Selebrasaun Finadu lao ho hakmatek

IMG_8268

Dili- Selebrasaun loron finadu (matebian) iha teritoriu  timor laran tomak lao ho hakmatek maske mosu konflitu iha munisipiu balu.

Komandante Jeral Polisia Nasional Timor-Leste (PNTL) Komisariu Julio da Costa Hornay hateten situasaun seguransa iha teritoriu laran tomak enjeral lao diak no kontroladu maske iha loron finadu 2 de Novembru akontese insidente no asidente balu iha momentu familia sira ba kari aifunan ba matebian sira, Nia hato’o asuntu ne’e ba jornalista sira iha Kuartel Jeral PNTL Kaikoli Dili Segunda (06/11).

Tuir tradisaun timor nian iha loron finadu familia sira sei hahan no tua ba matebian sira nune’e familia sira han no hemu hamutuk hafoin lanu no sira baku balu, maibe membru PNTL iha munisipiu alerta no halo atuasaun imediata ba kazu hirak ne’e.

Komisariu Hornay haktuirtan katak Kazu asaltu malu ne’ebe akontese iha munisipiu Baucau, rejulta joven ida baixa iha ospital, Bobonaro postu administrativu Balibo rezulta vitima ida mate, iha Suai baku amu lulik no sarani balu ne’ebe akompaña nia ba halo misa ne’ebe kauza husi hemu lanu.

Iha Baucau suspetu sira ataka Komandante Eskuadra ida no nia halo defeza aan hodi hasai tiru ida no kona vitima nia ain agora baixa iha ospital no agora hein hela prosesu, sira aprosima ona vitima nune’e prosesu investigsaun bele lao nune’e Komandu bele hare atuasaun membru PNTL ne’e tuir regras ou lae.

Relasiona ho kazu Balibo PNTL kaptura ona suspetu nain 7 hodi aprezenta ba Ministeriu Publiku no lori ba Tribunal maibe tanba seidauk iha defensor ba arguidu sira maka lori fila-fali ba Komandu PNTL Bobonaro, alende arguidu nain 7 iha mos mandadu kapturasaun ba suspeitu balu.

“Ohin hau halo kordenasaun ho Prezidente Tribunal Rekursu atu hare situasaun ne’e tanba kazu homesidiu maka husik fila-fali arguidu sira maka bele sai problema se loron ikus ita ba buka fila-fali, ” dehan Komisariu Julio.

Relasiona ho kazu baku amu lulik iha Suai PNTL kaptura ona suspetu nain 10 no ohin aprezenta ba Tribunal espera katak rezultadu ne’e bele hetan desizaun ne’ebe forte.

Atu termina Komandante Jeral ne’e haktuir katak situasaun atual iha Balibo provijoriu lao hakmatek no PNTL munisipiu Bobonaro asegura no kontinua alerta hodi antisipa karik iha aksaun tuir mai. Media PNTL

 

 

PNTL No POLRI Lori Fila Fujitivu Juga Gama Mai Timor-Leste

_MG_3561

Dili, Komandu Polísia Nasional Timor-Leste (PNTL) servisu hamutuk ho Polísia Repúblika Indonesia (POLRI) iha sexta semana kotuk (3/11) lori hikas fujitivu Juga Gama ne’ebe hala’I sai husi prizaun Bekora mai Timor-Leste hodi entrega ba PNTL.

Segundu Komandante Jerál PNTL Komisariu Polísia Faustino da Costa iha konferensia imprensa ne’ebe hala’o iha Airportu Internasional Nicalau Lobatu iha loron 3 fulan Novembru 2017 hateten fujitivu Juga Gama komete kazu droga ne’ebe iha loron 3 fulan Novembru tinan 2013 hala’I sai husi prizaun Bekora hodi hala’I ba subar iha nasaun Indonesia.

“Fujitivu ida ne’e iha loron 3 fulan Novembru tinan 2013  hala’I sai husi prizaun no ohin ita hamrik iha ne’e mós data hanesan 3 Novembru maibé 2017 signifika nia tinan 4 iha liur, PNTL laos tur deit iha fatin ita buka no koordena ho ita nia polisia sira viziñu karik ita bele detekta, bele iha kooperasaun para bele halo kapturasaun”, tenik Segundu Komandante Jerál PNTL.

Komisariu Polísia Faustino da Costa subliña liu tan katak susesu lori hikas fujitivu ne’e tanba kooperasaun liu-liu embaixada Indonesia iha Timor-Leste no mós adidu seguransa POLRI nian iha Timor-Leste nune’e konsege halo kapturasaun lori fila fujitivu ida ne’e mai Timor-Leste.

“Lori Komandu PNTL agradese ba embaixada no POLRI em jerál liu-liu ba POLDA Bali ne’ebe ho esforsu tomak iha fulan barak nia laran buka hodi detekta no ohin ita bele lori fila ema ne’ebe ita hotu hein hela katak tenki fila mai hodi submete ba prosesu ne’ebe tuir ita nia Lei rasik iha”, hatutan Komisariu Polísia ne’e.

Iha fatin hanesan embaixador Indonesia iha Timor-Leste Sahat Sitorus fó parabens tanba ne’e hanesan prestasaun no kooperasaun servisu ne’ebe lao diak entre PNTL no POLRI hodi bele detekta krime hotu.

“Esforsu servisu hamutuk ida ne’e maka tuir hau nia hanoin presija hasa’e laos deit kooperasaun pesoal maibe kooperasun instituisional nune’e hatudu katak krime la para deit iha ne’e no polísia nasaun rua ne’e tenke nafatin hasa’e kooperasaun servisu hodi interese atu kombate krime hotu ne’ebe akontese iha teritoriu nasaun rua ne’e liu-liu kooperasaun nasaun Timor-Leste ho Indonesia”, hateten Sahat Sitorus.

Media PNTL.

Enseramentu Asaun Formasaun Justisa No Disiplina

_MG_8237

Dili, Komandu Polísia Nasional Timor-Leste (PNTL) liu husi Departamentu Justisa iha loron 31/10 hala’o enseramentu ba Asaun Formasaun Justisa no Disiplina ne’ebe hala’o durante loron 10 to’o loron 27 fulan Outubru tinan ne’e iha Kuartél Jerál PNTL.

Xefe Departamentu Justisa PNTL Superintendente Orlando Gomes iha ninia intervensaun ba serimonia ne’e hateten Asaun Formasaun ne’ebe partisipa husi elementus PNTL departamentu justisa no disiplina iha Komandu Jerál PNTL.

“Tuir Lei organika PNTL katak, iha departamentu justisa PNTL responde diretamente ba Komandante Jerál PNTL no nia misaun prinsipal maka atu fasilita no fó apoio jurídiku no mós elabora prosesu ba Unidade servisu no Komandu PNTL sira tanba ne’e maka elementu ne’ebe maka servisu iha justisa no disiplina tenke presija formasaun ida ne’ebe nesesariu no adekuadu atu nune’e bele mellora diak liu tan administrasaun justisa PNTL nian”, tenik Xefe Departamentu Justisa PNTL.

Superintendente Orlando Gomes salienta liu tan katak liu husi formasaun no aktualizasaun ba elementus PNTL departamentu jusitisa maka departamentu jusitisa no disiplina haka’s ann hodi garantia profesionalizasaun no prestijiu ba instituisaun PNTL.

“Formasaun ida ne’e importante tebes, tanba ne’e maka departamentu justisa no disiplina PNTL husu kolaborasaun husi Guarda Nacional Repúblicana (GNR- Portugal) ne’ebe iha koñesimentu espesifiku diak ba iha materia sira maka iha hodi bele fornese ba iha instruktur prosesu no eskibaun sira atu bele hadia mekanismu servisu diak liu hodi garantia prosesu hotu iha departamentu justisa PNTL”, hatutan Superintendente Orlando Gomes.

Iha fatin hanesan Segundu Komandante Jerál PNTL Komisariu Polísia Faustino da Costa iha ninia breves palavras hateten servisu departamentu justisa PNTL laos servisu ida ne’ebe kma’an maibe liu husi maneira sira hanesan formasaun sira ne’ebe maka departamentu justisa infrenta servisu sira ne’e bele sai kma’an.

“Sai investigador ba asuntu disiplina, ba asaun ne’ebe membrus PNTL sira seluk halo hanesan ita bo’ot sira halo investiga hodi akuza ita nia maluk sira rasik laos buat ida simples no fasil tanba bele hakotu ema nia servisu no kareira nu’udar membru PNTL”, hateten Segundu Komandante Jerál PNTL.

Partispantes ba Asaun Formasaun ne’e hamutuk ema 18 no hala’o durante oras 28 nia laran hahu’u iha loron 10 to loron 27 fulan Outubru tinan 2017.

Media PNTL.            

Aban, Komandu PNTL no F-FDTL Sei Koloka Membru Iha Area Resintu Airportu Internasional Presidente Nicolau Lobato

 

Dili, Relasiona ho chegada asuwain Komandante Xefe Forsas Armadas da libertasaun Nasional Timor-Leste Falintil maun bo’ot Kay Rala Xanana Gusmão ne’ebe hetan tan konfiansa ba dala rua husi povu Timor-Leste tomak hodi lidera ekipa diskusaun fronteira maritima iha rai liur, maka Presidente Repúblika no Ministru Defesa no Seguransa orienta Komandu F-FDTL no PNTL atu koloka ninia membru iha area resintu Airportu Internasional Presidente Nicolau Lobato.

Komandante Jerál PNTL Komisariu Julio da Costa Hornay iha tersa ne’e (24/10) hala’o konferensia imprensa ida hodi fó avisu ba Timor oan hotu atu tau iha konsiderasaun ba asuntu refere.

“Hanesan ita hotu hatene katak ita nia asuwain Komandante Xefe Forsas Armadas da libertasaun Nasional Timor-Leste Falintil maun bo’ot Kay Rala Xanana Gusmão ne’ebe hetan tan konfiansa ba dala rua husi povu Timor-Leste tomak hodi lidera ekipa diskusaun fronteira maritima iha rai liur no hetan susesu bo’ot, sei fila hikas mai iha ita nia rai ne’ebe tuir informasaun sei to’o aban iha Airportu Internasional Presidente Nicolau Lobato”, haktuir Komandante Jerál PNTL.

Chegada ida ne’e konvida povu Timor-Leste tomak tantu membrus governu, partidus politikus, veteranus, joventude loriku asuwain, no sira seluk tan nu’udar Timor oan sei organiza malu hodi ba simu ita nia maun bo’ot Kay Rala Xanana Gusmão iha Airportu Internasional Presidente Nicolau Lobato.

Relasiona ho ida ne’e, Presidente Repúblika no Ministru Defesa no Seguransa orienta Xefe Estadu Maijor General das F-FDTL no Komandante Jerál PNTL atu asegura no la autoriza ba se deit, husi partidu ne’ebe deit atu utiliza atributu partidu nian ba Airportu hodi simu ita nia maun bo’ot Kay Rala Xanana Gusmão. Se deit maka hakarak ba simu ita nia maun bo’ot tenke ba hanesan sidadaun Timor-Leste. Tanba ita nia maun bo’ot ba reprezenta povu tomak nasaun Timor-Leste ne’e hodi luta atu liberta ita nia fronteira tasi Timor hanesan nasaun soberania, laos reprezenta ema ida ou grupu ida ka partidu ida.

Atu asegura orientasaun na’in ulun Presidente Repúblika no Ministru Defesa no Seguransa nian ne’e maka Xefe Estadu Maijor General das F-FDTL no Komandante Jerál PNTL sei koloka pesoal PNTL no F-FDTL iha area resintu estatua Presidente Nicolau Lobato to’o ba iha Airportu no sei pasa revista ho buska ba atributu partidu no sasan kroat antes tama ba area Airportu hodi partisipa iha eventu simu ita nia maun bo’ot Kay Rala Xanana Gusmão.

Media PNTL.

 

PNTL Informa Situasaun Seguransa rai laran lao Hakmatek

Dili- Komandante Jeral Polisia Nasional Timor-Leste (PNTL) informa katak situasaun seguransa iha teritoriu Timor-Leste oras ne’e daudaun lao hakmatek, no povu kontinua halao sira nia moris.

Komandante Jeral PNTL Komisariu Julio da Costa Hornay hateten situasaun seguransa iha teritoriu laran tomak oras ne’e dau-daun lao hakmatek no kalma, iha munisipiu populasaun sira la prekupa ho situasaun politika sira ida-idak halao sira nia knaar iha toos, natar no negosiu, Nia hato’o asuntu ne’e hafoin enkontru evaluasaun seguransa ho Komandante munisipiu, Komandante Unidade no Xefe departamentu iha Kuartel Jeral PNTL Kaikoli Dili, Tersa (24/10).

Komisariu Hornay haktuirtan katar nudar forsa seguransa prevensaun no antisipasaun inportante hodi buka informasaun karik iha grupu balu ne’ebe maka iha intensaun atu kria buat ruma ita bele detekta hodi halo prevensaun imediata.

“Hau konvoka enkontru ho Komandante munisipiu no Komandante Unidade sira hodi informa kona-ba situasaun seguransa rai laran, ho situasaun politika ne’ebe maka oras ne’e daudaun mosu maka husu ba sira atu kumpri sira misaun ho rigor no sentidu de estadu ba rai ida ne’e”.

Atu termina Komandante Jeral orienta Komandante munisipiu, Komandante Unidade no Xefe Departamentu sira atu koloka sira  nia aan nudar Komandante no forsa seguransa atu responsabiliza sira nia knaar ida-idak tuir Konstituisaun Republika no Lei Organika PNTL ne’ebe konsagra ona ba misaun inportante ida ne’e. Media PNTL

 

Serimonia Fatuk Dahuluk Konstrusaun Uma Ba OPS Iha Munisipiu Aileu

20171019-2F5A5739

Aileu, Komandu Polísia Nasional Timor-Leste (PNTL) Munisipiu Aileu Kinta orseik (19/10) hala’o serimonia fatuk dahuluk ba konstrusaun uma ba Ofisial Polísia Suku (OPS) iha Munisipiu Aileu postu Administrativu Aileu Vila, Suku Seloi Craic.

Inspector Jerál PNTL reprezenta Komandante Jerál PNTL, Superintendente Xefe Carlos Jerónimo iha ninia diskursu ba serimonia ne’e hateten konstrusaun uma OPS ne’e hanesan programa pilotu ne’ebe hala’o entre Governu Nova Zelandia liu husi ninia Embaixada iha Timor-Leste no governu Timor-Leste liu husi Ministeriu Interior (MI) reprezenta PNTL no Ministeriu Adminstrasaun Estatal (MAE) reprezenta PNDS (Programa Nasional Desenvolvimentu Suku) prosesu ida ne’ebe laos fasil.

“Instituisaun PNTL hamosu politika oin-oin atu oinsa bele hamosu saida maka diak atu ba ninia membru PNTL tomak iha area oin-oin hanesan mós formasaun, infrastrutura no apoio sira seluk tan ne’ebe Komandu PNTL mesak labele hala’o buat sira ne’e hotu, maibé tanba konfia katak nia iha parseiru balun bele fó apoio hodi nune’e bele hakma’an ninia membru sira bele hala’o aktividade iha area rurais”, tenik Inspector Jerál PNTL.

Superintendente Xefe Carlos Jerónimo salienta liu tan katak apoio ne’ebe maka parseiru sira fó laos deit hari’I uma OPS iha munisipiu Aileu maibé sei fó apoio mós atu hari’I uma ba OPS seluk hamutuk 14 iha munisipiu 13 inklui rejiaun espesial Oecusse.

Iha fatin hanesan Administrador munisipiu Aileu João Tilman do Regu hateten komunidade hamutuk ho autoridade lokal munisipiu Aileu sente privilegio tebes ba apoio ne’ebe maka fó husi governu Nova Zelandia iha termu ida ne’e mós ami hatene katak laos ba konstrusaun uma ba OPS deit maibé liu husi mós formasaun atu bele fó apoio ba instituisaun PNTL iha teritoriu liu-liu iha munisipiu Aileu.

“Ida ne’e hatudu katak kooperasaun entre governu nasaun rua ninian espesialmente apoio ida ne’e mai iha munisipiu Aileu, ami lori governu lokal hato’o ami nia agradese ba apoio ida ne’e, hein katak ba futuru kooperasaun entre estadu rua bele metin diak liu tan iha aspektu oin-oin ne’ebe maka hakarak atu bele desenvolve diak liu tan instituisaun hotu-hotu liu-liu maka PNTL atu bele ajuda ami diak liu tan, hasa’e ami nia profesionalismu hodi nune’e bele servisu hamutuk garante Lei no Ordem iha Timor-Leste”, hateten Administrador munisipiu Aileu.

Nune’e mós embaixadora Nova Zelandia iha Timor-Leste Vicky Poole hateten inisiativa lansamentu primeira pedra ba pilotu uma ba OPS ne’ebe hetan apoiu husi governu Nova Zelandia no iha insiativa ida ne’e sei hari’I uma hamutuk 14 ne’ebe maka sei kompleta ba OPS uza deseñu ne’ebe desenvolve ona husi PNDS hamutuk ho PNTL. Implementasaun sei hahu’u iha tempu badak no hein katak uma sira ne’e sei remata iha fulan Janeiru tinan 2018.

“Ami apoiu ona polisiamentu komunitaria ba tinan barak no rekoñese katak OPS maka sai xave ba susesu polisiamentu komunitaria iha Timor-Leste, tanba ne’e uma OPS importante ba sira atu hela besik ho komunidade ne’ebe maka sira servi”, hateten Vicky Poole.

Iha programa Apoio Pilotu Uma ba OPS, Nova Zelandia sei fó apoio osan hamutuk $500,00 ba hari’I provizaun uma ba OPS no total uma ne’ebe maka sei hari’I hamutuk sanulu resin ha’at. Implementasaun programa pilotu ne’ebe sei uza Sistema servisu hotu iha PNDS (Programa Nasional Desenvolvimentu Suku) hodi koopera ho komunidade sira iha suku ba hari’I uma ba OPS.

Partisipa iha serimonia hatur fatuk dahuluk ba konstrusaun uma OPS maka Komandu PNTL munisipiu Aileu hamutuk ho membru eskudra tomak, Komandante PNTL munisipiu Ainaro, Komandante PNTL munisipiu Manufahi, reprezentante Centro Formação Polícia (CFP), lideransa komunitaria, autoridade lokal,  ekipa embaixada Nova Zelandia iha Timor-Leste, The Asia Foundation (TAF), PNDS, estudante no komunidade suku Selio Craic. Iha biban serimonia ne’e, entrega mós livru Norma Organizasaun no Proseidementu (NOP) ba uma Ofisial Polisia Suku ba komandante PNTL eskuadra Aileu Vila.

Media PNTL.   

 

 

 

HOG Indonezia Vizita Kuartel Jeral PNTL

_MG_6136

Dili- Delegasaun Harley Owners Group (HOG) Indonezia vizita Kuartel Jeral Polisia Nasional Timor-Leste hodi koalia ho autoridade seguransa konaba lalaok no objetivu vizita.

Xefe delegasaun HOG Jenderal  Hadi Waluyo hateten objetivu delegasaun vizita Timor-Leste atu  hare potensia no fatin turismu ne’ebe maka iha hodi bele promove ba Indonezia, Malasia, Singapura, nasaun membru ASEAN no mundu internasional, Nia hato’o asuntu ne’e iha enkontru hamutuk entre delegasaun ho Komandante Jeral no Segundu Komandante Jeral iha Kuartel Jeral PNTL Kaikoli Dili Kinta (19/10).

Nia haktuirtan katak alende ne’e vizita husi delegasaun HOG mos atu hametin relasaun entre povu nasaun rua tanba nasaun rua ne’e nia baliza ho fronteira terreste tanba ne’e tenke amizade no haluha pasadu hodi hare ba futuru nune’e koperasaun no relasaun entre nasaun rua metin tanba ita maun alin.

“ Ami agradese ba PNTL ne’ebe maka fo seguransa mai ami durante touring loron rua iha Dili nune’e ami seguru halao viazen husi Fronteira Mota ain mai to’o Dili no apresia tebes tanba povu tau fiar no respeitu PNTL hein katak PNTL susesu liutan, professional no inplementador lei ne’ebe maka hetan fia husi povu no nasaun,” Dehan Hadi.

Iha okaziaun ne’e Komandante Jeral PNTL Komisariu Julio da Costa Hornay hato’o bemvindu ba xefe ekipa ho delegasaun  no apresia ho vizita husi delegasaun ne’e hodi hare direita kondisaun Kuartel Jeral PNTL.

Komandante Jeral mos informa ba delegasaun kona-ba situasaun seguransa iha nasaun ne’e konduzivu tebes maske oras ne’e daudaun iha hela diskusaun konaba programa VII governu durante tinan lima iha Parlamentu Nasional tanba ne’e labele duvida atu lao ba nebe deit PNTL asegura seguransa ba imi.

Nudar vizinu ami fiar katak ho imi nia vizita hodi hare direta kondisaun real Timor-Leste nian  nune’e hodi informa ba kolega seluk ne’ebe karik hakarak touring mai Timor-Leste iha tempu oin mai ami fo vem vindu no pronto atu simu imi no fo seguransa ba imi nia touring iha Timor-leste ba ne’ebe deit hodi hametin kooperasaun no hametin seguransa no  estabilidade iha Timor-Leste no indonezia liu-liu iha fronteira.

Entertantu Prezidente Motociclismu Timor-Leste Longuinhos Monteiro   hateten nudar onra boot ba ami hodi simu vizita husi delegasaun HOG ba dalarua maske tuir planu delegasaun atu to’o Com Lospalos maibe tanba oras ne’e daudaun sei halo konstrusaun Estrada husi Dili ba Lospalos maka delegasaun ne’e touring to’o Dili deit karik iha tinan 2020 delegasaun bele to’o Lospalos ou haleu teritoriu Timor laran tomak.

Delegasaun HOG kompostu husi motor Harley Davidson 40 ho ema hamutuk nain 60, vizita ne’e  ba dalarua antes hau nudar Komisariu PNTL simu ona delegasaun husi Jakarta Sul, ne’ebe kompostu husi motor Harley 40 husi Bali, Nusa Tenggara Barat, Nusa Tenggara Timur to’o Timor-Leste, momentu neba ekipa delegasaun halo touring to’o Lospalos loron rua tanba kondisaun Estrada diak.

Vizita delegasaun ne’e kompleta ho troka prenda tais Husi PNTL no prenda HOG ba PNTL no hasai foto hamutuk. Media PNTL

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Ministeriu Solidaridade Sosial Halo Sosializasaun Kona-ba Rejime Kontributivu Seguransa Sosial Ba PNTL

Dil, Ministeriu Solidaridade Sosial liu husi diresaun Nasional Seguransa Sosial Halo Sosializasaun ba Dekretu Lei No. 12/2016 (14 Novembro) kona-ba Rejime Kontributivu Seguransa Sosial ba Komandante Munisipiu, Unidade, Centro Formação Polícia no Departamentu sira iha Polísia Nasional Timor-Leste (PNTL).

Segundu Komandante Jerál PNTL Komisariu Polísia Faustino da Costa iha abertura ba Sosializasaun ne’e hateten PNTL desde hari’I iha base de dadus ida, husi base de dadus ida ne’e ho progresu desenvolvimentu ne’ebe lao PNTL deteta dadus ida ne’e presija hadia diak liu tan.

“Iha semana hirak liu ba ita halo lansamentu base de dadus PNTL ninian ida foun, ho lansamentu ida ne’e hau hanoin ita bo’ot sira hatene tanba saida maka ita presija halo, tanba ajente funsaun públika funsionariu estadu nian ida sempre iha obrigasaun no mós iha direitu; direitu ba funsionariu ajente estadu nian hotu regras saida deit maka atu atribui ba ema sira ne’e”, tenik Segundu Komandante Jerál PNTL.

Komisariu Polísia Faustino da Costa salienta liu tan katak iha Timor-Leste kuando ita hare’e didiak ema ne’ebe ho idade produktivu laos númeru ida ne’ebe ki’ik inklui instituisaun ida ne’e rasik, ajente funsaun públika funsionariu estadu nian ne’ebe ho idade 60 laos oituan, nune’e mós menus husi idade 60 laos oituan maibé barak maka sira nia kondisaun saúde la permite hodi halo servisu.

“Iha tinan 2012 ita iha resulasaun rua ne’ebe define kona-ba saida maka invalidés no saida maka validés, nune’e ita hare’e didiak bele halo ita nia aplikasaun no implementasaun maibé iha razaun barak mós tanba ne’e dalaruma atu implementa mós parte benefisiariu balun sente deskontente, balun kontente tanba ne’e maka iha tinan 2016 liu ba ita nia governu kria dekretu Lei No. 12/2016”, hatutan Komisariu Polísia ne’e.

Iha fatin hanesan Diretora Diresaun Nasional Seguransa Sosial- Ministeriu Solidaridade Sosial hateten depois Independensia ita iha Lei inan ne’ebe koalia kona-ba Sidadaun nia direitu ba Asistensia no Seguransa Sosial, kuandu estadu ne’e hahu’u, hahu’u ho parte ida naran Asistensia Sosial iha ne’ebe estadu maka prêve buat hotu-hotu ho kondisaun katak liu husi asesmentu ida, avaliasaun profunda ida katak ema ne’ebe maka bele simu ne’e, ema ne’ebe maka iha duni direitu atu simu tanba nia laiha buat seluk.

Sosializasaun ne’e hala’o iha tersa ne’e (17/10) iha Salaun enkontru Kuartél Jerál PNTL no partisipa husi Komandante PNTL Munisipiu Unidade, Centro Formação Polícia no Departamentu sira ne’ebe tutela iha PNTL.

Media PNTL.

PNTL apela ba Povu atu Hakmatek, F-FDTL husu Lideransa Unidu

20171016-2F5A5341

Dili- Dala idatan Polisia Nasional Timor-Leste (PNTL ) apela ba povu atu hakmatek halao ida-idak nia knaar hodi kontribui ba paz no estabilidade nasional no Falintil Forsa Defeza Timor-Leste (F-FDTL) husu lideransa nasaun atu unidu hodi dezenvolve povu no nasaun.

Komandante Jeral PNTL Komisariu Polisia Julio da Costa Hornay hateten presiza povu nia kontribuisaun hodi kria estabilidade no paz nune’e governu bele inplementa programa ne’ebe planeadu ho diak no susesu, karik desijaun politika balu ne’ebe povu sinti la satisfas no hakarak protesta bele hato’o liu husi dalan paz no dame, Nia hato’o asuntu ne’e iha Komferensia imprensa hamutuk ho komandu F-FDTL iha Kuartel Jeral PNTL Kaikoli Dili, Segunda (17/10).

Komisariu Polisia Julio haktuirtan to’o ona tempu ita hakribui konflitu no hadomi paz, tanba konflitu so fo terus no susar ba ita hotu ne’ebe moris iha rai ida ne’e tanba ne’e iha biban ida ne’e husu ba povu tomak tantu sidadaun nasional no internasional ne’ebe maka hela ka moris iha rai ida ne’e atu hakmatek hodi fo biban ba nai ulun sira atu halao sira nia responsabilidade iha ambitu paz no dame.

Karik individu ka grupu balu hakarak koko hodi hamosu konflitu tanba la satisfas hodi kria instabilidade maka PNTL en konrdenasaun ho F-FDTL prontu atua ho rigorozu tanba PNTL ho F-FDTL iha komprimisiu hodi servisu hamutuk no apoiu malu kria estabilidade iha rai doben ida ne’e.

Ita hotu akompana situasaun politika iha rai laran liu husi Media komunikasaun sosial hanesan Televizaun, Radio, Jornal no media sosial konaba debate programa dezenvolvimentu nasional ne’ebe governu aprezenta ba Parlamentu Nasional hodi hetan aprovasaun no inplementa.

Relasiona ho ida ne’e rumoris barak espalla iha publiku katak Bloku Opozisaun sei vota kontra nune’e governu atual sei monu no sei hamosu VIII governu husi bloku opozisaun ou sei mosu eleisaun antisipada ne’ebe sei fo inpaktu ba estabilidade no paz iha rai laran alias sei mosu krize iha rai laran.

Siatuasaun hirak ne’e sai prekupasaun ba PNTL no F-FDTL nudar aparelu estadu iha ambitu seguransa no defeza tanba ne’e maka parte forsa seguransa no defeza hamutuk hakarak apela ba povu iha teritoriu tomak atu tur hakmatek halao ida-idak nia atividade lor-loron nian.

Hanesan sidadaun ita kumpri ona ita nia dever hodi partisipa iha prosesu eleisaun jeral ho diak no susesu, ita hatudu ona ita nia maturidade politika ba mundu tomak iha festa demokrasia ne’ebe lao hakmatek sem perturbasaun ka violasaun ruma, ne’ebe exelente tebes no hetan apresiasaun husi komunidade internasional ba povu Timor-leste liu husi observador internasional husi nasaun lubuk ida ne’ebe mai observa direta lalaok eleisaun iha ita nia rai doben ida ne’e.

Konaba programa inplementasaun servisu hodi dezenvolve ita nia rai ita entrega ba nai ulun sira ne’ebe ita hili hodi tur iha parlamentu Nasional, no VII governu konstitusional  ita fiar katak sira hadomi ita no tau povu nia interese ass liu sira nia interese pesoal ka grupu no sira mos hakarak hasai povu rai ida ne’e husi kiak no mukit tuir komprimisu ne’ebe sira hato’o ba povu iha tempu kampaña liu husi programa dezenvolvimentu ne’ebe sira prepara no diskuti hela iha Parlamentu Nasional.

Iha okajiaun ne’e Xefe Estadu Maiyor Jeneral das F-FDTL Maijor Jeneral Lere Anan Timur husu ba lider sira liu-liu lider karismatiku Xanana Gusmaõ, Ramos Horta no Marie Alkatiri nudar osan mean timor nia tenke hamutuk  karik imi iha desintendimentu ruma maka tur hamutuk hodi rekonsilia ba atu lori nasaun ne’e ba oin ami nudar instituisaun defeza no seguransa lakoi mosu konflitu tanba povu maka sai vitima.

Siatuasaun atual sensivel, ohin (horseik red) komesa debate iha Parlamentu Nasional, bloku opozisaun maioria la konkorda programa governu nian maibe hau hanoin katak se deit maka ukunmos ninia programa maka hasai povu husi kiak no mukit ne’e maka pensamentu uniku.

Membru Parlamentu Nasional kompremete lakoi eleisaun antisipada maibe agora sira buka forma ida ne’ebe sira lakoi tanba ne’e husu intelektual sira atu evita situasaun ida ne’e atu nune’e ital abele hanesan situasaun ne’ebe maka guinea Bisau infrenta hodi hasae no hatun malu iha momentu povu terus no susar no ema oportunista sira sei hamnasa ita tanba ne’e husu ba inteletual hotu atu hanoin didiak bainhira governu monu no mos eleisaun antisipada ninia konsekuensia saida, laos nai ulun sira maka lori todan maibe povu maka sei terus.

Dala idatan hau apela ba joventude no komunidade atu tur hakmatek hodi kria paz no estabilidade nune’e komunidade halao sira nia servisu lor-loron, tur hakmatek se imi halai tuir politiku sira maka imi maka sei lori todan no familia maka sei halerik,

Atu termina Jeneral Lere husu ba Nai ulun sira aprende husi sala no esperensia pasadu nune’e la repetetan sala hirak ne’ebe maka akontese tia ona iha futuru ho lian portugês dehan “Derota é A Mãe da Vitoria”. Media PNTL

IMS Kontinua Realiza Sorumutu Kona-ba Sistema Jestaun Insidente

Dili, Seksaun Incident Management System (IMS) Komandu Polísia Nasional Timor-Leste (PNTL) kontinua realiza sorumutu kona-ba utilijasaun Sistema Jestaun Insidente (SJI) ba Komandante munisipiu no xefe seksaun investigasaun PNTL munisipiu sira.

Segundu Komandante Jerál PNTL Komisariu Faustino da Costa iha abertura ba sorumutu ne’e hateten utilizasaun Sistema Jestaun Insidente ne’e importante tebes tanba sistema ne’e rasik modernizadu ona atu bele responde ba Planu Estratejiku Desenvolvimentu Nasional.

“Hanesan iha hateten iha Planu Estratejiku Desenvolvimentu Nasional 2030 ne’e PNTL hanesan ida ne’ebe, uja meiu ekipamentus ida ne’ebe, tanba ne’e maka ita tenke prepara ita nia ann atu oinsa bele lao tuir Planu Estratejiku ne’ebe hatur nanis ona”, tenik Segundu Komandante Jerál PNTL.

Komisariu Faustino da Costa subliña liu tan katak husi utilizasaun sistema ida ne’e maka kada Komandante no xefe seksasaun sira bele kontrola no monotoriza servisu membru sira nian liu-liu prosesu investigasaun ba kazu ruma ne’ebe maka akontese iha munisipiu.

Iha fatin hanesan reprezentante TLPDP hateten kuandu husi munisipiu rasik la hatama informasaun ou dadus sira mai iha IMS dala ruma ita la hetan rekursu ne’ebe maka lolos aloka ba iha kada munisipiu.

Husi TLPDP mós kongratula no fó parabens ba ekipa IMS nian ho sira nia konselleru tanba ho sira nia susesu ida mós informasaun husi komandante no xefe seksaun munisipiu sira relata mai.

Media PNTL.