Dili, Komandu Polísia Nasional Timor-Leste (PNTL) sexta-feira (07/10) semana kotuk hala’o serimonia despedida ba Comandante Relasaun Públika Superintendente Xefe Armando Monteiro ne’ebe maka hetan nomeasaun nu’udar Adidu Seguransa Timor-Leste iha Indónesia. Nomesaun ne’e halo basea ba Despasu Konjunta husi Ministeriu Negosiu Estrangeiru no Ministeriu Interior Nu.03/2022 de 28 de Julho ho asuntu Nomeasaun no Kolokasaun Ofisial Ligasaun Ministeriu Interior iha Embaixada Timor-Leste nian iha Jakarta-Indonesia.
Komandante Jerál PNTL Komisariu Polísia Faustino da Costa iha ninia intervensaun ba serimonia ne’e hateten PNTL iha ona esperiensia ba membru ne’ebe koloka hanesan Adidu Seguransa no ohin ita halo serimonia ida ne’e, iha buat rua. Primeiru, serimonia ofisial sira hanesan ne’e normalmente ita presija halo, katak laos atu orienta maibé atu hato’o saida maka intensaun Komandu nian ba ita nia ema sira ne’ebe ita koloka.
“Tanba ne’e maka iha pontu ida ne’e prosesu atu nomea Superintendente Xefe laos fasil, prosesu ne’ebe lori tempu naruk kuaze tinan ida resin no wainhira governu liu-liu Primeiru Ministru hanesan mós Ministru Interior indika Superintendente Xefe Armando Monteiro maka atu sai Adidu, hasai despasu iha fulan Abril tinan ida ne’e, maibé presiza iha despasu ida konjuntu ho Ministeriu Negosiu Estrangeiru maka la konsege ita la hala’o tuir tempu ne’ebe iha no foin ita hetan Ministeriu Negosiu Estrangeiru nia asinatura iha fulan ikus Jullu nian”, esplika Komandante Jerál PNTL ne’e.
Komisariu Polísia ne’e haktuir tan katak hafoin prosesu ida ne’e, Komandu mós tenke kontinua koordena no kanaliza ba parte relevante, tantu ho Ministeriu Interior rasik ho Ministeriu Negosiu Estrangeiru tantu mós liga direita ho Embaixada Indonesia nian iha Timor-Leste. Tanba ne’e maka maske despasu konjuntu simu tiha iha fulan Agostu ikus, iha fulan Setembru nia laran tuir prosedimentu ita labele haruka ba deit, tenke fó uluk naran ba, Indonesia aseita ka lae. Husi Indonesia fó resposta durante fulan tomak nia laran, ita foin hetan resposta iha loron rua ka tolu liu ba, katak Indonesia laiha dúvida kona-ba presenza Superintendente Xefe Armando Monteiro nian iha Indonesia hanesan Adidu Seguransa.
“Entaun, intensaun Komandu nian maka Superintendente Xefe Armando Monteiro laos reprezenta deit PNTL maibé reprezenta mós Timor-Leste, nu’udar PNTL ita bo’ot hatene, PNTL ninia desevolvimentu to’o ohin loron iha ne’ebe no parte ida ne’ebe maka ita presiza atu bele koalia ho parseiru liu-liu iha fatin ita bo’ot hala’o kna’ar ba; ita hatene katak PNTL iha akordu ka Nota Entendimentu rua, ida kona-ba kapasitasaun, ida kona-ba servisu hamutuk kombate krime ne’ebe ohin loron iha akordu sira ne’e balun ita presiza halo revizaun, ita fiar katak ita bo’ot nia presenza bele koordena liu-liu ho Autoridade Polísia Indonesia ninian ba area sira ne’ebe PNTL nesesita ba futuru desenvolvimentu instituisaun ninian”, hatutan Komisariu Polísia ne’e.
Iha fatin hanesan Adidu Seguransa Timor-Leste iha Indónesia Superintendente Xefe Armando Monteiro liu husi entrevista hateten hare’e ba kna’ar foun ne’ebe maka Komandu deposita mai hau hodi hala’o misaun importante ida, primeiru tuir despasu konjuntu ne’ebe iha, estruturalmente hau responsabilidade ba Misaun Diplomata liu husi Ministeriu Negosiu Estrangeiru ba iha embaixada destakadu iha Jakarta no funsionalmente hau nafatin responsabilidade mai iha Ministeriu Interior no mai Hirakria Estrutural Komandu PNTL.
“Misaun importante ne’ebe hau hala’o maka halo kooperasaun polisial oinsa atu halo desenvolvimentu kapasitasaun PNTL ne’ebe halo ho Polri (Polisia Repúblika Indonesia) iha tinan barak nia laran maibé tanba asuntu balun no mós Pandemia Covid-19, programa inportante barak maka labele realiza no husi ida ne’e oinsa bele konfiansa ne’ebe maka fó mai hau, tenta no esforsu atu bele fó oportunidade nafatin ba Instituisaun PNTL hodi nune’e partisipa ba kualker formasaun saida deit orsida ita nia parseiru Polri fornese mai PNTL”, tenik Comandante Relasaun Públika sesante ne’e.
Superintendente Xefe ne’e afirma tan katak prevensaun no kombate krime organizadu ne’ebe maka durante ne’e sai preukupasaun bo’ot ba media no mós ita nia sosiedade tantu mós ita nia nai ulun sira rai ida ne’e, tanba ita hatene katak Timor oan barak maka hela iha Indonesia, até to’o ohin loron dadus ita rasik seidauk bele hatene. Maibé ida ne’e mós problema ida ne’ebe maka konfiansa ida fó mai hau oinsa bele servisu hamutuk ho parte edukasaun ninian tantu mós liña ministerias sira seluk liu husi Adidu ne’ebe maka destakadu iha Indonesia, oinsa ami bele kria sistema ida hodi nune’e sai odamatan ida atu ita bele kontrolu Timor oan ne’ebe maka tama no sai iha nasaun Indonesia.
Hola parte iha serimonia despedida ne’ebe hala’o iha salaun enkontru Kuartél Jerál Komandante Jerál PNTL Komisariu Polísia Faustino da Costa, Segundu Komandante Jerál, Inspetúr Jerál, Komandante Komandu Operasaun, Komandante munisipiu 13, Xefe Servisu no Xefe Departamentu sira iha Kaurtél Jerál. Media PNTL.