Vise Ministru Interior Sesante Entrega Relatoriu Servisu Ba Ministru Interior Foun

IMG_4619

Dili, Vise Ministru Interior sesante iha Oitavu Governu Konstitusional António Armindo hamutuk ho Sekretariu Estadu Protesaun Sivil sesante Joaquim Amaral iha segunda-feira (03/07) ne’e entrega Relatoriu Servisu durante mandatu ba Ministru Interior foun Nono governu Konstitusional Franscisco Guterres no Sekretariu Estadu Protesaun Sivil Mariano Reis.

Hafoin serimonia ne’ebe hala’o iha salaun enkontru Ministeriu Interior Vila-Verde ba jornalista sira Ministru Interior Franscisco Guterres hateten nia parte agradese ba Vise Ministru Interior sesante no Sekretariu Estadu Protesaun Sivil sesante ne’ebe maka entrega Relatoriu ba servisu hirak ne’ebe maka sira hala’o ona.

“No mós sira briefing kona-ba ba saida maka durante ne’e halo ona, hafoin sei hare’e hodi fó kontinuadade ba servisu balun no sei iha prioridade lubuk maka sei hatu’ur atu ba oin iha loron 120 nia laran pelu menus saida maka ita presiza halo hotu”, tenik Ministeriu Interior Franscisco Guterres.

Ministeriu Interior salienta tan katak iha briefing ne’ebe maka hato’o hanesan kestaun infrastrutura, kestaun politika balun, kestaun servisu operasionais balun inklui protesaun sivil, kona-ba saida maka ami sei halo durante tinan lima mai oin.

“Ami mai atu kontinua halo servisu, hafoin ita buka solusaun ba problema ne’ebe iha atu bele resolve, oinsa ita atu hatu’ur setór seguransa ida ne’ebe maka forte atu bele apoiu ba dezenvolvimentu nasional no ami hahu’u ohin ba oin, ami husu deit hotu-hotu nia kolaborasaun, povu tomak nia kolaborasaun atu ita bele hametin ita nia seguransa nasional atu bele fó kontinuadade ba dezenvolvimentu ne’ebe maka ita hakarak, atu alkansa iha Planu Estratéjiku 2030 ne’e rasik”, informa Ministeriu Interior ne’e.

IMG_4540

Membru Governu foun ne’e subliña tan katak ba kestaun sira seluk, hafoin maka ita buka solusaun maibé promote katak iha loron 120 ami sei rezolve problema balun ne’ebe maka presiza rezolve hanesan ohin fó hatene, atu ita bele hala’o servisu ne’e ho diak liu tan. Ita hare’e oinsa bele moderniza ekipamentus no infrastrutura ba PNTL, halo reforma ida ne’ebe diak ba iha sétor seguransa ne’e rasik atu bele hala’o servisu ho diak.

“Iha loron 120 nia laran ami mós sei re-define fila fali kestaun ameasa ba iha países ida ne’e, ameasa ba rai ida ne’e saida, uluk ita hetan tiha ona, re-define ho evoluasaun tempu ne’e atu ita hare’e katak ameasa ne’e ida ne’ebe lolos, atu ita bele dezenvolve setór seguransa atu bele responde ba ameasa sira ne’ebe maka iha, tanba ne’e hau hamutuk ho Sekretariu Estadu Protesaun Sivil foun iha ne’e hamutuk ho instituisaun seguransa tomak atu hare’e kestaun sira ne’e hotu, ita mós prepara Planu Estratéjiku ida atu iha tinan lima ne’e saida maka ita presiza halo”, hakotu membru governu ne’e.

Vise Ministru Interior Sesante Rokomenda ba Ministru Interior Foun Atu Mellora Kondisaun Servisu Fatin

Vise Ministru Interior sesante António Armindo rekomenda ba governu foun atu kontinua mellora infrastrutura ba eskuadra no Komandu PNTL munisipiu sira to’o nasional. Rekomendasaun hirak ne’e hato’o wainhira entrega Relatoriu servisu Vise Ministru Interior sesante ba Ministru Interior foun iha Nono governu Konstitusional.

“Aprezenta mós ba Ministru Interior foun katak iha deseñu foun ne’ebe Pototrait/hanesan deit aplika ba eskuadra hotu iha Timor laran tomak deseñu hanesan eskuadra Dom Aleixo ninian, depois sira nia rekrutamentu ba polísia ne’e sai mós hanesan rekomendasaun ba Ministru foun”, tenik Vise Ministru Interior sesante ne’e.

IMG_4458

António Armindo salienta tan katak rekomendasaun seluk ne’ebe maka aprezenta kona-ba Parseiru Internasional sira, atu kontinua nafatin ho ita nia parseiru internasional sira ne’ebe maka servisu hamutuk ho Ministeriu Interior, PNTL, Protesaun Sivil ho Servisu Migrasaun hotu-hotu kontinua nafatin. Aprezenta mós ba Ministru Interior foun katak iha parseiru balun maka sei apoiu nafatin UPM ho Ró no Karreta.

“Rekomendasaun lubuk ida, balun sensitivu ami labele koalia hamutuk ho Diresaun sira seluk iha enkontru maibé ami briefing ona Ministru Interior foun no Sekretariu Estadu Protesaun Sivil foun oinsa bele kontinua, rekomendasaun lubun bazeia ba realidade ne’ebe ita hasoru durante tinan 3 iha ita nia mandatu”, hakotu António Armindo.

Komandante Jerál PNTL Komisariu Jerál Henrique da Costa no Segundu Komandante Jerál PNTL Komisaru Polísia Pedro Belo hola parte mós iha serimonia entrega Relatoriu Servisu husi Vise Ministru Interior sesante iha Oitavu Governu Konstitusional ho Sekretariu Estadu Protesaun Sivil sesante ba Ministru Interior foun Nono governu Konstitusional Franscisco Guterres no Sekretariu Estadu Protesaun Sivil Mariano Reis.

Media PNTL.                     

Ministru Interior Despede ho PNTL

357409331_289003686972550_1008268743651688375_n
Dili-Ministru Interior atual Primeru ministru no Vise Ministru Interior halo despedida ho Polisia Nasional Timor-Leste (PNTL) hodi hato’o agradesementu ba membru PNTL hotu nia servisu no dedikasaun hodi asegura seguransa ba povu no nasaun durante sira nia mandatu.
Reprejentante Ministru Interior atual Vice Ministru Interior Antonio Armindo hateten lori Primeiru Ministru no Ministru Interior Taur Matan Ruak nia naran hakarak parabenija Komandante Jeral no Segundu Komandante Jeral, Komandante sira hotu no membru Polisia hotu-hotu ne’ebe maka durante ne’e servisu diak los hahu husi Kampaña Prezidensial, Kampaña Parlamentar to’o ohin loron, ita hetan elojia barak los husi Embaixador sira, Ajensia Internasional, Ajensia Nasional no Sosiedade Sivil sira orgulhu ho ita boot sira nia servisu, Nia hato’o asuntu ne’e liu husi diskursu iha CFP Comoro Dili, (30/06).
Nia hatutan presija melhora PNTL liu husi hare kapasidade Rekursu Humanu, Infraestrutura, Kuantidade Rekursu Humanus no Ekipamentu hodi apoiu servisu ne’ebe sufsiente iha Eskuadra hotu-hotu ne’e mak konseitu husi Hau no Ministru Interior durante ami nia mandatu hakarak koko hadia instituisaun seguransa ne’e utuan-utuan maibe bebeik maske hasoru obstaklu mais ita koko atu kontinua hadia.
Durante mandatu Governu Konstitusional da VIII konsege kria Lei Estatutu Pessoal PNTL hodi Promove Komandante Jeral PNTL husi Komisariu (Fitun ida) ba Komisariu Jeral (Fitun rua) no halo Reforma ba membru sira maske barak la konkorda, Produs Rezimi Salarial hodi hadia bem estrar membru sira nian; Ami rekonyese maske la halo buat barak tuir ita bot sira nia espetativa maibe hau fiar katak buat utuan ne’ebe maka ami halo (Hau nia mandatu tinan rua deit) rai hela Ami nain rua nia Legalidade ida diak iha PNTL molok ami remata ami nia mandatu ohin, naturalemnte segunda 03 jullu hand over servisu ba Governu foun.
“Espera Governu foun kontinua tau matan ba PNTL hodi hadia infraestrutura, tau matan ba ekipamentu, formasaun, kontinua hametin parseria ho parseru hotu ne’ebe maka iha no fo bolsu estudu no formasaun ba ita tanba maske ami iha liur maibe ami hakarak hare instituisaun PNTL tenke ba oin no hau fiar katak PNTL sei iha mudansa no sai oin seluk iha tinan lima (5) tuir mai,”dehan Vise MI.
Nia akresenta tan Hau ho Primeiru Ministru kontente los servisu hamutuk ho Komandante sira tanba Komandante sira mai ho kapasidade ne’ebe maka lahanesan balu kapasidade as, mediu, no balu brilliante, naturalemnte ami mai ho ami nia kapasidade hanesan ne’e mais komplementa ho ita bot sira nia kapasidade, ita bele halo netik buat ruma.
Konsetu seguransa ba nasaun ida atu seguru primeiru ita nia komunidade iha sidadaun hotu nia liman, ida mai husi inplementador lei no ordem kuandu buat rua ne’e komplementa malu, iha konsiensia diak, ita nia nasaun seguru, estabilidade iha, movimentu sidadaun sira nia livre nune’e atrai investor sira mai investe iha Timor-Leste ida ne’e maka papel Polisia nian.
Antes termina membru governu konstitusional da VIII ne’e husu Polisia unidade no metin nafatin atu nune’e kualker se deit mak mai la sobu ita boot sira, ne’e esperansa bot ida husi Ami.
Iha okajiaun ne’e Komandante Jeral PNTL Komisariu Jeral Polisia Henrique da Costa hateten Vise Ministru Interior nia prejensa iha serimonia simples ida ne’e reprejenta Ministru Interior hodi entrega Medalha no Elujiu ne’ebe maka Ministru Interior atribui mai PNTL liu husi susesu Operasaun Seguransa Eleisaun Parlamentar ne’ebe PNTL halao ona hanesan onra no prestiziu ida mai ami atu servi diak liutan povu iha futuru.
“Ami sei nafatin servisu makaas liutan atu atu asegura governasaun ida tuir mai hodi mantein paz no estabilidade iha ita nia rai Timor-Leste,”Autoridade masimu Instituisaun Seguransa ne’e kompromete.
Ohin loron hanesan loron ikus ba Governu Konstitusional da VIII ne’ebe maka lidera husi Primeiru Ministru nudar mos Ministru Interior nune’e ami hakarak espresa ami nia sentimentu profunda agradesementu husi PNTL ba PM/MI no Vise Ministru Interior ne’ebe partila ona buat barak liu husi kolaborasaun no apoiu ne’ebe maka hetan no koloka iha asaun hotu relasiona ho Polisia. Ami mos sente katak Sua. Exelensia sira nia misaun laos fasil hodi tau atensaun espesial ba PNTL.
Atu hakotu Komandante Jeral uza momentu ida ne’e lori PNTL nia naran hakarak hato’o deskulpa karik durante Ita bot sira nia mandatu Ami nia servisu la kona iha ita bot nia laran hanesan humanu perdua ami ba.
Iha serimonia despedida ne’e reprejentante Ministru Interior entrega Medalla Ordem Meritu de Seguransa Louvor no Convensia ba Komandante Jeral no Segundu Komandante Jeral, Entrega Sertifikadu Elojiu ba Ofisiais Superior no membru PNTL hotu hafoin Komandu PNTL, komandu munisipiu no Unidade sira entrega Rekordasaun (tara tais) ba Ministru.
Serimonia despedida ne’e partisipa husi Komandante Supervizaun sira, Komandante munisipiu, Komandante Unidade, Xefe Departamentu, Xefe Gabinete sira, Ofisiais Superior, ofisiais Subalternus, Sarjentu, Ajente no Jornalista sira. Media PNTL

 

Asegura Serimonia Tomada De Posse Ba Membru Governu Foun, PNTL Sei Blokeia Temporaria Estrada Públiku

IMGL1838
Dili, Komandu Polísia Nasional Timor-Leste (PNTL) liu husi Departamentu Tránzitu Seguransa Rodoviaria Nasional (DTSRN) iha loron 01 fulan Jullu tinan 2023 sei blokeia temporaria Estrada públiku diresaun balun iha kapital Dili, atu asegura serimonia tomada de posse ba membru governu foun ne’ebe maka sei hala’o iha Palasiu Prezidente Repúblika Aitarak Laran.
Porta Voz Komandu PNTL Superintendente Polísia António da Luz liu husi konferensia imprensa kinta-feira (29/06) ne’e hateten hanesan ita hotu hatene katak serimonia tomada de posse ba membru governu foun ne’e sei hala’o iha parte lokoraik oras tuku ha’at (4).
“Liu husi biban ida ne’e atu fó sai ba públiku katak, relasiona ho serimonia ne’e sirkulasaun transporte lao normal só que iha fatin balun husi PNTL sei taka atu nune’e bele fasilita ba transporte sira ne’ebe maka atu tama iha fatin serimonia no mós ita nia VIP sira ne’ebe maka atu hola parte iha serimonia ne’e”, haktuir Porta Voz Komandu PNTL ne’e.
Superintendente Polísia ne’e salienta tan katak fatin sira ne’ebe maka PNTL sei taka temporaria maka iha Klinika Bairu-Pite nia oin, nune’e sirkulasaun transporte só bele autoriza ba bainaka sira ne’ebe atu hola parte iha serimonia ne’e, segundu maka, ponte ne’ebe maka diresaun ba edifisiu GMN nian ne’e parte Tránzitu nian sei taka no sei fó prioridade deit ba hirak ne’ebe maka hola parte iha serimonia ne’e.
“Nune’e mós atu informa katak husi dalan aitarak laran nian iha Palasiu Prezidente nia oin, tanba iha ne’eba iha dalan rua, ida besik Palasiu nia oin ne’e ita sei taka tanba fó prioridade deit ba transporte sira ne’ebe maka tula bainaka VIP sira, iha dalan sorin ita sei loke no halo jalur rua, ba no mai tanba ne’e maka transporte públiku sei avontade halo sirkulasaun ne’ebe ita nia tránzitu sira sei fasilita ba sirkulasaun transporte públiku sira”, hatutan Superintendente Polísia ne’e.
DIK Halo Aprensaun Ba Kamioneta Tama Mai Timor-Leste Ho Ilegal
Komandu PNTL liu husi Departamentu Investigasaun Kriminal (DIK) hamutuk ho autoridade relevante sira hanesan Alfândega, iha loron 27 fulan Juñu tinan 2023.
Xefe Interinu DIK Superintendente Asistente Luis Bareto liu husi konferensia imprensa kinta-feira (29/06) ne’e hateten DIK hamutuk ho instituisaun relevante sira hanesan Alfândega no instituisaun seluk konsege prende kamioneta bo’ot ida ne’ebe maka iha indikasaun hatama mai ita nia rai la liu husi Alfândega tuir regulamentu no Lei ne’ebe maka iha, la tama iha lista sasan ninian.
“Ho nune’e parte instituisaun relevante hanesan Investigasaun Kriminal PNTL ninian no mós Alfândega konsege tu’un ba iha fatin kompañia refere hodi halo aprensaun ba transporte ne’ebe maka iha indikasaun tama ho illegal”, informa Xefe Interinu DIK ne’e.
Superintendente Asistente afirma tan katak oras ne’e dadaun evidensia hanesan kareta refere lori ona mai iha Kuartél Jerál PNTL parte DIK hodi halo prosesu kontinuasaun hodi lori ba dalan legal nian hanesan ba iha Ministeriu Públiku (MP). Media PNTL.

 

Kazu Kontra Bandu Kontinua Mosu Iha Liña Fronteira

IMG_6303
Dili, Komandu Unidade Patrullamentu Fronteira (UPF) durante fulan lima nia laran hahu’u husi fulan Janeiru to’o fulan Maiu tinan 2023 rezista kazu kontra bandu ne’ebe maka kontinua mosu iha liña fronteira.
Segundu Komandante UPF Superintendente Asistente Polísia Carlos Moniz Maia hafoin partisipa iha reuniaun ida ho Adidu Seguransa Diplomátiku sira, UNDP, UNDSS no TLPDP iha Kuartél Jerál tersa-feira (27/06) ne’e ba jornalista sira hateten kontra bandu hirak ne’e maka hanesan ultra- pasa liña fronteira ho dalan illegal ne’ebe maka halo husi sidadaun Timor-Leste no mós sidadaun Indonesia.
“Tuir fali kazu kontra bandu halo aktividade negosiu illegal hanesan minarai, gazolina, gazoel no animal hanesan manu, fahi no buat sira seluk ne’ebe maka sempre akontese iha liña fronteira, kazu sira ne’e kuandu ita hasoru, ita prende no halo prosesu hanesan bain-bain, ita entrega ba iha Ministeriu Públiku (MP) hafoin sira kontinua halo prosesu”, informa Segundu Komandante UPF ne’e.
Superintendente Asistente Polísia ne’e salienta tan katak hanesan akontese iha loron domingu madrugda semana kotuk, UPF prende minarai masa litru 25 hamutuk 49 iha area tasi ibun Palaka ninian no ohin (27/06) dader iha area Tilomar ita prende sigaru marka Malboro slop 100 no marka Esse slop 19 ho masu 7, sasan sira ita prende tanba tula iha kareta mikrolet ida depois sira atu transporta ba iha liña fronteira tama ba iha kota laran, sasan sira ne’e ita asegura, prosesu lao hela no prosesu identifikasaun remata ita sei entrega ba iha MP hodi halo ninia prosesu kontinuasaun.
“Fukun lolos husi kazu sira ne’e, ita seidauk halo peskiza maibé tuir hau nia hare’e durante ne’e maka primeiru maka tanba nesesidade básiku ita nia komunidade ninian, ida fali maka sasan ne’ebe bain-bain halo kontra bandu illegal ne’e husi Indonesia nia presu baratu maibé wainhira mai fa’an iha Timor presu ne’e ass, entaun ita hare’e ninia lukru ne’e maka’as”, informa Superintendente Asistente Polísia ne’e.
Ofisias Superior ne’e afirma tan katak tanba kestaun ne’e maka ita nia sidadaun sira tenke uza duni dalan illegal atu nune’e bele hetan benefisiu ne’ebe maka barak durante sira nia aktividade. Husi sasan sira ne’ebe maka UPF prende, suspeitu iha maibé barak maka kuandu ita prende sasan sira halai tiha ka deskoñesidu. Mezmu deskoñesidu maibé ita kontinua prosesu nafatin, entrega ba iha MP, tanba MP maka na’in ba sasan hirak ne’e.
“Sim, rekoñese duni katak rekursu iha UPF limitadu maibé ida ne’e la sai bareira ba UPF atu halo nia kna’ar, ita kontinua hala’o ita nia kna’ar ne’ebe maka iha artigu 78 Lei Orgânika fó ba UPF, atu aktu krime kontra bandu kontinua mosu, maka UPF nafatin halo prevensaun ligadu ho ultra pasa iha liña fronteira illegal no mós kontra bandu ninian”, hakotu Ofisias Superior ne’e. Media PNTL.

 

Ekipa MNEC Halo Aprezentasaun Kona-ba Misaun ONU Nian Ba Komandu PNTL

355711145_287176887155230_343364118055927451_n

Dili, Komandu Polísia Nasional Timor-Leste (PNTL) tersa-feira (27/06) ne’e hala’o reuniaun ida ho ekipa husi Ministeriu Negosiu Estrangeiru no Koperasaun (MNEK) ne’ebe trata kona-ba asuntu Multilaterais ba Misaun Organizasaun Nasoens Unidas (ONU) nian.

Komandante Jerál PNTL Komisariu Jerál Polísia Henrique da Costa iha ninia intervensaun ba enkontru ne’e hateten ohin hanesan oportunidade diak ida ba ita atu hasoru malu no rona mós aprezentasaun balun ne’ebe maka sei hato’o husi Diretúr Jerál MNEK nian ba asuntu Multilaterais ninian mai PNTL.

“Ita hatene katak partisipasaun PNTL ninian iha misaun sira iha rai liur no ita mós partisipa iha aktividade barak ne’ebe maka reprezenta instituisaun ninian iha eventu bo’ot sira, maibé ita hakarak atu rona  oinsa ita bele iha preparasaun ida ne’ebe maka diak, karik ba futuru iha oportunidade ruma ita bele partisipa no ita bele kompete hodi hetan rezultadu ne’ebe maka diak”, tenik Komandante Jerál PNTL ne’e.

Komisariu Jerál ne’e salienta tan katak ba futuru enkontru sira hanesan ne’e ita bele hala’o bebeik atu nune’e membru sira ne’e bele iha motivasaun ruma ka preparasaun ruma atu nune’e ba futuru karik iha opirtunidade ruma sira bele kompete diak liu tan. Fiar katak preznesa iha ne’e maske hanesan ba dahuluk ne’ebe maka ita foin realiza maibé ba oin ita hanoin atu bele konvida tan Diretúr Jerál sira seluk husi MNEK nian atu nune’e bele mós mai fó informasaun ruma ba iha ita nia PNTL liu-liu ba superior sira.

“Tanba dala-ruma kona-ba protokolu ninian, hanesan ita hotu hatene agora dadaun ita prepara ann atu tama ba iha membru ASEAN ninian ne’ebe dala-ruma ita mós presiza atu hetan informasaun ruma husi parte MNEK ninian atu nune’e ita bele prepara diak liu tan”, hatutan Komisariu Jerál ne’e.

Iha fatin hanesan Diretúr Jerál MNEK ba asuntu Multilaterais hateten istoria Nasoens Unidas husi funu ba paz ho nia objetivu prinsipal maka atu buka dalan oinsa bele hadame funu ne’ebe akontese entre nasaun sira iha mundu.

Iha parezentasaun ne’e ekipa MNEK hato’o kona-ba istoria Nasoens Unidas nian, estrutura Nasoens Unidas, objetivu prinsipal husi Nasoens Unidas, isu ne’ebe maka durante ne’e debate iha Nasoens Unidas, relasaun Timor-Leste ho Nasoens Unidas ho nia misaun sira iha Timor-Leste, ajenda sira ne’ebe maka Timor-Leste tau hanesan prioridade, oinsa maka Timor-Leste enkaixa ninian an iha politika externa iha Nasoens Unidas, Timor oan sira tama iha sistema Nasoens Unidas, saida maka ita halo ligadu ho organizasaun internasional sira ne’ebe iha.

Hola parte iha sorumutu ne’e Komandante Jerál PNTL Komisariu Jerál Polísia Henrique da Costa akompaña husi Segundu Komandante Jerál PNTL Komisariu Polísia Pedro Belo, ekipa MNEK kompostu husi Diretúr Jerál ba asuntu Multilaterais, Diretúr Jerál ba asuntu Nasoens Unidas,  Komandante Komandu Operasaun, Inspetúr Jerál, Komandante CFP, Komandante Unidade, Xefe Departamentu, Xefe Servisu sira iha Komandu Jerál inklui membru PNTL sira ne’ebe maka partisipa ona iha misaun ONU nian hanesan iha KOSOVO, Guine Bissau, South Sudan no membru balun ne’ebe pasa ona iha teste Jakarta atu ba misaun ONU nian.

Media PNTL.                 

Komandu PNTL Hala’o Enkontru Ho Diplomata Adidu Seguransa No Parseiru Internasional

355691137_287122770493975_2808768363425327686_n

Dili, Komandu Polísia Nasional Timor-Leste (PNTL) ba dahuluk hala’o enkontru ida ho Adidu Seguransa Diplomátiku sira, UNDP, UNDSS no TLPDP hodi relata situasaun seguransa ba korpu diplomátiku sira ne’ebe maka existe iha Timor-Leste.
Komandante Jerál PNTL Komisariu Jerál Polísia Henrique da Costa iha ninia intervensaun ba reuniaun ne’e hateten ohin ba dala uluk hafoin tomada de posse iha loron 27 Marsu, ita hanoin katak importante tebes ba ita nia komunidade sira liu-liu husi estrangeiru ninian presiza atu akompaña mós situasaun seguransa iha rai laran, ita presiza fahe informasaun hirak ne’e ba ema hotu atu hatene.
“Tanba ida ne’e parte ida husi servisu Polísia nian atu garante paz no estabilidade laos dehan ba ema Timor deit maibé ba ema hotu ne’ebe maka iha Timor-Leste, sei iha aprezentasaun husi parte operasaun nian ne’ebe detallu kona-ba situasaun seguransa durante ne’e iha Timor-Leste”, informa Komandante Jerál PNTL ne’e.
Komisariu Jerál Polísia ne’e afirma tan katak iha reuniaun ne’e mós sei fó oportunidade ba korpu diplomátiku, embaixador, adidu seguransa no adidu polísia husi parseiru internasional sira atu bele fó hanoin ka idea tanba tuir Komisariu Jerál Polísia ne’e katak PNTL mesak labele hare’e buat hotu maibe ho parseiru sira nia tulun, ne’ebe maka bele rona informasaun husi parte seluk-seluk husi parseiru nia komunidade rasik, karik informasaun balun maka ladauk to’o iha PNTL, uza oportunidade reuniaun ida ne’e atu bele partilla ba malu.
Iha fatin hanesan, Komandante Komandu Operasaun PNTL Superintendente Xefe José Soares ba jornalista sira hateten enkontru ne’ebe ohin Komandu PNTL halo ho Adidu Seguransa ne’ebe iha teritoriu Timor-Leste hodi partilla informasaun kona-ba Seguransa ba ita nia diplomata sira.
“Enkontru ne’e atu partilla informasaun ba Adidu sira kona-ba seguransa iha teritoriu Timor laran tomak nune’e sira iha obrigasaun atu hatene kona-ba sira nia prezensa iha Timor, ita hasai konvite ba diplomata sira iha Timor, sai na’in ba odamatan bo’ot maka Ministeriu Negosiu Estrangeiru no Koperasaun (MNEK) ita konvida mas ohin loron la mai”, informa Komandante Komandu Operasaun PNTL ne’e.
Superintendente Xefe ne’e salienta tan katak husi enkontru ida ne’e diplomata barak maka apresia ho realizasaun reuniaun ida ne’e, balun fó hanoin ba ita atu oinsa maka ita bele mellora atendimentu ba públiku. Komentariu sira ne’e iha negativu no positivu ne’ebe maka kabe ba iha kompetensia PNTL nian ita bele responde iha tempu badak, maibé iha balun laos kabe kompetensia PNTL nian ita tenke koordena ho diresaun sira seluk atu oinsa bele fasilita atendimentu ba públiku diak liu tan.
“Ita koalia kona-ba seguransa iha teritoriu Timor-Leste antes eleisaun nune’e mós hafoin eleisaun, iha dadus komparasaun tinan hirak ba kotuk ho tinan ida ne’e iha eleisaun ninian, ita mós aktualiza kona-ba estatistíku krime iha teritoriu Timor laran ba ita nia maluk sira nune’e mós estatistíku kona-ba tránzitu ninian”, hatutan Ofisias Superior ne’e.
Marka prezensa iha reuniaun ne’e Komandante Jerál PNTL Komisariu Jerál Polísia Henrique da Costa, Segundu Komandante Jerál PNTL Komisariu Polísia Pedro Belo, Inspetur Jerál, Komandante Komandu Operasaun PNTL, Inspetúr Jerál, Komandante Unidade (UEP, UPM, UPF), Segundu Komandante PNTL munisipiu Dili, Xefe Departamentu, Xefe Servisu sira Komandu PNTL nian.
Entretantu, diplomata sira maka hanesan Embaixador Nova Zelandia iha Timor-Leste, Adidu Seguransa husi nasaun Portugal, Japaun, Korea, Malazya, Estadus Unidus Amerika, Indonesia. Hola parte mós parseiru internasional sira hanesan UNDP, UNDSS, KOICA no TLPDP. Media PNTL.

 

Komandu PNTL Hala’o Workshop Dezenvolvimentu NOP Ba Prevensaun Asédiu Seksual

IMG_5310

Dili, Komandu Polísia Nasional Timor-Leste (PNTL) hala’o Workshop kona-ba Dezenvolvimentu NOP Ba Prevensaun Asédiu Seksual hodi regula hahalok ne’ebe maka bele hatu’un dignidade umanu ema ida nian nune’e mós ba buat hirak ne’ebe bele estraga instituisaun PNTL.

Segundu Komandante Jerál PNTL Komisariu Polísia Pedro Belo hafoin partisipa iha Workshop kona-ba Dezenvolvimentu NOP Ba Prevensaun Asédiu Seksual ne’ebe hala’o iha Centro Formação Polícia (CFP) ba jornalista sira hateten NOP ne’ebe agora dadaun prepara hela halo draf, antes ne’e iha ekipa ida ne’ebe maka halo ona survey ba iha Komandu PNTL munisipiu hotu no Komandu Jerál.

“Rezultadu husi survey ida ne’e maka ekipa traballu ne’ebe kompostu husi parte Jenéru, Jurídiku PNTL nian, nune’e mós husi Justisa sosial ne’ebe maka sira prepara no apoiu mós husi parte TLPDP apoiu finansas no parte tékniku nian, entaun ohin loron ami hamutuk iha ne’e, atu oinsa hasai regras ida hodi regula hahalok ne’ebe hatu’un dignidade umanu ema ida nian nune’e mós ba buat hirak ne’ebe bele estraga instituisaun PNTL”, tenik Segundu Komandante Jerál PNTL ne’e.

Komisariu Polísia ne’e afirma tan katak NOP ida ne’e atu implementa karik ida ne’e finaliza ona tanba ohin ne’e hanesan parte konsultasaun nian ba iha Komandante Komandu PNTL munisipiu sira, atu nune’e wainhira finaliza ona ida ne’e bele sai NOP ne’ebe implementa iha PNTL nia laran.

“Husi rezultadu survey ne’ebe hala’o liu husi meiu entervista ne’ebe maka lao husi ema ida ba ema ida tanba ne’e seidauk iha provas ida ne’ebe hateten katak maioria 75% Asédiu Seksual iha PNTL envolve husi deviza superior sira, tanba ne’e maka ho NOP ida ne’ebe bele regula karik aban bainrua NOP ne’e ita lao ona, atu regula no ema hotu kompriende ona maibé nia hakarak koko hodi halo nafatin hahalok ida ne’e, entaun bele ligadu fila fali ba iha Lei disiplina nian hodi nune’e bele prosesu tuir Lei disiplina ninian”, hatutan Komisariu Polísia ne’e.

NOP ida ne’e sei aplika no regula deit iha PNTL nia laran. NOP ne’e regula ema sira ne’ebe maka hakna’ar ann iha intituisaun PNTL nia laran, tanba Survey ida ne’e halo ba membru PNTL no Komandante sira, hodi nune’e maka ekipa traballu produz NOP ida, ohin halo konsultasaun ba Komandante sira hotu sé karik bele finaliza ou seidauk entaun bele kontinua ho konsultasaun hodi nune’e bele sai NOP ida ne’ebe maka forte ihia futuru ba ema hirak ne’ebe maka hakarak koko atu halo asaun ida ne’e, maka bele aplika NOP refere.

“Hau garante katak ho NOP ida ne’e bele ona reduz ona númeru kazu Asédiu Seksual iha intituisaun PNTL nia laran tanba wainhira iha ona regras maka tenke implmenta, agora fila fali ba asaun ita nian Regas iha ona, Lei iha ona oinsa maka iha Komandante sira foti asaun ida ne’e, karik buat ruma ne’ebe maka akontese durante ne’e iha fatin servisu maibé dalaruma iha ema ruma ne’ebe maka la sente hakmatek tanba atu halo keixa maibé sente tauk maka ho NOP ida ne’e bele ona ajuda atu prevene aktu Asédiu Seksual ne’e mosu nafatin”, hateten Komisariu Polísia ne’e.

Partisipa iha aktividade ne’e Segundu Komandante Jerál PNTL Komisariu Polísia Pedro Belo, Komandante Komandu Formasaun no Pesoal, reprezentante Komandante TLPDP, Komandante Komandu PNTL munisipiu 14, Komandante CFP, Komandante Unidade, Xefe Departamentu no Xefe Servisu sira ne’ebe tutela iha Komandu PNTL. Media PNTL.

Komandu PNTL Despede ho Reformadu nain 158

IMG_4745
Dili- Komandu Polisia Nasional Timor-Leste (PNTL) halo despedida ho membru Polisia nain 158 ne’ebe maka durante ne’e halao knar iha instituisaun PNTL tinan 20 resin no tama ona reforma tanba idade, kondisaun Fizika no Psikika.
Komandante Jeral PNTL Komissariu Jeral Polisia Henrique da Costa hateten ohin loron 16 juñu 2023 marka istoria ba PNTL tanba ita hotu marka prejensa iha ne’e hodi asisti serimonia despedida ba Kolega sira Polisia Reformadu ne’ebe maka sei husik hela instituisaun PNTL iha fulan jullu hodi fila ba vida sivil, Nia hato’o asuntu ne’e iha deskursu serimonia ne’ebe maka realija iha Salaun CFP Comoro Dili, sexta (16/06).
“Imi nia dedikasaun durante tinan 20 liu imi halo buat barak ne’ebe kontribui ba dezenvolvimentu instituisaun ida ne’e Ami sei lahaluha, Instituisaun nia diak konta mos ho ita boot sira nia apoiu husi dia 01 de jullu 2023 ba oin imi laos ona membru PNTL, maibe PNTL nia odamatan nakloke ba imi, apoiu saida deit maka presija ami sei halo esforsu hotu hodi ajuda ita boot sira tuir kbiit no kompetensia ne’ebe maka iha,”dehan Komandante Jeral.
IMG_4238
Tuir estatutu PNTL Dekretu Lei Nu.69/2022 artigu 128 sita katak Ofisial PNTL ne’ebe pasajen ba Apojentasaun maka sira ne’ebe to’o ona tinan 60 tuir alinea A no julgadu katak Fizikamente no Psikikamente lakonsege atu ejerse nia funsaun iha PNTL tuir alinea B. Iha sorin seluk artigu 129 alinea A katak ofisial ne’ebe responsavel ba iha jestaun Rekursu Humanus tinan-tinan to’o loron 30 novembru tenke aprejenta lista ofisial PNTL ne’ebe reforma ba Komandante Jeral iha tinan tuir mai.
Iha okajiaun ne’e Reprejentante Reformadu Inspetur Xefe Tomas Aquino hateten atu dezenvolve instituisaun ida ba oin tenke iha mudansa jerasaun tuan entrega ba jerasaun foun. Konyesmentu mos hanesan ita labele marka pasu nafatin iha konyesmentu ne’ebe ita iha no kontribui, ita tenke valorija mos maluk seluk ne’ebe maka hetan konyesmentu husi nasaun seluk oinsa bele dezenvolve no modernija instituisaun PNTL.
“Ami Reformadu 158 husu atu fo valor ba ami karik ami nia kontribuisaun ba instituisaun PNTL durante tinan 20 no tuir Lei Estatutu Pessoal Nu. 69/2022 iha artigu 91 ne’ebe mensiona katak fo mos valor ba ema ne’ebe kontribui ona. Ami tama PNTL ho kontente no ami espera katak ami sai ba liur mos sempre hetan entusiasmu maske ami katuas ona maibe wainhira nasaun presija Ami kontribui nafatin tuir ida-idak nia posibilidade. ,”Nia dehan Onra bot ida ba Ami tanba iha serimonia ida ne’e laos husik ami no duni sai deit ami husi instituiisaun PNTL maibe konsiderasaun instituisaun nian no partisipa husi Governu, no instituisaun ne’ebe maka iha ligasaun ho PNTL nune’e ami sente iha konsiderasaun tanba partisipa mos husi Xefe Estadu Maior F-FDTL Tanente Jeneral Falur Rate Laek ne’ebe uluk Ami hamutuk iha Ailaran ohin hamutuk fali iha ne’e.
IMG_4318
Iha okajiaun ne’e Reprejentante Primeiru Ministru nudarmos Ministru Interior Fidelis Leite Magalhães hateten orgaun sentral Governu nian preokupa ho ita bot sira nia kondisaun no bem estar wainhira imi ses ona formalmente husi imi nia knar ofisial nian ba iha knar inportante ida nudar sidadaun bai-bain.
Primeiru Ministru hakarak hato’o katak iha vida demokratika, vida instituisaun tranzisaun ne’e faz parte husi rekejitu ida para instituisaun ne’e bele buras no kontinua ba oin. Timor-Leste nia vida sei tenke dura no naruk liu ita ema moris nia vida, ohin loron ita bot sira ne’ebe maka tama ona lista apojentasaun nian hanesan primeira esperensia ita halo ba PNTL maibe laos ita bot sira mak ikus liu, tuir ita bot sira sei lubuk ida lakleur hein kestaun de tempu deit ita hotu sei to’o idade ida ne’e ita bele eskapa Ita hotu tenke ho laran bot simu katak Timor-Leste ninia vida no kontinuasaun maka prekupasaun bot liu duke ita ida-idak nia vida no permanensia.
“Hanesan governu inportante atu hato’o ba ita boot sira katak apojentasaun ne’e hanesan oportunidade ida ba estadu atu kontinua fo onra ba imi bainhira imi to’o ona idade reforma tinan 60 ou wainhira laiha ona kondisaun ne’ebe permite imi atu bele servisu ho forma ativa no enerjia tomak,” dehan Fidelis.
Atu hakotu ministru Fidelis hato’o Agradese no Obrigadu wain ba membru PNTL Reformadu sira ne’ebe marka prejensa iha serimonia ohin loron, Obrigadu ba imi nia laran luak no obrigadu ba imi nia servisu hotu-hotu ne’ebe imi presta tia ona, Ita bot sira maka Heroi foun Timor-Leste nian nasaun ida ne’ebe bot nia sei la haluha kontribusaun ninia heroi sira Funu nian no Heroi Dezenvolvimentu nian.
Serimonia despedida ne’e kompleta ho entrega Aljema no Stik ne’ebe maka durante ne’e membru sira uza hodi halao servisu, Entrega sertifikadu agradesementu husi Komandu nomos basa liman minutu ida husi kovidadu de onra no partisipante sira hotu nudar simbolu agradesementu ba membru reformadu sira nia servisu.
Partisipa iha serimonia ne’e Xefe Estadu Maior Jeneral F-FDTL Tanente General Falur Rate Laek, Vise Ministru Interior Antonio Armindo, Reprejentante Prezidente Komisaun Funsaun Publika, Sekretariu Estadu Protesaun Sivil, Adjuntu Provedor PDHJ, Segundu Komandante Jeral PNTL ho Estrutura, Komandante Munisipiu, Komandante Unidade, Ofisiais Superior, Reformadu sira ho familia nomos komvidadu sira. Media PNTL

 

Guarda Nacional Republicana (GNR) hala’o Enkontru ho Komandu PNTL

352513993_279970481209204_5499026885141888121_n
Guarda Nacional Republicana (GNR) hala’o Enkontru ho Komandu PNTL hodi aprejenta koperasaun Tekniku Polisial entre GNR no PNTL nu’udar parte sosializasaun Institusional hodi troka informasaun oinsa atu hametin seguransa iha Timor-Leste.
Ekipa GNR kompostu husi ema nain 4 lidera husi Coronel Chitas Soares, Husi Embaixada Portugal, Asesor iha Unidade Espesial Polisia no Asesor iha Autoridade Protesaun Sivil.
Iha biban ne’e Coronel Soares halo aprejentasaun Video konaba servisu GNR nian durante nia ejistensia tinan 221 ho misaun ne’ebe maka sira asumi no koperasaun internasional ho nasaun seluk iha mundu no Organizasaun Seguransa Internasional sira iha manutensaun Paz.
 354056180_279970367875882_6101437532169227190_n
Alende ne’e nia mos aprejenta konaba oportunidade kursu Formasaun no kapasitasaun hirak ne’ebe maka GNR sei oferese ba PNTL iha futuru maka hanesan Kontijente Jeral Kursu Tranzitu Seguransa rodoviariu, Kursu protesaun Natureza no Ambiente, Kursu Negosiasaun no ba Unidade Espesial Polisia Polisia (UEP) Kursu Intervensaun Iha Situasaun Espesial Ba Ordem Publika, kursu Cinetekniko Seguransa, Intervensaun e Busca, Kursu Cinotekniku de Busca e Sucoru, Kursu Atridor Espesial-Sniper, Kursu Buska Resgate iha Foho no kursu seluktan ba Unidade Polisia Maritima(UPM), no Unidade Polisia Fronteira (UPF).
Iha okajiaun ne’e Komandante Jeral PNTL Komissariu Jeral Polisia Henrique da Costa Apresia ho aprejentasaun husi GNR hodi loke PNTL nia hanoin konaba saida maka sira halo durante nia ejistensia tinan atus liu ba hodi fo hanoin no esperansa ba PNTL atu iha futuru maske sedu ou tarde sei sai Polisia ida professional.
Nia hatutan Iha aprejentasaun ne’e iha oportunidade barak ba PNTL atu kontinua kursu nune’e Komandu sei hare saida mak ita presija atu aprende liutan no oinsa kursu hirak ne’e atu hala’o iha Portugal ou iha Timor-leste hodi involve membru barak liutan.  Media PNTL

 

UPM Salva Komunidade Nain 7 Iha Tasi Klaran

352215954_278865241319728_581962547709776834_n

Dili- Membru Unidade Polisia Maritima (UPM) salva komunidade nain hitu (7) ne’ebe maka hetan asidente iha tasi klaran husi munisipiu Atauro mai Dili tanba sira nia Bero liman tohan no laoran boot.

Komandante (UPM) Superintendente Polisia Eugenio Pereira hateten ohin (horseik) loron 12/06 tuku 13:00 Ami simu telfone husi komunidade sira ne’ebe maka halao viajen husi Atauro mai Dili informa ba Xefe Operasaun Inspetor Xefe Polisia Cansio katak sira nia situasaun difisil atu kontinua viajen mai Dili tanba ro ne’ebe maka sira utilija hetan estragus iha ro nia liman parte karuk nune’e difikulta sira no laiha posibilidade atu kontinua sira nia viajen nune’e sira husu lalais apoiu mai UPM atu apoia no salva sira iha tasi klaran. Nia hato’o asuntu ne’e ba Jornalista sira iha Kuartel UPM Lecidere Dili (12/06).

Nia hatutan Sira nia pojisaun iha tasi klaran entre numeru kordinat 8.437523,725.589186 ne’ebe maka teknikamente UPM lokalija sira no Ami direta kedas iha sira nia alvu ne’ebe maka ami lokalija no hetan kedas sira hodi halo kedas abordajen no salva sira lori sira mai rai maran.

Iha ro laran iha ema nain hitu (7) kompostu husi Nakoda nain 1, kru nain 2 ne’ebe apoia Nakoda no pasajeru nain 4. Pasajeru hirak ne’e sira nia atividade ba Atauro halao misaun igreja nian tuir orientasaun igreja nian tanba iha Frater no nain rua seluk ida hanesan funsionariu no ida hanesan Mestri.

Iha intervensaun ne’ebe maka UPM halo Grasa Maromak nian ita konsege salva sira no lori sira mai iha rai maran ho kondisaun diak hotu tanba ekipa UPM halo salvamentu iha tempu ne’ebe maka lolos ho nesesidade apoiu ne’ebe maka ami fo nune’e laiha kualker kondisaun ne’ebe afeta ba sira nia isin.

Iha fatin hanesan Jaimito Sarmentu  hanesan Frater no pasajeru haktuir lolos ami nia viajen husi Atauro mai Dili atu hahu iha tuku 03:00 madrugada maibe lakonsege tanba laloran tasi boot entaun ami muda fali ba tuku 10:00 tasi menus maka ami tun ho ro’o , iha ami nia viajen mai laloran tasi bot ami komesa tauk ona no to tasi klaran ro nia liman tohar nune’e ro movel makaas hanoin tasi ben atu tama ro,  pessoalmente Hau tauk tanba foin primera vez hasoru situasaun ida ne’e maibe tau komfiansa ba ida ne’ebe maka hatene liu entaun nia diretamente telfone ba UPM sira atu bele asegura ami iha situasaun ne’ebe maka ami hasoru.

Iha momentu neba ami hein kuaje minutu 15 membru UPM sira to’o nune’e Ami agradese tanba sira halao sira nia knar hodi tulun no salva ami nia vida mai to’o Kuartel UPM Lecidere Dili ho diak.

Iha biban ne’e Komandante UPM apela ba komunidade sira ne’ebe maka halao viajen ba mai Dili Atauro buka atu bele tau iha atensaun no konsiderasaun ba situasaun klimatika ne’ebe maka agora daudaun iha situasaun ladun diak tanba anin boot no situasaun ida ne’e bele fo risku ba sira nia movimentu viajen husi Dili ba Atauro ou Atauro mai Dili. Karik hasoru situasaun ruma iha tasi bele kontaktu diretamente ba Komandante UPM ho numeru Telfone +670 7834 3111.  Media PNTL