IMGL8497

Dili-Komandu Falintil Forsa Defeza Timor-Leste(F-FDTL) no Polisia Nasional Timor-Leste (PNTL) asina diretiva Konjunta Nu.2/2022 konaba regra Empenamentu Konjuntu  ba Trankulidade no seguransa hodi responde ba situasaun neébe maka akontese iha rai laran.

Xefe Estadu Major Jeneral F-FDTL Tanente Jeneral Falur Rate Laek hateten Asina diretiva konjuntu husi Komandu rua nudar dokumentu ida konaba regra Empenamentu de Arma, diretiva ida neé bazeia ba Diretiva Konsellu Ministru neebe maka Primeiru Ministru nudar mos Ministru Interior no Vise Ministru haruka mai no ami prepara no ejekuta hafoin fo ba Primeiru Ministru hodi fo konkordansia ikus liu  nuneé Ami halo diretiva ida neé atu responde situasaun neébe maka akontese iha rai laran.

Ita la jeneralija tanba laos iha teritoriu rai laran tomak maibe situasaun hirak neé mosu no media sosial neébe maka fo informasaun halo ajitasaun boot ida maibe ita hare liu-liu joventude sira neébe tau liman ba forsa Defeza no Seguransa; Ita hatene iha mundu tomak iha neébe deit kuandu problema social ruma mosu Polisia ho Militar sira halo neé sira mak sala hela deit neé hanesan kultura mundu nian mais ita labele abuza toó neba ita hatene katak forsa rua neé treinadu no Governu Estadu investe no halo ona istoria naruk nuneé hau hatoó katak neé afirmasaun soberania nian, se ita mak la respetu semak atu respetu fali.

Ema neébe maka kuandu la respeta instituisaun rua neé signifika insulta, tebe, desrespeita herois no martires sira nia luta, tenke kaermetin ita nia kultura nudar povu no nasaun.

Apelu ba instituisaun rua Ita boot sira tenke brani, preparadu no treinadu atu responde buat neébe diak no aat mais ita boot sira mos hanorin atu halo buat neébe diak. Militar ruma neébe halo labele halo desijaun mesak maibe tenke rona ordem Komandu ema ida la halo desijaun iha nia aan rasik por enkuantu iha ultimu instansia maka uza regra emprenamentu de armas ida neé maka hakerek iha diretiva konjunta neé.

Apelu ba komunidade sira espesialmente ba joventude neébe maka tuir relatoriu neébe tama katak neé signifika mal edukadu husi inan aman, organijasaun neébe nia partense ba no ajente edukasaun neébe maka hanorin nuneé ohin loron mosu mentalidade hanesan neé.

“Husu ba sira nia karera sei naruk, oan no bei oan sira nia karera sei naruk Ami sira neébe iha neé Imi nia maun no imi nia aman sira neébe tur iha instituisaun rua neé loron ida ami sei troka no joventude sira maka sei mai troka tanba neé prepara aan foti buat neébe diak para halo tuir”.

Ami instituisaun rua neé hamutuk hahu ohin ba oin ami servisu hamutuk lao hodi hare saida maka akontese “Custa o que custar dura o que durar ”Ami sei la husi sakrifisiu hirak neébe tinan naruk atu monu ba rai ami sei tutur, hasan, leba, haklilino dada maske todan kuandu ami hamutuk maka nasaun forte, Ami iha apoiu komunidade, povu, igreja Katolika, joventude nasionalista no patriota sira, komunidade internasional neébe solidariu ho ami neébe husu para ita hotu halo buat neébe diak no los ami husu kontribusaun povu timor neébe barani, aswain, povu unidu no fiar nain nuneé ita hotu hamutuk hodi nasaun ida neé ita fiar malu no rona malu tanba o mak timor, hau mak timor, nia mak timor no ita hotu mak timor iha rai Timor Loro Sae.

“Hau fiar katak maioria joventude laos mak sira neébe tuda membru F-FDTL, sira neébe soe bomba Molotov ba Polisia”.

Kuandu Ami tur hamutuk iha neé signifika ami nia komprimisiu iha neé ba oin ami servisu hamutuk Lei difini ida-idak tuir nia servisu no ami halo kordenasaun nafatin apoiu nafatin no kordena malu hanesan liman karuk no los neébe kompleta malu ho apoiu povu tomak nian no inan aman sira kontribui informasaun nuneé oan sira neébe hahalok aat labele husik liu.

Iha okajiaun neé Segundu Komandante Jeral PNTL Komisariu Polisia Mateus Fernandes hateten akontesmentu neébe maka komplika situasaun seguransa rai laran iha komfrontu entre Artes Marsiais iha munisipiu Dili neébe komplika ba estabilidade nasional ida neé sai hanesan prekupasaun governu nian nuneé hasai Rejolusaun Nu.26 iha loron 06 setembru 2022 atu komandu rua bele halo Komandu konjunta ba emprenamentu asuntu neébe agora daudaun ita hotu infrenta.

Enkontru hamutuk Forsa Armada ho PNTL, membru Governu Vise ministru Interior no Sekretariu Estadu Joventude no Desportu, Artes Marsiais no KRAM oinsa para hamutuk retoma fila-fali ordem publika iha nia fatin tanba iha situasaun neébe akontese halo ema barak sente prekupa no paniku.

Liu husi lider Arte Marsiais no estrutura sei kolabora ho autoridade seguransa ba membru hirak neébe maka involve iha krime sei prosesu tuir lei, lider arte Marsiais ho nia estrutura kompromete atu kolabora iha paz no estabilidade ba sira neébe maka kria violensia no Lider arte marsiais sira konkorda kuandu problema ruma mosu lalika dun malu maibe buka rezolve, eduka no kontrola membru tur lei Nu.5/2017 Rejime juridiku konaba pratika artes marsiais, Rituis Armas Brancas Rama Ambon no alterasaun ba kodigu penal nomos Rejolusaun governu Nu.4/2020 konaba reativasaun arte marsiais, primeru diretiva KRAM konaba kriteriu rejistu no organizasaun artes marsiais no diretiva konaba mata dalan ba treinamentu.

Lider arte marsiais no estrutura konkorda atu atributu arte marsiais sei uza deit iha fatin treinamentu duke uza ba fatin publiku hodi halo fila-fali auto stop ba Liberdade publiku nomos ba organizasaun ruma, halo terror, amiasa, anarkismu no estraga ema seluk nia sasan satan familia balu tauk no refujia ba fatin seluk.

Empenamentu ida ne’e katak operasaun ida neé forsa instituisaun rua afirma konkordansia hirak neébe maka ohin hau temi iha leten katak durante neé KRAM fo ona regulamentu no regras atu regula arte marsiais maibe la inplementa tanba neé forsa rua hamrik para afirma situasaun neébe lhalo komunidade kontinua hakfodak, paniku no sidade Dili Bandidu maka nakonu tanba neé ita tenke asegura.

Instituisaun rua sei defende legalidade demkratiku no disiplina no lei neébe maka vigor rigrojamente tuir regras empenyamentu konjunta hodi garante trakulidade seguransa interna ho filosofia neutru no imparsial.

Serimonia asina Diretiva konjuntu neé hola parte mos husi Estrutura F-FDTL ho Estrutura PNTL. Media PNTL