PNTL Prontu Asegura Seguransa Natal No Tinan Foun

IMG_0503

Dili- Polisia Nasional Timor-Leste (PNTL) prontu atu asegura seguransa ba selebrasaun loron Natal no tinan foun hodi garante sidadaun hotu halao movimentu ho livre no seguru, prontidaun ne’e hatudu liu husi Show Force haleu kapital Dili.

Komandante Komandu Operasaun Superintendente Xefe Pedro Belo hateten ita hotu hatene katak ikus-ikus ne’e iha mos problema balun ne’ebe komunidade sente la seguru tanba ne’e maka ohin loron PNTL hatudu nia forsa katak prontu hodi asegura seguransa ba loron boot natal no tinan foun, Nia hato’o asuntu ne’e liu husi komferensia emprensa iha palasiu governu Dili, kuarte (22/12).

Nia haktuirtan PNTL iha semana rua (2) nia laran hahu ohin ba oin sei la tolera kualker kriminoju ne’ebe maka halo krime hodi impede atividade ne’ebe komunidade sei halao iha loron tuir mai.

“Aviza ba joven no komunidade hotu atu tur hakmatek iha ida-idak nia uma, kuandu hakarak hemu alcohol, hemu iha uma labele hemu tua iha dalan ninin no halo problema ba ema sira ne’ebe hemu tua tuir dalan ninin maka PNTL sei kontrola. Hakarak hemu rame-rame halo festa iha ida-idak nia uma ou fatin festa nian nune’e impede ema seluk nia movimentu no atividade bainhira impede ema seluk nia direitu no atividade no iha informasaun ne’ebe tama ba Komandu Jeral, Komandu munisipiu nomos Eskuadra maka PNTL sei la tolera tanba ne’e husu nafatin ba ema hotu-hotu tenke kopera ho PNTL hodi nune’e ita hotu hakarak iha tinan 2021 buat hotu lao diak hodi simu tinan foun 2022.,” dehan Komandante Belo.

Atu termina Komandante ne’e relata katak husi fronteira tama to’o kapital Dili no munisipiu hotu iha operasaun durante fulan hirak liuba PNTL kaptura ema barak ne’ebe maka lori fugetes tama mai timor no PNTL sei nafatin halo operasaun bazeia ba orentasaun husi Komandante Jeral katak fugetes so bele tiru iha loron 24 no 31 Dezembru kalan,iha loron bailet sei la iha toleransia nune’e Komandu munisipiu halo operasaun kalan-kalan no kaptura sidadaun sira husu komunidade sira atu kopera ho PNTL atu labele halo atividade kontra bandu.

Show Force haleu kapital Dili, ne’e kompostu husi kompania unidade Espesial Polisia (UEP) peltaun tolu (3), kompania Unidade Patrulamentu fronteira (UPF) pelataun ida (1), Kompania Unidade Polisia Maritima (UPM) peltaun rua(2), Kompania Kuartel Jeral peltaun tolu (3) no Kompania Dili ho peltaun tolu (3).

Show Force haleu kapital Dili ne’e akompanha husi Inspetur Jeral, Komandante Komandu Operasaun nasional, komandante munisipiu, Komandante Unidade, Xefe Servisu, Xefe Departamentu, Ofisial Superior, Ofisial Sub Alternu, Sarjentu no Ajente sira. Media PNTL

PNTL Halo Formatura Jeral Preparasaun Seguransa Natal no Tinan Foun

IMG_0056

Dili- Polisia Nasional Timor-Leste (PNTL) halo formatura jeral preparasaun seguransa ba loron boot Natal 24-25 no Tinan foun 31-01 janeiru 2022 hodi hatudu Forsa Seguransa nia prontidaun atu asegura seguransa ba povu no nasaun.

Komandante Jeral PNTL Komisariu Polisia Faustino da Costa hateten Parada de prontidaun ida ne’e atu bele orienta no fahe tarefa de servisu ba Komandante munisipiu, Unidade de apoiu sira iha nasional no munisipiu oinsa atu asegura fronteira rai maran nomos fronteira tasi, Nia hato’o asuntu ne’e iha deskursu ba serimonia formatura jeral iha Kuartel UEP Bairo-Pite Dili, (22/12)

Nia haktuirtan Ohin ita realija serimonia ida ne’e hodi estrutura Komandu PNTL orienta ba Komandante do Komandu munisipiu no Komandante Unidade destakadu sira iha teritoriu nasional katak:

  1. Kontinua nafatin asegura atividade no eventu hirak iha selebrasaun Natal no tinan foun hodi garante katak ema hotu-hotu bele lao livre bainhira deit no iha tempu saida deit hodi festeja loron boot ne’e.
  2. Orienta ba Komandante munisipiu no Komandante autoridade munisipais sira katak tenke kontinua halo kordenasaun diak ho parte relevante liu-liu lideransa komunitaria, autoridade lokal no Autoridade relijioja liu-liu igreja katolika konaba preparasaun ba selebrasaun loron natal no tinan foun.
  3. Orienta Komandante do Komandu Unidade ne’ebe hahu husi nasional no destakadu iha munisipiu atu nafatin kopera no apoiu Komandu munisipiu liu-liu munisipiu autoridade sira ne’ebe ita boot sira destaka ba hodi garante katak festeja natal no tinan foun ne’ebe sei mai atividade hirak ne’e sei lao ho diak, prosperu, feliz no hakmatek.

 

IMG_0064

Aproveta oportunidade ne’e hakarak hato’o mos ba membru PNTL tomak atu halao nia knaar tuir responsabilidade ne’ebe maka iha ho aktu professional, katak maske ema barak sei festeja natal no tinan foun PNTL nia membru sira mak garante katak selebrasaun hirak ne’e lao ho diak.

“La autorija ba membru PNTL atu konsumu alkohol molok halao servisu no ba membru sira ne’ebe maka tenke husik fatin servisu tanba nesesidade urjente ruma maka autoridade no Komandante munispiu tenke iha konyesementu no hetan autorijasaun liu-liu ba sira ne’ebe halo deslokasaun entre munisipiu, postu administrativu ou entre suku,” dehan Komisariu Faustino.

Komandu mos salienta PNTL hasoru dejafiu no problema lubuk ida liu-liu menus rekursu humanus pessoal, komunikasaun, transporte maibe ho ekipamentu no rekursu ne’ebe iha maka  PNTL liu husi Komandu orienta atu Komandante sira ita nafatin hatudu katak ho rekursu ne’ebe minimu ita pronto nafatin atu servi ita nia povu.

Aproveta oportunidade ne’e hakarak hato’o ba publiku katak Natal no tinan foun nudar eventu no atividade annual maibe ita hotu hatene katak ho prejensa Jejus Kristu nian atu lori dame, domin no paz ne’ebe ema konsidera natal hanesan festa familia nian katak ita hotu hamutuk atu selebra hodi simu kosok oan ne’ebe sei mai nune’e joven sira no populasaun tomak ita hotu tenke hatur ita nia aan hanesan joven future nasaun nian.

IMG_0550

Atu termina lori estrutura Komandu PNTL nian hakarak hato’o votus feliz natal ba Komandante sira hotu ho familia ba membru PNTL tomak ho familia boot PNTL ho esperansa katak ita hotu sei hamutuk nafatin atu garante katak selebrasaun natal no tinan foun 2022 sei lao ho hakmatek, prospero no iha feliz nia laran.

Formatura jeral ne’e kompostu husi kompania unidade Espesial Polisia (UEP) peltaun tolu (3), kompania Unidade Patrulamentu fronteira (UPF) pelataun ida (1), Kompania Unidade Polisia Maritima (UPM) peltaun rua(2), Kompania Kuartel Jeral peltaun tolu (3) no Kompania Dili ho peltaun tolu (3) no Formatura jeral ne’e kompleta ho Show Force haleu kapital Dili.

Serimonia formatura jeral ne’e ho prejensa husi Inspetur Jeral, Komandante Komandu Operasaun nasional, komandante munisipiu, Komandante Unidade, Xefe Servisu, Xefe Departamentu, Ofisial Superior, Ofisial Sub Alternu, Sarjentu no Ajente sira. Media PNTL

Serimonia Enseramentu Programa Edukasaun Sívika Ba Estudante Nível Universitáriu Kona-ba Kultura Hadomi Vida

IMG_3335

Dili, Komandu Polísia Nasional Timor-Leste (PNTL) liu husi Departamentu Polisiamentu Komunitaria Nasional (DPKN) tersa-feira (21/12) ne’e hala’o Enseramentu Programa Edukasaun Sívika Ba Estudante Nível Universitáriu Kona-ba Kultura Hadomi Vida ne’ebe hala’o ona ba estudante Universitáriu sia (9) iha kapital Dili durante fulan tolu (3) nia laran.

Segundu Komandante Jerál PNTL Komisariu Polísia Mateus Fernandes iha ninia intervensaun ba serimonia ne’ebe hala’o iha Salaun Auditoriu Universidade Nasional Timor Lorosa’e (UNTL) Hera hateten PNTL iha ninia papel hateten katak atu protégé ema ho riku-soin iha Timor laran tomak, kada relatoriu fulan-fulan nian hatudu katak asidente ema mate ho motor hamutuk ema hitu to’o ruanulu-resin-ida, maioria sira ne’ebe laiha lisensa, dukur, halai sala, la kontrola, motor sira laiha dokumentu, hare’e husi rezultadu sira ne’e hanesan ameasa bo’ot ba jovem Timor oan sira.

IMG_3352

“Tanba jovem maka hanesan dignidade Timor nian, ita presiza prepara sira halo didiak ne’ebe durante fulan tolu (3), Polísia Tránzitu sira servisu hamutuk ho Diresaun Nasional Transporte Terrestre (DNTT) halo servisu ida ne’ebe diak tebes-tebes no ba sira ne’ebe hetan sertifikadu apresiasaun ne’e maneira motivasaun ida atu oinsa maka ita bele kontinua formasaun hanesan ne’e ba oin,” tenik Segundu Komandante Jerál PNTL ne’e.

Komisariu Polísia ne’e afirma tan katak PNTL sei kontinua koopera hamutuk ho Universitáriu sira atu kontinua halo formasaun hanesan ne’e, atu ita bele sosializa malu nune’e ita bele iha konsiensia ida katak Timor ne’e ita hotu nian. No lori PNTL nia naran agradese ba parte hotu-hotu, liu-liu magnifíku reitor ou reprezentante husi Universidade sia (9) hodi haruka sira nia estudante envolve iha formasaun ida ne’e.

Iha fatin hanesan reprezentante Reitor UNTL hateten kona-ba Hadomi Vida ne’e konsagra ona iha ita nia  Konstituisaun no Bilblia ba ita sira ne’ebe Sarani Kátoliku signifika sai Kultura ne’e laos atu obriga maibé ne’e obrigasaun jerál, responsabilidade kedas husi ema idak-idak nian. Tanba ne’e, Hadomi Vida importante tebes ba nasaun hotu-hotu.

IMG_3295

Tuir Diretor DPKN Superintendente António da Luz, Programa Edukasaun Sívika ne’e hala’o ona ba estudante nivel Universitáriu sira iha kapital Dili hanesan UNTL, UNPAZ, UNDIL, DIT, IOB, Instituto Superior Cristal, Isfic no IPDC. Abertura ba programa ne’e hala’o iha loron 15 fulan Setembru 2021 iha UNPAZ no remata iha UNTL iha loron 15 fulan Dezembru 2021. Programa ne’e hanesan planu PNTL nian ne’ebe implementa husi DPKN no servisu hamutuk ho DNTT no Departamentu Tránzitu Seguransa Rodoviáriu. Objetivu husi programa Edukasaun Sívika ne’e primeiru maka atu konsasializa joven sira atu hadomi sira nia vida no ema seluk nia vida, segundu maka atu eduka sira hodi kompriende kona-ba Lei Nu.06/2003 kona-ba Kódigu Estrada no Regras Sinais Tránzitu sira nian.

Media PNTL.                

 

PNTL halo Reuniaun Konsellu Superior PNTL ba da-ruak

2F5A2354

Dili- Polisia Nasional Timor-Leste (PNTL) halo Reuniaun Konsellu Superior ba-daruak iha tinan 2021 hodi halo avaliasaun servisu no prosesu disiplina ba membru Polisia nain hat (4) tanba kazu indisiplina.

Sekretariu Konsellu Superior Superintendente Xefe Polisia, Carlos Jeronimo hateten Reuniaun Konsellu Superior (KS) ordinaria loron ohin nian ho ajenda prinsipal rua (2) ba kazu prosesu disiplinar no avaliasaun servisu tinan 2021 no prespetiva ba tinan 2022, Nia hato’o asuntu ne’e ba Jornalista sira iha Kuartel jeral PNTL kaikoli Dili (20/12).

2F5A2429

Nia haktuirtan Kazu disiplinar iha prosesu hat (4) ne’ebe maka ohin delibera hotu ona no agora dau-daun hatama hela iha meja no ita hein katak iha tempu badak sei hatene nia rejultadu, husi kazu hat ne’e iha membru balu maka hetan demisaun.

2F5A2380

Iha prosesu deliberasaun ne’e Komandante ida-idak fo nia opiniaun ba kazu ne’e hafoin tetu fila-fali hodi foti desijaun. Alende ne’e halo diskusaun konaba prespetiva PNTL ba tinan 2022 hodi hare saida maka PNTL sei halo iha tinan oin.

Informa mos katak Konsellu Superior halao reuniaun tinan ida dala rua kada fulan nen(6) alende ne’e iha mos reuniaun ekstraordinaria.

Reuniaun Konsellu Superior PNTL ba daruak ne’e prezidi husi Komandante Jeral Komisariu Faustino da Costa nudar Prezidente Konsellu Superior, akompana husi Segundu Komandante Jeral PNTL Komisariu Mateus Fernandes nudar Vise Prezidente Konselllu Superior no Sekretariu Konsellu Supeior Superintendente Xefe Carlos Jeronimo no partisipa husi Komandante Komandu Operasaun Nasional, Superintendente Xefe Pedro Belo, Komandante Komandu Administrasaun PNTL, Superintendente Xefe Polisia Jose Soares, Xefe Servisu Investigasaun Kriminal Nasional PNTL, Jose M. Neto Mok,  Komandante Sentru Formasaun Polisia, Superintendente Xefe Polisia Arquimino Ramos, Xefe Servisu Informsaun Polisial, Superintendente Polisia Boavida Ribero, Komandante munisipiu 12 no mos Komandante Unidade UEP, UPM no UPF. Media PNTL

 

2F5A2437

Vise MI no Komandante Jeral Inagura Postu Tranzitu Tasi-Tolu

IMG_0430

Dili- Vise Ministru Interior no Komandante Jeral PNTL inagura postu Tranzitu iha Terminal Tasi-Tolu ne’ebe maka konstrui husi kompania RUDAL 7984 hodi fasilita PNTL nia servisu.

Vise Ministru Interior Antonio Armindo lori Primeiru Ministru no Ministru Interior nia naran hato’o agradesementu no parabens ba Maun Mahoka ne’ebe maka ho laran diak tebes ajuda Ministeriu Interior no Komandu PNTL hodi konstrui postu tranzitu iha Dili laran, konstrusaun ne’e daik no dignu ba membru PNTL atu halao servisu hodi servi komunidade sira, Nia hato’o asuntu ne’e iha Tasi-Tolu Dili Domingo (19/12)

Nia hatutan sidadaun hotu ne’ebe hetan lukru husi nasaun ida ne’e iha dever tomak atu kontribui ba nia rain, ida ne’e maka Maun Mahoka halo hodi konstrui ona Postu Tranzitu 10 no iha informasaun katak sei konstruitan postu rua (2).

Ita tenke rekonyese kontribuisaun mai husi individu, kompania ka governu hotu-hotu ne’e nia objetivu ida deit atu halo dezenvolvimentu ba ita nia rain maka sura mos ho Maun Mahoka hanesan individu husi kompania timor oan orgullu kontinua atu apoiu ita nia dezenvolvimentu iha nasaun ida ne’e.

Iha okajiaun ne’e Komandante Jeral PNTL Komisariu Polisia Faustino da Costa hateten ohin ita hotu iha ne’e atu asisti no akompana asistensia ne’ebe maka diretur kompania RUDAL fo ba ita maibe ida ne’e laos ba dala uluk ita hotu asisti iha fulan hirak liu ba kompania ne’e oferese postu Tranzitu ho modelu hanesan hamutuk nen (6) ba PNTL, Ohin ita kontinua simu no inaguratan postu hamutuk hat (4).

IMG_0294

Aproveta momentu ida ne’e hakarak atu dehan ba Komandu PNTL munisipiu Dili katak hafoin inagura postu ida ne’e imediatu tenke okupa no uza durante oras 24 nia laran, labele husik mamuk no abandona.

“Postu hirak ne’e tenke uza ho kuidadu hodi mantein ambiente mos no hijeniku katak tenke mos, no saudavel maka parte administrasaun tenke hare apoiu nesesariu atu  nue’e be’e tenke iha iha kualker momentu no nesesidade seluk ne’ebe maka presija ba postu hirak ne’e,”Komisariu Faustino aviza.

Lideransa Maximu Instituisaun PNTL ne’e husu ba komunidade iha Tasi-Tolu atu kuidadu no mantein uma ida ne’e nia kondisaun diak hodi funsiona postu ne’e ho diak nune’e bele halo atendementu ba komunidade sira ho fasil no lalais katak komunidade maka sai nain ba postu ida ne’e no PNTL liu husi apoiu Sr. Mahoka nian fornese atu atende ita boot sira hotu bainhira deit persija.

PNTL mos agradese ba Diretor kompania RUDAL Sr.Mahoka, no apresiasaun ba Deputadu Cornoeli gama ’L7’ no komunidade sira ne’ebe marka prejensa iha serimonia inagurasaun ida ne’e hodi sai testamuna ba kompania RUDAl nia apoiu ba instituisaun PNTL.

Entretantu Diretur Komapania RUDAL 7984 Mahoka hateten iha tinan 2021 iha iha rendimentu utuan ida ne’e naton atu ajuda governu hodi konstrui postu tranzitu iha kapital Dili, hau ajuda hodi haritan postu Tranzitu iha Tasi-Tolu hodi bele ajuda situasaun ruma bainhira joven sira dalaruma iha loron boot hemu tua lanu provoka no baku malu entaun ho prejensa Polisia nian iha postu ne’e bele preve no Evita joven sira halo problema.

IMG_0364

Nia hatutan iha Bebonuk situasaun pior liutan ema tauk lao ba mai iha tempu kalan dalaruma ema balu subar fali iha fatin helik maibe agora hari ona postu iha Bebonuk entaun bele garante katak sidadaun sira lao livre ba mai tanba membru PNTL sei asegura seguransa ba komunidade sira.

Marka prejensa iha serimonia inagurasaun ne’e Komandante PNTL munisipiu Dili Supenrintendente Xefe Henrique da Costa, Segundu Komandante Superintendente João Sancho Pires, Komandante komandu Administrasaun Superintendente Xefe Jose Soares, Ofisiais Superior PNTL, konvidadu no komunidade sira. Media PNTL

Vise MI No Komandu PNTL Inagura Sentru Sela Detensaun Komandu Munisipiu Dili

  2F5A1947

Dili, Vise Ministru Interior (MI) hamutuk ho Komandu Polísia Nasional Timor-Leste (PNTL) sexta-feira (17/12) ne’e inagura Sentru Sela Detensaun Komandu PNTL munisipiu Dili ne’ebe maka suporta husi governu Xina liu husi ninia embaixada iha Timor-Leste.

Vise MI António Armindo hafoin serimonia inagurasaun ba jornalista sira hateten Sentru Detensaun ne’e hetan apoiu husi governu Xina liu husi ninia embaixada ne’e gratuita tanba hare’e ba kondisaun ne’ebe durante ne’e ladun diak ka la favorese atu detein ita nia sidadaun sira iha ne’e ho dignu, entaun tinan kotuk wainhira hau halo vizita mai fatin ida ne’e, hau koalia ho Komandante Jerál no mós Komandante munisipiu atu tau atensaun ba asuntu ida ne’e.

“Nune’e momentu iha fulan Outubru no Novembru wainhira ita hotu preukupa ho Orsamentu iha Parlamentu, ita mós koalia ho ita nia parseiru desenvolvimentu sira hanesan embaixada Xina ho embaixada sira seluk, entaun ita hetan resposta pozitivu husi governu Xina liu husi sira nia embaixada iha Timor, konstrui no ohin halo lansamentu hodi entrega ba governu Timor-Leste atu nune’e ita nia instituisaun PNTL bele utiliza”, tenik Vise MI ne’e.

2F5A2014

Membru governu ne’e esplika kona-ba apoiu hirak ne’ebe maka durante ne’e ba PNTL dala barak mai husi doador sira, katak governu iha atu halo desenvolvimentu sira ne’e, maibé laos signifika governu halo buat hotu-hotu, governu halo basea ba Orsamentu tanba ne’e balun ita prevê no balun ita husu apoiu doador sira atu kompleta malu, ida ne’e maka objetivu husi doador sira presensa iha Timor ne’e, ba buat ne’ebe ita bele halo, ita halo maibé ba buat ne’ebe ita labele halo, ita husu ajuda.

Iha fatin hanesan Komandante Jerál PNTL Komisariu Polísia Faustino da Costa hateten primeiru, Sela ne’e hanesan fatin atu asegura ema ho seguru, durante ne’e PNTL iha regra kona-ba utiliza Sela ida ne’e hahu’u husi tempu ONU nian tanba ne’e agora ba oin ita mós iha hela faze ida halo hela revizaun ba norma ne’e  oinsa atu utiliza.

“Segundu maka fatin foun, karik ita nia neon mós tenke muda sá tan agora ita iha tempu Adventu katak hafoun ita nia fuan hanesan hafoun mós ho ita nia ann ho servisu, ne’e mensagem simples no terseiru maka uza ho kuidadu no responsabilidade tanba ita hatene katak fatin ne’e laos PNTL maka atu utiliza maibé ne’e ba públiku maka atu sei utiliza, entaun parte PNTL oinsa maka atu asegura fatin ne’e ho diak atu bele utiliza ba tempu naruk”, hateten Komandante Jerál PNTL ne’e.

2F5A2044

Komisariu Polísia ne’e afirma tan katak agradese tanba bele hetan apoiu ida ne’e, fiar mós katak apoiu hirak hanesan ne’e sei bele to’o iha munisipiu sira seluk. Hanesan ohin ita akompaña katak fatin ne’e bele asegura ema hamutuk atus ida (100), tanba hare’e ba situasaun pandemia ne’ebe foin liu dadaun, iha ne’ebe PNTL kaptura no detein ema barak, entaun hare’e ba ida ne’e ita presiza tau atensaun ba kondisaun sela detensaun ninian.

Media PNTL.   

2F5A2067

PNTL-Forsa Rezerva Nain 26 Kompleta Treinamentu Ordem Publika

IMG_0027

Dili- Polisia Nasional Timor-Leste (PNTL) membru forsa Rezerva (Task Force) nain 26 husi munisipiu 12 no RAEOA kompleta treinamentu tekniku manutensaun ordem publika iha Unidade Espesial Polisia (UEP) hodi halo preparasaun seguransa ba Elelisaun Prezidensial 2022.

Komandante UEP Superintendente Xefe Orlando Gomes hateten Polisia Forsa Rezerva mak sai autor prinsipal iha munisipiu sira ne’ebe espanda obrigasaun hodi mantein lei no ordem, diretus humanus no iha autoridade bazeia ba Lei Organika PNTL Dekretu Lei Nu.9/2009, Nia hato’o asuntu ne’e iha serimonia enseramentu iha UEP bairo-Pite Dili, sexta (17/12).

Nia haktuirtan uza forsa nudar elementu fundamental ba forsa Polisia ida ne’ebe hakarak atu moderna iha estadu diretu ida no nia objetivu mak atu kontribui no halo protesaun pessoal ba ema seluk no propriedade sira. Materia hirak ne’ebe maka hetan durante semana rua ne’e bele sai hanesan rekoperasaun ba iha kompetensia, kapasidade teknika no taktika hodi jere operasional iha Komandu munisipiu sira.

IMG_0158

Hau fiar katak forsa rezerva ne’ebe tuir ona tekniku manutensaun ordem publika ne’e bele kompriende no inplementa iha komandu munisipiu sira, ho treinamentu ida ne’e bele aumenta konyesementu no abilidade iha tekniku manutensaun ordem publika para dezenvolve tuir nesesidade ne’ebe maka iha.

“Disiplina inportante, Disiplina maka ita nia is wainhira instituisaun ida ne’e forte tenke iha disiplina, displina oinsa hasoru Komandante sira, disiplina oinsa hasoru ita nia senyor no kolega sira ne’e inportante. Dala idatan kumpri Hirarkia do Komandu,”Komandante ne’e husu.

Nia hatutan Komandu UEP orgullu no sempre hatudu ho determinasaun ne’ebe maka aas atu garante misaun jeral PNTL nian, prontu atu apoia treinamentu ne’ebe halo diferensa alinadu ho instituisaun iha fututru hodi investe iha treinamentu ka formasaun ba membru PNTL hodi halo kualifikasaun ba sira ho teknika no taktika foun Polisia nian no hein katak bele ajuda membru forsa rezerva sira iha sira nia servisu operasional lor-loron nian.

Iha okajiaun ne’e Reprejentante Komandante Jeral Superintendente Xefe Carlos Geronimo hateten ita boot sira nia misaun boot, imi maka sai hanesan pionerus ba aban bainrua atu bele halo kontinuasaun tuir treinamentu ne’ebe maka imi hetan ona.

IMG_0047

Nia hatutan kurikulu ne’ebe maka formandu sira hetan iha formasaun ne’e inportante tebes atu inplementa, forsa rezerva iha munisipiu atu garante no asegura situasaun iha momentu ne’ebe hasoru disturbius ruma maibe tenke ho rigor respeita ba saida maka imi tenkeser halo no tuir regras no prosedimentu legais hirak ne’ebe iha.

Komandu mos hakarak rona kada munisipiu mos iha treinamentu liu husi ita boot sira ne’ebe ohin remata kursu ne’e, enkoraja nafatin imi atu labele para maibe kontinua halo treinamentu ba membru sira seluk tuir nesesidade kada munisipiu.

Iha okajiaun ne’e Komandante TLPDP Superintendent Daren Booy hateten kursu ne’ebe maka imi foin kompleta sei fo abilidade ne’ebe makaas, uza forsa hasoru komunidade sira tenke bazeia ba regras no regulamentu hirak ne’ebe maka iha, ida ne’e maka sei hatudu imi nia profesionalismu no sei hetan respeitu husi komunidade sira.

Nia hato’o parabens ba imi nia susesu iha kursu ida ne’e no no bom susesu bai ta boot sira nia servisu iha imi nia munisipiu.

Treinamentu ne’e halao durante semana rua (2) nia laran ba membru forsa rezerva husi munisipiu 12 inklui RAEOA ne’ebe reprejenta kada munisipiu membru nain rua (2).

Serimonia Ensermantu formasaun ne’e kompleta ho entrega sertifikadu no halo demostrasaun manutensaun ordem publika.

IMG_0225

Serimonia ne’e partisipa husi Komandante Komandu Operasaun Nasional Superintendente Xefe Pedro Belo, Komandante CFP Superintendente Xefe Arquimino Ramos, Segundu Komandante UEP Superintendente Damião Correia, Komandante munisipiu Manatuto Superintendente João da Costa, Komandante BOP, Ofisiais , Sarjentu no Ajente husi UEP nomos familia formandu sira. Media PNTL

Komandu PNTL Presta Omenajen Ba Saudozu Max Stahl

2F5A1578

Dili, Komandu Polísia Nasional Timor-Leste (PNTL) kinta-feira (16/12) ne’e presta omenajen ba saudozu Max Stahl nia ahu-kdesan iha Sentru Áudiovisual Kolmera-Benfika Dili.

Komandante Komandu Administrasaun PNTL Superintendente Xefe José Soares ba jornalista sira heteten Komandu PNTL hetan oportunidade ba loron ohin hodi mai presta omenajen ba saudozu Max Stahl hanesan ema jornalista ida moris iha estrangeiru, maibé povu maubere nia ema sira husi ki’ik oan to’o bo’ot/katuas saida maka maubere sira sente/sofrimentu sira ne’ebe hasoru durante tinan 24 nia laran, só maubere oan Max Stahl maka bele sai hanesan manu pombu ida atu bele transmite saida maka maubere sira terus iha Timor nia laran ba iha rai liur.

2F5A1571

“Ho ida ne’e maka mundu seluk hatene katak maubere nia oan sira sente duni terus iha presaun, iha okupasaun nia laran, ohin loron nia la hamutuk ho ita maibé nia hanesan inspirador ida, ita nia Estadu fó rekoñesimentu ba Max Stahl hanesan heroi ida ba iha rai Timor ita hanesan jerasaun foun liu-liu ba media/jornalista sira hanesan ema prinsipal/fundador ida ne’ebe atu transmite lia los ba nia komunidade sira no ba mundu tomak”, tenik Komandante Komandu Administrasaun PNTL ne’e.

Superintendente Xefe ne’e haktuir tan katak husi parte PNTL hato’o nia presta omenajen ho sentidu kondelênsia ne’ebe maka bo’ot tebes ba saida maka nia halo ba rai Timor nune’e mós ba iha familia. Liu-liu ba ita Timor jerasaun foun, Timor oan tau iha ita nia fuan no neon katak ne’e ema estrangeiru ida ne’ebe maka sai hanesan manu ain, transmite mensajen povu Timor nian ba iha rai liur no liu husi nia kontribuisaun maka ohin loron ita goza independensia ida ne’e.

Media PNTL.

PNTL Bandu Komunidade Halo Prejepiu Iha Trotoar

IMG_1135

Dili- Komandu Polisia Nasional Timor-Leste (PNTL) bandu komunidade sira atu halo prejepiu iha trotoar no dalan ninin tanba prejudika ema nia movimentu lao ain ba mai.

Porta Voz PNTL Superintendente Xefe Arnaldo Araujo hateten sarani katolika iha mundu tomak sei selebra loron moris nain Jejus Kristu iha loron Natal tuir tradisaun, Natal identiku ho prejepiu ne’ebe maka sarani sira halo iha fatin-fatin hodi festeja loron boot ne’e tanba ne’e husu ba komunidade sira wainhira halo prejepiu tenke dook husi trotoar no dalan ninin nune’e la fo inpaktu ba ema nia movimentu, Nia hato’o asuntu ne’e ba Jornalista sira liu husi komferensia emprensa Tersa 14/12 iha Kuartel Jeral PNTL Kaikoli Dili.

Nia haktuirtan prejepiu tenke halo dok husi trotoar pelu menus Metru 50 no iha prejepiu laran husu atu toka deit mujika Natal no labele hemu tua iha prejepiu laran ou estrada ninin tanba bele hamosu problema.

Alende ne’e PNTL mos bandu no la autorija loja ka komunidade sira atu faan fugetes ho paixon, wainhira la kumpri maka PNTL sei atua makaas sidadaun hirak ne’ebe maka hatama sasan hirak ne’e mai tanba iha sidadaun balu ne’ebe maka hatama sasan illegal mai Dili konsege kaer iha Komandu UPF Batugade no Komandu PNTL Liquica.

Asidente no Insidente loron 01-14 Dezembru      

Iha biban ne’e atualija mos konaba kazu insidente ne’ebe maka PNTL rejista durante semana ida nia laran hahu loron 01 to’o 14 Dezembru kazu insidente hamutuk 12 kompostu husi kazu asaltu malu no kazu homesidiu ida (1) kazu hirak ne’e nia prosesu lao ona no agora daudauk balu lori ona ba Ministeriu Publiku no balu sei iha hela prosesu nia laran.

Sidadaun hirak ne’ebe maka halo trazasaun illegal iha fronteira hamutuk 13 kompostu husi lori fugetes, atributu arte marsiais no sigaru, sidadaun hirak ne’e lori ba Komandu UPF hafoin kontinua lori ba prosesu iha Komandu munisipiu Bobonaro, Cova-Lima no Oe-Cusse.

Entretantu kazu Asidente Trafegu ne’ebe maka rejista hamutuk kazu 53 ne’ebe rejulta vitima nain rua (2) mate, kanek todan 10 no kanek kmaan 54, kazu hirak ne’e balu nia prosesu iha Tribunal, kazu 12 sei iha prosesu nia laran, no kazu 14 rejolve familiarmente, asidente hirak ne’e akontese maioria tanba fator humanu. Media PNTL

EOD Foti Bomba Guera Mundial Iha Kuluhun

IMG_1206

Dili- Unidade Espesial Polisia (UEP)-Seksaun Explosive Ordnance Disposal (EOD) foti bomba material guera mundial ne’ebe maka komunidade sira hetan iha aldeia Kuluhun de Baixo wainhira kee no halo konstrusaun drainajen.

Juvinal da Conceição Xefe suku Akadiruhun hateten komunidade sira hetan bomba ne’e wainhira sira ke’e no halo drainajen projetu husi PNDS hafoin sira kontaktu hau nune’e hau kontaktu Ofisial Polisia Suku (OPS) hodi kontaktu ba munisipiu Dili atu nune’e seguransa sira mai hare, hafoin hau rasik mai direta no hare katak ida ne’e perigu ba komunidade sira nia vida, Nia hato’o asuntu ne’e ba jornalista sira iha kuluhun Dili, tersa (14/12).

Nia haktuirtan durante semana ida laran nudar autoridade lokal hau prekupa maibe ohin sira mai ona hodi muda no ba halo destroisaun.

Iha okajiaun ne’e Xefe EOD Sarjentu Xefe Estaqui de Jesus Ximenes hateten desde loron kinta-feira dader rona informasaun nune’e lorokraik Ami mai kedas iha ne’e hodi asegura maibe tanba ida ne’e kategoria bomba de aviaun ne’ebe boot no nia todan tonelada 20 nune’e labele hiit ho liman entaun ita presija ekipamentu pejadu bele apoiu hodi hiit ho kuidadu tanba bomba ne’e kategoria Unexploded Ordnance (UXO).

 Nia esplika Bomba aviaun iha kategoria tolu (3) maka hanesan Bomba insendiariu, Bomba kimiku no uza explusivu maibe bomba ida ne’ebe komunidade sira hetan ne’e furujun ona no labele identifika nia orijin no peirgu nune’e ita konsidera bomba ne’e perigu tebes tanba labele identifika ninia PIN no Safety tanba ne’e ita extra kuidadu tebes para bele asegura tanba ida ne’e iha komunidade nia leet.

IMG_1160

Wainhira Ami to’o iha fatin halo avaliasaun ida ne’e risku boot teb-tebes nune’e ami husu komunidade sira iha ne’e atu kolabora tanba ne’e maka to’o ohin loron komunidade sira asegura hela to’o ohin maka ita halo evakuasaun lori ba halo destroisaun iha Karega Tiru Kaitehu munisipiu Liquica.

Material funu ne’e sei destroy ho manera High Order (destroy total) tanba bomba ne’e nia todan kuaje Kg200 entaun distansia minimu atu halo destroisaun kilometru 1 1/2 total tanba nia inpaktu no fragamentasaun sei dok tuir avaliasaun husi ekipa tekniku katak bomba boot hanesan ne’e normalmente ninia letal destroisaun pelumenus to’o %20 area 330o C iha area involvidu;  pur ezemplu ita tau iha karega tiru no baze de fogu iha tasi ibun alende area involvidu iha neba komunidade sira ne’ebe besik ita sei evakua, sira ne’ebe hein karau no bibi, nune’e mos pedreru sira ne’ebe besik iha neba, uma hirak ne’ebe besik iha neba sei fo avizu para sira loke janela no temporariamente sira tenke sai husi sira nia uma, nune’e mos sei tau seguransa iha Estrada publiku area karega tiru tuir distansia ne’ebe determina hafoin maka ekipa EOD halo destroisaun.

IMG_1146

Seksaun EOD menus ekipamentu protesaun ba membru sira atu halo destroisaun ba material ida ne’e, maibe tanba perigu ba komunidade maske PNTL iha limitasaun ekipamentu maibe Ami ekipa tekniku buka meius oinsa maka bele rejolve hodi nune’e la fo inpaktu ba komunidade sira ne’ebe maka hela besik iha area ida ne’e.Ekipamentu propriu ne’ebe maka nesesariu kompostu husi: ekipamentu protesaun, ekipamentu investigasaun, ekipamentu destroisaun.

Atu asegura terrenu mos ita iha difikuldade komunikasaun, atu halo observasaun tanba laiha minoklu tanba distansia dook presija minoklu hodi kontrola terrenu ne’e la fasil hanesan ita trata ba pedreru maibe tanba risku ba ema nia vida ba komunidade maka PNTL asumi responsabilidade bele risku halo nusa mos tenke buka manera para bele rejolve.

“Ami rekomenda ba governu liu husi diresaun PNTL atu nune’e iha futuru bele hare ekipamentu hirak ne’e hodi apoiu ita atu rejolve ho manera ne’ebe diak, seguru no labele afeta ba ema nia vida,”.

Durante tinan 2021 UEP-EOD simu pedidu husi komunidade iha teritoriu hotu hodi foti no halo destroisaun ba material funu hamutuk 200 resin. Media PNTL