PNTL husu Povu atu kontribui ba Paz no estabilidade

IMG_9655

Dili- Polisia Nasional Timor-Leste (PNTL ) husu ba povu atu hakmatek no halao ida-idak nia knaar hodi kontribui ba paz no estabilidade nasional.

Komandante Jeral PNTL Komisariu Julio Hornay hateten sidadaun Ida-idak hakmatek iha fatin halao knaar nudar agrikultor, estudante no servisu nain, husik Nai ulun sira hare oinsa sira bele hamutuk fo ideia ba malu hodi dezenvolve nasaun ne’e ba diak, Nia hato’o asuntu ne’e iha entrevista ba jornalista sira iha Kuartel Jeral PNTL Kaikoli Dili, Sexta (13/10).

Komisariu ne’e haktuirtan nudar sidadaun timor imi nia dever remata ona hodi partisipa iha eleisaun Prezidensial no eleisaun Parlamentar, agora responsabilidade Nai ulun sira ne’ebe maka ita hili atu dezenvolve rai ida ne’e.

Tensaun politika ne’ebe maka akontese oras ne daudaun iha Parlamentu Nasional entre Bloku Koligasaun no Opozisaun husik ba sira halo tanba ne’e Nai ulun sira nia servisu atu aseta malu hodi hare programa ne’e lao ba oin.

“ Nudar Forsa seguransa ami firmeza nafatin hamutuk ho F-FDTL atu asegura estabilidade no paz, ba sedeit  maka atu kria instabilidade sei hasoru forsa rua ne’e tanba ba estabilidade povu no nasaun ami la negosia,” dehan Komisariu Hornay.

Antes hakotu Komandante Jeral ne’e husu ba ema hotu atu tur hakmatek hodi fo oportunidade ba Governu, Parlamentu Nasional no Prezidente Republika atu sira iha biban diak hodi hakmatek no hanoin nasaun no povu ne’e nia futuru. Media PNTL

 

PNTL Lautem Estabelese Koperativa

_MG_5657

Lautem- Polisia Nasional Timor-Leste (PNTL) Lautem estabelese Koperativa Polisia no Komunidade (POLKOM) hodi fasilita membru sira nia nesesidade baziku han no hemu iha familia  nune’e sira halao servisu ho diak.

Komandante PNTL munisipiu Lautem Superintendente Marcos Sequeira Nunes hateten inisiativa hari kooperativa ida ne’e hodi rezolve problema membru sira nian ba nesesidade baziku iha familia iha moris lor-loron nian, Nia hato’o asuntu ne’e ba jornalista sira hafoin inagura gruta Santo Antonio no Koperativa POLKOM iha Kuartel PNTL Lautem Sexta (06/10).

Komandante Marcos haktuirtan katak antes hari koperativa ne’e membru sira enfrenta difikuldade nune’e barak maka tenke halai ba halo tusan iha komunidadehodi fasilita sira ne’e imajen la diak ba instituisaun PNTL tanba ne’e wainhira simu mandatu sai Komandante PNTL Lautem tinan hat liu ba hau hamosu ideia hodi hari koperativa ida ne’e.

Tuir planu estratejiku PNTL nian katak iha vizivilidade signifika iha prezensa no involvimentu membru Polisia hamutuk ho komunidade iha sira nia atividade lor-loron nian.tanba ne’e haneesan sira nia Komandante hau hanoin tenke buka rezolve problema ne’ebe maka iha nune’e sira professional liutan iha atendementu atu servi povu..

Iha okajiaun ne’e Komandante Jeral PNTL Komisariu Julio Hornay hateten  inisiativa hari koperativa ida ne’e diak tebes hodi apoiu hakmaan membru sira nia nesesidade lor-loron ne’ebe dalaruma sira nia osan la to’o atu sosa sira bele aproveta hodi sustenta familia no sira nia aan rasik iha situasaun emerjensia no wainhira sira laiha osan bele empresta iha koperativa ne’e hafoin selu fali.

Koperativa POLKOM  ho lema haburas attitude poupansa no uza osan ho kuidadu tuir planu husi membru no familia PNTL sira faan sasan nesesidade baziku hanesan fos, mina, kafe, masi midar, supermi no seluktan.

Koperativa ne’e hahu ho membru nain 15 no agora aumenta 39 membru ativu no membru nain 155 maka presiza duni apoiu  husi koperativa ne’e. Media PNTL

 

 

 

 

 

 

Komandante Jeral PNTL Inagura Gruta Santo Antonio Lautem

_MG_5457

Lautem- Komandante Jeral PNTL Komisariu Julio da Costa Hornay inagura gruta Santo Antonio Lautem nudar padrueru ba PNTL.

Komandante Jeral hateten Santo Antonio nudar Padrueru PNTL nian tanba tuir esperensia ne’ebe maka akompaña no banati tuir lalaok Santo Antonio ne’ebe maka pasensia no kbiit boot hodi sai mahon ba instituisaun ne’e, Nia hato’o asuntu ne’e ba jornalista sira hafoin inagura gruta Santo Antonio iha Kuartel PNTL Lautem Sexta (06/10).

Komisariu Hornay haktuirtan katak Santo Antonio hatudu milagre barak ba PNTL  hahu iha 2006 to’o ohin loron tanba ne’e Komandante PNTL Lautem ho nia membru tomak iha inisiativa diak atu hari gruta Santo Antonio ho objetivu atu fo mahon ba membru tomak ne’ebe servisu iha munisipiu ne’e nune’e sira bele fiar aan hodi servi povu no nasaun Timor-Leste espesialmente populasaun Lautem.

Komandu hato’o parabens no apresia servisu Komandu PNTL Lautem nian durante tempu naruk to’o agora ho koperasaun no servisu hamutuk ne’ebe diak ho Autoridade munisipiu, parte igreja, veteranus, joventude, komunidade sira hodi asegura seguransa no rezolve problema ne’ebe maka iha.

Entertantu Komandante PNTL munisipiu Lautem Superintendente Marcos Sequeira Nunes hateten orgulu boot ba Komandu PNTL Lautem ho membru tomak hodi realiza planu hari gruta Santo Antonio nudar padrueru  PNTL nian.

Gruta Santo Antonio Lautem hetan bensaun husi Amu kapelaun Nelino Americo, marka prejensa iha serimonia inagurasaun ne’e Prezidente Asosiasaun Veteranus munisipiu Lautem Renan Selak, Komisariu CNE Lautem, autoridade munisipiu Ainaro, Komandante munisipiu 13, Komandante TLPDP, Xefe TLCPP, reprejentante F-FDTL Tanente Koronel Domin,  Administrados postu , autoriade lokal no konvidadu sira. Media PNTL

BELUN Entrega Relatoriu Peskiza ba PNTL

IMG_9626

Dili- Ogranizasaun Não Govermental (ONG) BELUN entrega relatoriu peskiza ba Komandu Polisia Nasional Timor-Leste (PNTL) atu bele lee no konsidera rekomdasaun ne’ebe iha.

Diretor ONG BELUN Luis Ximenes  hateten Relatoriu Peskiza ho titlu “Lejitimidade no fator ne’ebe maka influensia ba lejitimidade setor Seguransa PNTL no F-FDTL” foka liu konaba Funsaun, Dezempeñu, Konduta no modelu institusional, Nia hato’o asuntu ne’e ba Media PNTL hafoin enkontru no entrega relatoriu ba Komandu PNTL iha Kuartel Jeral Kaikoli Dili Sexta (06/10)

Nia haktuirtan katak rekomendasaun ba konduta oinsa publiku nia persepsaun ba membru PNTL balun ne’ebe la kumpri lei no ordem,  oinsa maka Komandu bele regula no dezenvolve politika diak nune’e membru sira bele kumpri no persepsaun balun oinsa hamosu Tribunal Militar hodi prosesa kazu ne’ebe komete husi membru PNTL no F-FDTL.

Alende ne’e iha rekomendasaun ne’e mos sita konaba fasilidade servisu ne’ebe maka limitadu  oinsa atu fasilita membru nia servisu iha terrenu.

Rekomendasaun hirak ne’e hanesan informasaun real hodi hatutan ba estrutura Komandu Jeral no bele konvense Parlamentu Nasional wainhira hare ba orsamentu tanba relatoriu ne’e mai husi publiku nia hanoin hodi kompleta Komandu Jeral nia programa.

Relatoriu peskiza ne’e mai husi persepsaun husi komunidade sira husi area Urbana, area remotas, nasional no lideransa husi instituisaun PNTL no F-FDTL tanba ne’e ami espera katak bele integra ba politika no programa PNTL nian hodi hatutan no komplementa.

Entertantu Komandante Komandu Operasaun Superintendente Xefe Henrique da Costa hafoin simu relatoriu husi ONG BELUN hateten relatoriu ne’e sei entrega ba Komandante Jeral hodi hare no identifika rekomendasaun ne’ebe maka iha hodi hare rezultadu servisu ne’ebe maka pojitivu ona buka hadia diak liutan no servisu ne’ebe maka sei menus ita buka reforsa liutan no hirak ne’ebe ladiak ita elimina no halo diak.

PNTL agradese no apresia ba NGO BELUN ne’ebe maka halo peskiza hodi hamosu relatoriu ne’e. BELUN nudar PNTL nia parseru ne’ebe maka buka atu PNTL sai modernu no inplementa knaar no funsaun hodi servi povu no nasaun tuir konstituisaun RDTL.

Relatoriu peskiza ne’ebe kompostu husi pajina 83 ne’e lansa husi Ministru Defeza no Seguransa Agustinho Sequera Somocho iha loron 22 Setembru 2017. Media PNTL

 

Unidade Tránzitu PNTL Hala’o Sosializasaun Kona-ba Regras Tránzitu Ba Estudante Eskola São Pedro

 

IMG_9570

Dili, Unidade Polísia Tránzitu Komandu Polísia Nasional Timor-Leste (PNTL) hala’o sosializasaun regras tránzitu ba estudante eskola Sekundária São Pedro Comoro.

Komandante Unidade Tránzitu Nasional Inspetór Xefe António Lourenço da Costa Soares hafoin halo abertura ba sosializasaun ne’e hateten hare’e ba preukupasaun estadu nian oras ne’e dadaun ba vítima   asidente tráfiku ne’ebe sempre akontese barak liu maka estudante sira, Unidade Tránzitu Nasional hala’o sosializasaun regras tránzitu nian ba estudante sira.

“Hahu’u husi fulan Janeiru to’o fulan Setembru 2017, ita iha vítima mortais mate tanba asidente tráfiku hamutuk ema 73 no ema 300 resin maka hetan kanek todan, entaun ho preukupasaun ida ne’e husi estadu rasik preukupa, instituisaun rasik preukupa, ema barak preukupa situasaun ne’e objetivu ami mai iha eskola São Pedro”, tenik Komandante Unidade Tránzitu Nasional.

Inspetór Xefe António Lourenço da Costa Soares haktuir liu tan katak parte PNTL antes ne’e halo ona koordenasaun ho Diretór  Eskola São Pedro katak atu hala’o sosializasaun ba estudante sira atu bele prevene sira bainhira sira sirkula iha Estrada públiku karik labele tama iha númeru asidente tráfiku ne’ebe bele halakon sira nia vida.

“Iha estatistika tinan 2015 númeru asidente sae maibe iha tinan 2016 ita reduz númeru mortalidade husi ema mate tanba asidente tráfiku iha tinan 2015 hamutuk ema 89 no iha tinan 2016 ita reduz númeru ne’e hamutuk ema 70 deit maka hetan asidente, tanba ne’e ita espera katak tinan ida ne’e liu husi ita nia sosializasaun ba komunidade no kondutor sira ita bele minimiza númeru asidente tráfiku nian maibé laos husi parte instituisaun PNTL maka iha esforsu atu hamenus númeru asidente maibé liu-liu konsiênsia husi ema ne’ebe maka utiliza kareta no motor iha Estrada públiku”, salienta Inspetór Xefe ne’e.

Iha fatin hanesan Diretor eskola Sekundaria São Pedro Amo Adérito hateten parte eskola agradese ba PNTL liu-liu unidade Tránzitu ne’ebe mai hodi halo sosializasaun ba estudante sira atu bele sai sidadaun ne’ebe diak ho hatene lao iha dalan no hatene respeita sira nia ann rasik no ema hotu ne’ebe lao iha dalan.

Entretantu, Abrilia do Regu nu’udar estudante eskola São Pedro hateten nia parte hanesan estudante sente kontente tanba bele hetan oportunidade hodi partisipa iha sosializasaun ne’ebe maka fó husi PNTL Unidade Tránzitu.

“Ami husi estudante eskola São Pedro sente kontente wainhira husi parte Tránzitu sira mai hala’o sosializasaun iha ami nia eskola hodi ami bele hatene tuir regra saida deit maka iha wainhira utiliza Estrada públiku no lori motor ho kareta”, hateten estudante Sekundaria 3ᵒ  ano.

Partisipa iha sosializasau  ne’e estudante eskola  sekundaria São Pedro, director no profesores sira no iha biban ne’e fahe mós kapasete ne’ebe oferese husi parseiru kompañia HEINEKEN Timor-Leste ba estudante klasifikadu sira  ne’ebe maka iha karta kondusaun.

Media PNTL.

 

DPCN Kontinua Kapasita OPS

_MG_5231

Dili- Departamentu Polisiamentu Comunitaria Nasional (DPCN) kontinua kapasita Ofisial Polisia Suku (OPS)husi munisipiu 13 ne’ebe maka koloka iha suku hotu iha teritoriu laran tomak hodi bele halao servisu ho diak

Xefe Departamentu Polisiamentu Comunitaria Nasional Superintendente Asistente Antonio da Luz hateten DPCN kapasita OPS sira ne’ebe maka koloka iha suku hodi halao sira nia servisu ho diak nune’e bele asegura seguransa no estabilidade ba komunidade, Nia hato’o asuntu ne’e hafoin abertura kursu ba OPS iha Centru Formasaun Polisia Comoro Dili, Segunda (02/10).

Komandante ne’e haktuirtan katak liu husi kursu durante loron lima (5) 02 to’o 06 Outubru sei halo sosializasaun ba Normas Organizasaun no prosedimentu (NOP) ba Ofisial Polisia Suku (OPS), Konselu Seguransa Munisipal (KSM) no Konselu Polisiamentu Komunitaria (KPK) nune’e OPS bele kompriende didiak sira nia knaar no papel.

Alende ne’e sei halo sosializasaun konaba Lei nu. 5/2017 Rejime juridiku kona ba pratika Arte Marsiais, Rituais, Armas Brancas no Rama Ambon, Lei Kontra Violensia Domestika, no material baziku sira seluk ne’ebe relasiona ho servisu polisia Komunitariu nian.

“Espera katak OPS sira bele aproveta kursu ne’e ho diak hodi hasae sira nia koñesementu hodi inplementa servisu no kompetensia ne’ebe fo ba sira hodi halao sira nia knaar ho responsabilidade tuir disiplina ne’ebe sira hetan,” dehan Komandante da Luz.

Kursu ne’e partisipa husi OPS nain 26 husi munisipiu 13, kada munisipiu OPS nain 2, no kursu ne’e sei halao fazeadamente ba OPS hotu to’o fulan Novembru tinan ne’e ho formador sira  husi DPCN, The Asia Foundation (TAF), gabinete Apoiu Juridiku no Polisia Nova Zelandia. Media PNTL

 

 

 

Membru PNTL Munisipiu Baucau Halo Teste Ba Karta Kondusaun

IMG_9222

Baucau, Komandu Polísia Nasional Timor-Leste (PNTL) Munisipiu Baucau sexta semana kotuk (29/09) hala’o enseramentu ba aktividade teste Karta Kondusaun ba membru hamutuk 16.

Komandante Operasaun PNTL Munisipiu Baucau Inspector Xefe Rogerio reprezenta Komandante Munisipiu Baucau iha serimonia enseramentu teste ba karta kondusaun ne’ebe hala’o durante semana rua hateten parte Komandu agradese ba apoio ne’ebe maka fó husi parseiru Australia Federal Police (AFP) no United Development Programme (UNDP) liu husi apoio finanseiru tanba parseiru UNDP sai hanesan parseiru ida ne’ebe asina ona akordu ho PNTL atu bele servisu hamutuk liu-liu ba area servisu polisial ne’ebe maka seidauk hetan rekursu umanu ne’be diak.

“Komandu mós hakarak atu hato’o agradesimentu ba instructor sira husi Centro Formação Polícia (CFP) ne’ebe maka durante semana rua, ho sira nia abilidade, sakrifisiu, no pasiensia ne’ebe iha hamutuk ho ita, liu-liu ofisias no sarjentu sira ne’ebe maka halo treinamentu kona-ba driver ninian”, hateten Komandante Operasaun PNTL Munisipiu Baucau.

Inspector Xefe Rogerio sugere ba parseiru UNDP atu bele nafatin fó apoio iha area finanseiru nian liu-liu ba Komandu Munisipiu Baucau ne’ebe maka identifika ona area balun hanesan servisu polisial ninian ne’ebe maka kapasitasaun ba rekursu umanu.

“Ba partisipantes sira hotu buat ne’ebe maka durante semana rua hetan husi instruktor sira atu labele soe le’et deit maibé nafatin mantein maske iha treinamentu ne’ebe balun pasa no balun la pasa, Komandu nafatin orgullu no kongratula tanba buat ne’ebe imposivel munisipiu seluk halo, maibé munisipiu Baucau bele halo ida ne’e”, salienta Inspector Xefe ne’e.

Membru ne’ebe maka pasa iha treinamentu ne’e hamutuk na’in 5 kompostu husi feto ida no mane na’in 11, sira ne’e depois halo treinamentu semana rua, pasa kedas ba teste hodi hetan karta kondusaun.

Iha fatin hanesan, Inspector Asistente Aleixo Ximenes nu’udar Xefe Seksaun Tránzitu Munisipiu Baucau ne’ebe partisipa mós iha treinamentu hateten progresu ne’ebe maka hetan husi treinamentu ne’e maka bele iha ona koñesimentu atu oinsa maka lori kareta hodi atinzi ba servisu Komandu ninian no servisu estadu/governu ninian.

“Durante hala’o treinu Komandu kontinua koopera ho diak no ba futuru liu-liu ba seksaun tránzitu ba PNTL hotu-hotu presija aumenta treinu tanba nu’udar servisu polísia sira laos lori deit kareta instituisaun ninian maibé sira nia servisu balun mós bele atende komunidade nian difikuldade hanesan asidente ou parte balun ne’ebe kontra sinais tránzitu lakohi koopera servisu polísia ninian”, tenik Inspector Asistente.

Media PNTL.      

 

 

Ministru DS Hala’o Enkontru Ho Komandu F-FDTL No PNTL

_MG_5133

Dili, Ministru Defesa no Seguransa (DS) VII Governu Konstitusional Agostinho Sequeira ‘Somotxo’ hala’o primeiru enkontru ho Komandu Falintil Forsa Defesa Timor-Leste (F-FDTL) no Komandu Polísia Nasional Timor-Leste (PNTL) kinta ne’e (28/09) iha Kuartél Jerál F-FDTL Fatuhada.

Ministru DS Agostinho Sequeira ‘Somotxo’ hafoin enkontru ba jornalista sira hateten enkontru ne’e halo hodi koalia kona-ba kompetensia Forsa Armadas nian iha artigu 146 no Kompetensia PNTL nian iha artigu 147.

“Ohin ne’e hau laos péritu maibé hanesan nu’udar mós Komandante ida ne’ebe iha esperiensia barak iha tempu naruk no agora ne’e hau hanesan Komandante Polítiku iha ne’ebe hau nia dever no obrigasaun nu’udar Ministru Defesa no Seguransa hau tenke prevê situasaun barak”, hateten Ministru DS.

Agostinho Sequeira ‘Somotxo’ salienta liu tan katak objetivu prinsipal husi enkontru ne’e maka atu hato’o ba Komandu rua, idak-idak ninia kompetensia ne’ebe MD prepara ona hanesan Kompetensia ba F-FDTL hanesan oragaun Defesa no PNTL hanesan orgaun Seguransa.

“Reuniaun ohin ne’e, primeiru hau hakarak estabelese relasionamentu diak ho Forsa Armada no Polísia, ida ne’e maka desde hau iha liur nu’udar polítiku sei to’o momentu ruma maka hau sai hanesan ministru, hau prepara ann kedas”, hatutan Ministru DS ne’e.

‘Somotxo’ akresenta liu tan katak enkontru ne’e hanesan primeira prátika iha ne’ebe Forsa rua ne’e tenke hamutuk hodi servi nasaun no povu Timor-Leste maibe forsa rua ne’e sei la halo interferensia ba idak-idak nia servisu maibé idak-idak halo servisu tuir nia kompetensia.

Enkontru ne’e partisipa husi Majór Jenerál FALINTIL F-FDTL Lere Anan Timur hamutuk ho ofisiais F-FDTL,  Komandante Jerál no Segundu Komandante Jerál PNTL no  Ofisias Superior PNTL.

Media PNTL.  

Populasaun Cailaco Entrega Armas Brancas Ba PNTL

20170927-2F5A4819

Cailaco- Populasaun postu administrativu Cailaco munisipiu Bobonaro entrega Armas Brancas ba komandu Polisia Nasional Timor-Leste (PNTL) munisipiu Bobonaro hodi halo destroisaun

Liu husi serimonia destroisaun ba Armas Brancas iha Esquadra PNTL Cailaco autoridade lokal ofisialmente entrega armas brancas ba Komandante PNTL munisipiu Bobonaro Superintendente Xefe Armando Monteiro no Komandante Komandu Operasaun Nasional Superintendente Xefe Henrique da Costa, iha loron Kuarta (27/09).

Komandante PNTL munisipiu Bobonaro Superintendente Xefe Armando Monteiro hateten Eskuadra PNTL Cailaco ho estrutura Konselu Polisiamentu Komunitaria (KPK) no apoiu Administrador Postu halo dialogo no sosializasaun Lei Nu. 5/2017 Rejime juridiku kona ba pratika Arte Marsiais, Rituais, Armas Brancas no Rama Ambon ba populasaun sira iha Esquadra Cailaco munisipiu Bobonaro iha loron 1 fulan  Jullu to’o loron 22 Setembru tinan 2017

Komandante ne’e haktuirtan katak rezultadu husi dialogu no sosailizasaun ne’e ikus mai komunidade voluntariamente entrega atributu Arte Marsiais, no Armas Brancas hodi kria paz, seguransa no estabilidade.

Atributu Arte Marsiais no armas Brancas n’ebe maka komunidade sira entrega maka hanesan Kilat manu hamutuk 157, Dima 9, Rama 3, Surik 2, Botas, katana, Samurai, Fardamentu militar no atributu Arte Marsiais.

Serimonia destroisaun ba Armas Brancas iha Esquadra PNTL Cailaco ne’e partisipa husi Komandante PNTL munisipiu Bobonaro, reprezentante Komandante Jeral,  veteranus, autoridade lokal, komunidade no konvidadu sira. Media PNTL

Kompañia 16 Sei Kompete Ba Konstrusaun Kuartél Jerál PNTL

Dili, relasiona ho konstrusaun edifisiu Kuartél Jerál Polísia Nasional Timor-Leste (PNTL), kompañia Nasional no Internasional hamutuk 16 maka oras ne’e dadaun halo kompetisaun atu kaer obra konstrusaun refere.

Komandante Admininistrasaun PNTL Superintendente Xefe Mateus Fernandes hafoin serimonia lansamentu Base de Dados Kuarta orseik (27/09) hateten iha tempu badak konstrusaun ba edifisiu Kuartél Jerál PNTL sei hahu’u.

“Tanba prosesu administrativa ba konstrusaun edifisiu Kuartél Jerál PNTL nian ne’ebe kleur maibé ita iha serteza forte katak hakarak ka lakohi iha tempu badak tenke hahu’u tanba hein deit anunsiu husi CNA, kompañia ida ne’ebe maka sai vensedor ba konstrusaun Kuartél Jerál”, tenik Komandante Admininistrasaun PNTL.

Superintendente Xefe Mateus Fernandes haktuir liu tan katak kompañia hirak ne’e tuir ona Building Document no sira hatama ona dokumentus hirak ne’ebe maka CNA presija.

“Tuir informasaun katak iha tempu badak tenke anunsiu entre kompañia hirak ne’e se maka sei kaer obra ba konstrusaun ne’e”, hatutan Superintendente Xefe ne’e.

Media PNTL.