Komisáriu Longuinhos enkoraza UPM kontrola marítima

20141030-_MG_4621DILI  – Komandante Jerál Polísia Nasionál Timor-Leste (PNTL), Komisáriu Dr. Longuinhos Monteiro enkoraza ba membru tomak iha Unidade Polísia Maríima (UPM) atu nafatin mantein seguransa marítima hodi kontrola riku soin no atividades ilegál sira. Komisáriu Longuinhos hato’o asuntu ne’e iha serimónia entrega sertifikadu ba membru UPM nain 34 ne’ebe tuir treinamentu durante fulan 4 nia laran, iha Kinta, (30/10) iha Kuartel UPM Sional-Dili. Komandante Jerál PNTL hatutan, ho hasae kapasidade ba membru 34 atu resforsa kna’ar UPM nian hodi kontrola tasi laran. Treinamentu ne’ebe UPM hala’o durante ne’e sai importante tebes hodi hasae kapasidade membru sira atu nune’e kontrola marítima ho diak liutan. Iha lansamentu programa Komandu PNTL ba periodu 2014-2018, hanesan tinan importante ba PNTL atu fó atensaun iha programa Vizibilidade, Involvimentu no Profesionalizmu. Oportunidade ne’e Komisáriu Dr. Longuinhos fó agradese boot ba apoiu husi Embaxada Estadus Unidus Amerika nomos Embaxada Korea do Sul iha Timor-Leste ba UPM iha kontruksaun fíziku no treinamentu sira. Iha fatin hanesan Komandante UPM Supertendente Polísia Lino Saldanha dehan, “Sira hamutuk 34 maka ohin simu sertifikadu, husi sira iha membru nain 4 polísia tuan ne’ebe transfere husi Distritu Manatuto no balun transfere husi Kuartel Jerál hamutuk ho Ajente foun 30.” Superitendente Lino esplika, durante fulan haat nia laran, membru 34 ne’e tuir treinamentu mak hanesan treinamentu baziku, nani, salva vítima sira, patroliamentu iha tasi laran nomos halo seguransa ba ró boot husi nasaun sira mak mai vizita Timor-Leste. Tuir planu, iha 2015 mai UPM membru hamutuk 28 sei haruka ba tuir tan treinamentu marítima iha Korea do Sul nomos iha membru 16 dezloka ba tuir treinamentu manutensaun ró iha Surabaya-Indonézia, PT Palp Surabaya atu nune’e bele eleva ona kapasidade unidade UPM. Komandante UPM nafatin husu Komandu PNTLnia apoiu ba programa treinamentu sira ba futuru tamba Timor-Leste iha área marítima ninia luan liu iha rai maran. “Kontrola marítima laos deit polísia maibe presiza mos apoiu husi Karantina, Alfandega nomos F-FDTL unidade Nával atu nune’e ema ilegál sira labele naok riku soin iha ita nia tasi laran nomos kontrola atividades drogas sira,”informa Supt. Lino. Partisipante ba serimónia entrega sertifikadu ne’e Embaxador Estadus Unidus Amerika, Embaxador Korea do Sul iha Timor-Leste, Komandante Unidade sira seluk nomos familia husi membru UPM nian. Mídia PNTL  

PNTL sosializasaun ikus ba planu estratéjiku tinan 5

20141021-_MG_7667DILI – Polísia Nasionál Timor-Leste (PNTL) liu husi Komandu Administrasaun hala’o workshop kona ba  sosializasaun ikus ba planu estratéjiku  PNTL tinan 5 (lima) nian husi 2014-2018. Sosializasaun ba planu estratéjiku  tinan 5 ne’e hala’o ona iha Distritu 12 seluk, no ikus liu mak iha Komandu Jerál Dili. Iha sosializasaun ne’e loke ofisialmente husi Komandante Administrasaun Nasionál, Superintendente Xefe Mateus Fernandes iha Aula Konférensia Kuartel Jerál PNTL, Caicoli Dili, Tersa (21/10/2014). “PNTL iha planu estratéjiku  ba tinan 5 no planu atividade ba tinan 1, agora faze ba implementasaun no hato’o relatoriu, ohin ami konvoka workshop ida ne’e atu bele informa ba seksaun hotu-hotu atu oinsa sira bele komprende konteudu planu estratéjiku , bainhira sira komprende sira tenke implementa,”informa Xefe Departamentu Administrasaun no Planeamentu PNTL, Superintendente João Belo dos Reis. Pontu importante 5 (lima) mak koalia iha planu estratéjiku  PNTL ba tinan 5 ne’e mak hanesan disiplina, lejislasaun, formasaun, administrasaun no operasaun, hafoin implementasaun mak bele hatene dezafiu saida mak sei hasoru, no bele hadi’a. Atividade sosializasaun planu estratéjiku  ne’e hetan apoiu mos husi UNDP no TLPDP kona ba material, no dezenvolve planu estratéjiku  refere. João Belo akresenta katak, sosializasaun planu estratéjiku  ba Komandu Jerál mak ikus liu maibe implementasaun la’o ona hahú husi inisiu fulan Janeiru 2014 to’o agora, no iha ona progresu balun ne’ebe hatudu hanesan prosesu rekrutamentu ba ajente polísia foun, revizaun ba lei ne’ebe PNTL koordena ho Gabinete Sekretariu Estadu Seguransa (SES), no seluk tan. “Ha’u nia mensajen ba maluk PNTL sira hotu katak, ita mak na’in ba planu estratéjiku  ida ne’e, no liafuan xave mak ne’e “hakerek saida mak o halo, no halo saida mak o hakerek.” Apela Xefe Departamentu Administrasaun no Planemanetu Joao Belo. Mídia PNTL

IT importante ba susesu Polísia Nasionál nian

2014_03_25_Profile Xefe Departamentu IT Deklino MarcalEma hotu hatene katak Polísia Nasional Timor Leste (PNTL) mak nuudar Instituisaun Estadu ne’ebe fó seguransa ba povu no Nasaun. Atu servisu Polisia nian la’o ho di’ak, liu husi fahe informasaun ba malu, husi komunidade ba polisia, no polisia ba komunidade, nomos entre polisia ho polisia kona ba kazu ne’ebe akontese, asidente trafiku, investigasaun, no seluk tan. Atu hafasil servisu ne’e mak Teknolojia Informátika (IT) hodi bele halo ligasaun liu husi komputador, Internet, no Radio Komunikasaun husi Komando Jeral to’o Komando distritu no sub distritu sira. Iha tinan ne’e, PNTL mos hakat ona passu ida tamba koko hodi uza ona teknolojia komunikasaun modernu ne’ebe fasil liu ba ofisial polisia sira duke tempu uluk, bainhira atu husu IT nia ajuda. Sistema teknolojia modernu 3 (tolu) ne’ebe PNTL uza mak liu husi sistema “help desk ticketing”, telefone, no email, ne’ebe dezenvolvidu atu permiti polísia la’ós de’it atu simplifika mekanizmu pedidu no apoiu sira, maibé atu akompaña xamada no tempu ba resposta sira. Dalan 3 ne’e mak polisia sira uza bainhira atu husu IT nia ajuda hanesan ahi mate, fornese internet, failansu iha komputadór, mákina print nian, no seluk tan ne’ebe iha relasaun ho eletrónika. “Ita hanesan nasaun foun no adapta ba inovasaun teknolójika sira, ida ne’e importante katak ofisiál PNTL hotu?hotu iha komprensaun di’ak hodi oinsá IT bele ajuda sira iha sira?nia servisu lor?loron nian ba dezafiu ne’ebé sira hasoru,” Dehan Inspetór Xefe Deklino Marcal, Xefe Unidade IT nian. Atu sosializa teknolojia foun ne’e ba ofisial polisia sira hotu, mak IT servisu hamutuk ho Gabinete Relasaun Publika PNTL atu bele publika servisu TI nian. Gabinete Relasaun Públika husi PNTL ne’ebe hetan apoiu husi UNDP iha tinan 2013 to’o agora, dezenvolve ona vídeo formasaun interna ida ba ofisiál polísia sira kona?ba oinsá sira bele asesu ba servisu IT nian. “Ida ne’e mak vídeo primeiru ne’ebé Ita halo no ha’u orgullu ho ida ne’e no husi kolaborasaun entre relasaun públika no unidade IT nian, PNTL tenke bele atu fornese informasaun konfiável, no la’ós de’it ba públiku, maibé mós entre ita rasik.” Dehan Inspetór Xefe Honorio A. Barreto, Xefe Relasaun Públika. UNDP ninia knaar iha unidade sira mak atu fó apoiu kapasitasaun ba ofisiál sira atu bele hala’o sira?nia knaar, no vídeo mak ezemplu di’ak husi potensiál unidade relasaun públika atu fó apoiu komunikasaun interna iha PNTL laran. Vídeo ne’e mak kria, hakerek, filmazen no hadi’a husi ofisiál mídia PNTL nian ne’ebé hetan kapasitasaun husi UNDP iha tinan ne’e mak hanesan, halo dezeñu, fotografia, no halo video/filmazen. Formasaun vídeo IT nian sei tau iha website PNTL nian nomos sai hanesan matéria ida hodi fó formasaun ba ofisiál polísia hamutuk 3.500 (rihun tolu atus lima). Bele haree vídeo ne’e iha: http://youtu.be/mWcfGWgQ2-0 Destaka sira:

  1. Enkuantu PNTL estabelesidu iha tinan 2000, to’o tinan 2011 ne’ebé instituisaun ne’e iha responsabilidade másimu ba polísia iha Timor?Leste. Instituisaun foun ida ne’e iha 14 anos husi susesu intermitente no hakiduk ne’ebé la espera husi krize iha tinan 2006. UNDP no parseiru dezenvolvimentu sira?seluk mak ajuda atu estabelese fundasaun ne’ebé presiza atu harii polísia ida ne’ebé forte no kredivel.
  2. Víde formasaun ne’e mak projetu kolaborasaun primeiru entre unidade 2 ne’ebé hetan apoiu husi UNDP iha PNTL laran no haktuir ho formasaun estensivu iha IT, gráfiku, foto no vídeo.
  3. Formasaun vídeo IT nian ne’e sei tau iha website PNTL nian no uza hanesan ferramentu formasaun ida ba ofisiál polísia 3,500.

Kona ba projetu UNDP nian Projetu UNDP ba Apoiu Harii Kapasitasaun husi PNTL iha objetivu atu hametin kapasidade husi polísia nasionál atu fó servisu polísia nian ne’ebé kualidade ba povu Timor?Leste. Projetu ne’e ninia foku mak atu fó apoiu ba komandu atu transforma sira?nia planu estratéjiku no anuál ba iha atividade konkreta, kualifikavel no finansiadu. Ida ne’e halo?ona liu?husi ekipa projetu ne’ebé mak kolokadu no servisu ho parseiru sira iha komponente sira tuir?mai: 1) Implementasaun Planu Estratéjiku, 2) IT, 3) Rekursus Umanus, 4) bens no jestaun aprovizionamentu, 5) Jestaun Pesoál no 6) Relasaun Públika.

Bele haree vídeo ne’e iha: http:        //youtu.be/mWcfGWgQ2-0

 

Destaka sira:

  • Enkuantu PNTL estabelesidu iha tinan 2000, to’o tinan 2011 ne’ebé instituisaun ne’e iha responsabilidade másimu ba polísia iha Timor?Leste. Instituisaun foun ida ne’e iha 14 anos husi susesu intermitente no hakiduk ne’ebé la espera husi krize iha tinan 2006. UNDP no parseiru dezenvolvimentu sira?seluk mak ajuda atu estabelese fundasaun ne’ebé presiza atu harii polísia ida ne’ebé forte no kredivel.
  • Víde formasaun ne’e mak projetu kolaborasaun primeiru entre unidade 2 ne’ebé hetan apoiu husi UNDP iha PNTL laran no haktuir ho formasaun estensivu iha IT, gráfiku, foto no vídeo.
  • Formasaun vídeo IT nian ne’e sei tau iha website PNTL nian no uza hanesan ferramentu formasaun ida ba ofisiál polísia 3,500.

 

Kona ba projetu UNDP nian

Projetu UNDP ba Apoiu Harii Kapasitasaun husi PNTL iha objetivu atu hametin kapasidade husi polísia nasionál atu fó servisu polísia nian ne’ebé kualidade ba povu Timor?Leste. Projetu ne’e ninia foku mak atu fó apoiu ba komandu atu transforma sira?nia planu estratéjiku no anuál ba iha atividade konkreta, kualifikavel no finansiadu. Ida ne’e halo?ona liu?husi ekipa projetu ne’ebé mak kolokadu no servisu ho parseiru sira iha komponente sira tuir?mai: 1) Implementasaun Planu Estratéjiku, 2) IT, 3) Rekursus Umanus, 4) bens no jestaun aprovizionamentu, 5) Jestaun Pesoál no 6) Relasaun Públika.  

KJ PNTL preoukupa ho viaturas ilegál tama mai Timor-Leste

TMR_Aniversario UPF ba dala XIAniversario UPF ba dala XI149BATUGADE – Komandante Jerál PNTL Komisáriu Dr. Longuinhos Monteiro preokupa ho viaturas hanesan karreta no motorizadas inklui sasan balun ne’ebe tama sai ilegalmente liu husi liña fronteira.

Kestaun ne’e hato’o bainhira remata serimonia Aniversáriu Unidade Patrullamentu Fronteira (UPF) ba dala XI iha Kuartel UPF Batugade-Bobonaro, loron Tersa, 30/09/2014.

“Relatoriu ne’ebe Xefe Polisia Timor Osidental (KAPOLDA NTT) hato’o katak iha Timor Osidental rejista karreta hamutuk 78 (hitunulu resin ualu) ne’ebe ema na’ok mai fa’an iha Timor Leste, karreta no motor ne’ebe para iha tasi ibun bar-barak, tamba ne’e sira husu atu ita iha kapasidade hodi kontrola”. Tenik Komandante Jeral Monteiro.

Aleinde karreta hirak ne’ebe POLRI-NTT rejista, PNTL liu husi Komando Distritu Dili, Liquiça, Bobonaro no Ermera mos rejista katak iha motorizadas ilegal husi indonezia ne’ebe tama mai iha Timor Leste hamutuk 620 (atus neen ruanulu), motor sira ne’e prende hotu iha Distritu DIli, no motor sira ne’e sei la intrega direita ba Indonezia maibe sira tenke halo justifikasaun, no karik iha faktu mak sei koalia ho Tribunal no autoridade lokal atu intrega. Hatutan Komisariu Longuinhos.

Komandante Jeral PNTL preokupa tebes ba karreta no motorizadas hirak ne’ebe molok tama mai Timor Leste,  dala ruma iha ona dokumentus hanesan xapa matríkula no karimbu, tamba ne’e PNTL liu husi Komando Jeral sei konvoka reuniaun boot ida entre autoridade Estadu Timor Leste, Diresaun Nacional Transporte Terrestres, no parte POLDA NTT atu bele diskute kona ba kestaun ne’e.

Iha fatin hanesan, Kepala Kepolisian Daerah Nusa Tenggara Timur (KAPOLDA NTT), Brigadeiro Drs. Endang Sunjaya hateten, liu husi sira nia vizita ne’e nu’udar oportunidade ida hodi bele koalia ho Komandante Jeral PNTL kona ba kestaun transporte hirak ne’ebe tama no sai ilegal iha liña fronteira, no meius ne’ebe atu prevene mak liu husi dalan koordenasaun, no diskute hamutuk hodi bele buka nia solusaun.

Entretantu iha parte seluk, Komandante PNTL Distritu Bobonaro, Superintendente Xefe Hermenegildo da Cruz hateten, kestaun ilegal ne’e mosu tamba iha failansu husi diresaun hirak ne’ebe servisu iha fronteira hanesan Servisu Migrasaun, Alfandega, Karantina, Diresaun Nasional Transporte no Terrestre (DNTT) no PNTL, no durante ne’e Diresaun hirak ne’e hala’o nia servisu ketak-ketak no laiha koordenasaun ne’ebe di’ak.

 “kestaun ida ne’e nu’udar kestaun boot ba Komando PNTL Distritu Bobonaro, kestaun ilegal ne’e mosu tamba iha failansu husi diresaun hirak ne’ebe servisu iha fronteira hanesan Servisu Migrasaun, Alfandega, Karantina, DNTT no PNTL ida-idak hala’o nia servisu ketak tamba laiha lei ne’ebe bele regula ba kna’ar hirak ne’e, no laiha relasaun enkoordenadu, tamba ne’e mak akontese atividade ilegal ne’e”. Hateten Superintendente Xefe Hermenegildo.

Komandante PNTL Distritu Bobonaro Hermenegildo akresenta katak, atividade illegal ne’e mosu la’os failla husi Diresaun Timor Leste nian deit maibe mos husi parte Polisia no Diresaun sira iha Timor Osidental, tamba sira mak hala’o knaar iha fronteira tamba sa mak karreta no motorizadas hirak ne’e tama mai ilegalmente, ida ne’e responsabilidade ita hotu nian.

Tamba ne’e, PNTL Distritu Bobonaro sei hala’o enkontru ho autoridade no komunidade Distritu Bobonaro ho komunidade husi Distritu Belu Indonezia atu bele halo konkordansia hamutuk hodi bele prevene ba asaun ilegal hirak ne’e. Mídia PNTL.

PNTL orgullu ho prezensa KAPOLDA NTT iha aniversariu UPF

TMR_Aniversario UPF ba dala XIAniversario UPF ba dala XI207BATUGADE – Polisia Nasional Timor Leste (PNTL) liu-liu Unidade Patrullamentu Fronteira (UPF) sente orgullu tebes, tamba iha serimonia aniversáriu UPF ba dala XI hetan partisipa direita husi Kepala Kepolisian Daerah Nusa Tenggara Timur (KAPOLDA NTT) Drs. Endang Sunjaya ho nia ekipa.

Sentimentu orgullu ne’e hato’o husi Komandante Jeral PNTL, Komisariu Dr. Longuinhos Monteiro iha ninia diskursu ba aniversariu UPF dala XI iha Kuartel UPF Batugade, loron Tersa, 30/09/2014.

“ho prejensa Xefe Polísia Timor Osidental (KAPOLDA NTT) ho nia kometiva nu’udar orgullu boot ba PNTL liu-liu UPF hodi selebra aniversariu ba dala XI, no ida ne’e hanesan primeira vez ne’ebe asisti direta husi KAPOLDA NTT iha Aniversariu UPF-PNTL, ha’u nu’udar Komandante Jeral PNTL agradese tebes ba Ita Boot sira nia prejensa, tamba bele hametin liu tan relasaun entre UPF ho Polisia Timor Osidental”. Espresa Komisariu Longuinhos.

Iha Komisariu Longuinhos nia diskursu hateten ba membru UPF katak “imi tenke orgullu ba instituisaun, ba unidade, no ba misaun ne’ebe la’os fasil maske ho estrutura ne’ebe kiik, meius operasionais ne’ebe seidauk sufisiente, meius lojistika, bem estar, kondisaun seluk ne’ebe seidauk determinante hanesan dook husi familia, imi tenke nafatin halo determinasaun ida, afirmasaun ida atu mantein nafatin disiplina hodi ejerse imi nia funsaun, imi konsege asegura no marka prejensa Estadu Timor Leste nian iha liña fronteira ho Estadu Indonezia”.

iha fatin hanesan, Kepala Kepolisian Daerah Nusa Tenggara Timur (KAPOLDA NTT) Drs. Endang Sunjaya hateten, “ha’u hanesan KAPOLDA NTT reprezenta Nasaun Indonezia sente orgullu ba konvite ne’ebe Komandante Jeral PNTL fó mai ami hodi mai asisti serimonia aniversariu UPF nian, parabens ba PNTL liu-liu UPF atu bele servisu ho professional liu tan”.

Iha partisipa ba serimonia ne’e, Xefe Polisia Timor Osidental (KAPOLDA NTT) hamutuk ho nia ekipa hanesan Administrador Distritu Belu, Xefe DPR-NTT, Xefe Polisia Belu, Xefe Militar Indonezia iha Fronteira (Dansatgas Pamtas 742), no Xefe Polisia Tranzitu Belu.

Entretantu tuir Administrador Distritu Belu, Willem Foni iha nia entrevista hateten, nu’udar Administrador Distritu Belu sente orgullu tebes tamba foin primeira vez bele hetan konvite hodi mai asisti direta serimonia aniversariu PNTL nian liu-liu Polisia Fronteira.

 “Ha’u reprezenta komunidade Distritu Belu-Indonezia hato’o agradese no parabens ba PNTL liu-liu Polisia Fronteira ne’ebe halo aniversariu ba dala XI, liu husi serimonia ne’e bele hametin paz no estabilidade iha liña fronteira entre PNTL no Polisia Indonezia, maske ho kultura ne’ebe diferente maibe relasaun harmonia nafatin”. Espresa Administrador Willem Foni.

 Willem Foni hatutan, iha nasaun ne’ebe deit, hakarak nia povu no nasaun sente moris hakmatek bainhira Instituisaun Seguransa hanesan Polisia no Forsa Militar mak hala’o relasaun diak ho nasaun seluk liu-liu nasaun vijiñu, tamba polisia no forsa militar mak nuudar modelu ba paz no estabilidade ba nia nasaun no povu. Mídia PNTL.

Aniversáriu UPF, hametin liu tan liña koordenasaun

TMR_Aniversario UPF ba dala XIAniversario UPF ba dala XI90BATUGADE Unidade Patrullamentu Fronteira (UPF), Polisia Nasional Timor Leste (PNTL) komemora aniversariu UPF ba dala XI ho tema “XI Aniversáriu UPF ho programa VIP, Hametin Soberania Estadu iha Liña Fronteira” iha Kuartel UPF Batugade-Maliana, loron Tersa feira 30/09/2014.

Liu husi komemorasaun ba aniversáriu ne’e, bele hametin liu tan liña koordenasaun entre PNTL liu-liu membru UPF ho membru Polisia Repúblika Indonézia (POLRI-NTT) hodi bele hala’o servisu di’ak liu tan iha futuru. Informa Komandante Jeral PNTL, Komisariu Dr. Longuinhos Monteiro iha ninia diskursu ba Aniversariu UPF ba dala XI iha Kuartel UPF Batugade.

“Husu ba ita boot sira atu bele hala’o kordenasaun diak liu tan atu bele hafasil ita boot sira nia servisu, labele arogánsia no egoízmu bainhira halo koordenasaun ho parseiru sira, no tenke iha kapasidade hodi bele halo negosiasaun, no ha’u husu mos ba Orgaun Estadu sira seluk atu bele hala’o koordenasaun diak ho UPF, tamba durante ne’e ha’u rona informasaun barak katak iha dezintedementu entre UPF no Instituisaun  ne’ebe servisu iha liña fronteira, dezintedementu mosu tamba laiha koordenasaun.” Tenik Komisáriu Dr. Longuinhos Monteiro.

Iha aniversáriu UPF ba dala XI ida ne’e, Komandante Jerál husu ba membru UPF tomak tenke hatudu maturidade boot liu tan, liu husi sira nia responsabilidade moral, pessoal no institusional, hodi defende unidade nia farda, Polisia nasional nia imajen, liu husi sira nia komprimisiu, dedikasaun, ba misaun todan ne’ebe sira hala’o.

Komandante Jerál Longuinhos rekoñese katak seguransa iha fronteira la’os fasil tamba membru UPF ho de’it 338 (atus tolu tolunulu resin ualu), numeru ne’e seidauk to’o hodi hala’o knaar diak liu tan iha liña fronteira, tamba ne’e Komando Jerál sei tau nafatin prioridade atu rekrutamentu polisia foun iha tinan oin, bele koloka tan pelotaun 2 ba unidade UPF hodi bele reforsa servisu UPF nian.

Ho difikuldades ne’ebe PNTL hasoru, la sai hanesan dezafiu boot ba PNTL atu hala’o nia misaun hodi fo seguransa ba Nasaun no povu, tamba PNTL sempre orgullu katak Timor Leste úniku Nasaun ida ne’ebe sai modelu ba nasaun sira seluk ne’ebe iha konflitu nia laran, nasaun sira ne’ebe la konsege rezolve nia problema tamba laiha kapasidade koordenasaun, tamba ne’e husu ba membru sira hotu atu bele hala’o koordenasaun di’ak liu tan iha sira nia kna’ar. Tenik Longuinhos.

Ho UPF nia aniversáriu ba dala XI ne’e, UPF sei hala’o nafatin VIP (Vizibilidade, Involvimentu no Profesionalizmu) ne’ebe hala’o ona iha tinan kotuk hodi bele asegura seguransa iha fronteira, no hala’o misaun tuir regras Komando nian ho profesional di’ak liu tan atu serví ba ita nia Estadu, ita nia povu, liu husi ita nia komprimisu no disiplina. Apela Longuinhos hanesan mos Inspetór ba Serimónia iha Aniversáriu UPF ne’e.

Iha fatin hanesan, Kepala Kepolisian Daerah Nusa Tenggara Timur (KAPOLDA NTT), Brigadeiro Drs. Endang Sunjaya hateten, objetivu importante hodi mai partisipa iha serimonia aniversáriu UPF ne’e hodi bele hametin diak liu tan relasaun bilateral entre PNTL ho POLRI, liu-liu iha liña fronteira nian.

KAPOLDA NTT Sunjaya afirma, durante ne’e relasaun entre Nasaun rua ne’e la’o iha harmonia ona, tamba ne’e espera katak ba oin relasaun área seguransa nian sei metin liu tan iha liña koordenasaun.

Iha serimonia ne’e, Komandante Jerál PNTL no KAPOLDA NTT entrega mos plaka ba malu nu’udar símbolu katak relasaun entre Nasaun rua liu-liu Instituisaun PNTL ho POLRI sei metin liu tan hodi asegura seguransa iha liña fronteira.

Entretantu, partisipa iha serimonia ne’e mak KAPOLDA NTT ho nia ekipa, komandante Jeral PNTL, komandante unidades no Disritu ho membru sira, membru Komisaun B Parlamentu Nasional, relijiozu, Administrador Distritu Bobonaro no Belu, estudantes, komunidade Batugade. Mídia PNTL.

 

 

PNTL-MSITL asina MoU hodi redus mortalidade inan ho oan

PNTL-MSITLDILI –  Polísia Nasionál Timor-Leste (PNTL) laos deit fó seguransa ba povu maibe mos hola parte servisu hamutuk ho Marie Stopes Internasionál Timor-Leste (MSITL) ba iha kampaña programa planeamentu familiar no tratamentu ba inan ho oan iha saude produktiva nomos sosializasaun prevensaun virus HIV/SIDA. Lia hirak ne’e hato’o husi Komandante Jerál PNTL Komisáriu Dr. Longuinhos Monteiro iha asina Momerandum of Understanding (MoU) entre PNTL ho MSITL) kona-ba planeamentu familiar no saude reproduktiva, iha Kuartel Jerál PNTL, Kinta (02/10/2014). Komisáriu Dr. Longuinhos hatete, PNTL iha klínika ne’ebe halo atendementu públiku saúde ne’ebe partial iha atividades interaksaun entre polísia ho komunidade iha programa polísiamentu komunitária. Liu husi MoU ne’ebe PNTL halo ho MSITL, intende malu atu bele fó apoiu malu iha atividades ididak ninian, liliu kona-ba kampaña planeamentu familiar, nune’e mos ba iha tratamentu ba inan isin rua, redúz mortalidade inan-oan no prevensaun virus HIV/SIDA. “Ita espera liu husi servisu hamutuk PNTL ho MSTIL ne’ebe hola parte iha Polísia Komunitária lao tun ba área rurais hodi sosaliza no kampaña planeamentu familiar ho saude reproduktiva ne’ebe mos sei koopera ho Ministeiru Saúde,”dehan Komisáriu Dr. Longuinhos. Iha fatin hanesan Diretór MSITL Nicola Morgan esplika, planeaemntu familiar ho nia objetivu  atu redúz insidensia ba inan isin-rua ne’ebe la planeia, la’os tamba hakarak iha oan, maibe konsedera hanesan dezastre, asegura ba feto-mane asesu ba atendementu bázika ba saúde reproduktiva nian, promosaun saúde no informasaun kona-ba asuntu ne’ebe relevante ba resprodusaun, redúz mortalidade no morbidade inan no oan nune’e mos prevene risku virus HIV/SIDA ne’ebe sai ameasa ba nasaun Timor-Leste. Ho asina nota de entedimentu ida ne’e, PNTL ho MSITL aseita ona atu servisu hamutuk hodi fornese planeamentu familiar, kuidadau saúde produktiva inklui diagnóstika ba infeksaun ne’ebe hadaet liu husi relasaun seksual no tratamentu nomos atendimentu ba kuidadu saúde inan nian ba membrus PNTL sira no sira nia familia. Eduksaun, akonselamentu no atendementu klinikal nian sei fornese liu husi ekipa báze MSTIL nian ne’ebe sei suporta hela klínika PNTL iha Dili sei halo referral ba klínika MSITL iha Dili ka ekipa báze MSITL nian sira iha distritu. Liu husi MoU ida ne’e kna’ar PNTL nian mak atu “proteze no serve” ho meius ida ne’e hodi fornese ba membru PNTL sira ho sira nia familia, atu hili opsaun kona-ba bainhira mak atu iha oan no númeru oan ninian. Dalan planeamentu familiar fó rezultadu pozitivu barak husi hadi’ak nutrisaun no saúde inan ho oan nomos redúz problema finanseiru iha familia alende ne’e mos iha balansu ne’ebe di’ak iha área eduksaun ba oan sira. “Hau agradese ba dirasaun tomak iha PNTL nia laran ne’ebe fó sira nia kontribuisaun direita ka indireitamente ba realizasaun servisu hamutuk ida ne’e,”dehan Diretór Morgan. Mídia PNTL  

Komisáriu Longuinhos optimista 2015 polísia prezensa iha suku 442

Dr LongDILI – Komandante Jerál PNTL, Komisáriu Dr. Longuinhos Monteiro fiar no optimista, iha tinan 2015 nia laran Ofisial Polísia Suku (OPS) sei prezensa suku 442 iha teritoriu laran tomak. Komisáriu Dr. Longuinhos hato’o asuntu ne’e iha abertura workshop kona-ba planu annual Polísiamentu Komunitáriu iha Timor-Leste ne’ebe organiza husi Programa Dezenvolvimentu Polísia Komunitáriu Timor-Leste (TLCPP) ne’ebe koopera ho New Zeland Aid, Kinta, (18/92014) iha otél Arbiru. Komandante Jerál PNTL dehan, “Ohin ita hamutuk para atu bele partilia ita nia informasaun, ita nia programa ba atividades saida mak ita atu hala’o iha Departamentu Polísiamentu ninian ne’ebe ajusta ho TLCPP nia programa ne’ebe refleta ba planu estratéjiku dezenvolvimentu PNTL periodu 2014-2018.” Espera mos, atividades ne’ebe sei diskuti ba dezeñu ida hodi sai nudar atividades hamutuk atu bele halibur liutan polísia nia vizibilidade, involimentu iha setor hotu-hotu ba profesionalizmu polísia ninian atu bele sustenta polísia ninia komprimisu, didikasaun ba komunidade. Programa TLCPP ofisialmente hahu iha fulan Jullu 2011 bainhira asina Memorandu de Intedementu entre Ministériu Negosiu Estranjéiru no Kooperasaun ho Polísia Nova-Zelandia, implementasaun programa hahu iha fulan Abril 2012. Iha atividades TLCPP halo kordenasaun besik liu ho projetu HAKOHAK polísia ho komunidade ne’ebe implementa ona husi Fundasaun Ázia ne’ebe fundu husi Nova-Zelandia no USAID. Komisáriu Dr. Longuinhos afirma, workshop ne’e importante para atu bele planea didiak esbosu, pontus ne’ebe mak sei diskuti ba obstaklu sira hodi nune’e Departamentu Polísiamentu Komunitáriu hamutuk ho parseiru TLCPP fó atensaun diak no buka solusaun. Tinan rua nia laran ona Komandu Jerál deside ba atividades Polísiamentu Komunitáriu ho ninia asaun estratéjiku 2013-2014 fó preoridades ba dezenvolvimentu Polísiamentu Komunitáriu bázeia ba planu estratéjiku PNTL ninian. Polísiamentu Komunitáriu agora dadaun estabelese iha distritu walu (8) ona ne’ebe lori benefisiu boot ba polísia iha implementasaun planu estratéjiku PNTL: hanesan matan dalan estabilidade nasaun no povu. Ikus liu Komisáriu Dr. Longuinhos husu atu labele kopia tomak sistema Polísiamentu Komunitáriu husi Nova Zelandia ninian mai aplika iha Timor-Leste, importante hare ba programa ne’ebe diak liga ho Timor-Leste nia kultura no kondisaun. Xefe Departamentu Polísia Komunitáriu Superintendente Assistente Boavida Ribeiro hatete, kna’ar TLCPP iha TL atu apoiu no fasilita ba implementasaun Polísiamentu Komunitáriu husi PNTL iha TL laran tomak, atu nune’e hodi kontribui ba rezultadu rua hanesan, hasae fiar no konfiansa komunidade nian ba PNTL ho modelu prátika Polísiamentu Komunitáriu PNTL ne’ebe sustentavel. Objetivu jerál husi workshop ne’e, dezenvolve estratéjia proximidade parseriadu no vizibilidades Polísiamentu Timor-Leste liu husi pilar importante Vizibilidade, Involimentu no Professionalizmu (VIP) hodi responde ba estratéjia estadu kona-ba sidadania sivika patriotika. Iha objetivu espesiál; hodi hasae númeru vizibilidades iha área Polísiamentu Timor-Leste, hasae númeru involivmentu komunidade nian ba sensibilidade prevensaun krime, atu bele hetan informasaun no hatan ba ejijensia komunidade nian kona-ba lalaok no atendementu polísia, hametin relasaun diak entre polísia ho komunidade hodi asegura esperitu parseriadu, hametin fiar no konfiansa husi komunidade ba PNTL ho atendementu ne’ebe professional. Durante ne’e TLCPP hamutuk ho parseiru Fundasaun Ázia estabelese KPK 78 no KDD 7 husi Distritu 8. Tuir planu iha tempu badak sei loke tan KPK ba iha Distritu 3 mak hanesan, Distritu Cova-lima, Manufahi no Ermera. Tuir meius PNTL nian, iha Distritu Ainaro sei estabelese tan KPK 2, neé hatudu katak, KPK importante tebes iha komunidade ne’ebe sai parseiru hodi kontrola hamutuk iha área seguransa. Mídia PNTL

SEKOMS husu Mídia kontribui ba pás no konstruksaun estadu

SEKOMSDILI – Sekertario Estadu Komunikasaun Sosial (SEKOMS), Nelio Isaac Sarmento husu ba mídia públiku no privadu liu husi notísias lorloron bázeia ba faktus no balansu hodi kontribui ba pás ne’ebe hola parte importante iha konstruksaun estadu. Asuntu ne’e Sekertario Nelio Isaac hato’o liu husi workshop ne’ebe organiza husi sosiedade sivil Fundasaun Mahein (FM) iha salaun enkontru CAVR Balide-Dili Kinta foin lalais ne’e ho ne’ebe tema “Mídia no Seguransa”. Prezensa SEKOMS Nelio Isaac iha workshop ne’e hanesan orador ne’ebe lori topiku “ Liberdade Imprensa”. “Ita presiza tebes notísias ne’ebe kredibel, bazeia ba faktus no balansu hodi ses husi konflitu, ne’ebe ema bolu jornalista ba dame ninian, iha kontekstu Timor jornalista mos hola parte iha konstruksaun estadu. Mídia kualidade nasaun mos forte.”dehan Nelio Isaac. Nelio hatutan, mídia mos presiza hatene politika estadu nian iha aspetu seguransa no defeza atu dehan, mídia sira mos tenki hatene manual polítika área seguransa no defeza ninian ba iha tinan 10 mai ne’e. SEKOMS Nelio mos rekoinese, mídia iha nasionál sei infrenta problema tolu mak hanesan; rekursu umanu, infranstrutura no finanseiru. Responde ba kestaun rekursu umanu governu liu husi SEKOMS haruka jornalista 25 husi mídia públiku no privadu tuir kursu durante fulan 3 iha Jakarta-Indonezia. Oberservador mídia Hugo Fernandes husi Assosiasaun Jornalista Timor-Leste (AJTL) hatete, iha Timor-Leste ninia Independensia mídia hahu kedas ninia kontribuisaun hodi fó informasaun ba públiku, maske mídia sei hasoru dezafiu barak liu husi kapasitasaun hodi responde ejijensia liu husi profesionalizmu. Eis Diretór revista Talitakum dehan, tema mídia no seguransa ne’e importante hodi diskuti tanba wainhira mídia públika notísias ne’ebe hamosu konfuzaun bele hamosu kedas reasaun no konflitu Tuir Hugo mídia laos deit fó informasaun ba públiku maibe mídia mos sai alternativa iha prosesu dezenvolvimentu hosi notísias lorloron ne’ebe públika. Nune’e orador husi Akademia Profesora Komunikasaun iha Universidade Nasionál Timor Lorosa’e Dwikori Sitaresmi ho nia topiku “ Analiza kualidade notísia implika ba situasaun seguransa”. Dwikori hatete, tuir peskiza katak, 85% mídia hala’o nia kna’ar barak liu iha kapital Dili no foti informasaun barak liu mos husi governante sira no reprezentante povu sira iha parlamentu Nasionál, iha 15% deit mak mídia hato’o povu nia lian husi distritu sira. Hare ba peskiza ne’e hatudu katak, mídia seidauk hala’o ninia funsaun lolos sai hanesan ponte entre governante ho povu sira, tuir lolos tenki balansu iha koberura. Diretór Ezekutivu Fundasaun Mahein, Nelson Belo Objetivu workshop ne’e atu fahe no troka informasaun kona-ba kna’ar no kontribuisaun mídia ba pás. Dala barak FM nia peskiza iha mídia koloka ninia jornalista sira kobre iha área seguransa seidauk komprende didiak termu seguransa ninian no fonte ne’ebe lolos hodi konfirma asuntu ida, ida ne’e implika katak, jornalista iha área seguransa no defeza la tuir ninia kapasidade. Asuntu seguransa no defeza presiza tebes jornalista ne’ebe espesifiku hodi nune’e wainhira fó notisias ba públiku sei la hamosu konfuzaun. “Ita presiza tebes jornalista ne’ebe professional tuir ididak nia área ne’ebe nia domina atu nune’e la bele hamosu konfuzaun iha públiku liu husi notísias ne’ebe fó sai iha mídia nia hala’o kna’ar ba,”dehan Nelson Belo. Fundasaun Mahein hanesan sosiedade sivil ne’ebe hala’o servisu monitorizasaun, peskiza no advokasia ba seitor seguransa no defeza iha Timor-Leste husi 2009 to’o agora. Mídia PNTL    

Rekrutamentu PNTL foun ho transparansia

kandidatu founDILI – Prosesu rekrutamentu ba membru PNTL foun iha tinan 2014 la’o ho transparante, tamba kandidatu sira ne’ebe atu kompete ba vaga 520 (atus lima ruanulu) liu husi prosesu ne’ebe rigorozu tebes. Informa Komandante Centru Formasaun ba Polisia, Superintendente Xefe Julio Hornai iha ninia kna’ar fatin Akademia Polisia Comoro-Dili, Tersa (17/09/2014). “Dala ruma publiku ka juventude sira ne’ebe la passa iha teste ne’e, sira lamenta katak prosesu rekrutamentu ba membru polisia foun ne’e halo nepotizmu, maibe ha’u hatete katak laiha nepotizmu tamba PNTL uza sistema “gugur” ne’ebe iha kada etapa sempre ema na’in ida hela, bainhira kandidatu ida la tuir kriteriu katak nia la aptu, nia simu notifikasaun fila ba uma, laiha ema ida ne’ebe hetan ajuda husi Instrutor sira”. Tenik Komandante Julio Hornai. Superintendente Xefe Hornai hatutan, iha etapa 10 (sanulu) ne’ebe kada kandidatu ida tenke tuir no aptu, mak hanesan selesaun dokumentus, prova kultural, hatudu dokumentus orijinal, prova biometria, prova aptidaun fíjiku, prova psikoteste, prova psikomotor, entrevista no médiku. Karik etapa sanulu ne’e liu hotu mak presija haree tan valor husi prova kultural, prova aptidaun fíjiku no prova psikoteste mak foin bele desidi katak kandidatu ne’e passa ka la passa. Iha parte seluk, Primeira Dama Isabel Ferreira nu’udar Prezidente ba Ekipa Tekniku Apoiu PNTL ne’ebe hala’o vizita ba Centru Formasaun Polisia foin lalais ne’e hateten, atu tama PNTL la fasil tamba liu husi kriteriu ne’ebe rigorozu tebes.  “ha’u nia vizita ne’e hodi haree besik liu tan prosesu rekrutamentu ba membru PNTL foun liu-liu ba Ajente foun sira, ha’u haree katak afinal tama PNTL la’os fasil, se sira ne’ebe la tama, sira la prienxe kriteriu hanesan altura, labele iha tattoo, prova kultural, fijiku, mediku, entrevista, psikoteste, no liu husi prosesu naruk mak foin bele tama PNTL, ami vizita mak hodi hatene, selae alin sira ne’ebe la liu sira ba halo keixa ba iha fatin seluk hodi dehan katak PNTL halo nepotizmu, hatama deit nia familia, maibe iha realidade kuandu ita haree prosesu ne’e laos hanesan saida mak ema ko’alia iha li’ur”. Hateten Primeira Dama. Ikus liu Prezidente Ekipa Tekniku Apoiu PNTL Isabel Ferreira husu ba kandidatu sira ne’ebe agora dadauk sei iha prosesu laran hodi kompete ba vaga PNTL nian, tenke tuir duni prosesu ne’ebe iha, no prepara an didiak atu sai polisia ida tenke sai duni polisia ida ne’ebe professional, nakonu ho domin no paixaun ba karreira no profisaun ne’ebe sira eskolla, atu servi povu no Nasaun ida ne’e, no mantein lei no ordem iha ita nia Nasaun hanesan Estadu de Direitu Demokratiku. Entertantu prosesu rekrutamentu ba membru PNTL foun ne’e besik remata ona, no hein rezultadu ikus ba kandidatu sira ne’ebe mak passa iha loron 10 fulan Outubru 2014. Mídia PNTL.