Inagurasaun Casa de Guarda Quartel Geral PNTL

2F5A7640

Dili, Komandu Polísia Nasional Timor-Leste (PNTL) hamutuk ho Ministeriu Interior, Sekretariu Estadu Formasaun Profesional Empregu (SEFOPE) no Ministeriu Obras Públikas (MOP) iha loron tersa-feira (29/09) ne’e hala’o serimonia Inagurasaun Casa de Guarda Quartel Geral PNTL ne’ebe maka konstrui ona durante fulan neen nia laran. Projetu refere finansia husi SEFOPE no hala’o husi Formandu na’in 16 Centro Profesional Empregu (CFP) Don Bosco.

Komandante Jerál PNTL Komisariu Polísia Faustino da Costa iha ninia intervensaun ba serimonia ne’e hateten projetu ne’e hala’o laos SEFOPE maka obriga CFP atu halo maibé PNTL maka obriga SEFOPE tanba osan laiha no SEFOPE mós husu ba CFP atu bele halo fatin ida ne’e.

“Aproveita iha oportunidade ida ne’e ohin ita hamutuk iha fatin ida ne’e atu halo serimonia ida ne’ebe signifikante tebes, primeiru maka fatin ida ne’ebe preparadu atu entrega ba PNTL ne’ebe ninia obra mai husi CFP ho koordenasaun mai husi SEFOPE, atu dehan deit katak prosesu ba konstrusaun ida ne’e hanesan ohin hato’o katak PNTL laiha orsamentu propriu maibé hare’e ba kondisaun iha momentu ne’eba liga ba dignidade instituisaun hanesan Komandu PNTL fatin ne’ebe ema hotu bainhira sente katak iha preukupasaun, lamentasaun bele mai iha Komandu ida ne’e hodi hato’o, maka presija iha dignnidade”, hato’o Komandante Jerál PNTL ne’e.

Komisariu Polísia ne’e afirma tan katak ho nune’e maka iha momentu ida ne’eba (tinan kotuk-red) Segundu Komadante Jerál PNTL halo koordenasaun ida ho eis Sekretariu Estadu SEFOPE maka ikus mai konsege hetan aseitasaun no aprovasaun hodi ohin ita bele realiza serimonia simples ida ne’e.

“Nune’e lori Komandu nia naran agradese wain ba SEFOPE no mós ba iha ekipa tékniku engeñaria no alin sira husi Programa On The Job Training (OJT) CFP nian ne’ebe bele konstrui uma ida ne’ebe ho nia kondisaun no kualidade ne’ebe diak tebes”, tenik autoridade másimu seguransa ne’e.

2F5A7649

Iha fatin hanesan SEFOPE Alarico do Rosário hateten parte SEFOPE hakarak hatudu ba públiku katak mào-de-obra laos dehan katak ita tenke lori ema husi rai liur atu halo servisu iha ita nia rai maibé bele mós uja ita nia produtu lokal ne’ebe maka SEFOPE produz iha ne’e hanesan joven sira jerasaun foun nian.

“Tanba ne’e husu ba instituisaun hotu-hotu bele banati tuir Komandu PNTL ne’ebe maka ohin loron uza ami nia ema sira atu halo servisu hanesan resultadu ohin ita hotu hare’e, obrigadu ba instituisaun PNTL ne’ebe fó fiar ba SEFOPE atu hala’o obra ida ne’e, SEFOPE hare’e ida ne’e kolaborasaun ne’ebe diak no furak tebes ba instituisaun sira seluk, atu kompleta servisu ba ita nia formasaun sira hau hanoin kolaborasaun SEFOPE ho PNTL laos foin maka ida ne’e”, hateten SEFOPE ne’e.

Membru governu ne’e salienta tan katak SEFOPE halo kolaborasaun servisu hamutuk ho PNTL hori uluk kedas to’o ohin loron, kooperasaun servisu laos maka konstrusaun Casa de Guarda ida ne’e deit maibé instalasaun postu tránzitu balun iha kapital Dili ne’ebe maka finansia husi SEFOPE no konstrui husi Centro Formasaun sira.

Casa de Guarda refere kompostu husi kuartu tolu no haris fatin ida. Hola parte iha serimonia ne’e Vise Ministru Interior António Armindo, Vise Ministru MOP Nicolau Lino Freitas Belo, SEFOPE Alarico do Rosário,  Komandante Jerál, Segundu Komandante Jerál, Ofisias Superior PNTL, Centro Profesional Empregu (CFP) Don Bosco ho nia ekipa no konvidadu sira seluk.

Media PNTL.

 

2F5A7682

Komandante Munisipiu Dili Vizita Postu Dom-Aleixo

2F5A7403

Dili- Komandante Polisia Nasional Timor-Leste (PNTL) munisipiu Dili halao vizita servisu ba postu Administrativu Dom-Aleixo munisipiu Dili hodi kolia ho autoridade lokal sira oinsa servisu hamutuk atu hametin seguransa.

Komandante munisipiu Dili Superintendente Xefe Henrique da Costa hateten ohin Hau halo vizita mai postu Administrativu Dom-Aleixo atu hasoru malu ho Administrador Postu ho Xefe Sucu no Ofisial Polisia Suku (OPS) iha postu Dom-Aleixo nian ho objetivu atu introdus hau nia ann hanesan Komandante munisipiu foun no hato’o mos konaba programa no estratejia Komandu nian oinsa bele halao seguransa iha munisipiu Dili, Nia hato’o Asuntu ne’e iha Edifisiu Postu Dom-Aleixo Fatuhada Dili, Segunda (28/09).

2F5A7321

Komandante ne’e hatutan Ita husu atu nune’e bele hetan apoiu maximu husi autoridade lokal sira tanba sira maka servisu besik liu ho komunidade no ukun reinu entaun servisu hamutuk ho sira atu nune’e sira apoiu PNTL bele susesu asegura seguransa.

“Autoridade lokal sira nia prekupasaun maka atu reativa fali Konsellu Polisiamentu Komunitaria (KPK) nomos bele halo treinamentu ba KPK sira atu nune’e sira halo servisu apoiu Polisia; sira mos husu atu aumenta Polisia iha suku tanba populasaun barak no  ita koloka OPS ida deit labele atende problema ka situasaun ne’ebe maka akontese,” Nia haktuir.

Sira nia hanoin hirak ne’e ita alista atu nune’e ba futuru ita hare rekursu humanus ita nian kuandu sufsiente ida ne’e ita tau atensaun ida atu nune’e bele aumentatan membru OPS.

Durante ne’e KPK ladun efetivu tanba ne’e ita presija halo retreinamentu tanba membru KPK kada suku barak liu entaun la apar ho NOP ne’ebe maka iha entaun ita fo informasaun ba Xefe Suku sira atu nunue’e bele hatene hodi halo retreinamentu ba sira, tanba iha NOP hateten oinseluk maibe kuandu mai iha suku inplementa oinseluk entaun nia la koresponde ho regras ne’ebe iha.

Iha okajiaun ne’e Adiministrador Postu administrativu Dom-Aleixo Tomas Barros hateten Ami sente orgulu tanba Komandante munisipiu Dili iha inisiativa diak atu mai hodi koalia ho autoridade lokal sira oinsa iha futuru kria kordenasaun no amizade entre Administrador postu ho Xefe suku, Xefe Aldeia no OPS sira atu nune’e bele fahe informasaun hodi kria unidade no halo aprosimasaun diak hodi konsolida komunidade sira liu-liu iha fatin hirak ne’ebe risku konflitu atu nune’e joven sira kria unidade paz no harmonia iha Dili laran hodi redus konflitu entre organizasaun juventude.

2F5A7388

Nia haktuirtan iha Enkontru ne’e Komandante Dili hato’o planu Komandu nian mai Ami maka oinsa besik ba bairu-bairu, Polisia besik ba iha eskola, vizita tama sai uma hodi hakbesik aan ba povu nune’e komunidade sira labele trauma ho Polisia nia prejensa, No Polisia nia prejensa atu fo seguransa, no atende problema ruma ne’ebe maka mosu no kria oinsa joven sira labele moris iha komflitu laran, labele tur iha Estrada ibun, joven sira labele hemu tua lanu iha dalan-dalan no provoka ema no kareta ne’ebe liu iha dalan ida ne’e maka presija halakon iha futuru tanba ita hakarak sidade Dili ne’e iha paz, amizade no fraternidade liu-liu postu administrativu Dom Aleixo tanba postu ne’e fatin risku komflitu.

Alende vizita postu Dom-Aleixo tuir ajenda ne’ebe iha Komandante munisipiu Dili mos sei halo vizita ba postu administrativu Vera-Cruz, postu Nain-Feto, no kontinua ba postu administrativu Cristu-Rei, Metinaru, Dare no Atauro.

Enkontru ho lider komunitaria ne’e partisipa husi  Estrutura Komandu munisipiu Dili, Xefe suku, OPS, no funsionariu postu administrativu Dom-Aleixo. Media PNTL

 2F5A7425

Reuniaun Konselu Superior PNTL Hato’o Proposta Demisaun ba MI

2F5A7212

Dili-Konselu Superior Polisia Nasional Timor-Leste (PNTL) halo reuniaun hodi fo opiniaun konaba proposta demisaun ba membru PNTL nain lima (5) ne’ebe komete iregularidade iha nia knaar loro-loron hanesan Autoridade Seguransa hodi fo ba Ministru Interior atu foti desijaun.

Sekretaria Konsellu Superior Superintendente Xefe Carlos Jeronimo hateten Gabinete Inspesaun Jeral (GIG-sigla portuges) halo enkontru Konselu Superior  datoluk iha tinan 2020 hodi hare konaba kazu prosesu dixiplinar liu-liu ba kazu lima (5), entre kazu lima ne’e iha kazu tolu(3) maka Komandante sira fo opiniaun atu halo demisaun enkuantu kazu rua seluk sei hare fila-fali.

Inspetur Jeral haktuirtan proposta demisaun tolu (3) sei hato’o ba Ministru Interior hodi desidi, tamba Konselu Superior bele fo opiniaun deit maibe desijaun tomak konaba demisaun Ministru mak sei hasai. kazu haat ne’e maka falta servisu (dever e seriedade), kazu ro’o iha Atabae sei hare fila-fali nia prosesu no kazu ida seluk konaba membru UPF fo apoiu fali ba ema balu halo tranzasaun illegal sei hare no sei estuda no hare fila-fali didiak hanesan Konselu nian hodi prepara fali depois hasae proposta ba Komandante Jeral.

Prezidente Konselu Superior hato’o katak durante ne’e iha kazu barak maka desidi tia ona kuaze kazu 80, enkuantu kazu lima(5) ne’e hato’o mai prosesu Dixiplinar ba Demisaun nian maibe hafoin liu husi reuniaun desidi katak kazu ida (1) sei estuda, ida seluk lae (livre) no kazu tolu(3) maka prosesu ba demisaun; Membru ne’ebe maka sei hetan demisaun ho nivel postu Sarjentu no Ajente.

“Prosesu kazu hirak ne’e balu liu husi Komandante Unidade halo prosesu disiplinar hanesan bai-bain e depois sira nia kompetensia tuir lei haktuir to’o deit parte balu no parte balu tenke hato’o mai Komandu Jeral liu husi  Departamentu Justisa Nasional analija fali prosesu ne’e tomak e depois prepara hato’o ba Komandante Jeral  hodi husu Komandante Jeral hato’o mai Inspesaun Jeral hodi prepara reuniaun Konselu Superior, “Inspetur Jeral esplika.

Kuandu iha ona prosesu demisaun ita bele hasai membru ne’e para servisu hanesan membru PNTL tuir lei maibe lei fo dalan kuandu sai tia maka hato’o rekursu ba Tribunal hodi prosesu hanesan sidadaun no wainhira manan iha prosesu ne’e maka membru ne’ebe maka hetan ona demisaun fila-fali halao nia knaar tuir lei haktuir.

Reuniaun Konselu Superior ne’e prezidi husi Komandante Jeral akompana husi Segundu Komandante Jeral no Partisipa husi Komkandante munisipiu 12 no RAEOA, Komandante Unidade no Komandante CFP. Media PNTL

OPS Kontrola Movimentu Transporte Iha Suku

IMG_0285

Dili- Ofisial Polisia Suku (OPS) halo kontrolu movimentu ema no transporte iha estrada publiku iha suku ne’ebe maka sira halao knaar ba hodi reforsa servisu Unidade Tranzitu Seguransa Rodoviariu.

Komandante PNTL munisipiu Dili Superintendente Xefe Henrique da Costa hateten objetivu Komandu munisipiu Dili koloka OPS sira ba halao atividade iha estrada publiku hodi kontrola movimentu transporte no ema lao ain, sira nia prejensa iha neba atu bele ajuda hodi kontrola movimentu tranzitu iha sira nia area, Nia hato’o asuntu ne’e ba media PNTL foin lalais iha Komandu PNTL munisipiu Dili.

Nia haktuirtan OPS la halo passa revista ba transporte maibe kuandu sira identifika ema ruma ne’ebe lao liu husi neba la uza kapasete, laiha xapa matrikula ka kontra regras tranzitu maka sira komunika kedas ba parte tranzitu ne’ebe maka halao hela servisu iha terrenu atu nune’e sira bele foti medida ruma ou karik OPS sira konsege prende maka sira kontaktu kedas mai District Operation Centre (DOC-sigla ingles) ou parte Tranzitu hodi haruka ekipa ECO ba tula no prosesu tuir regras tranzitu.

OPS besik liu ba komunidade tanba ho sira bele halo prevensaun ba komflitu, OPS halao atividade iha terrenu no akompana atividade iha suku laran hanesan enkontru komunitaria, halo patrula ho motor ba iha area ne’ebe maka mosu problema, halo atividade vizivilidade iha sira nia suku no atividade hamutuk ho juventude iha suku. Media PNTL

IMG_0297

Semana ida PNTL Rejista Kazu Krime 41

IMG_0011

Dili- Durante semana ida hahu loron 15-21 Setembru Polisia Nasional Timor-Leste (PNTL) rejista kazu krime (insidente) hamutuk 41 ne’ebe kompostu husi  kazu violensia domestika, ema balu malu, tuda malu, asaltu malu no estraga sasan.

Xefe Seksaun Relasaun Publika no Portavoz PNTL Superintendente Xefe Arnaldo Araujo hateten insidente hirak ne’e Polisia atua hodi prosesa ba Tribunal no ba kazu balu resolve familiar entre parte rua depende gravidade krime, Nia hato’o asuntu ne’e iha komferensia emprensa iha Kuartel jeral PNTL Kaikoli Dili, Kuarta (23/09).

Komandante ne’e haktuirtan iha semana kotuk akontese insidente ida iha munisipiu Lautem traballador nain rua ne’ebe servisu iha kompania Aceil Atroice Fuel sira tun ba hamos tanki mina nian maibe tanba laiha sirkulasaun aár entaun nia maun ne’ebe tun uluk desmaya nune’e  mos nia alin ne’ebe maka tama tuir ikus mai desmaya no mate tanba laiha atensaun ba seguru  da vida (safety).

Alende ne’e PNTL mos rejista kazu Asidente tráfegu hakarak informa mos katak asidente ne’ebe maka mosu iha rai laran hamutuk 41 rezulta ema nain rua (2) mate, kanek todan nain 4 no nain 6 kanek kmaan.Iha fulan janeru to’o Setembru tinan ne’e Asidente Tráfegu  ne’ebe maka mosu iha Janeiru to’o Setembru rejulta ema mate hamutuk 48 barak minoridade ne’ebe uza motor MIO BEAT no hamosu dezastre barak tanba ne’e husu ba inan aman sira atu tau atensaun ba sira nia oan, hare kondisaun motorizada atu nune’e labele mosu asidente hirak hanesan ne’e.

Iha oportunidade ne’e Ex Komandante RAEOA ne’e aviza ba publiku katak Polisia Nasional Timor-Leste Unidade Tranzitu Seguransa Rodoviariu halo passa revista ba motor no kareta privadu, publiku no governu nian ne’e duni husu ba ita hotu atu bele fo atensaun ba dokumentus kareta no motor atu nune’e labele afeta ba motorista no kondutor sira ne’ebe maka lori transporte tanba Polisia agora halo passa revista makaas redus numeru asidente tráfegu.

Iha frontera forsa konjunta ne’ebe kompostu husi PNTL (UPF,Komandu Operasaun Espesial –(COE) no F-FDTL ne’ebe halao seguransa kaptura sidadaun nain 11 ne’ebe halo negosiu illegal iha fronteira, sidadaun hirak ne’e kompostu husi timor oan nain 8 no sidadaun  Indonezia nain 3 ne’ebe tama ilegalmente mai ita nia rain agora dadauk sira iha hela Quarantina Batugade depois Quarantina hotu sei submete ba prosesu investigasaun iha munisipiu Bobonaro. Media PNTL

CFP Halo Formasaun Pedagozia ba Dosente UNPAZ

2F5A6960

Dili- Sentru Formasaun Polisia (CFP-sigla portuges) halo formasaun Pedagozia ba korpu Dosente Universidade da Paz (UNPAZ) hodi kualifika dosente sira nia abilidade atu hanorin.

Komandante CFP Superintendente Xefe Arquimino Ramos hateten formasaun Pedagozia ne’e ita dedika liu ba korpu dosente sira ne’ebe presiza iha skill atu prepara oinsa sira hanorin, prepara manual, planu lisaun, planu sesaun, no power point tanba dosente ida-idak presiza iha Konyesementu, Abilidade no Attitude hodi transfere ba estudante sira, nia hato’o asuntu ne’e iha abertura formasaun iha CFP Comoro Dili, Segunda (21/09).

Komandante ne’e haktuirtan ita hatene ita nia kualidade rekursu humanus iha Timor-Leste presija hadia buat balu tanba korpu dosente barak mai ho background oi-oin balu iha siensia sosiais, ekonomia no enjinaria sira iha matenek konaba ida ne’e maibe atu hanorin presija iha abilidade.

Nia akresenta formasaun iha timor maioria ita fo matenek deit ita la fo formasaun karáter entaun ne’e presija kada kurikulu no lisaun tenke iha objetivu aprendijajen estudante sira tenke iha kunyesementu, abilidade no attitude ne’e maka kompoin iha kurikulu ne’ebe mestre sira tuir lolos tenke hanorin, tanba ne’e maka liu husi formasaun ida ne’e korpu dosente sira bele aprende Pedagozia oinsa maka bele hanorin diak iha aula, komunikasaun, lian oinsa no kontrola klase oinsa para sira iha kunyesmentu diak atu hanorin.

2F5A7012

Iha okajiaun ne’e Reitor UNPAZ Adolmando Amaral hateten antes ne’e UNPAZ iha ona Nota Koperasaun (MOU-sigla ingles) ho CFP iha koperasaun ne’e ami oferese bolsa estudu ba PNTL no ami aproveta saida maka PNTL iha, depois diskusaun naruk CFP bele fo formasaun ba dosente sira entaun ami aproveta ida ne’e; Ami iha dosente nain 111, ba formasaun etapa primeru ami haruka uluk dosente nain 30 hafoin etapa daruak sei mai.

Nia haktuirtan Ami hili CFP atu fo formasaun hodi sertifika ami nia dosente sira tanba uniku instituisaun iha timor agora dadauk ne’e maka CFP ho INDIMO maka bele sertifika formador sira, ami nia dosente sira konsidera hanesan formador tanba ne’e maka ami lori sira mai iha ne’e atu hetan formasaun para depois sertifika sira hodi prepara aan sai formador ne’ebe diak ba estudante sira.

UNPAZ iha fakuldade neen (6) ho Programa de Estudu 24 ne’ebe ami sei foti reprezentante husi programa estudu hirak ne’e ida-idak mai tuir sira nia area konsentrasaun ho esperansa katak  depois de formasaun ida ne’e dosente sira preparadu ona sai formador ne’ebe diak atu hanorin estudante sira hodi garante kualidade rekursu humanus.

Entretantu Reprejentante Diretor INDIMO Amandio Belo hateten formasaun ida ohin liga liu ho INDIMO katak formasaun hotu-hotu ho nivel I to’o IV ne’ebe maka ita hakarak garante nia kualidade, dokumentu ba formasaun ne’ebe ita halo bazeia ba nesesidade ne’ebe maka ita iha.

Nia haktuirtan iha pontu rua inportante ne’ebe presiza reve ba dosente sira maka kualifikasaun tekniku husi dosente ne’e rasik katak nia hanorin siensia ida ne’e ninia background tenke mai husi area ne’e, iha parte seluk ita mos hare Pedagozia katak nia bele iha konyesementu teknika maibe nia laiha abilidade oinsa transfere ka halo formasaun ida ne’e mos priense kriteria hanesan dosente ida ba Instituisaun akreditadu ida

Formasaun ida ne’e hola parte atu UNPAZ bele garante kualidade diak liutan ba estudante sira ne’ebe partisipa iha kursu ne’ebe maka hetan akreditasaun husi ANAAA,

“ Hau hakarak enkoranza korpu dosente ne’ebe partisipa iha formasaun ne’e katak formasaun ba ita moris la termina wainhira ita hetan ona doutoramentu ka iha nivel ne’ebe ass hau hanoin maske formasaun balu ne’ebe ita seidauk partisipa ita partisipa ne’e motivasaun diak ida atu eleba diak liutan ita nia kapasidade hanesan dosente,” dehan Amandio.

Formasaun Pedagozia ne’e foka liu ba kurikulu ne’ebe dezenvolve konaba Training and Assessment ho Formador husi CFP tuir planu Technical Vocational Educational and Training (TVET) katak kualidade ensinu nian ida ne’ebe iha grau aas hanorin sira ne’ebe grau kiik ida ne’e maka CFP aplika.

Formasaun ne’e kompostu husi teoria halao durante fulan ida (1) no pratika durante fulan neen (6), iha pratika formadu sira hanorin iha sira nia universidade depois avaliador sira ba avalia antes kualifika sira tuir sira nia nivel.Formasaun dahuluk ne’e partisipa husi korpu dosente nain 32 ho lisaun prinsipal konaba oinsa Metodulojia hanorin ne’ebe diak .

Serimonia Abertura formasaun Pedagozia ne’e prezidi husi Segundu Komandante Jeral PNTL Komisariu Mateus Fernandes no partisipa husi Diretor Ajensia nasional Avaliasaun Akreditasaun Akademika (ANAAA), Diretora FDCH, Segundu Komandante CFP, Ofisiais Subalternu sira, Komandante TLPDP, Korpu Dosente UNPAZ no konvidadu sira. Media PNTL

Investigador VPU nain 30 Kompleta Kursu Kombate Violasaun no Abuzu Sexual

IMG_0331

Dili- Investigador Unidade Ema Vulneravel (VPU-sigla ingles) nain 30 kompleta ona kursu kombate krime violasaun no abuzu sexual ba menor ne’ebe maka halao durante semana rua hodi hadia diak liutan atendementu ba vitima.

Komandante Jeral PNTL Komisariu Faustinu da Costa hato’o parabens ba investigador VPU sira ne’ebe maka partisipa kursu ne’e ho susesu hodi nune’e liu husi lisaun ne’ebe maka imi aprende bele sai referensia ba ita boot sira nia asaun iha terrenu, Nia hato’o asuntu ne’e iha serimonia enseramentu iha CFP Komoro Dili, Sexta (18/09).

Komisariu ne’e haktuirtan Violasaun sexual no Abuzu ba menor akontese tanba dependensia ekonomia vitima ba suspetu, estilu moris (life style), no informasaun teknolojia tanba ne’e husu ba imi atu kontinua halo sensivilizasaun violensia bazeia ba jeneru no kontinua servisu makaas atu nune’e bele redus krime ne’e.

Iha okajiaun ne’e Komandante Servisu Investigasaun Kriminal Nasional (SIKN) Superintendente Xefe Jose Neto Mok hateten Kursu ne’e inportante tebes ba investigador sira hodi hasae sira nia kunyesementu no kapasidade membru sira nian konaba oinsa halo auto notisia, oinsa halo prosesu investigasaun nebe klean no seguru ba vitima sira nune’e prokurador ne’ebe maka atende kazu ne’e bele estuda prosesu hirak ne’e bele hetan desijaun ne’ebe maka justu no favorese ba vitima no suspetu.

Komandante ne’e husu ba sira depois de tuir tia kursu ida ne’e matenek no lisaun foun ne’ebe maka sira hetan fahe tutan ba sira nia kolega ne’ebe maka ladauk hetan oportunidade mai tuir kursu ida ne’e, imi bele sai fali instrutor ba maluk sira iha munisipiu tanba iha kada munisipiu iha Centru Formasaun ne’ebe maka halo husi parseru TLPDP, entaun fatin iha ona oinsa kapasita ita nia ema hodi hatutan matenek ne’ebe sira hetan.

IMG_0411

Iha okajiaun ne’e Komandante TLPDP Superintendent Darren Booy hato’o parabens ba partisipante hirak ne’ebe maka kompleta ona kursu ne’e durante ita boot sira kursu hasoru dezafiu balu maibe fiar katak liu husi kursu ne’e bele aumenta no habelar liutan ita boot sira nia kunyesementu.

Nia haktuirtan asaltu sexual no abuzu ba menor ne’e hahalok ida ne’ebe labele tolera no hein katak Ofisial VPU sira maka ema ikus atu responde ba kazu hirak ne’e, husu ba ita boot sira ne’ebe maka iha kunyesementu atu halo investigasaun atu bele konyese didiak kazu ne’e hodi lori prosesu to’o Tribunal hodi foti desijaun ne’ebe justu.

Kursu kombate krime violasaun no abuzu sexual ba menor ne’e hahu iha loron 07- 18 fulan Setembru, durante kursu Investigador VPU sira aprende konaba dezenvolvimentu abilidade konaba atendmentu ba vitima, lejislasaun, foti deklarasaun, jestaun ba lokal du krime, meius de inkeritu, entrevista suspetu, mandadu de buska no preparasaun arkivu kazu.

Kursu investigador VPU faze daruak  sei kontinua iha loron 9 fulan Novembru, faze datoluk no dahaat sei halao iha tinan 2021.

Serimonia Enseramentu kursu no entrega sertifikadu ne’e partisipa husi Komandante CFP Superintendente Xefe Arquimino Ramos, Segundu Komandante CFP Superintendente Boavida Ribero, Instrutor kursu Leesa Alexander no partisipante kursu. Media PNTL

Komandu PNTL Relata Situasaun Seguransa ba PR

2F5A6660

Dili- Komandu Jeral Polisia Nasional Timor-Leste (PNTL) relata situasaun Seguransa nomos atividade polisial ba Prezidente Republika (PR) Dr.Francisco Guterres”Lu-Olo”

Komandante Jeral PNTL Komisariu Faustino da Costa hateten enkontru semanal ne’ebe maka halo ho Xefe Estadu Hau ho Segundu Komandandante Jeral aprejenta situasaun rai laran katak situasaun iha nivel teritoriu nasional lao diak no kalma maske ita hotu akompana hotu katak kazu agora tren liu maka fronteira, Nia hato’o asuntu ne’e ba Jornalista sira iha palasiu Prezidensia Bairo-Pite Dili, Kinta (17/09).

“ Aproveta dehan ba ita boot sira katak iha inisiu semana ne’e  Ami enkontru katak PNTL iha periodu Estadu Emerjensia kaer membru Grupu Arte Marsiais(GAM) Persaudaraan Setia Hati Teratai (PSHT) hamutuk nain 290 sira maioria iha Quarantena, ami mos halo enkontru ho sira nia ex lideransa sira atu kopera nune’e sira ne’ebe maka seidauk rejistu atu aprejenta labele husik para iha inportasaun COVID-19 hodi daet ba komunidade,” dehan Komisariu ne’e.

Komisariu ne’e haktuirtan Sidadaun hirak ne’ebe maka ekipa konjunta kaptura sira nia deklarasaun katak laos foin ba fulan ida rua ka semana ida ou rua maibe balu ba Indonezia fulan haat antes tia ona katak sira ba tia ona iha neba, sira ba laos grupu maibe ida-idak lao ninian via terrestre sae bis ba deit pois to’o iha neba maka ida-idak buka nia dalan tanba  sira iha kontaktu iha sorin maibe kuandu sira fila hamutuk grupu no liu husi tasi uza bero peskador sira nian tanba ne’e maka ita reforsa parte tasi hodi halo kapturasaun.

Asaun Polisia nian maka reforsa iha parte tasi husi Liquica to’o Batugade no rai maran nian laos deit Batelaun Ordem Publika (BOP) ho Unidade Patrulamentu Fronteira (UPF) maibe Kompania Operasaun Espesial (COE-sigla portuges) mos destakatan ba iha Maliana.

2F5A6653

Iha enkontru semanal ho PR ne’e Autoridde maximu Seguransa ne’e informa mos asidente no insidente hanesan kazu asaltu malu entre GAM iha Tibar, iha festa kazamentu ne’e ida ikus mai GAM Kera-Sakti no PSHT, kazu seluk maka iha Tasi-Tolu feto ida hetan baku depois ema soe ne’e identifikadu no prosesu lao hela halo ona identifikasaun oras 12 ba autor nain 4 ne’e ita prosesu.

Nune’e mos kazu ema ida tuda Xineza iha Tasi-Tolu ne’e identifikadu no prosesu lao hela ita detein tia hein ninia kontinuasaun, kazu seluk maka grupu ida ne’ebe tren teb-tebes hanesan uluk ita dehan Ermera ne’e wao tanba tenta lori motor ba soke aviaun kontinua ida seluk maka hakarak ba sae malae nia aviaun; Ida ne’e mai grupu ida ne’ebe ami prosesu hela halo ona identifikasaun ba ninia responsavel sira ema ne’be organiza ne’e tanba ita nota katak ema sira ne’ebe submete ba grupu ida ne’e nia sai la normal hotu entaun ita detein ema nain 41 ne’ebe submete hela ba prosesu ne’ebe se ita hare tuir lei Nu.5/2017  pratika Arte Rituais ida ne’ebe bele dehan katak  illegal no prosesu lao hela.

Grupu ne’e ho numeru ne’ebe boot Tribunal halo ona Primeiru Interogatoriu ba membru balu no fiar katak sei iha desijaun balu ne’ebe merese ba ninia lideransa ka responsavel sira grupu ida ne’e nian.

Ami mos hato’o ba PR konaba asidente ne’ebe akontese iha Cova-Lima maun ba tula nia alin ne’ebe sai husi eskola  depois soke labarik monu mate nune’e mos iha Liquica sae iha kareta leten pois monutun mate kazu hirak ne’e maka ami atuialija ba PR.

Atu termina Komandante Jeral PNTL nee haktuir PNTL nafatin halo Barajen de Estrada (check point ) ne’ebe ita boot sira balu karik akompana entaun iha fulan Agostu deit ita konsege hatama reseta ba kaixa Estadu hamutuk kuaje $23 mil osan husi koimas ne’ebe motorista sira selu tanba infrasaun  no fiar katak iha Setembru nian sei sae liutan tanba ami la foku deit ba komunidade publiku maibe ba ema hotu-hotu, ne’ebe funsionariu ou Polisia nian mos tenke aplika koimas ba hotu-hotu. Media PNTL

2F5A6669

 

 

Unidade Tranzitu Nasional Halao Cek Point Ba Membru PNTL

 

IMG_0270

Díli- Komando Polisia Nasional Timor-Leste (PNTL)  Unidade Tranzitu Seguransa  Rodoviaria Nasional halao passa revista Karta Kondusaun no Dokumentus ba Motorizada no kareta membru PNTL nian.

Komandante Unidade Tranzitu Seguransa Rodoviariu Superintendente João Belo Reis hateten pasa revista nee hanesan operasaun polisial seguransa rodaviariu nian hodi aplika lei ba Polisia, Nia hatoo asuntu nee iha Areador Kuartel Jeral PNTL Kaikoli Dili, ohin Kinta (17/09).

 “Ami tenke hamos ami nia uma laran tanba nee halo cek poin ba motorizada no kareta neebe maka membru PNTL uza inklui karta kondusaun membru sira neebe maka uza transporte governu no privadu.

Rezultadu cek poin ohin prende motorizada hamutuk 18, kareta 1, dokumentus 9 no karta kondusaun hamutuk 49. Ami identifika katak Motorista barak nia KIR mate, karta Kondusaun mate, liu-liu kareta governu ami tenke hadia tanba kareta barak nia dokumentu la kompletu.

Husi faze ida nee ami sei aplika situasaun normal hanesan populasaun sira hotu, motorista sira neebe nia karta kondusaun laiha, dokumentus mate, karta kondusaun mate tenke selu koima iha banku hanesanmos populasaun bai-bain nunee laiha esepsional ba sira.

Atu termina ex Komandante UPF nee hateten operasaun nee sei kontinua hahu husi nasional too Komandu munisipiu hotu para bele aplika lei ba Polisia nomos komunidade tanba ita hare grafiku asidente barak tinan nee hahu fulan Janeru too Setembru ohin ema nain 45 mate iha estrada tanba asidente trafegu nunee cek poin ita sei alargada liu-liu ba karta kondusaun. Media PNTL

Komandu PNTL Despede Koordenadora Kursu Português

2F5A6430

Dili, Komandu Polisia Nasional Timor-Leste (PNTL) iha kuarta-feira (16/09) ne’e halo despedida ba Koordenadora Kursu lian Português Professora Manuela Isídro ne’ebe maka durante tinan rua nia laran sai hanesan Mestre em Educação de Adultos e Desenvolvimentu Local hodi hanorin lian Português ba membru PNTL sira.

Komandante Jerál PNTL Komisariu Polísia Faustino da Costa iha serimonia ne’e hateten lori Komandu PNTL nia naran hakarak hato’o agradese bo’ot ba sakrifisiu ne’ebe maka Professora Manuela fó durante ninia presensa iha Komandu PNTL hodi fahe matenek lingua nian ba membru sira.

“Lori Komandu PNTL nia naran agradese tebes-tebes ba sakrifisiu, hau la dehan esforsu tanba ho sakrifisiu ne’ebe durante ne’e nia buka meius oin-oin atu oinsa bele suporta PNTL, agradese ida ne’e no tuir mai lori mós membru ne’ebe hanesan estudante sira durante iha aulas nia laran buat ruma ne’ebe maka membru sira halo ba professora sente hanesan La Hanesan Ser-Umano, lori sira hotu nia naran husu deskulpa”, afirma Komandante Jerál PNTL ne’e.

2F5A6337

Iha fatin hanesan Professora Manuela Isídro hato’o agradesimentu ba Komandu PNTL tanba sempre bele simu nia hanesan familia ida iha instituisaun ida ne’e nia laran. Tinan rua iha Komandu PNTL hanesan esperiensia ida ne’ebe iha valor bo’ot liu tanba bele hare’e membru sira ne’ebe hanesan hau nia estudante ho neneik bele koalia ona lian Português.

Iha okajiaun serimonia ne’e fahe mós sertifikadu ba membru PNTL husi Unidade Espesial Polísia (UEP) na’in 10 ne’ebe maka durante ne’e frekuenta ona kursu lian Português. Hola parte iha serimonia simples ne’e Komandante Jerál, Inspector Jerál, Xefe Gabinete Relasaun Internasional, Xefe Gabinete Relasaun Públika, Segundu Komandante UEP, Xefe Polisiamentu Komunitariu, Xefe Centro Operasaun Nasional inklui membru UEP sira.

Media PNTL.