Dili- Polisia Nasional Timor-Leste (PNTL) ho parseru seguransa nasaun vizinu Indonezia no Australia partilla informasaun seguransa no prevensaun Moras Virus Corona (COVID-19-sigla ingles) iha area fronteira Timor-Leste.
Komandante Jeral PNTL Komisariu Faustino da Costa hateten liu husi Symposium ohin oinsa ita habelar informasaun ba malu konaba servisu prevensaun liu-liu ba autoridade seguransa iha postu integradu liu husi kordenasaun ho parseru dezenvolvimentu no parseru servisu husi Adidu seguransa no Defeza Australia no Indonezia hodi fahe esperensia ba malu hodi halo prevensaun COVID-19 iha fronteira, Nia hato’o asuntu ne’e iha Centru Formasaun Polisia Comoro Dili, Kuarta (26/08).
Komisariu ne’e haktuirtan Ita hare ba asuntu Sosioekonomi no sosiokultura sempre iha ligasaun ho Timor Osidental tanba ne’e maka autoridade sira presija hatene hodi konvense komunidade sira iha fronteira ne’ebe mai ho prespetiva katak ami nia moris maka ho illegal entaun oinsa ita bele konvense ema sira ne’e katak illegal ne’e kontra konstituisaun no bele hetan moras COVID-19 ne’ebe ita la hakarak tanba ne’e maka ita involve parseru sira para fo informasaun oinsa ita bele asegura liutan.
“ PNTL nudar instituisaun estadu ne’ebe ezekuta Estadu Emerjensia ne’ebe maka estadu dekreta ona, iha limitasaun ekipamentu protesaun saude, fatin no postu ba membru sira ne’ebe Komandu koloka atu asegura seguransa masimu iha fronteira terestre entre Timor-Leste ho Indonezia tanba ne’e solusaun ne’ebe maka ita foti maka husu apoiu Maskra, apoiu ropa ou kappa no sapatu Lumpur no oinsa iha aimoruk ba membru sira atu aumenta stamina hodi halo servisu; Alende ne’e PNTL iha hela prosesu oinsa bele hetan Ransum Combate ba membru sira hodi halo servisu iha Fronteira,” dehan Komisariu Faustino.
Atu asegura seguransa ho masimu Komandu mos orenta Unidade Polisia Maritima (UPM) ne’ebe ba kedan ho roo NRTL hodi asegura movimentu iha tasi komesa husi Batu Gade Mota-Ain mai to’o Liquica no reforsatan munisipiu Bobonaro no Cova-Lima ho Unidade Espesial Polisia (UEP) Compania Operasaun Espesial (COE) para halao sira nia servisu iha neba.
Iha okajiaun ne’e Xefe Gabinete Relasaun Internasional Superintendente Xefe Natercia Martins hateten Situasaun epidemolojia Internasional ida ne’e sedu tebes no inportante ba ita hotu hodi prevene husi esforsu hamutuk ho meius tomak atu kontrola seguransa iha ita nia fronteira tanba dalaruma ho situasaun eventual pur kauza husi neglijensia moras ne’e bele mosu iha ita nia rai no hamate ema.
Liu husi seminariu ida ne’e ita bele fahe informasaun, bele kompriende, bele hatene no servisu hamutuk atu asegura diak liutan seguransa iha lina fronteira. Atu reforsa servisu parseria ne’ebe metin nune’e ba oin instituisaun relevante no parseru seguransa bele servisu hamutuk no servisu metin liu husi komunikasaun no kordenasaun servisu ida ne’ebe diak no forte liutan atu asegura no kontrola ita nia fronteira hodi prevene surtu COVID-19 labele hadaet mai ita nia rai liu husi ema ne’ebe hakat ba mai fronteira no kontaminasaun liu husi sasan ka material hirak ne’ebe tama mai ita nia rai hodi daet no hamate ita nia ema.
Entretantu Komandante TLPDP Superintendent Darren Booy hateten ne’e hanesan oportunidade ida atu fahe informasaun no esperensia ba malu relasaun ho seguransa partikuklarmente iha kontrolu no prevensaun pandemia COVID-19. Ami espera diskusaun ne’e bele partila informasaun no esperensia ba malu ligadu ho seguransa iha fronteira Timor-Leste.
Ita atu rona esperensia ne’ebe lahanesan husi ajensia oi-oin liu-liu husi nasaun sira ne’ebe afetadu relasiona ho kontrola iha fronteira inklui ita mos sei fahe esperensia konaba nasaun sira ne’ebe konsege kontrola virus ne’e liu-liu ema sira ne’ebe viajen ba nasaun seluk , laos deit kontrola ba pandemia maibe hare mos kontrolu ba krime transnasional , prespetiva Alfandega iklui mos atu asegura katak fronteira protejidu ba ema.
Symposium loron ida ne’e partisipa husi Adidu Seguransansa no Defeza Australia, Adidu Seguransa Indonezia, Adidu Imigrasaun Indonezia, Diretur Jeral Servisu Migrasaun, Diretur Jeral Alfandega, Komandante operasaun, Komandante UPF, Komandante munisipiu sira, parseru IOM no konvidadu sira. Media PNTL