Gender PNTL aprezenta rezultadu avaliasaun ba politika Jéneru PNTL

_MG_7352                             Dili– Seksaun Jeneru (Gender) Polisia Nasional Timor Leste hala’o workshop loron ida hodi aprezenta rezultadu avaliasaun ba validasaun politika Gender PNTL nian iha Salão Delta Nova-Dili, Kuarta (04/03/2015). Rezultadu avaliasaun ne’e hala’o husi ekipa servisu, ne’ebe hala’o ona hahu husi Komandante Unidade iha Nasional no ba komunidade sira iha Munisipiu 13 ho total respondente hamutuk 411 (atus hat sanulu resin ida). Avaliasaun ne’e haree liu ba atendimentu ne’ebe efetivu, lei politika no prosedimentu, relasaun ho komunidade, akuntabilidade no supervizaun, pesoal, no kultura.  “Iha avaliasaun ida ne’e ami hetan informasaun husi Munisipiu 13 no Unidades PNTL haree ho Pontus informasaun barak teb-tebes kona ba politika jeneru iha Instituisaun PNTL oinsa atu garante igualdade jeneru iha Instituisaun PNTL,” afirma Xefe Seksaun Gender PNTL, Superintendente Assistente Umbelina Soares. Wokshop ne’e mos nuudar programa ida hodi komemora loron mundial ba feto iha loron 8 fulan Marsu ne’ebe Feto PNTL mos komemora loron mundial ne’e iha loron 6 Marsu iha Dili. Rezultadu avaliasaun ne’e hatudu katak krime violensia domestika ne’ebe akontese, vitima no testamuña sira maioria la hato’o keixa ba autoridade lokal, no polisia sira tamba sira konsidera ne’e hanesan problema uma laran, maibe ohin loron lei mak regula ita hotu tamba violénsia doméstika ne’e nu’udar krime públiku. Iha rezultadu ne’e mos hatudu katak maioria komunidade sira levanta mos kazu poligamia ne’ebe akontese, no presija aumenta tan formasaun no kapasitasaun ba membru Feto PNTL sira atu sira bele hala’o servisu di’ak liu tan iha futuru. Presija halo sosializasaun kona ba lei no prosesu legal sira liu-liu lei violensia domestika ba komunidade sira atu komunidade sira liu-liu feto maluk sira atu hatene kona ba ida ne’e. Iha workshop ne’e Diretor Jeral Servisu Operasionais husi Ministerio Interior Domingos Pinto hatete, agradese ba komisaun ne’ebe organiza eventu ida ne’e, tamba eventu ida ne’e eventu boot ida ne’ebe uluk SES agora Ministerio Interior, ita iha knaar ida atu dezenvolve no halo rezolusaun husi seguransa ONU nian kona ba Feto, Paz, no seguransa, tamba ne’e mak iha altura ne’eba Governu desidi entrega asuntu ida ne’e mai iha SES agora Ministerio Interior. Tamba ne’e mk Ministerio Interior oinsa halo esforsu ida atu dezenvolve halao rezolusaun konselu seguransa iha ita nia rain. Diretor Jeral hatutan, Ita tenke agradese tamba ita hetan apoiu finanseiru, fasilidade no seluk tan husi ita nia parseiru sira UN Woman, ho organizasaun internasional sira seluk, ho sira nia apoiu mak ita bele halao ita nia atividade ho diak to’o ohin loron. Iha workshop ne’e loke ofisialmente husi Inspetor Jeral PNTL, Superintendente Xefe Faustino da Costa ne’ebe reprezenta Komandante Jeral PNTL Interinu Komisariu Afonso de Jesus.  “Maluk PNTL sira keta haluha oras ne’e dadauk ita nia maluk Feto PNTL ho deviza sarjentu laos reprezenta PNTL deit maibe reprezenta mos Nasaun Timor Leste liu husi Nasoens Unidas ba iha Nasaun Guine Bissau, ida ne’e orgullu boot ba Instituisaun PNTL, ita tenke mantein nafatin hodi hetan fiar nafatin husi Estadu,” afirma Inspetur Jeral PNTL, Superintendente Xefe Faustino da Costa. Partisipa iha workshop ne’e mak Diretora Nasional Prevensaun Konflitu Komunitaria husi Ministerio Interior Lidia Lopes, reprezentante parseiru dezenvolvimentu UNDP, UN Woman, TLPDP, working group Alfela, Asosiasaun Hak, Ministerio Interior, Seksaun Gender PNTL no feto PNTL Munisipiu 13. Média PNTL.        

Konsellu Superior deside kandidatu nain 4 ba Komandante Jerál

2014_04_30_Graduasaun PNTL foun-100-58DILI – Liu husi enkontru Konsellu Superior Komandu PNTL Kinta, (5/3/2015) ne’ebe lidera husi Komandante Jerál Interinu, Komisáriu Afonso de Jesus hodi deside kandidatu nain 4 ne’ebe ninia prosesu sei haruka ba Ministériu Interiór, depois sei lori ba Konsellu Ministru hodi foti desizaun, tanba kargu Komandante Jerál no segundu Komandante ne’e kargu polítiku. Lia hirak ne’e hato’o husi Komandante Jerál Interinu, Komisáriu Afonso de Jesus ba jornalista sira hafoin enkontru Konsellu Superior remata. Komandante Jerál Interinu seidauk bele fó sai kandidatu sira nia naran ba públiku tanba ninia prosesu segredu, maibe Komisáriu Afonso dehan bainhira selebra aniversariu PNTL ninia ba dala XV iha ona Komandante Jerál foun. “Hau seidauk bele fó sai naran sira ne’ebe ohin Konsellu Superior disidi, ne’e sei segredu,” presta Komandante Jerál Interinu. Média PNTL

Komisáriu Afonso motiva Ajente rekruta iha Rairobo

RairoboRAIROBO – Komandante Jerál Interino PNTL, Komisáriu Afonso de Jesus iha loron Tersa, (24/2/2015), hala’o vizita ba iha sentru treinamentu Rairobo hodi motiva Ajente rekruta 260. Iha vizita ne’e, Komisáriu Afonso hatete, mai vizita iha sentru treinamentu Rairobo ba dala rua ona, ida ne’e hanesan responsabilidade moral no haree besik liu ba Ajente rekruta sira nia treinamentu alende ne’e mai fó motivasaun ba instruktor sira hodi fó treinamentu ho didiak. Husi vizita ne’e mos hodi hare direitamente kondisaun toba fatin, aihan no material ba treinamentu ninian. Komanda PNTL atu fó atensaun kontruksaun sentru treinamentu ho diak liutan. “ Komisáriu Afonso lamenta mos ba Kompania ne’ebe manan tender ne’ebe la garantia kualidade sapatu, tanba Ajente rekruta husi 260 uza sapatu ho kualidade la hanesan. Sapatu balun uza la to’o semana rua at tiha. Ho ida ne’e Komandu rektura sapateiru nain ida hodi mantein bainhira Ajente rekruta balun  ninia sapatu at bele suku lalais. “Hau husu ba kompania ba futuru tenke garante kualidade sapatu no fardamentu, labele hanoin deit hakarak hetan osan maibe la garantia kualidade, ami ejize nafatin ba kompania sira maibe ami la intervein ba asuntu sira hanesan ne’e ba futuru Ministeiru Interior maka sei atende problemas sira hanesan ne’e,”lamenta Komisáriu Afonso. Iha biban ne’e mos Komandante Jerál husu ba Mauk Moruk atu kopera ho polísia atu entrega fila fali pistola rua ne’ebe maka hadau iha Laga, Saelari liu husi aprosimasaun. Iha fatin hanesan  Komandante Sentru Formasaun Polísia, Superintendente Xefe Julio Hornai  dehan, durante treinamentu fulan ida resin iha Rairobo foka liu ba fiziku, mentalidade no disiplina. Kona-ba fiziku iha mudansa hare husi erjistensia halai no premiru lao husi Atabae vila mai to’o iha Rairobo ho kilo metru 12 premeiru balun is laiha maibe ho konsege remata. Esperansa katak ho treinamentu ne’ebe rigorozu iha ne’e bele muda mentalidade sivil ninian mai iha mentalidade polisiamentu ninian ho disiplina ne’ebe as ho espiritu de corpo ne’ebe forte. Iha loron 3 de Marsu treinamentu atu remata sei iha longa marsa ne’ebe lao ain husi Kaitehu parte Liquiça ninian to’o ba iha Sentru Formasaun Polisia, Comoro ho distansia kilo metro 21. Iha materia neen (6) ne’ebe hanorin husi Instruktor Timoroan no GNR sira, maka hanesan material potografria, sidadania, edukasaun fizika, tekniku operasional, armamentu nomos materia ordem unidas. Supt. Xefe Julio Hornai mos dehan, depois remata fulan rua iha Rairobo nafatin kontinua formasaun iha Sentru Formasaun Polísia durante fulan walu (8), durante fulan walu ne’e kompleta ho material sensia polisiamentu ninian. Mídia PNTL        

PM husu PNTL tenke “rigor no firmeza”

TMR_PM Vizita PNTL iha Kuartel Jeral CaicoliPM Vizita PNTL iha Kuartel Jeral Caicoli312

Dili– Primeiru Ministru RDTL ba VI Guvernu Konstitusional Dr. Rui Maria de Araujo husu ba Instituisaun Polisia Nasional Timor Leste (PNTL) tenke rigor no firmeza katak tenke halo lolos ba buat ne’ebe loos, no karik ita loos dehan loos, no karik sala dehan sala. Liafuan xave importante rua ne’e mak hato’o husi Dr. Rui Araujo bainhira hetan konvite husi Komando Jeral PNTL hodi hala’o enkontru ho Komandante Jeral Interino Komisariu Afonso de Jesus, Ministru Interior Dr. Longuinhos Monteiro, ho ofisiais superior sira iha Aula Konferensia Kuartel JEral PNTL, Caicoli Dili, sesta 20 Fevereriu 2015. “Ha’u apela ba Komando PNTL nomos Ofisiais Superior sira hotu atu fo atensaun maka’as ba disiplina, no kaer metin ba liafuan rua ne’ebe durante ne’e ha’u temi bebeik mak “rigor no firmeza”, rigor katak halo lolos buat ne’ebe loos, firmeza katak ita loos dehan loos, ita sala dehan sala, kuandu ita sala labele tauk atu husu diskulpa,” apela PM Rui Araujo. Iha enkontru ne’e mos PM husu ba PNTL atu tau prioridade ba polisiamentu komunitaria, tranzitu nomos kontrola ba trafiku droga, no trafiku umanu. “Aproveita oportunidade ida ne’e, husu ba PNTL durante tinan hirak oin mai atu fo importansia ka fo prioridade maka’as liu tan ba polisiamentu komunitaria atu nune’e aumenta persepsaun estabillidade iha komunidade nia leet, nomos fo prioridade ba tranzitu liu-liu iha sidade Dili ne’ebe sai mos hanesan fonte de potensial dezordem, se ita la’o iha Estrada ita bele nota motorizadas, karreta lao barak teb-tebes, balun lao laiha ordem, hanesan karta kondusaun no laiha dokumentus, nomos kontrola ba trafiku droga, trafiku umanu imigrasaun ne’ebe loos, espera durante tinan hirak mai bele marka diferensia ida,” akresenta PM VI Governu ne’e. Iha oportunidade ne’e, PM mos agradese ba servisu PNTL hotu ne’ebe durante ne’e halo ona, hanesan polisiamentu komunitaria nian, operasoens balun ne’ebe durante ne’e hala’o hahu husi tinan 2010 to’o agora atu mantein estabilidade  no ordem iha ita nia rain, servisu ne’ebe PNTL halo hamutuk ho Nasaun CPLP, nomos iha área seluk. Entertantu iha enkontru ne’e, Komandante Jeral PNTL Interinu Komisariu Afonso de Jesus halo aprezentasaun kona ba kondisaun atual PNTL nian, dadus statistiku nasional, planu estratejiku ba oin. Média PNTL  

SES Intrega servisu ba Ministru Interior

20150217-_MG_2906

Dili– Sekretariu Estadu Seguransa sesante Francisco Guterres tersa feira (17/02/2015) semana ne’e intrega servisu ba Ministru Interior Dr. Longuinhos Monteiro iha Edifisu Sekretariu Estadu Seguransa (SES) Vila-Verde Dili.

Iha serimonia entrega servisu ne’e, Francisco Guterres hateten agradese ba kooperasaun servisu ne’ebe durante ne’e Instituisaun Polisia Nasional Timor Leste (PNTL) hala’o hodi kontrola seguransa la’o ho di’ak to’o ohin loron. “Ha’u hakarak hato’o agradese ba servisu ne’ebe PNTL halo ho SES durante ne’e la’o diak tebes, hodi kontrola seguransa to’o ohin loron, ohin ha’u intrega servisu ba Ministru Interior liu husi relatoriu ne’ebe ami prepara ona,” afirma Sekretariu Estadu Seguransa sesante Francisco. Francisco Guterres mos husu ba funsionariu SES tomak husi Diretor Nasional, Diretor Jeral no funsionariu sira atu koopera hamutuk ho Ministru foun atu nune’e bele hadi’a servisu diak liu tan liu-liu iha área seguransa nian. Iha fatin hanesan, Ministru Interior foun Dr. Longuinhos Monteiro iha nia diskursu hateten sente haksolok hodi simu relatoriu husi SES nian, tamba ho relatoriu ne’e bele ajuda atu halo planu ba oin nomos sai hanesan referensia ida ba Ministru Interior. “Ha’u agradese ba relatoriu ne’ebe Sr. Sekretariu Estadu intrega mai ha’u, haksolok tebes tamba relatoriu ne’e sai hanesan referensia no ajuda ha’u hodi hala’o servisu ba oin, no ha’u sei kontinua nafatin servisu ne’ebe SES hala’o ona, no aumenta deit planu balun” informa Dr. Longuinhos. Ministru Interior akresenta, Lei Organika foun VI Governu Konstitusional ne’ebe aprova ona iha Konsellu Ministru katak, Primeiru Ministru Dr. Rui Maria de Araujo desidi ona atu Diresaun balun ne’ebe iha Ministériu Solidariedade Sosial (MSS) nia okos atu ba tutela fali iha Ministeriu Interior. Diresaun sira ne’e mak hanesan Diresaun Nasional Prortesaun Sivil, Servisu kadastros ba kualker situasaun mak mosu iha ambiente natureza nia apoiu, liu-liu jere jesataun tomak ba apoiu koordenasaun fizskalizasaun servisu, la’os ona iha MSS nia responsavel, maibe iha Ministeriu Interior nia okos. No seluk ne’ebe importante mak kona ba Lei Nasional ba Autoridade Maritima ne’ebe durante ne’e V Guvernu Konstitusional diskute, ikus mai Primeiru Ministru VI Governu desidi ona katak autoridade maritima ninia fiskalizasaun, jestaun, organizasaun no koordenasaun entre servisu Nasional ho estranjeiru tama iha tutela Ministeriu Interior nia okos. Entertantu partisipa iha serimonia intrega servisu ne’e mak Primeira Dama Isabel Ferreira, Komandante Jeral PNTL Interinu, ofisiais superior sira, Diretor Nasional, Diretor Jeral, Xefe Departamentu no funsionariu SES no membru PNTL balun. Média PNTL.  

Ministru Longuinhos saudades ho PNTL

logDILI – Ministru Interior Dr. Longuinhos Monteiro hafoin tomada de posse hatete, “Hau sente saudades tebes ho Komandu PNTL nomos membru sira no liliu ba iha hau nia farda, maibe hau fiar katak, ho tutela hanesan Ministru Interior sei la hakotu ligasaun instituisaun PNTL”. Lia fuan sentementu ne’e hato’o direitamente husi Ministru Interior Dr. Longuinhos Monteiro hafoin serimonia toma de posse iha salaun da Nobre Lahane, Segunda (16/2/2015). Ministru Longuinhos dehan, nia aprende buat barak iha instituisaun PNTL, Ministru ne’e mos gosta servisu iha fatin ne’ebe ho dezafiu barak, laos deit iha instituisaun nia laran deit maibe hare ba kestaun situasaun seguransa ninian. “Hau nia servisu iha PNTL iha buat barak maka hau halo, hau la bele sura. Tamba bainhira ami simu responsabilidade hodi hala’o kna’ar ami sei la fa’an ami nia susesu,”presta Ministru Interior. Ministru Dr. Longuinhos kongratula Komandu PNTL ne’ebe lori situasaun seguransa to’o ohin loron lao diak, mesmu iha dezafiu balun seidauk bele rezolve maibe fiar katak ba oin sei ultrapasa dezafiu hirak ne’e. Komandu PNTL sempre hala’o kna’ar laos atu buka ema gosta, maibe buka atu ema respeita Komandu PNTL nia servisu. “Hau fiar ba oin ho peskiza ne’ebe Fundasaun Ázia hala’o dehan katak, % 80 komunidade depozita konfiansa ba polisia no % 90 komunidade husu atu polísia ninia prezensa iha suku. Fiar katak ho atendementu Polísiamentu Komunitária iha tinan ida ne’e antes remata Ofisial Polísia Suku (OPS) prezensa hotu ona iha suku 442.” Husu kona-ba servisu foun iha Ministeiru Interior, Dr Longuinhos hatete, ita espera buat hotu sei lao diak, ita sei hare iha loron 30 nia laran hau hahu servisu, hau promote katak, tenke iha mudansa foun uitoan no iha dimensaun iha ita nia servisu.” “Ba oin ami aban sei diskuti área saida maka Ministeriu Interior ninia área kobertura, depois halo reajustamentu tuir lei organika depois loron 30 hahu simu posse,”dehan Ministru Interior ne’e. Ministru foun ne’e dehan, atu hala’o servisu diak liu presiza organiza jestaun tuir lei organika ida diak, para labale burokrasia ne’ebe boot iha Ministeiru nia laran. “Hau hanoin enkuadramentu ne’e hanesan kestaun ida ita sei diskuti maibe importante maka oinsa bele atende ho responsabilidade no tuir nia dalan,”dehan Ministru Interior Long. Instituisaun ne’ebe maka iha Ministeriu Interior nia tutela hanesan, instituisaun PNTL, Bombeirus,, Migrasaun no Dirasaun Nasionál Segurnsa Públiku. Mídia PNTL

EUA apoiu material identifika droga ba UPF

TMR_UNODC USA entrega motorizada ba UPF iha Kuartel JeralUNODC USA entrega motorizada ba UPF iha Kuartel Jeral24DILI – Problema kona ba droga to’o agora seidauk bele rezolve tamba Timor-Leste seidauk iha fasilidade ne’ebe sufisiente atu bele identifika ba sasan droga ne’ebe ema ilegál sira lori tama mai Timor-Leste. Atu identifika ba sasan ka aimoruk droga, Embaxada Estadus Unidus Amerika apoiu tan ekipamentu identifikasaun ba droga nian ba PNTL, liu-liu ba Unidade Patrullamentu Fronteira hodi bele identifika ba droga ne’ebe tama no sai iha fronteira rai maran. Ekipamentus ne’e intrega direita husi Embaxadora EUA ba Timor-Leste Karen Stanton ba Segundu Komandante Jerál PNTL, Komisáriu Afonso de Jesus no akompaña husi Komandante Unidade Patrullamentu Fronteira (UPF), Superintendente Asistente João Sancho Pires iha Kuartel Jeral PNTL Caicoli-Dili, loron Tersa (03/02/2015). “Ami apoiu material balun ne’ebe utilize ba identifika droga ba Unidade Polisia Fronteira atu nune’e unidade ne’e bele proteje ba Timor Leste nia fronteira, hapara droga no promove viajen ne’ebe lejitimidade,” afirma Embaxadora EUA Karen. Embaxadora Karen hatutan, formasaun no ekipamentu deit la sufisiente, maibe aplikasaun lei mos presija lei  ne’ebe forte hodi kombate narkotika atu nune’e bele ajuda kombate trafiku droga ilegál,  draft lei ba kombate narkotika sei pendente hela iha Parlamentu Nasional desde tinan 2013, tamba ne’e EUA husu ba Parlamentu Nasioonal atu aselera lalais lei ne’e hodi ajuda PNTL hala’o sira nia knaar hodi aplika lei. Entertantu, Segundu Komandante Jerál PNTL, Komisáriu Afonso de Jesus hateten PNTL seidauk iha fasilidade hodi detekta droga ne’ebe sirkula ba mai liu husi área fronteira, tamba ne’e ho parseiru sira nia apoiu bele ajuda PNTL hodi bele detekta droga no bele kombate. “Droga la’os situasaun ida nasional maibe ida ne’e globalizasaun, ema barak sente la kontente ho atividade droga hodi fo ameasa ba sira nia vida lor-loron, karik ita boot sira rekoñese katak PNTL seidauk iha kapasidade ne’ebe sufisiente hodi detekta droga, maibe ho ita boot sira nia tulun ami fiar katak ami iha konfiansa tomak hodi bele kombate droga hanesan isu global iha mundu tomak,” afirma Komisariu Afonso. Média PNTL.

Sekretariu Estadu Francisco Guterres despedida ho PNTL

20150205-IMG_9555DILI – Sekretariu Estadu Seguransa (SES), Francisco Guterres hala’o serimonia despedida ho instituisaun Polísia Nasionál Timor-Leste (PNTL) iha kuartel jerál Caicoli-Dili, kinta (05/02/2015). Serimonia despedida ne’e hala’o liu husi enkontru Konsellu Superior Polísia ne’ebe organiza husi Komandante Jerál PNTL, Komisáriu  Dr. Longuinhos Monteiro ho Segundu Komandante Jerál, Komisáriu  Afonso de Jesus. Hafoin serimonia despedida, SES Francisco ba jornalista hateten durante tinan 7 (hitu) nia laran, servisu hamutuk ho PNTL no apresia tebes ba PNTL nia servisu ne’ebe hetan progresu ne’ebe pozitivu tebes. “Ohin ha’u mai iha ne’e atu hato’o ha’u nia agradesimentu boot ba instituisaun PNTL liu-liu Komandante Jerál ho membru tomak, PNTL nia servisu hatudu rezultadu ne’ebe signifikadu tamba iha lideransa ne’ebe mak di’ak, tamba ne’e SES agradese barak ba Komandante Jerál, Komisáriu  Longuinhos Monteiro ho nia Adjuntu, Komisáriu  Afonso de Jesus.” Hatan kona-ba figura ne’ebe atu troka SES nia fatin, Francisco hatan, nia iha konfiansa no fiar ba  figura ida ne’ebe atu troka, nia iha koñesimentu ne’ebe di’ak iha área seguransa nian no optimista katak servisu sei lao diak liu tan ba oin. “Ha’u fiar katak ida ne’ebe troka ha’u, ha’u hatene katak nia ema ne’ebe hatene muito bem ba iha área seguransa nian, ha’u fiar katak nia sei lori instituisaun Seguransa ba oin no lao diak liu tan, ha’u kontente teb-tebes ba nia prezensa ne’ebe atu troka ha’u nia fatin, ha’u sei ajuda nafatin hodi fo apoiu malu,” afirma Francisco. Francisco Guterres konta tuir katak, iha tempu krize nia laran tinan 2006 no 2007, iha mundu tomak hatene katak Nasoens Unidas deit mak rezolve problema iha Timor-Leste, tamba relatoriu temi UNpol nia naran, maibe servisu iha terreinu PNTL mak hala’o, nia sente triste tamba servisu ema ida mak halo, relatoriu uza fali ema seluk nia naran. Entertantu Komandante Jerál PNTL, Komisáriu Longuinhos Monteiro hatetetn, lori komando Jerál nia naran hato’o mos agradesimentu ba SES nia kooperasaun servisu ne’ebe durante ne’e fo apoiu ba PNTL hodi hala’o servisu la’o ho diak to’o ohin loron. Iha serimonia despedida ne’e mos, PNTL ho SES troka plaka ba malu nomos intrega medalla ba membru PNTL na’in 3 ne’ebe servisu iha Gabinete Komandante Jerál mak hanesan Xefe Gabinete, Sarjentu Xefe Inocencio Freitas ho staff na’in 2 hanesan Sarjentu Joana Maria Mau no Ajente Xefe Francisco da Silva. Partisipa iha serimonia despedida ne’e mak hanesan Komandante Jerál ho Adjuntu, Sekertariu Estadu ho nia Xefe Gabinete, Komandante Unidade, Departamentu, Seksaun, Komandante no segundu komandante Distritu, membru Polísia no funsionariu sivil. Média PNTL    

Embaxadora EUA ba TL entrega motorizadas 15 ba PNTL

20150203-_MG_1588Dili– Embaxadora Estadus Unidus Amerika (EUA) ba Timor Leste, Karen Stanton entrega motorizadas 15 ho modelu Kawasaki KLX 150, nomos ekipamentu seluk hanesan atu hadi’a motorizada nian kaixa 2, Endoscopes 3 no Telescopic 3, ekipamentu identifikasaun droga hamutuk kaixa 12 ba Komandu Jeral PNTL no intrega direita ba Komandante Unidade Patrullamentu Fronteira (UPF).

Motorizada no ekipamentu seluk hirak ne’e, simu direta husi Segundu Komandante Jeral PNTL, Komisáriu Afonso de Jesus no akompaña husi Komandante Unidade Patrullamentu Fronteira, Superintendente Asistente João Sancho Pires iha Kuartel Jeral PNTL Caicoli-Dili, loron Tersa (03/02/2015). “Apoiu ne’e nu’udar parte ida husi programa ne’ebe Estadus Unidus Amerika oferese ninia fundu ho valor $830,000 hodi apoiu ba United Nations on Drugs and Crime (UNODC) hodi kondús treinamentu no hasa’e kapasidade ba Unidade Patrullamentu Fronteira,” afirma Embaxadora EUA, Karen Stanton iha nia diskursu ba serimonia entrega fasilidade ne’e. Iha fatin hanesan, Segundu Komandante Jeral Komisariu Afonso de Jesus iha nia diskursu hateten, agradese ba apoiu ne’ebe Embaxada Estadus Unidus Amerika fo ba PNTL hanesan treinamentu, fasilidade no seluk tan. “Lori Komando Jerál nia naran hato’o agradese ba tulun sira ne’ebe Estadus Unidus Amerika fo ba PNTL hahu husi formasaun nomos ekipamentus, ita hotu hatene katak Instituisaun PNTL hanesan Instituisaun ne’ebe foun, no fulan Marsu mak kompleta ba tinan 15, tamba ne’e presija nafatin kapasitasaun husi parseiru sira atu hasa’e kualidade membru PNTL hodi servi povu no nasaun ida ne’e,” afirma Komisariu Afonso. Entertantu fasilidade seluk ne’ebe EUA apoiu ona ba UPF mak hanesan komputador 13, karreta 3 no iha tinan ne’e mak apoiu tan motorizadas 15 no ekipamentus seluk ne’ebe relevante ba servisu unidade nian, nomos apoiu ona treinamentu balun ba UPF liu husi UNODC hodi hasa’e sira nia koñesimentu kona ba oinsa bele hala’o sira nia funsaun iha liña fronteira. Ikus liu, Komisáriu Afonso husu ba komandante UPF ho nia membru sira atu kontrola no kuidadu ba fasilidade ne’ebe parseiru sira fo, no utiliza tuir nia funsaun ba instituisaun PNTL. Média PNTL.        

Polísia Komunitária organiza tara bandu iha monta Ira bi’i

UATUCARBAU – Komandu PNTL Munisípiu Viqeuque liu husi kna’ar Polisiamentu Komunitária organiza tara bandu iha suku Ira bi’i Postu Administrativu Uatucarbau hodi hamenus konflitu, hamatak ambiente no respeitu malu ba komunidade sira maka hela iha baliza entre Postu Administrativu Uatucarbau, Baguia no Iliomar. Seremonia tara bandu hala’o iha Sesta, (30/1/2015) hodi ohi oho karau timor makerek ida. Tara bandu atu komunidade sira atu labele tesi ai iha mota laran no mota ninin husi metro 50, bandu labele kaer ikan sira iha mota Ira bere durante tinan lima, bandu labele husik animal arbiru hodi estraga ai han iha toós laran no bandu labele tesi ai iha tasi ibun husi Postu Administrativu Uatucarbau to’o baliza Postu Administrativu Uatulari, mota Caibilale. Serimonia tara bandu ne’e organiza husi programa Polisiamentu Komunitária, ne’ebe kompostu husi KPK (Konsellu Polísiamentu Komunitária) ne’ebe involve Xefe Suku, Ofisial Polísia Suku, Administrador Postu Uatucarbau, Komandante PNTL Squadra Postu Uatucarbau hamutuk ho lia nain sira. _MG_1302 Komandante PNTL Munisipiu Vikeke, Superintende Justinho Menezes hatete, programa tara bandu ne’e inisiativa husi programa Polísiamentu Komunitária ne’ebe iha suku Ira bi’i forma ona KPK (Konsellu Polísiamentu Komunitária). Antes tara bandu problema sempre mosu maka hanesan problema rai, animal estraga ai horis, tá ai no sunu rai arbiru no hadau malu baliza. Problema hirak ne’e tamba laiha disiplina hodi respeitu ididak nia direitu ho ida ne’e maka KPK halo relatoriu ba KDD (Konsellu Diretiva Distrital) hodi foti kokluzaun katak, presiza duni tara bandu iha suku Ira bi’i. “Hau fiar ho tara bandu ita nia komunidade sei respeitu malu no kuidadu ita nia ai horis sira, nune’e mos dalan ida ne’e hamenus problema iha suku laran,”dehan Supt Justinho. Apoiu tara bandu mai husi Komandu PNTL Munispiu Vikeke ne’ebe halo proposta ba parseira TLCCP-Nova Zelandia nomos hetan apoiu husi Sekertaria Estadu Maiu Ambiente. Xefe Suku Ira bi’i Marcal dos Santos de Carvalho hatete, atividades tara bandu ne’e atu konserva nafatin natureza iha mota Ira bere no hamoris fila fali kultura Timor nian hodi respeitu malu. “Ami sira ne’ebe maka involve iha KPK ne’e mak organiza malu hodi realiza tara bandu ne’e,”dehan Xefe Suku… Tema tara bandu “hatutan no hametin tradisaun hodi rezolve problema atu garantia estabilidade no seguransa”. Lia Nain Xefe Suku Ira Bi’i Armindo da Silva dehan hodi fó atensaun maxímu ba komunidade sira tenke halo tuir saida mak bandu iha suku laran. Ba se se deit mak kontra bandu ne’e sei hetan multa tuir akordu ne’ebe disidi ona. “Tara bandu ne’e dezde imi nia avo bei ala sira halo tara bandu. Ho ida ne’e mak agora ita sei hare ai hun boot sira sei iha ne’e no bee iha mota sulin nafatin,”dehan Armindo. Média PNTL