Dili, Relasiona ho Loron Mundial Laiha Tabaku ne’ebe monu iha loron 31 fulan Maiu, Komandu Polísia Nasional Timor-Leste (PNTL) liu husi departamentu Saúde, Komandu PNTL Munisipiu Dili hamutuk ho Mnisteriu Saúde (MS) no autoridade relevante hanesan Diresaun Nasional Transporte Terrestre (DNTT) no sosiedade sivil, kinta-feira (30/05) ne’e realiza kampaña bandu Fuma iha fatin públiku hodi taka stiker ba iha transporte públiku sira.
Komandante PNTL Munisipiu Dili Interinu Superintendente Assistente Euclides Belo hafoin ofisialmente taka stiker ba transporte públiku iha resintu Centro Convenções Dili (CCD) ba jornalista sira haktuir aktividade ohin loron nian maka aktividade kampaña komprementu ba Dekretu Lei Nu.14/2016 kona-ba Bandu Fuma Tabaku iha fatin públiku.
“Tanba ne’e ohin Komandu PNTL munisipiu Dili, doutor sira husi MS, doutor husi PNTL rasik no membru PNTL rasik, husi DNTT nune’e mós husi parte sosiedade sivil hamutuk iha fatin ida ne’e (CCD) tanba ne’e maka halo kampaña ida ne’e atu formaliza katak Lei ida ne’e válidu ona, regirozu ona hodi implementa no sé mak la kumpri Lei ida ne’e PNTL hare’e, ami sei foti medida”, tenik Komandante PNTL Munisipiu Dili Interinu ne’e.
Superintendente Assistente Euclides akresenta tan katak wainhira polísia hare’e ema ida fuma iha fatin públiku, polísia sei kaptura no selu multa dolar amerikanu lima-nulu ($50.00) hanesan mós kontra Regras Sinais Tránzitu, billete infrasaun sei iha tanba ne’e billete sira ne’e sei defini kompletu atu PNTL fasil atu halo implementasaun.
“Kona-ba kontrolu bandu fuma ne’e rasik, ami koloka pesoal sira atu bele kontrolu, laos PNTL deit maibé sosiedade sivil ne’ebe hadomi saúde no nia vida ne’e ajuda PNTL atu bele kontrola liu-liu médiku iha munisipiu Dili hotu-hotu ami komprimentu ona hodi kontrola sidadaun sira liu-liu sira ne’ebe fuma iha fatin públiku no faan sigaru iha fatin públiku ida ne’e proibidu/bandu no wainhira maka striker sira ne’ebe ohin ami taka iha mikrolet no bis, sira le’es maka ida ne’e ita konsidera katak kontra Ordem Autoridade tanba Dekretu Lei ne’e Estadu maka halo ”, hatutan Komandante ne’e.
Iha fatin hanesan Xefe Departamentu Moras La Hadaet MS nian, Dr.Frederico Bosco Alves dos Santos hateten aktividade ohin ne’e hanesan parte ida atu ita bele implementa Lei Regime Kontrolu Tabaku ne’ebe aprova ona desde tinan 2016.
“Portantu ita koopera hamutuk ho PNTL liu-liu husi Komandu munisipiu Dili nian hamutuk mós ho ita nia parseiru sira no DNTT ohin loron ita promove liu-liu ita fahe informasaun no aumesmu tempu ita reforsa mós implementasaun Lei ho partisipasaun másimu husi ita PNTL, ida ne’e hanesan parte ida atu ita bele halo promosaun no halo mós prevensaun ba saúde ita nia populasaun ninian”, hateten Xefe Departamentu ne’e.
Dr.Frederico Bosco subliña mós katak iha Timor-Leste tuir peskiza iha tinan 2014 ba iha faktores-de-risku hetan katak Timor-Leste hanesan nasaun primeiru iha Asia ne’ebe maka fumador ne’e barak liu, kuase iha adultu liu pursentu hitu-nulu (70%) maka fuma no ita hatene katak impaktu husi tabaku ne’e diretamente afeta ba moras oin-oin deit, hanesan moras fuan, tensaun, atakasaun fuan, struk no halo iss bo’ot no buat sira bele prejudika no liu-liu ba mós inan isin-rua sira bele fó impaktu ba bebe sira wainhira moris bele hetan mál formasaun tanba ne’e ho aktividade sira ne’e ita hakarak halo prevensaun no ita bele uja meiu sira ne’e hodi bele redus númeru fumador iha Timor-Leste.
Aktividade kampaña ne’e hala’o iha resintu CCD, terminal Becora no terminal Tasi-tolu hodi taka stiker ba transporte públiku sira ne’ebe maka sirkula iha Dili laran no ba munisipiu. Kampaña ne’e rasik ho tema: “Tabaku No Saúde Pulmaun”, Halo Transporte Públiku Livre Husi Fuma.
Media PNTL.