20140822-_MG_6677DILI – Liu husi implementasaun programa HAKOHAK Polísia ho Komunidade ne’ebe realiza iha 2012 to’o agora, Fundasaun Ázia halo konkluzaun katak, povu iha Timor Laran tomak iha 50% mak sei preokupa ho seguransa, sekarik ofisial PNTL atribui ba iha suku hotu-hotu populasaun 98% povu sente ona seguru. Asuntu ne’e hato’o husi Diretora Fundasau Ázia Susan Marx iha Segundu seminariu nasionál ba Polísiamentu Komunitária ho nia tema “Polísiamentu Komunitária iha nia implementasaun ba vizaun estratéjiku: Vizibilidade, Involvimentu no Profesionalizmu hodi kumpre filozofia PNTL” Sesta, (22/8/2014). Diretora Fundasaun Ázia hatutan, programa HAKOHAK lori ona kordenasaun ne’ebe efektivu no suporta ba ofisial polísia sira iha suku. HAKOHAK liu husi Komisaun Dirasaun Distrital (KDD) Konsellu Polísiamentu Komunitária (KPK) ajuda ona fó suporta ba ofisial polisia sira iha suku atu identifika no rezolve problemas ho suporta ko koperasaun husi komunidade sira. “Ami hare iha polísia balu nebeé proativu tebes ajuda hodi hamenus sentimentu inseguransa no promove estabilidade atu nune’e dezenvolvimentu bele kontinua la’o nafatin,”informa Marx. Xefe Departamentu Polísiamentu Komunitária, Superintendente Assistente Boavida Riberio hatete, segundu seminariu nasionál ne’e atu hatene rezultadu implementasaun programa ne’ebe mai husi premeiru seminairu ne’ebe realiza iha 2012. Rekomendasaun premeiru, oinsa bele akomoda servisu no koñesementu Polísiamentu Komunitária, presiza prezensa polísia nian iha suku hotu-hotu atu nune’e haklo’ot movimentu grupu ilegál no atu hasae fiar no konfiansa husi komunidade ba iha kna’ar polísia, estabelese Komisaun Dirasaun Distrital (KDD) no Konsellu Polísiamentu Komunitária (KPK) iha teritorriu laran tomak no hasae kapasidade Ofisial Polísia Suku (OPS), maske to’o agora OPS seidauk kobre suku hotu hare husi membru PNTL sei menus. Hare ba rekomendasaun hirak ne’e Komandu PNTL lansa estratéjiku ne’ebe hanaran Vizibilidade, Involvimentu no Profesionalizmu (VIP). Hamutuk ho parseiru Fundasaun Azia estabelese KPK 78, no KDD 7 husi Distritu 8. Tuir planu iha tempu badak sei loke tan KPK ba iha Distritu 3 mak hanesan, Distritu Cova-lima, Manufahi no Ermera. Tuir meius PNTL nian, iha Distritu Ainaro sei estabelese tan KPK 2, neé hatudu katak, KPK importante tebes iha komunidade ne’ebe sai parseiru hodi kontrola hamutuk iha área seguransa. Xefe Suku Soloi Kraik, Distritu Aileu Jose Domingos Pika hatete, Distritu Aileu mak premeiru estabelese Polísiamentu Komunitária ne’ebe iha pozitivu tebes prezensa polísia iha komunidade nia le’et, liliu ofisial polísia sira loroloron mai iha sede suku hodi buka dalan ba problemas iha suku laran. Tuir Xefe Suku Jose Pika, problema ne’ebe mak rezolve hodi involve polísia mak hanesan disputa rai, problema violénsia doméstika no problema entre joven sira. Xefe suku ne’e husu atu Komandu PNTL hari’i sede permanente ba OPS sira. “Hau fiar katak se OPS kobre hotu iha nasaun ne’e problema sei menus ba bebeik no ema hotu sei moris hakmatek,”presta Jose Pika. Segundu Seminairu Nasionál ne’e hetan apoiu husi USAID, Nova-Zelandia no Fundasaun Ázia. Programa HAKOHAK servisu hela ho PNTL hodi tulun institusionaliza konseitu Polísiamentu Komunitária iha Timor-Leste ne’ebe implementa Fundasaun Ázia ho apoiu orsamentu husi Ajensia Dezenvolvimentu Internasionál Estadu Unidus (USAID) no Programa Asisténsia Nova-Zelandia. Mídia PNTL