Dili– Konferénsia ba dala-3 entre Polisia investigador no Prokurador sira husi Ministériu Públiku (MP) bele hametin liu tan koordenasaun no Kooperasaun entre instituisaun rua ne’e hodi promove asaun penal tuir kompeténsia PNTL ne’ebe hatur ona iha lei.
Liu husi konferensia ne’e, Ministeriu Publiku no Polisia Nasional Timor-Leste tuur hamutuk atu ko’alia kona-ba progresu servisu no difikuldade ne’ebe mak iha área investigasaun, nune’e bele hetan solusaun ruma.
“Liu husi diskusaun ne’e mak sei deskuti kona-ba Kodigu Prosesu Penal liu-liu kona-ba polisia nia servisu ligadu ho asaun krime no investigasaun, hodi bele fahe no define kazu saida maka presija hein orientasaun no delegasaun husi MP ou prokurador sira no kazu saida deit maka la presija hein delegasaun no orientasaun husi MP nune’e polisia hola inisiativa rasik hodi halo intervensaun no atuasaun iha kazu Flagrante Delitu.”
Afirma Segundu Komandante Jerál PNTL Komisariu Faustino da Costa iha abertura ba konferensia investigador ne’ebe hala’o iha Hotel Garden Beach Praia dos Qoqueiros Dili, durante loron 3 (22-24 Setembru 2015).
PNTL mak ko-autor ba Kodigu prosesu penal (pembantu penyidik) ba prokurador sira tanba ne’e evidensia saida deit maka polisia rekolla halibur hamutuk no relata ba Ministeriu Publiku nuudar na’in ba asaun penal hodi bele promove asaun ne’e.
Entertantu Prokuradora Distrital Dili Dra. Angelina Saldanha hafoin de aprejentasaun hateten liu husi oportunidade ne’e bele fahe esperiensia servisu, ko’alia kona-ba relasaun servisu entre PNTL ho Ministeriu Publiku durante ne’e no bele fo hanoin ba malu atu hadi’a diak liu tan.
“Ami iha espetativa oinsa investigador sira hala’o servisu, tamba investigador sira tuir formasaun barak ona, no sira hatene barak no agora ita husu sira nia rejultadu servisu. Tamba tuir Ministeriu Publiku nia haree oinsa mak bele fasilita sira nia servisu emtermus ekipamentus hanesan komputador, transporte, kombustivel, kustu viajen lokal nune’e bele fasilita investigador sira halo notifikasaun iha munisípiu sira,” afirma Dra Angelina.
Aliende ne’e, informasaun hirak ne’e importante tebes ba Komando Jeral PNTL no TLPDP atu fo fasilidade ne’ebe maka sufisiente ba PNTL hodi halo servisu hafoin halo avaliasaun no foti konkluzaun ruma kona-ba formasaun ne’ebe mak fo ona, oinsa nia rezultadu ka progresu.
Entertantu David Carter Konselleiru Ekipa Sistema Operasional, Programa Dezenvolvimentu Polisia Timor Leste hateten objetivu husi sorumutu ne’e atu hasa’e liña koordenasaun entre Prokurador Jeral no PNTL ho nia sistema tomak hodi formula sistema ida ne’ebe diak ba nasaun ne’e tamba oras ne’e dadaun PNTL iha sistema rejistu dadus kriminal foun ho naran IMS (Sistema Jestaun Insidente).
“Importansia husi Konferensia ne’e ko’alia mos kona ba atu harii liña koordensaun ho prokurador jeral ho PNTL hodi kria sistema ne’ebe efisiente no efeitu liu hodi nune’e bele hamosu presepasaun publiku nian kona ba servisu judisiariu nian ne’ebe iha mos involvementu PNTL hodi harii sistema justisa ne’ebe diak iha Timor-Leste,” Tenik David Carter.
Sisteme ne’e sei ajuda PNTL hodi rejistu dadus kriminal no mos sistema arkivu relatoriu hirak ne’e hodi hato’o ba iha prokurador jeral hodi asegura númeru ne’ebe mak rejistadu iha sistema nia laran, nune’e Prokurador Jeral bele tau nafatin konfiansa ba PNTL hodi kontinua hala’o investigasaun ba kazu ne’ebe iha.
Konferensia ne’e partisipa husi Xefe Investigador PNTL Munisípiu hotu husi Unidade Migrasaun, Unidade Espesial Polisia (UEP), Unidade Polisia Maritima (UPM) no Unidade Patrullamentu Fronteira (UPF) hodi bele hatene dever oinsa produs relatoriu ho Sistema ne’ebe mak iha ba iha prokurador jerál hodi nune’e delegasaun servisu ne’ebe iha bele hala’o ho kompetensia tomak .
Programa ne’e hetan apoiu husi parseiru dezenvolvimentu UNDP, TLPDP, no JICA. Média PNTL.