Tulun Vitíma Dezastre Naturais, Membru UEP Dezloka Ba Munisipiu

 

IMG_6604

Dili, Komandu Polísia Nasional Timor-Leste (PNTL) liu husi Unidade Espesial Polísia (UEP) iha loron 08 fulan Jullu tinan 2023 halo formatura jerál hodi dezloka ninia membru hamutuk na’in 66 ba munisipiu sira ne’ebe maka hetan dezastre naturais hodi fó apoiu ba komunidade sira.

Reprezentante Komandante Jerál PNTL, aktual Komandante Komandu Operasaun Superintendente Xefe Polísia José Soares iha ninia intervista hateten Komandu laiha kbi’it/forsa atu fó apoiu sosial hanesan hahan maibé sempre prontidaun atu oferese ninia membru sira hodi tu’un ba terenu fó apoiu fíziku ba komunidade sira ne’ebe afetadu husi dezastre naturais.

“Ohin PNTL dezloka ita nia efetivu husi UEP ho kuantidade 66 hodi apoiu munisipiu sira ne’ebe maka iha loron rua liu ba hetan dezastre naturais, ami hatene katak maske hafoin kampaña to’o eleisaun no formasaun governu, ami iha situasaun alerta ne’ebe maka ami esforsu ami nia ann tomak hodi asegura kampaña to’o formasaun governu maibé iha situasaun kalamidade ida hanesan ne’e, ami prontu nafatin atu bele apoiu ita nia komunidade sira iha munisipiu hitu ne’ebe maka hetan dezastre naturais”, informa Reprezentante Komandante Jerál PNTL ne’e.

Komandante Komandu Operasaun PNTL ne’e salienta tan katak prezensa membru UEP nian iha munisipiu ho objetivu atu servisu hamutuk ho Komandu munisipiu no mós autoridade relevante sira iha munisipiu atu bele fó apoiu ba komunidade sira.

“Apoiu hanesan hadia komunidade sira nia uma ho saida maka iha, apoiu institute gestaun ekipamentus ninian atu bele normaliza fali estraga sira no fó seguransa iha munisipiu sira ne’e atu nune’e ekipa sira bele halo servisu ho diak, atu bele lori fali komunidade sira ba iha situasaun ida normal”, hatutan Komandante Komandu Operasaun PNTL ne’e.

Superintendente Xefe Polísia ne’e informa tan katak membru UEP hirak ne’e sei dezloka ba iha munisipiu sira ne’ebe hetan dezastre naturais maka hanesan munisipiu Lautem, Viqueque, Baucau, Mantutu, Manufahi, Ainaro, Covalima, Ermera no Bobonaro.

“Kada munisipiu, ita sei koloka membru na’in 7 ou 8 hodi bele fó apoiu umanitariu ba komunidade afetadu sira husi dezastre natuias no sei termina sira nia servisu iha loron sexta-feira semana oin”, hakotu Superintendente Xefe Polísia ne’e.

Hola parte iha serimonia dezlokasaun ne’e Komandante Komandu Operasaun Superintendente Xefe Polísia José Soares, Inspetúr Jerál, Komandante Interinu CFP, Komandante UEP ho estrutura no membru sira.

Media PNTL.  

Serimonia Abertura Treinamentu Taekwondo Ba Membru UEP

357762206_293382856534633_8652673705597626373_n

Dili, Komandu Polísia Nasional Timor-Leste (PNTL) sexta-feira (07/07) ne’e hala’o serimonia abertura Treinamentu Taekwondo ba membru Unidade Espesial Polísia (UEP) ne’ebe maka hetan suporta husi embaixada Korea do Sul iha Timor-Leste.

Komandante Jerál PNTL Komisariu Jerál Polísia Henrique da Costa iha ninia diskursu ba serimonia ne’ebe hala’o iha Komandu UEP Bairo-Pite hateten prezensa embaixador Korea nian iha serimonia abertura ida ne’e hanesan jestu ida ba prontidaun governu Korea do Sul hodi fó apoiu mai PNTL iha dezenvolvimentu instituisaun ida ne’e.

“Ohin ita hotu foin asiste embaixador Korea nian entrega ekipamentu Taekwondo mai PNTL espesial ba iha UEP ho nia estrutura tomak, atu ho responsabilidade kuidadu didiak ekipamentus hirak ne’e, nune’e ita hotu bele utiliza ba akividade ita nian iha tempu ida ne’ebe naruk”, tenik Komandante Jerál PNTL ne’e.

Komisariu Jerál Polísia ne’e afirma iha okaziaun ida ne’e hakarak hato’o agradesimentu ida ne’ebe klean ba apoiu ne’ebe fó ona mai PNTL, no hein katak apoiu hirak ne’e laos to’o deit iha ne’e maibé bele mós fó apoiu iha area seluk ba dezenvolvimentu instituisaun PNTL nian iha futuru. Tanba ne’e ami hakarak espresa katak dezenvolvimentu PNTL sei konta mós ho ita bo’ot (Korea do Sul) nia apoiu.

“Ba ita sira ne’ebe maka sei aproveita treinamentu ida ne’e, iha siênsia defesa pesoal laos hanorin ita hodi uza forsa ho violensia, maibé siênsia defesa pesoal hanorin ita atu pasiensia, disiplina, iha benefisiu barak tebes iha treinamentu defesa pesoal ida ne’e maka hanesan, primeiru sai meius ida hodi defende ann, rua maka ita iha físiku ne’ebe saudável, hala’o ita nia múskulo sira ne’ebe forte no isin sira fleksu liu, halo ita konfia ann liu tan no barani hodi hala’o servisu, promove ita nia pasiensia, disiplina no kontrola ann”, hatutan Komisariu Jerál Polísia.

Autoridade másimu intituisaun seguransa apela ba membru UEP ne’ebe maka sei partisipa iha treinamentu ne’e katak aktividade ne’e fó benefisiu maka’as tebes hanesan membru PNTL, tanba ne’e husu imi hotu atu tuir Treinamentu Taekwondo ida ne’e ho sériu no responsabilidade. Informa mós katak Treinamentu Taekwondo ida ne’e laos deit ba membru UEP maibé mós ba membru PNTL hotu ne’ebe hakarak hola parte iha Treinamentu ida ne’e.

Iha fatin hanesan, embaixador Korea do Sul iha Timor-Leste Shin Mantaek iha ninia intervensaun hateten mai iha fatin ida ne’e hanesan onra ida ba hau hodi bele mai asiste abertura treinamentu Taekwondo ida ne’e no atu fahe ekipamentu treinamentu nian.

“PNTL ninia misaun ida maka atu oinsa atu asegura paz no seguransa ba povu sira Timor-Leste nian, maibé entre Polísia sira ne’e, membru UEP iha buat ida maka espesial iha ne’ebe ema sira seluk laiha hanesan aifunan ida ne’ebe ita bo’ot sira espesial”, hateten embaixador Korea do Sul ne’e.

Shin Mantaek haktuir tan katak atu halo servisu espesial sira ne’e, membru Polísia sira mós tenke iha esperítu ida katak laiha buat maka inposivel, hafoin iha físiku, forsa ne’ebe maka ema seluk laiha, no sempre prontu atu hasoru dezafiu saida deit maka akontese iha terenu.

“Tanba ne’e hau fiar ho treinu Taekwondo ida ne’e sei bele ajuda atu eleva tan ita bo’ot sira nia skill ka abilidade ne’ebe iha ona, treinamentu Taekwondo ida ne’e la hanesan ho treinamentu sira seluk maibé treinamentu ida ne’e sei foka liu ba oinsa atu hametin liu tan auto konfiansa, esperítu fiar ann, hasa’e liu tan físiku atu nune’e bele hasoru situasaun saida deit maka akontese, ba iha terenu ita bo’ot sira bele ultra pasa”, haktuir Shin Mantaek.

Iha biban serimonia ne’e, embaixador Korea do Sul iha Timor-Leste Shin Mantaek entrega ekipamentus Taekwondo nian ba iha Komandante Jerál PNTL Komisariu Jerál Polísia Henrique da Costa akompaña husi Komandante UEP. Hola parte iha aktividade ne’e, Komandante Komandu PNTL Munisipiu Dili, Komandante Interinu CFP, Komandante UEP ho estrutura tomak, Sekretariu Jerál Taekwondo Timor-Leste no kovidade sira seluk.

Media PNTL.                                             

Reforma Ba Membru PNTL Bazeia Ba Estatutu Pessoal

 IMG_4238

 

Dili- Komandu Polisia Nasional Timor-Leste (PNTL) halao Reforma ba membru PNTL nain 158 iha loron 16/06 tinan 2023 bazeia ba Estatuto Professional do Pessoal com Funções Policiais da PNTL Dekretu Lei Nu. 69/2022 de 28 de setembro.

Segundu Komandante Jeral PNTL Komisariu Polisia Pedro Belo hateten membru PNTL hirak ne’ebe maka reforma priense ona rekejitu tuir lei ne’ebe maka hakerek iha Estatutu Pessoal PNTL nian iha artigu lubuk ida ne’ebe hakerek nune’e sira Reforma tuir rekejitu, Nia hato’o asuntu ne’e hafoin halao enkontru ho komandante munisipiu no komandante Eskuadra no Xefe Seksaun sira iha Komandu munisipiu Dili, kuarta (05/07).

Relasiona ho Polemika Reforma ba membru PNTL ne’e Segundu Komandante Jeral klarifika  Governu Konstitusional da IX hanoin Reformadu Sira ne’e atu mai fila-fali entaun tenke iha revizaun ba Estatutu PNTL nian hodi fo dalan ba sira atu fila-fali mai instituisaun PNTL ou desijaun saida maka sira bele foti hodi Reformadu sira ne’e fila-fali mai.

“Hau nia hanoin pessoal diak liu goveernu hasai rezolusaun ida para fo ajuda subsidiu ka  orsamentu ruma ba sira atu nune’e sira bele moris ho dignu tanba Ami foti desijaun bazeia ba lei ne’ebe maka hakerek iha estatutu pessoal PNTL,”dehan Komisariu Pedro.

Iha Estatutu pessoal PNTL artigu 128 rtigo 128.º Passagem à aposentação

O polícia da PNTL,tendo prestado o tempo mínimo de serviço previsto na lei geral, passa à situação de aposentação sempre que:

  1. a) Atinja os 60 anos de idade; ou
  2. b) Seja julgado física ou psiquicamente incapaz para o exercício das funções na PNTL pelo órgão competente.

Nia esplika iha kazu reforma Voluntariu wainhira membru ne’ebe maka hakarak pre-aprezentasaun nia bele hato’o nia pedidu ho rajaun ruma karik tanba nia servi ona iha instituisaun PNTL durante tinan 20 no nia iha tinan 55 nia bele hato’o nia pedidu reforma ba Komandante Jeral hafoin Komandante Jeral aprova, nia bele lao tuir ida ne’e, maibe sira ne’ebe maka tinan 60 ne’e obrigatoriu tuir lei hakerek laos ami maka inventa no naran koalia deit.

Lei Estatutu Professional PNTL aprova iha tinan 2022 no promulga husi Prezidente Republika Dr.Jose Ramos Horta tanba ne’e Ami halao deit buat ne’ebe maka hakerek iha lei no desijaun bazeia ba lei.

Estatutu la hakerek konaba Reformadu sira nia nesesidade halo nusa maka ami bele tuir ami so kumpri deit buat ne’ebe maka hakerek iha lei. Lei hakerek wainhira membru PNTL Reforma ona maka tenke submete ba Ministeriu Solidaridade Sosial hodi husu osan pensaun nian iha Institutu Nasional Seguransa Sosial (INSS) hodi trata iha neba.

Oras ne’e daudaun Reformadu nain 158 fulan-fulan simu osan nafatin to’o mate, hakerek klaru katak sira ne’ebe salariu kik liu ba Ajente $200.00 no Ofisiais Superior Superintendente Xefe $ 550.00 ba leten liu fali membru Ajente sira ne’ebe ativu hela sira nia vensimentu la to’o $ 500.00 maibe sira ne’ebe manan $500.00 maka koalia barak maibe labuat ida wainhira sira diak maka diak mos ba ami tanba Ami hotu dalan tuir ida ne’e hotu, wainhira governu halo mudansa ami kontente liutan. Se wainhira governu halo mudansa no aumenta tan artigu balu iha Estatutu PNTL nian entaun ne’e diak no ami agradese teb-tebes tanba dalan ida ne’e maka ami hotu tuir.

Eis Komandante munisipiu Baucau ne’e haktuir Estatutu PNTL rasik oras ne’e daudaun tama ona iha faze revizaun no tempu barak se governu presija ami ba aprejenta. Hau ho Komandante Jeral sempre iha atensaun ba lei ne’ebe maka la fo valoriza ba PNTl nian ami tenke halo hotu revizaun atu aprejenta fila-fali ba governu hodi hare fila-fali tanba Estatutu PNTL presiza halo revizaun hodi hare koanba pensaun no seluktan ne’ebe maka presija atu hadia.

Alende ne’e halo mos Revijaun ba Dekretu Lei, Lei Organika PNTL, Lei Disiplina PNTL tanba dalaruma buat ne’ebe maka halo dalaruma la han malu lei ne’e halai ketak-ketak fali tanba ne’e presija halo revizaun.  Nia hakotu. Media PNTL

Segundu Komandante Jeral Motiva PNTL Dili Hasae Vizivilidade Servisu

IMG_5990

Dili- Segundu Komandante Jeral PNTL Komisariu Polisia Pedro Belo motiva Komandu PNTL Dili ho nia membru sira atu hasae vizivilidade servisu iha publiku no komunidade nia leet atu bele responde sedu wainhira mosu problema no halo prevensaun ba krime.

Komisariu Pedro Belo hateten ohin Hau mai atu fo korajen nafatin sira no fo nafatin apoiu sira. Ami hotu hamutuk atu servisu ne’e lao diak liutan ba oin kontinua servisu hamutuk, utilija rekursu ne’ebe maka iha atu jere hodi reforsa malu atu nune’e sidade Dili iha disiplina liu-liu iha parte Tranzitu nian, Nia hato’o asuntu ne’e hafoin reuniaun ho Komandante munisipiu, Komandante Eskuadra no Xefe Seksaujn sira iha Komandu munisipiu Dili, kuarta (05/07).

Nia hatutan Hau mai halo reuniaun ho sira atu servisu hamutuk ho Komandante sira nune’e Ami bele kontinua mantein nafatin servisu diak ne’ebe maka iha no aumenta servisu diak liutan atu nune’e komunidade sira bele sente, liu-liu iha parte tranzitu nian nune’e mos servisu ba vizivilidade atu Polisia besik liutan ba komunidade nomos atu halo disiplina ba seguransa rodoviariu nian liu-liu ema sira ne’ebe utilija kareta no motor tenke uza Estrada ho lolos tuir lei ne’ebe maka iha no labele uza estrada publiku hanesan dalan privadu.

“Ohin hau mai vizita Komandu munisipiu Dili atu apresia Komandante sira no membru tomak iha Komandu PNTL munisipiu Dili nian ne’ebe maka servisu diak teb-tebes, iha mudansa ne’ebe maka ita hotu akompaña,”dehan Komisariu Pedro.

Eis Komandante munisipiu Dili ne’e akresenta durante ne’e Komandu PNTL munisipiu Dili servisu diak teb-tebes ita hare iha mudansa durante Ami nain rua Komandante Jeral nia mandatu, hafoin simu pose iha loron 27 marsu 2023 liu mai ita hare kazu krime ne’ebe maka akontese iha Dili nia grau tun makaas lahanesan uluk maske iha Area Dom Aleixo nian krime sei akontese tanba populasaun barak entaun sempre iha kazu maibe la hanesan uluk.

Ita hare mos vizivilidade iha tempu kalan Polisia sira sempre iha tanba Komandu Dili servisu diak ho Komandu Unidade Espesial Polisia (UEP), Unidade Patrulhamentu Fronteira (UPF) no Komandu Jeral sira apoiu malu hodi halo servisu ne’ebe maka diak teb-tebes para ema bele hare katak vizivilidade Polisia iha komunidade nia let komesa lao daudaun maske seidauk masimu maibe rejultadu oras ne’e hatudu ona katak komunidade mos sente katak iha duni ona vizivilidade hamutuk ho sira.

Ami presija hare hamutuk oinsa dezenvolve Seksaun Tranzitu para bele lao diak liutan tanba ita presija hare tempu oras-oras ne’ebe maka mosu engarafamentu iha fatin balu entaun presija halo mos iha disiplina nomos iha fatin balu ne’ebe maka ema balu ne’ebe maka utilija estrada maibe halai neneik liu entaun impede fali ema seluk ne’ebe maka iha kotuk ho nesesidade urjente ba prekupasaun servisu ka ba ospital tanba familia moras no seluktan susar utuan tanba sira ne’ebe maka utilija dalan iha oin hanesan partikular tanba ne’e presija aplika disiplina ba sira.

Ba motorista sira ne’ebe maka lori kareta ho motor maibe koalia hela ho telfone, WhatsApp, mensajen no seluktan Ami sei aplika disiplina ba sira tanba ne’e Komandu munisipiu Dili hamutuk ho membru sira sei servisu makaas hodi bele kontrola ema sira ne’e halo disiplina hodi redus risku asidente iha dalan publiku atu nune’e ema bele utiliza Estrada publiku ho lolos.

Kestiona konaba limitasaun transporte Segundu Komandante Jeral ne’e hatan Komandu munisipiu Dili seidauk iha kareta propriu atu tula sasan evidensia hanesan motorizada ne’ebe maka prende wainhira Seksaun Tranzitu halo sweeping ne’e hanesan difikuldade ida maibe ida ne’e la hamate sira nia espiritu servisu tantu rekursu no materiais saida maka iha ami uza ida ne’e no jere nafatin hodi kontinua halo servisu. Planu ba oin presija hare ona asuntu ne’e tanba Tranzitu mos hatama osan barak ba kofre estadu nune’e kuandu Governu fo apoiu masimu ba Tranzitu maka sira mos sei hatama osan barak liutan ba Estadu tanba ne’e presija tau atensaun, hare sira nia kondisaun no sira nia nesesidade hodi motiva sira atu servisu makaas liutan.

Membru PNTL Dili komesa husi Hau nia lideransa hotan Komandante sira seluk to’o fali Komandante Natercia  nia lideransa agora nia hatene muito bem membru sira ne’ebe servisu iha ne’e Sira nia Espiritu servisu makaas liu fali dala ruma sira haluha tia sira nia familia no hakarak atu servi deit Estadu, povu no rai ida ne’e atu sai diak.

Oras ne’e daudauk sira hatudu daudaun komesa husi ami nia mandatu to’o agora sira hatudu ona sira nia prestasaun servisu liu husi sira nia profesionalismu ita bele hatete katak uluk ema sempre kestiona no komplein konaba Polisia nia servisu katak kontra diretus humanus maibe agora ita ladun rona katak iha violasaun diretus humanus, saida maka sira atu halo agora  maka sira koalia maka barak liu, koalia ho komunidade, ho lian mamar, oin midar ba komunidade no hakbesik ba komunidade mak barak liu hodi nune’e komunidade servisu hamutuk ho Polisia.

Iha okajiaun ne’e Komandante PNTL munisipiu Dili Superintendente Xefe Polisia Natercia Martins hateten Ami agradese tanba bele hetan vizita husi Segundu Komandante Jeral mai iha Ami nia fatin, horseik hau simu orientasaun Segundu Komandante Jeral nia objetivu vizita ida ne’e  atu hato’o buat ruma ligadu ba seguransa iha kapital Dili nomos mensajen ruma no orentasaun Komandu nian mai ita hotu atu kontinua motiva nafatin ita hodi halao ita nia knar hanesan membru PNTL atu servi komunidade nia seguransa.

Hau reprejenta estrutura tomak hato’o bem vindo ba Segundu Komandante Jeral mai ami nia Komandu, hatene katak ita boot iha ne’e antes no tempu barak tebes hamutuk ho membru sira, laos ema foun mai Komandu Dili nune’e hatene ho didiak kondisaun no situasaun iha kapital Dili nomos durante liu eventu boot lubuk ida no ita hetan apresiasaun lubuk ida husi komunidade buat hirak ne’e hotu tanba koamndante Jeral no Segundu Komandante Jeral nia lideransa.

“Ami hotu iha ne’e Komandante Eskuadra sira Ami nia firmi no komitmentu no ami nia prinsipiu ne’e tau lema Servi Lei no Ordem mak durante ne’e fo Espiritu mai ami halao ami nia knar ho responsabilidade,” Komandante Natercia hakotu.

Media PNTL

Juñu PNTL Rejista Kazu Asidente Trafegu 152

IMG_0177-2
Dili- Durante fulan juñu Polisia Nasional Timor-Leste (PNTL) rejista kazu asidente trafegu hamutuk 152 ne’ebe maka rezulta vitima nain 7 mate no nain 27 kanek todan no seluk kanek kmaan.
Xefe Departamentu Tranzitu Seguransa Rodoviariu Interino no Porta Voz Komandu PNTL Superintendente Polisia Antonio da Lúz hateten Asidente hirak ne’e akontese iha munisipiu Aileu kanek kmaan 5 no kanek todan 3, Ainaro kazu 5 kanek kmaan 3, kanek todan 2, Bobonaro kanek kmaan 17, kanek todan ida(1) no mate ida (1), munisipiu Baucau kanek kmaan 8, no kanek todan 4, munisipiu Dili kanek kmaan 78, kanek todan 10 no mate nain tolu(3), Ermera knaek kmaan 9, no kanek todan 6, Cova-Lima kanek kmaan 8, Liquica kanek kmaan 24 no mate ida(1), manatuto kanek kmaan 10, kanek todan 1 no mate 2, Manufahi kanek kmaan 3, Oecusse kanek kmaan 5 Viqueque kanek kmaan 2 no Lautem asidente laiha, Nia hato’o asuntu ne’e liu husi komferensia emprensa iha Kuartel Jeral PNTL Kaikoli Dili tersa(04/07).
Nia hatutan husi observasaun ne’ebe iha prosesu final 7 no prosesu ba Tribunal hamutuk 3, sei iha prosesu nia laran hamutuk 73, no resolve familia hamutuk kazu 69. Maioria fator ne’ebe kauza ba asidente maka fator Ema, fator Veikulu, kondisaun Estrada no Natureza.
Durante Fulan Ida PNTL Hatama Reseta Hamutuk $ 40.923.00
Iha biban ne’e Komandu mos relata konaba resesitas ne’ebe maka hatama ba kofre Estadu iha fulan juñu hamutuk $ 40.923.00. Koima hirak ne’e rekola husi Departamentu Tranzitu Seguransa Rodoviariu Nasional (DTSRN) nomos Seksaun Tranzitu munisipiu.
DTSRN rekolla koima hamutuk $ 6.420.00, husi Aileu, $595.00, Ainaro $ 2.232.00, Baucau $ 1.731.00, Bobonaro $ 1.484.00, Cova-Lima $ 1.574.00 Munisipiu Dili $ 19. 538.00, Ermera $ 1.777.00, Lautem $ 718.00, Liquica $ 1038.00, Manatuto $ 181.00, Manufahi $ 900.00, Oecusse $ 1.435.00, Viqueque $ 477.00 no Atauro $ 823.00.
Iha evidensia hirak ne’ebe maka PNTL foti maka hanesan Transporte Governu 5, Transporte privadu 730, transporte publiku 100 no prende dokumentus hamutuk 512 no seluk kona koima iha banku hamutuk infrator 1154, seidauk selu koima hamutuk 193.
Alende ne’e iha Postu Integradu Fronteira tolu (3) Batugade, Salele no Sakato hatama reseita ba Estadu hamutuk $ 13. 772. 00 kompostu husi postu integradu fronteira Batugade hatama reseitas hamutuk $ 9.248.00, Fronteira Salele $ 3.102.00 no Postu Integradu Fronteira Sakato hamutuk $ 1.422.00. Media PNTL

 

Vise Ministru Interior Sesante Entrega Relatoriu Servisu Ba Ministru Interior Foun

IMG_4619

Dili, Vise Ministru Interior sesante iha Oitavu Governu Konstitusional António Armindo hamutuk ho Sekretariu Estadu Protesaun Sivil sesante Joaquim Amaral iha segunda-feira (03/07) ne’e entrega Relatoriu Servisu durante mandatu ba Ministru Interior foun Nono governu Konstitusional Franscisco Guterres no Sekretariu Estadu Protesaun Sivil Mariano Reis.

Hafoin serimonia ne’ebe hala’o iha salaun enkontru Ministeriu Interior Vila-Verde ba jornalista sira Ministru Interior Franscisco Guterres hateten nia parte agradese ba Vise Ministru Interior sesante no Sekretariu Estadu Protesaun Sivil sesante ne’ebe maka entrega Relatoriu ba servisu hirak ne’ebe maka sira hala’o ona.

“No mós sira briefing kona-ba ba saida maka durante ne’e halo ona, hafoin sei hare’e hodi fó kontinuadade ba servisu balun no sei iha prioridade lubuk maka sei hatu’ur atu ba oin iha loron 120 nia laran pelu menus saida maka ita presiza halo hotu”, tenik Ministeriu Interior Franscisco Guterres.

Ministeriu Interior salienta tan katak iha briefing ne’ebe maka hato’o hanesan kestaun infrastrutura, kestaun politika balun, kestaun servisu operasionais balun inklui protesaun sivil, kona-ba saida maka ami sei halo durante tinan lima mai oin.

“Ami mai atu kontinua halo servisu, hafoin ita buka solusaun ba problema ne’ebe iha atu bele resolve, oinsa ita atu hatu’ur setór seguransa ida ne’ebe maka forte atu bele apoiu ba dezenvolvimentu nasional no ami hahu’u ohin ba oin, ami husu deit hotu-hotu nia kolaborasaun, povu tomak nia kolaborasaun atu ita bele hametin ita nia seguransa nasional atu bele fó kontinuadade ba dezenvolvimentu ne’ebe maka ita hakarak, atu alkansa iha Planu Estratéjiku 2030 ne’e rasik”, informa Ministeriu Interior ne’e.

IMG_4540

Membru Governu foun ne’e subliña tan katak ba kestaun sira seluk, hafoin maka ita buka solusaun maibé promote katak iha loron 120 ami sei rezolve problema balun ne’ebe maka presiza rezolve hanesan ohin fó hatene, atu ita bele hala’o servisu ne’e ho diak liu tan. Ita hare’e oinsa bele moderniza ekipamentus no infrastrutura ba PNTL, halo reforma ida ne’ebe diak ba iha sétor seguransa ne’e rasik atu bele hala’o servisu ho diak.

“Iha loron 120 nia laran ami mós sei re-define fila fali kestaun ameasa ba iha países ida ne’e, ameasa ba rai ida ne’e saida, uluk ita hetan tiha ona, re-define ho evoluasaun tempu ne’e atu ita hare’e katak ameasa ne’e ida ne’ebe lolos, atu ita bele dezenvolve setór seguransa atu bele responde ba ameasa sira ne’ebe maka iha, tanba ne’e hau hamutuk ho Sekretariu Estadu Protesaun Sivil foun iha ne’e hamutuk ho instituisaun seguransa tomak atu hare’e kestaun sira ne’e hotu, ita mós prepara Planu Estratéjiku ida atu iha tinan lima ne’e saida maka ita presiza halo”, hakotu membru governu ne’e.

Vise Ministru Interior Sesante Rokomenda ba Ministru Interior Foun Atu Mellora Kondisaun Servisu Fatin

Vise Ministru Interior sesante António Armindo rekomenda ba governu foun atu kontinua mellora infrastrutura ba eskuadra no Komandu PNTL munisipiu sira to’o nasional. Rekomendasaun hirak ne’e hato’o wainhira entrega Relatoriu servisu Vise Ministru Interior sesante ba Ministru Interior foun iha Nono governu Konstitusional.

“Aprezenta mós ba Ministru Interior foun katak iha deseñu foun ne’ebe Pototrait/hanesan deit aplika ba eskuadra hotu iha Timor laran tomak deseñu hanesan eskuadra Dom Aleixo ninian, depois sira nia rekrutamentu ba polísia ne’e sai mós hanesan rekomendasaun ba Ministru foun”, tenik Vise Ministru Interior sesante ne’e.

IMG_4458

António Armindo salienta tan katak rekomendasaun seluk ne’ebe maka aprezenta kona-ba Parseiru Internasional sira, atu kontinua nafatin ho ita nia parseiru internasional sira ne’ebe maka servisu hamutuk ho Ministeriu Interior, PNTL, Protesaun Sivil ho Servisu Migrasaun hotu-hotu kontinua nafatin. Aprezenta mós ba Ministru Interior foun katak iha parseiru balun maka sei apoiu nafatin UPM ho Ró no Karreta.

“Rekomendasaun lubuk ida, balun sensitivu ami labele koalia hamutuk ho Diresaun sira seluk iha enkontru maibé ami briefing ona Ministru Interior foun no Sekretariu Estadu Protesaun Sivil foun oinsa bele kontinua, rekomendasaun lubun bazeia ba realidade ne’ebe ita hasoru durante tinan 3 iha ita nia mandatu”, hakotu António Armindo.

Komandante Jerál PNTL Komisariu Jerál Henrique da Costa no Segundu Komandante Jerál PNTL Komisaru Polísia Pedro Belo hola parte mós iha serimonia entrega Relatoriu Servisu husi Vise Ministru Interior sesante iha Oitavu Governu Konstitusional ho Sekretariu Estadu Protesaun Sivil sesante ba Ministru Interior foun Nono governu Konstitusional Franscisco Guterres no Sekretariu Estadu Protesaun Sivil Mariano Reis.

Media PNTL.                     

Ministru Interior Despede ho PNTL

357409331_289003686972550_1008268743651688375_n
Dili-Ministru Interior atual Primeru ministru no Vise Ministru Interior halo despedida ho Polisia Nasional Timor-Leste (PNTL) hodi hato’o agradesementu ba membru PNTL hotu nia servisu no dedikasaun hodi asegura seguransa ba povu no nasaun durante sira nia mandatu.
Reprejentante Ministru Interior atual Vice Ministru Interior Antonio Armindo hateten lori Primeiru Ministru no Ministru Interior Taur Matan Ruak nia naran hakarak parabenija Komandante Jeral no Segundu Komandante Jeral, Komandante sira hotu no membru Polisia hotu-hotu ne’ebe maka durante ne’e servisu diak los hahu husi Kampaña Prezidensial, Kampaña Parlamentar to’o ohin loron, ita hetan elojia barak los husi Embaixador sira, Ajensia Internasional, Ajensia Nasional no Sosiedade Sivil sira orgulhu ho ita boot sira nia servisu, Nia hato’o asuntu ne’e liu husi diskursu iha CFP Comoro Dili, (30/06).
Nia hatutan presija melhora PNTL liu husi hare kapasidade Rekursu Humanu, Infraestrutura, Kuantidade Rekursu Humanus no Ekipamentu hodi apoiu servisu ne’ebe sufsiente iha Eskuadra hotu-hotu ne’e mak konseitu husi Hau no Ministru Interior durante ami nia mandatu hakarak koko hadia instituisaun seguransa ne’e utuan-utuan maibe bebeik maske hasoru obstaklu mais ita koko atu kontinua hadia.
Durante mandatu Governu Konstitusional da VIII konsege kria Lei Estatutu Pessoal PNTL hodi Promove Komandante Jeral PNTL husi Komisariu (Fitun ida) ba Komisariu Jeral (Fitun rua) no halo Reforma ba membru sira maske barak la konkorda, Produs Rezimi Salarial hodi hadia bem estrar membru sira nian; Ami rekonyese maske la halo buat barak tuir ita bot sira nia espetativa maibe hau fiar katak buat utuan ne’ebe maka ami halo (Hau nia mandatu tinan rua deit) rai hela Ami nain rua nia Legalidade ida diak iha PNTL molok ami remata ami nia mandatu ohin, naturalemnte segunda 03 jullu hand over servisu ba Governu foun.
“Espera Governu foun kontinua tau matan ba PNTL hodi hadia infraestrutura, tau matan ba ekipamentu, formasaun, kontinua hametin parseria ho parseru hotu ne’ebe maka iha no fo bolsu estudu no formasaun ba ita tanba maske ami iha liur maibe ami hakarak hare instituisaun PNTL tenke ba oin no hau fiar katak PNTL sei iha mudansa no sai oin seluk iha tinan lima (5) tuir mai,”dehan Vise MI.
Nia akresenta tan Hau ho Primeiru Ministru kontente los servisu hamutuk ho Komandante sira tanba Komandante sira mai ho kapasidade ne’ebe maka lahanesan balu kapasidade as, mediu, no balu brilliante, naturalemnte ami mai ho ami nia kapasidade hanesan ne’e mais komplementa ho ita bot sira nia kapasidade, ita bele halo netik buat ruma.
Konsetu seguransa ba nasaun ida atu seguru primeiru ita nia komunidade iha sidadaun hotu nia liman, ida mai husi inplementador lei no ordem kuandu buat rua ne’e komplementa malu, iha konsiensia diak, ita nia nasaun seguru, estabilidade iha, movimentu sidadaun sira nia livre nune’e atrai investor sira mai investe iha Timor-Leste ida ne’e maka papel Polisia nian.
Antes termina membru governu konstitusional da VIII ne’e husu Polisia unidade no metin nafatin atu nune’e kualker se deit mak mai la sobu ita boot sira, ne’e esperansa bot ida husi Ami.
Iha okajiaun ne’e Komandante Jeral PNTL Komisariu Jeral Polisia Henrique da Costa hateten Vise Ministru Interior nia prejensa iha serimonia simples ida ne’e reprejenta Ministru Interior hodi entrega Medalha no Elujiu ne’ebe maka Ministru Interior atribui mai PNTL liu husi susesu Operasaun Seguransa Eleisaun Parlamentar ne’ebe PNTL halao ona hanesan onra no prestiziu ida mai ami atu servi diak liutan povu iha futuru.
“Ami sei nafatin servisu makaas liutan atu atu asegura governasaun ida tuir mai hodi mantein paz no estabilidade iha ita nia rai Timor-Leste,”Autoridade masimu Instituisaun Seguransa ne’e kompromete.
Ohin loron hanesan loron ikus ba Governu Konstitusional da VIII ne’ebe maka lidera husi Primeiru Ministru nudar mos Ministru Interior nune’e ami hakarak espresa ami nia sentimentu profunda agradesementu husi PNTL ba PM/MI no Vise Ministru Interior ne’ebe partila ona buat barak liu husi kolaborasaun no apoiu ne’ebe maka hetan no koloka iha asaun hotu relasiona ho Polisia. Ami mos sente katak Sua. Exelensia sira nia misaun laos fasil hodi tau atensaun espesial ba PNTL.
Atu hakotu Komandante Jeral uza momentu ida ne’e lori PNTL nia naran hakarak hato’o deskulpa karik durante Ita bot sira nia mandatu Ami nia servisu la kona iha ita bot nia laran hanesan humanu perdua ami ba.
Iha serimonia despedida ne’e reprejentante Ministru Interior entrega Medalla Ordem Meritu de Seguransa Louvor no Convensia ba Komandante Jeral no Segundu Komandante Jeral, Entrega Sertifikadu Elojiu ba Ofisiais Superior no membru PNTL hotu hafoin Komandu PNTL, komandu munisipiu no Unidade sira entrega Rekordasaun (tara tais) ba Ministru.
Serimonia despedida ne’e partisipa husi Komandante Supervizaun sira, Komandante munisipiu, Komandante Unidade, Xefe Departamentu, Xefe Gabinete sira, Ofisiais Superior, ofisiais Subalternus, Sarjentu, Ajente no Jornalista sira. Media PNTL

 

Asegura Serimonia Tomada De Posse Ba Membru Governu Foun, PNTL Sei Blokeia Temporaria Estrada Públiku

IMGL1838
Dili, Komandu Polísia Nasional Timor-Leste (PNTL) liu husi Departamentu Tránzitu Seguransa Rodoviaria Nasional (DTSRN) iha loron 01 fulan Jullu tinan 2023 sei blokeia temporaria Estrada públiku diresaun balun iha kapital Dili, atu asegura serimonia tomada de posse ba membru governu foun ne’ebe maka sei hala’o iha Palasiu Prezidente Repúblika Aitarak Laran.
Porta Voz Komandu PNTL Superintendente Polísia António da Luz liu husi konferensia imprensa kinta-feira (29/06) ne’e hateten hanesan ita hotu hatene katak serimonia tomada de posse ba membru governu foun ne’e sei hala’o iha parte lokoraik oras tuku ha’at (4).
“Liu husi biban ida ne’e atu fó sai ba públiku katak, relasiona ho serimonia ne’e sirkulasaun transporte lao normal só que iha fatin balun husi PNTL sei taka atu nune’e bele fasilita ba transporte sira ne’ebe maka atu tama iha fatin serimonia no mós ita nia VIP sira ne’ebe maka atu hola parte iha serimonia ne’e”, haktuir Porta Voz Komandu PNTL ne’e.
Superintendente Polísia ne’e salienta tan katak fatin sira ne’ebe maka PNTL sei taka temporaria maka iha Klinika Bairu-Pite nia oin, nune’e sirkulasaun transporte só bele autoriza ba bainaka sira ne’ebe atu hola parte iha serimonia ne’e, segundu maka, ponte ne’ebe maka diresaun ba edifisiu GMN nian ne’e parte Tránzitu nian sei taka no sei fó prioridade deit ba hirak ne’ebe maka hola parte iha serimonia ne’e.
“Nune’e mós atu informa katak husi dalan aitarak laran nian iha Palasiu Prezidente nia oin, tanba iha ne’eba iha dalan rua, ida besik Palasiu nia oin ne’e ita sei taka tanba fó prioridade deit ba transporte sira ne’ebe maka tula bainaka VIP sira, iha dalan sorin ita sei loke no halo jalur rua, ba no mai tanba ne’e maka transporte públiku sei avontade halo sirkulasaun ne’ebe ita nia tránzitu sira sei fasilita ba sirkulasaun transporte públiku sira”, hatutan Superintendente Polísia ne’e.
DIK Halo Aprensaun Ba Kamioneta Tama Mai Timor-Leste Ho Ilegal
Komandu PNTL liu husi Departamentu Investigasaun Kriminal (DIK) hamutuk ho autoridade relevante sira hanesan Alfândega, iha loron 27 fulan Juñu tinan 2023.
Xefe Interinu DIK Superintendente Asistente Luis Bareto liu husi konferensia imprensa kinta-feira (29/06) ne’e hateten DIK hamutuk ho instituisaun relevante sira hanesan Alfândega no instituisaun seluk konsege prende kamioneta bo’ot ida ne’ebe maka iha indikasaun hatama mai ita nia rai la liu husi Alfândega tuir regulamentu no Lei ne’ebe maka iha, la tama iha lista sasan ninian.
“Ho nune’e parte instituisaun relevante hanesan Investigasaun Kriminal PNTL ninian no mós Alfândega konsege tu’un ba iha fatin kompañia refere hodi halo aprensaun ba transporte ne’ebe maka iha indikasaun tama ho illegal”, informa Xefe Interinu DIK ne’e.
Superintendente Asistente afirma tan katak oras ne’e dadaun evidensia hanesan kareta refere lori ona mai iha Kuartél Jerál PNTL parte DIK hodi halo prosesu kontinuasaun hodi lori ba dalan legal nian hanesan ba iha Ministeriu Públiku (MP). Media PNTL.

 

Kazu Kontra Bandu Kontinua Mosu Iha Liña Fronteira

IMG_6303
Dili, Komandu Unidade Patrullamentu Fronteira (UPF) durante fulan lima nia laran hahu’u husi fulan Janeiru to’o fulan Maiu tinan 2023 rezista kazu kontra bandu ne’ebe maka kontinua mosu iha liña fronteira.
Segundu Komandante UPF Superintendente Asistente Polísia Carlos Moniz Maia hafoin partisipa iha reuniaun ida ho Adidu Seguransa Diplomátiku sira, UNDP, UNDSS no TLPDP iha Kuartél Jerál tersa-feira (27/06) ne’e ba jornalista sira hateten kontra bandu hirak ne’e maka hanesan ultra- pasa liña fronteira ho dalan illegal ne’ebe maka halo husi sidadaun Timor-Leste no mós sidadaun Indonesia.
“Tuir fali kazu kontra bandu halo aktividade negosiu illegal hanesan minarai, gazolina, gazoel no animal hanesan manu, fahi no buat sira seluk ne’ebe maka sempre akontese iha liña fronteira, kazu sira ne’e kuandu ita hasoru, ita prende no halo prosesu hanesan bain-bain, ita entrega ba iha Ministeriu Públiku (MP) hafoin sira kontinua halo prosesu”, informa Segundu Komandante UPF ne’e.
Superintendente Asistente Polísia ne’e salienta tan katak hanesan akontese iha loron domingu madrugda semana kotuk, UPF prende minarai masa litru 25 hamutuk 49 iha area tasi ibun Palaka ninian no ohin (27/06) dader iha area Tilomar ita prende sigaru marka Malboro slop 100 no marka Esse slop 19 ho masu 7, sasan sira ita prende tanba tula iha kareta mikrolet ida depois sira atu transporta ba iha liña fronteira tama ba iha kota laran, sasan sira ne’e ita asegura, prosesu lao hela no prosesu identifikasaun remata ita sei entrega ba iha MP hodi halo ninia prosesu kontinuasaun.
“Fukun lolos husi kazu sira ne’e, ita seidauk halo peskiza maibé tuir hau nia hare’e durante ne’e maka primeiru maka tanba nesesidade básiku ita nia komunidade ninian, ida fali maka sasan ne’ebe bain-bain halo kontra bandu illegal ne’e husi Indonesia nia presu baratu maibé wainhira mai fa’an iha Timor presu ne’e ass, entaun ita hare’e ninia lukru ne’e maka’as”, informa Superintendente Asistente Polísia ne’e.
Ofisias Superior ne’e afirma tan katak tanba kestaun ne’e maka ita nia sidadaun sira tenke uza duni dalan illegal atu nune’e bele hetan benefisiu ne’ebe maka barak durante sira nia aktividade. Husi sasan sira ne’ebe maka UPF prende, suspeitu iha maibé barak maka kuandu ita prende sasan sira halai tiha ka deskoñesidu. Mezmu deskoñesidu maibé ita kontinua prosesu nafatin, entrega ba iha MP, tanba MP maka na’in ba sasan hirak ne’e.
“Sim, rekoñese duni katak rekursu iha UPF limitadu maibé ida ne’e la sai bareira ba UPF atu halo nia kna’ar, ita kontinua hala’o ita nia kna’ar ne’ebe maka iha artigu 78 Lei Orgânika fó ba UPF, atu aktu krime kontra bandu kontinua mosu, maka UPF nafatin halo prevensaun ligadu ho ultra pasa iha liña fronteira illegal no mós kontra bandu ninian”, hakotu Ofisias Superior ne’e. Media PNTL.

 

Ekipa MNEC Halo Aprezentasaun Kona-ba Misaun ONU Nian Ba Komandu PNTL

355711145_287176887155230_343364118055927451_n

Dili, Komandu Polísia Nasional Timor-Leste (PNTL) tersa-feira (27/06) ne’e hala’o reuniaun ida ho ekipa husi Ministeriu Negosiu Estrangeiru no Koperasaun (MNEK) ne’ebe trata kona-ba asuntu Multilaterais ba Misaun Organizasaun Nasoens Unidas (ONU) nian.

Komandante Jerál PNTL Komisariu Jerál Polísia Henrique da Costa iha ninia intervensaun ba enkontru ne’e hateten ohin hanesan oportunidade diak ida ba ita atu hasoru malu no rona mós aprezentasaun balun ne’ebe maka sei hato’o husi Diretúr Jerál MNEK nian ba asuntu Multilaterais ninian mai PNTL.

“Ita hatene katak partisipasaun PNTL ninian iha misaun sira iha rai liur no ita mós partisipa iha aktividade barak ne’ebe maka reprezenta instituisaun ninian iha eventu bo’ot sira, maibé ita hakarak atu rona  oinsa ita bele iha preparasaun ida ne’ebe maka diak, karik ba futuru iha oportunidade ruma ita bele partisipa no ita bele kompete hodi hetan rezultadu ne’ebe maka diak”, tenik Komandante Jerál PNTL ne’e.

Komisariu Jerál ne’e salienta tan katak ba futuru enkontru sira hanesan ne’e ita bele hala’o bebeik atu nune’e membru sira ne’e bele iha motivasaun ruma ka preparasaun ruma atu nune’e ba futuru karik iha opirtunidade ruma sira bele kompete diak liu tan. Fiar katak preznesa iha ne’e maske hanesan ba dahuluk ne’ebe maka ita foin realiza maibé ba oin ita hanoin atu bele konvida tan Diretúr Jerál sira seluk husi MNEK nian atu nune’e bele mós mai fó informasaun ruma ba iha ita nia PNTL liu-liu ba superior sira.

“Tanba dala-ruma kona-ba protokolu ninian, hanesan ita hotu hatene agora dadaun ita prepara ann atu tama ba iha membru ASEAN ninian ne’ebe dala-ruma ita mós presiza atu hetan informasaun ruma husi parte MNEK ninian atu nune’e ita bele prepara diak liu tan”, hatutan Komisariu Jerál ne’e.

Iha fatin hanesan Diretúr Jerál MNEK ba asuntu Multilaterais hateten istoria Nasoens Unidas husi funu ba paz ho nia objetivu prinsipal maka atu buka dalan oinsa bele hadame funu ne’ebe akontese entre nasaun sira iha mundu.

Iha parezentasaun ne’e ekipa MNEK hato’o kona-ba istoria Nasoens Unidas nian, estrutura Nasoens Unidas, objetivu prinsipal husi Nasoens Unidas, isu ne’ebe maka durante ne’e debate iha Nasoens Unidas, relasaun Timor-Leste ho Nasoens Unidas ho nia misaun sira iha Timor-Leste, ajenda sira ne’ebe maka Timor-Leste tau hanesan prioridade, oinsa maka Timor-Leste enkaixa ninian an iha politika externa iha Nasoens Unidas, Timor oan sira tama iha sistema Nasoens Unidas, saida maka ita halo ligadu ho organizasaun internasional sira ne’ebe iha.

Hola parte iha sorumutu ne’e Komandante Jerál PNTL Komisariu Jerál Polísia Henrique da Costa akompaña husi Segundu Komandante Jerál PNTL Komisariu Polísia Pedro Belo, ekipa MNEK kompostu husi Diretúr Jerál ba asuntu Multilaterais, Diretúr Jerál ba asuntu Nasoens Unidas,  Komandante Komandu Operasaun, Inspetúr Jerál, Komandante CFP, Komandante Unidade, Xefe Departamentu, Xefe Servisu sira iha Komandu Jerál inklui membru PNTL sira ne’ebe maka partisipa ona iha misaun ONU nian hanesan iha KOSOVO, Guine Bissau, South Sudan no membru balun ne’ebe pasa ona iha teste Jakarta atu ba misaun ONU nian.

Media PNTL.