18 Tuir Formasaun Jornalismu Baziku No Fotógrafu

IMG_3458

Dili- Membru PNTL nain 18 husi Munisipiu 12, RAEOA, UPM no UPF tuir formasaun jornalismu no Fotógrafo baziku atu nune’e bele habelar informasaun konaba knaar no atividade PNTL iha munisipiu no unidade ida-idak

Komandante Centru Formasaun Polisia (CFP) Superintendente Arquimino Ramos hateten Servisu Jornalista inportante iha dezenvolvimentu nasaun no instituisaun tanba se laiha jornalista maka ema so hatene no hateten deit katak Polisia nia servisu maka baku ema tanba ne’e liu husi formasaun ne’e bele halo kontra atake hasoru informasaun ne’ebe minimiza Polisia, Nia hato’o asuntu ne’e iha abertura formasaun iha CFP Comoro Dili, Segunda (10/06).

Nia haktuirtan hafoin de formasaun baziku ida ne’e pontu fokal munisipiu no unidade sira bele fo sai informasaun ne’ebe kredivel ba publiku liu husi Website PNTL (www.pntl.tl) ou liu husi media sosial hanesan Facebook, Twiter, blog no seluktan tanba dezenvolvimentu media elektroniku ohin loron abansadu tebes iha kualker akontesementu liu minutu 5 deit publiku hatene ona informasaun konaba situasaun hotu ne’ebe akontese iha mundu

Iha okajiaun ne’e Xefe UNDP projetu PNTL Sebastião da Costa hateten formasaun ne’e inportante ba pontu fokal PNTL iha munisipiu no unidade sira atu relata informasaun konaba atividade ne’ebe maka halao liu husi media PNTL.

Nia haktuirtan UNDP nia projetu PNTL desde tinan 2013 hodi suporta kapasitasaun ba membru PNTL iha seksaun Informasaun no Teknolojia (IT), Relasaun Publika, Mekanik no seluktan ne’ebe maka hetan progresu makaas.

Formasaun jornalismu no fotógrafo baziku ne’e halao durante loron rua (10-11/06); Formasaun hanesan antes halao ona iha Baucau, Aileu, Ermera no RAEOA. Media PNTL

 

ONU Oferese Vaga 100 ba PNTL atu Halao Misaun da Paz

IMG_0316

Dili- Organizasaun Nasões unidas (ONU) oferese vaga 100 ba membru PNTL atu konkore hodi ba halao Misaun da Paz iha nasaun konflitu.

Xefe Kordenador ba Koperasaun no Relasaun Internasional Inspetor Xefe Augusto Tilman da Costa hateten vaga ne’ebe maka ONU oferese hamutuk 100 atu ba halao misaun ONU Manutensaun Paz iha nasaun hirak ne’ebe infrenta krize Politika no konflitu hanesan Sudaun Sul, Afrika Sentral, Darfur no seluktan, Nia hato’o asuntu ne’e ba Media PNTL hafoin enkontru hodi fahe informasaun ba membru PNTL hirak ne’ebe maka atu kandidata aan iha Kuartel Jeral PNTL Kaikoli Dili, Sexta (07/06).

Nia haktuirtan  iha primeira semana fulan Jullu ekipa husi Nasoes Unidas sei mai halo teste ba kandidatu sira konaba lingua Inglesh, karreta, tiru no remata ho entrevista. Wainhira kandidatu sira passa hotu husi kriteria hirak ne’e maka lista naran haruka ba Komandante Jeral, hafoin ba Ministru Interior no ba Ministeriu Negosiu Estranjeiru depois haruka ba misaun permanente Nova Yorke hodi haruka ba DPKO.

Hafoin teste remata kandidatu nain 8 nebe maka pasa sei ba kedas ba Sudan do Sul atu halao misaun Manutensaun Paz no kandidatu seluk ne’ebe maka passa naran tama iha lista rezerva nune’e wainhira ONU presiza bele haruka ba tuir sira nia pedidu .

Kriteriu prinsipal ba vaga ne’e maka hanesan minimu Diviza Ajente Xefe, servisu iha PNTL tinan 10 resin ona, no laiha problema disiplina no krime.

Espera katak informasaun ne’ebe maka entrega tia ona ba sira tenke priense hotu no ba sira ne’ebe maka la kompriende tenke haruka fali mai ami para cek fila fali nune’e dokumentus no dadus hirak ne’e tenke kompletu no karik la kompletu ami ajuda sira para kompleta fila-fali antes haruka lista naran ba Komandante Jeral lori ba Ministru para halo aprovasaun.

Iha okajiaun ne’e Komandante Jeral PNTL Komisariu Faustino da Costa husu ba kandidatu sira atu aproveta didiak no hau nia esperansa iha partisipasaun maximu se ita boot sira passa ne’e diak liutan.

Tanba ne’e priense formulariu ho modelu PDF/Acrobat tahan 10 kada formatu ba kada individu no tau hotu esperensia no abilidade ne’ebe imi iha no fornese informasaun ne’ebe los, wainhira kandidatu sira fo informasaunlalos no aprejenta dokumentus falsu maka ONU sei halo demisaun imediatu.

Prosesu aplikasaun ONU haruka proposta mai governu Timor-Leste liu husi Ministeriu Negosiu Estranjeiru no Koperasaun (MNEK), ba Ministru Interior mai Komandante Jeral depois Komandante Jeral halo despasu para atu bele halo selesaun, hafoin selesaun naran hirak ne’e haruka fali ba MNEK hafoin haruka ba misaun permanente ONU, hafoin haruka ba DPKO Nasoes Unidas hafoin sira maka hare naran sira ne’e para atu bele identifika. Media PNTL

 

 

 

Investigador Kompleta Kursu Investigasaun Kriminal

IMG_0060

Dili- Investigador Polisia Nasional Timor-Leste nain 22 kompleta kursu investigasaun kriminal level II hodi bele hadia liutan kualidade investigasaun ba kazu ruma atu lori ba prosesu iha Tribunal

Komandante Centru Formasaun Polisia (CFP) Superintendente Arquimino Ramos hateten kursu ne’e ho objetivu atu minimija failansu hirak ne’ebe maka sempre akontese iha prosesu investigasaun ba kazu ruma tanba ne’e maka liu husi formasaun hirak ne’e ita hadia bebeik, Nia hato’o asuntu ne’e ba Jornalista sira iha CFP Comoro Dili, Tersa(04/06)

Superintendente ne’e haktruitan ho koperasaun ne’ebe maka PNTL halo ho parseru Polisia Federal Australia (AFP) ita hadia mos problema ne’ebe durante ne’e iha atu nune’e iha futuru prosesu kazu ba Tribunal karik maioria kazu nia prosesu adekuadu para bele hetan rezultadu diak.

Agora CFP hanoin dadauk sertifikadu III no IV husi INDIMO ita hakarak hadiatan ba nivel diploma nian ita hakarak ba investigasaun mos ba oin ita prepara kondisaun para bele iha sertifikadu nivel V no Diploma ba Investigasaun Kriminal nian.

Iha okajiaun ne’e Komandante Polisia Nasional Servisu Investigasaun Kriminal (PNSIK) Superintendente Jorge Monteiro hateten Servisu Investigasaun ne’e dinamiku iha Polisimentu Komunitaria, Tranzitu sempre iha mudansa tanba ne’e maka imi aprende hodi apoia no fasilita ita nia servisu ho diak.

Nia espera kursu ne’e sei kontinua ba level seluk ho pessoal ne’ebe maka hanesan atu nune’e bele hadiak liutan sira nia konesementu no abilidade.

Iha okajiaun ne’e reprejentante TLPDP hateten investigasaun ne’e hanesan artejenatu (ukiran) ida ne’ebe laiha rohan no tenke kontinua tanba iha prosesu investigasaun sempre hamosu buat foun no laiha fronteira atu aprende lisaun foun.

Parseru ne’e sente kontente no agradese tanba hahu inisiu to’o remata partisipante sira iha vontade boot tuir teoria no halo pratika senariu lao ho diak tanba ne’e TLPDP sei esforsu atu kontinua fo kursu nivel III iha tinan oin no sei haruka Komandante sira balu atu aprende liutan iha rai liur konaba krime transnasional, omisidiu no seluktan.

Kursu ne’e partisipa husi Investigador nain 22 kompostu husi Investigador husi Nasional no munisipiu, kursu ne’ebe realija durante semana hitu (7) iha CFP ne’e foka liu konaba Metodu Investigasaun, Brankeamentu Kapital, Droga, Krime Transnasional, Oinsa Halo Protesaun Ba Fatin Krime Nian no Oinsa Ezamina Fatin Krime Nian.

Serimonia enseramentu kursu ne’e kompleta ho entrega laptop no printer ida (1) ne’ebe maka oferese husi Investigador Gastão M. Da Piedade.  BS.C ba Primeiro Sarjentu Jose Fernandes husi munisipiu Viqueque ne’ebe maka durante tinan 15 halao servisu investigasaun no hakerek relatoriu ho liman deit. Media PNTL

IMG_0077

Komandante Jerál PNTL Halo Entrevista Exklusivu Ho Ajensia TATOLI,IP

20190604-2F5A2687

Dili, Komandante Jerál Polísia Nasional Timor-Leste (PNTL) Komisariu Polísia Faustino da Costa tersa-feira (04/06) ne’e halo entrevista exklusivu ida ho Ajensia Notisiosa TATOLI,IP kona-ba Estratéjia Planu Nasional iha instituisaun PNTL nia laran.

Komisariu Polísia Faustino da Costa iha sesaun dahuluk entrevista nian koalia kona-ba Planu hodi halo revizaun ba Lei sira ne’ebe liga ba kna’ar hodi regulariza atitude, atendimentu polísia ninian ne’e buat ida agradese tanba Governu mós tau atensaun seriu ba asuntu ida ne’e PNTL iha tinan balun liu ba, ami iha hanoin propoin oinsa hare’e ba asuntu ida ne’e.

“PNTL eziste tinan 19 maibé PNTL rasik seidauk iha estatutu própriu entaun ida ne’e desde tinan 2015 kedas, ami mós hamosu ekipa balun hodi halo diskusaun oinsa atu PNTL bele iha estatutu rasik, hafoin ida ne’e iha Lei Organika ou Estrutura polísia ninian defende ba desenvolvimentu no evolusaun mundu ninian tanba ne’e maka Organika PNTL ne’ebe iha moris iha tinan 2009, agora 2019 ona signifika katak Lei ne’e kuase tinan sanulu ona entaun presija iha azustamentu ba iha ninia estrutura ne’e rasik”, esplika na’in ulun PNTL ne’e.

Komandante Jerál PNTL ne’e akresenta tan tanba ne’e maka PNTL rasik iha tinan 2018 hamosu ona ekipa ida oinsa atu hare’e hodi azusta organika PNTL nian, ne’ebe inisiativa ne’e mai husi eis Komandante Jerál Komisariu Polísia Julio da Costa Hornay iha ne’ebe tinan 2015 ne’e instala ona Komisaun ida atu oinsa halo no hare’e kona-ba Organika PNTL nian ne’ebe iha tinan 2009 ninian.

Iha dadalia exklusivu ne’e ekipa ajensia Notisiosa TATOLI,IP husu mós kona-ba kna’ar polísia nian iha terenu ne’ebe maka ikus-ikus ne’e Komunidade sira kestiona, hatan ba ida ne’e Komisariu Polísia ne’e esplika katak fatór rekursu umanu ne’ebe PNTL iha seidauk bele sufisiente atu atende komunidade sira hotu. Maibé polísia nafatin halo servisu ho profesionalismu no hatudu ninia didikasaun tomak atu servi povu no rai ida ne’e.

Biban sorumutu ne’e Komisariu Polísia Faustino esplika mós kona-ba Planu Prioridade PNTL nian liga ba Planu Desenvolvimentu Nasional 2011-2030 iha ne’ebe hare’e liu ba aspektu seguransa nian. Komandante Jerál PNTL ne’e hateten mós katak hafoin simu pose atu lidera instituisaun PNTL, tau tinan 2019 hanesan tinan ba mudansa. Mudansa ida ne’ebe hare’e liu ba Lei no Regulamentu Polísia ninian, Estatutu no Organika PNTL nian ne’ebe maka liu ona tinan lima ka liu.

Tinan 2019 hanesan tinan mudansa mós ba karakteristika ba atendimentu, atuasaun polísia no ita ezizi liu ba kualidade ba iha ita nia atendimentu sira iha komunidade nia le’et. Maibé tuir relatoriu ne’ebe maka aprezenta husi parseiru Fundasaun Asia nia katak atendimentu polisiamentu komunitaria nia iha kualker problema ne’ebe mosu iha komunidade nia le’et, atizi pursentu ne’ebe diak tebes. Nune’e bele dehan atedimentu polisial ninian komesa iha mudansa maibé presiza mellora diak liu tan iha futuru.

Media PNTL.

 

Komisariu Polísia Mateus Fernandes Prezidi Serimonia Isar Bandeira

IMG_3273

Dili, Loron 03 fulan Juñu hanesan segunda-feira dahuluk fulan ida nian, maka Komandu Polísia Nasional Timor-Leste (PNTL) hala’o serimonia Isar Bandeira ne’ebe maka prezidi husi Segundu Komandante Jerál Komisariu Polísia Mateus Fernandes.

Segundu Komandante Jerál PNTL ne’e iha intervensaun koalia kona-ba disiplina membru sira ne’ebe maka durante ne’e la pontualidade iha servisu fatin tanba hotu-hotu iha ne’e hanesan mákina Estadu.

“Atu informa ba ita hotu, agora dadaun situasaun ne’e ho nia klima oin-oin tanba ne’e kualker informasaun no akontesimentu relatoriu imediatamente tenke submete maske prosesu lao dadaun, maske ita foin hare’e, relatoriu imediatu ba iha diresaun tanba kuandu ema ruma kritika, jornalista sira mai entrevista, parte ne’eba koalia oin seluk, parte iha ne’e koalia oin seluk”, tenik Segundu Komandante Jerál PNTL ne’e.

Komisariu Polísia Mateus Fernandes akresenta tan katak iha semana ida ne’e nia laran sei pronunsia resultadu promosaun, resultadu temporariu ne’ebe mai husi Regime Gerál no Regime Espesial tuir Lei kuandu ita bo’ot sira hare’e mak la konkorda tuir Lei hateten halo rekursu ba Komandante Jerál no halo rekursu ba Ministru.

“Husu ba membru sira hotu atu fiar ba Hirakria Komandu no respeitu imi nia Komandante sira mas kuandu balun haksoit ne’e imi hasoru moru, imi nia Komandante maka imi nia iss no imi nia Komandante mak responsabilidade”, hatutan adjuntu Komandante Jerál ne’e.

Serimonia Isar Bandeira ne’e hala’o iha resintu Kuarté Jerál Kaikoli.

Media PNTL.   

IMG_3210

Komandu PNTL Informa Situasaun Seguransa Ba PR

IMG_0304

Dili, Kinta-feira (30/05) ne’e Komandu Polísia Nasional Timor-Leste (PNTL) liu husi Komandante Jerál Komisariu Polísia Faustino da Costa no Segundu Komandante Jerál Komisariu Polísia Mateus Fernandes hasoru malu ho Presidente Repúblika (PR) Dr. Franscisco Guterres Lu-Olo hodi informa situasaun seguransa ne’ebe akontese iha teritoriu Timor laran tomak.

Komisariu Polísia Faustino da Costa hafoin enkontru ba jornalista sira hateten hanesan bain-bain enkontru semanal ne’ebe maka halo ho PR hodi informa kona-ba situasaun aktual iha ita nia rai laran no mós andamentu ou progresu ba iha akontesimentu sira ne’ebe maka iha hanesan kazu Baucau no Dili no informa mós kona-ba asidente no insidente ne’ebe maka iha.

“Total asidente ne’ebe iha liu-liu iha semana rua nia laran no resulta ema hira mak sai kanek depois mate, ninia kausa ne’e saida no mós insidente ne’ebe mosu, se-se maka involve iha insidente sira ne’e ami informa ba PR, andamentu ba prosesu kazu sira ne’e hanesan Baucau ninian iha kazu rua hanesan ita bo’ot sira hatene, ida tuda mate ne’e ninian prosesu to’o iha ne’ebe ona, ida fali ema tá to’o mate, prosesu to’o iha ne’ebe, autor sira ne’e oinsa, ami informa hotu ba PR”, esplika na’in ulun PNTL ne’e.

Komandante Jerál PNTL ne’e esplika liu tan kona-ba kazu ne’ebe akontese iha Baucau ne’e kausa Arte Marsias no ida iha Otél Timor nia oin ne’e ita deteta hetan ona maibé momentu ne’e autor ho atributu arte marsias no hakarak hadia fila fali katak vitima ne’e la mate maibé hetan kanek no oras ne’e dadaun hetan ona tratamentu no kondisaun komesa rekoopera ona, ba kazu Baucau, buat hotu ita aprezenta ona iha ba Ministeriu Públiku kompetensia iha ne’eba ninian, polísia hein deit ninia kontinuasaun.

“Em prinsipiu atu dehan PNTL falla ka lae, hau hakarak dehan servisu saida maka polísia halo ba PNTL  ne’e halo nafatin, lao hela tanba sé PNTL falla signifika katak labele iha atuasaun/atendimentu polisial ruma iha terenu no hau hakarak hateten tan katak ami ho maneira saida maka hodi atúa iha terenu dala ruma ho situasaun ne’ebe iha ema dehan polísia nia Vizibilidade ne’e laiha, maibe ita nia polísia ne’e iha hela hodi halo servisu, laos ita nia polísia mesak maibé mós parte balun ne’ebe ita utiliza hanesan ita nia Konsellu Polísiamentu Komunitariu sira”, hatutan autoridade seguransa ne’e.

Media PNTL.             

 

PNTL-MS Realiza Kampaña Bandu Fuma Iha Fatin Públiku

20190530-2F5A2559

Dili, Relasiona ho Loron Mundial Laiha Tabaku ne’ebe monu iha loron 31 fulan Maiu, Komandu Polísia Nasional Timor-Leste (PNTL) liu husi departamentu Saúde, Komandu PNTL Munisipiu Dili hamutuk ho Mnisteriu Saúde (MS) no autoridade relevante hanesan Diresaun Nasional Transporte Terrestre (DNTT) no sosiedade sivil, kinta-feira (30/05) ne’e realiza kampaña bandu Fuma iha fatin públiku hodi taka stiker ba iha transporte públiku sira.

Komandante PNTL Munisipiu Dili Interinu Superintendente Assistente Euclides Belo hafoin ofisialmente taka stiker ba transporte públiku iha resintu Centro Convenções Dili (CCD) ba jornalista sira haktuir aktividade ohin loron nian maka aktividade kampaña komprementu ba Dekretu Lei Nu.14/2016 kona-ba Bandu Fuma Tabaku iha fatin públiku.

“Tanba ne’e ohin Komandu PNTL munisipiu Dili, doutor sira husi MS, doutor husi PNTL rasik no membru PNTL rasik, husi DNTT nune’e mós husi parte sosiedade sivil hamutuk iha fatin ida ne’e (CCD) tanba ne’e maka halo kampaña ida ne’e atu formaliza katak Lei ida ne’e válidu ona, regirozu ona hodi implementa no sé mak la kumpri Lei ida ne’e PNTL hare’e, ami sei foti medida”, tenik Komandante PNTL Munisipiu Dili Interinu ne’e.

Superintendente Assistente Euclides akresenta tan katak wainhira polísia hare’e ema ida fuma iha fatin públiku, polísia sei kaptura no selu multa dolar amerikanu lima-nulu ($50.00) hanesan mós kontra Regras Sinais Tránzitu, billete infrasaun sei iha tanba ne’e billete sira ne’e sei defini kompletu atu PNTL fasil atu halo implementasaun.

“Kona-ba  kontrolu bandu fuma ne’e rasik, ami koloka pesoal sira atu bele kontrolu, laos PNTL deit maibé sosiedade sivil ne’ebe hadomi saúde no nia vida ne’e ajuda PNTL atu bele kontrola liu-liu médiku iha munisipiu Dili hotu-hotu ami komprimentu ona hodi kontrola sidadaun sira liu-liu sira ne’ebe fuma iha fatin públiku no faan sigaru iha fatin públiku ida ne’e proibidu/bandu no wainhira maka striker sira ne’ebe ohin ami taka iha mikrolet no bis, sira le’es maka ida ne’e ita konsidera katak kontra Ordem Autoridade tanba Dekretu Lei ne’e Estadu maka halo ”, hatutan Komandante ne’e.

Iha fatin hanesan Xefe Departamentu Moras La Hadaet MS nian, Dr.Frederico Bosco Alves dos Santos hateten aktividade ohin ne’e hanesan parte ida atu ita bele implementa Lei Regime Kontrolu Tabaku ne’ebe aprova ona desde tinan 2016.

“Portantu ita koopera hamutuk ho PNTL liu-liu husi Komandu munisipiu Dili nian hamutuk mós ho ita nia parseiru sira no DNTT ohin loron ita promove liu-liu ita fahe informasaun no aumesmu tempu ita reforsa mós implementasaun Lei ho partisipasaun másimu husi ita PNTL, ida ne’e hanesan parte ida atu ita bele halo promosaun no halo mós prevensaun ba saúde ita nia populasaun ninian”, hateten Xefe Departamentu ne’e.

Dr.Frederico Bosco subliña mós katak iha Timor-Leste tuir peskiza iha tinan 2014 ba iha faktores-de-risku hetan katak Timor-Leste hanesan nasaun primeiru iha Asia ne’ebe maka fumador ne’e barak liu, kuase iha adultu liu pursentu hitu-nulu (70%) maka fuma no ita hatene katak impaktu husi tabaku ne’e diretamente afeta ba moras oin-oin deit, hanesan moras fuan, tensaun, atakasaun fuan, struk no halo iss bo’ot no buat sira bele prejudika no liu-liu ba mós inan isin-rua sira bele fó impaktu ba bebe sira wainhira moris bele hetan mál formasaun tanba ne’e ho aktividade sira ne’e ita hakarak halo prevensaun no ita bele uja meiu sira ne’e hodi bele redus númeru fumador iha Timor-Leste.

Aktividade kampaña ne’e hala’o iha resintu CCD, terminal Becora no terminal Tasi-tolu hodi taka stiker ba transporte públiku sira ne’ebe maka sirkula iha Dili laran no ba munisipiu. Kampaña ne’e rasik ho tema: “Tabaku No Saúde Pulmaun”, Halo Transporte Públiku Livre Husi Fuma.

Media PNTL.          

PNTL Halo Enkontru ho Parseru Konaba Tranzisaun POLKOM

20190528-2F5A2527

Dili- Polisia Nasional Timor-Leste (PNTL) halo enkontru ho parseru Nova Zelandia no The Azia Foundation (TAF) konaba planu tranzisaun programa Polisiamentu Komunitaria (POLKOM)

Komandante Komandu Operasaun Superintendente Xefe Pedro Belo hateten enkontru  nee atu hare liu ba programa sira nebe maka tinan ida nee ami halo liu-liu konaba Polisiamentu Komunitaria atu hare ba nia progresu nomos obstaklu ne’ebe maka durante ne’e ami hasoru, Nia hato’o asuntu ne’e ba Jornalista sira iha Kuartel Jeral PNTL Kaikoli Dili, Tersa (28/05).

Nia haktuirtan ohin ami hetan tiha ona konkordansia para kontinua nafatin programa ida ne’e ba oin no foka liu ba kapasitasaun ba membru sira  nomos Komadante balun atu bele nafatin lao ho diak tuir implementasaun regras hirak ne’ebe mak hatun tiha ona.

Programa POLKOM iha progresu lubuk ida nebe mak ita forma ona Konsellu Seguransa Munisipal (KSM),  konsellu Polisiamentu Komunitaria (KPK) nomos Ofisial Polisia Suku (OPS) Iha teritoriu Timor-Leste laran tomak.

Iha okajiaun ne’e Augusto Ferreira Soares Senior Development Program Coordinator Nova Zelandia hateten programa apoiu POLKOM husi governu Nova Zelandia sei termina iha Dezembru tinan 2020 tanba ne’e iha prosesu fulan 18 ba oin ita servisu hamutuk ho PNTL liu-liu atu difini area prioridade investimentu nebe durante ne’e PNTL reforsa hamutuk ho Ministeriu Administrasaun Estatal no   Ministeriu Interior.

Nia haktuirtan durante investimentu programa POLKOM tinan 10 nia laran progresu diak tebes tanba maioria estadu Timor-Leste rekonese POLKOM hanesan meius ida efetivu liu atu bele hadia situasaun siguransa rai laran tanba ne’e iha fulan 18 nia laran ne’e governu Nova Zelandia koko halo advokasia ba governu no ministeriu relevante atu fo formasaun adekuadu ba Polisia Komunitaria hodi nune’e sira matenek atu koalia ho povu, halo loby hodi resolve situasaun seguransa iha rai laran.

Enkontru ne’e loke husi Segundu Komandante Jeral Komisariu Mateus Fernandes, Xefe Departamentu POLKOM Superintendente Assistente Antonio da Luz, parseru TAF, Polisia Nova Zelandia, funsionariu TAF no membru Departamentu POLKOM. Media PNTL