308590363_1525903811203948_866127699590969857_n

Dili, 24 setembru 2022 – Komandu PNTL Munisipiu Dili halo operasaun patrulla ho kareta inklui lao ain tuir kada bairu iha tempu kalan hodi prevene krime sira ne’ebe perturba ordem publika inklui garante seguru ba komunidade sira iha kapital Dili.

Komandante PNTL Munisipiu Dili, Superintendente Xefi Polisia Henrique da Costa, hateten operasaun ne’e konsege asegura joven nain 26 ne’ebe viola kumprimisiu lider arte marsiais sira nian.

“Operasaun ne’e nia objetivu maka hodi antesipa krime ne’ebe akontese iha Dili laran no ohin kalan ita orienta Esquadra PNTL hotu mak hanesan, Dom-Aleixo, Cristo-Rei, Nain-Feto, Vera-Cruz no Metinaro, halo operasaun rutina lao ain tama sai bairu iha area risku sira ne’ebe sempre akontese problema hodi garante situasaun hakmatek iha komunidade nia let, no iha operasaun ne’e ita konsege asegura joven nain 26 hosi Grupu Arte Marsiais (GAM) PSHT, iha area Aimutihun, Suku Becora, Postu-Administrativu Cristo-rei, tanba viola kumprimisiu hosi lider arte marsiais sira ne’ebe antes ne’e fo sai ona ba publiku”, esplika Henrique, iha nia knar fatin Caicoli, sesta kalan ne’e.

Nia dehan, ekipa patrulla identifika joven 26 ne’e halibur malu hodi halo treina iha fatin nakukun ne’ebe bele mosu provokasaun hodi kauza ba perturbasaun ordem publik.

“Bazeia ba Rezolusaun Guvernu ho numeru 01/MI-MD/IX/2022, ita intensifika volume atividade patrullamentu lao ain iha tempu kalan ne’e hare mos ba movimentu joven sira ne’ebe halo agrupamentu hemu lanu iha dalan publiku ita foti medida prevensaun hodi evita hahalok sira ne’e bele fo perturba ordem publika”, afirma.

Iha fatin hanesan, Xefi Aldeia Bekusi Kraik, Alicia Moniz Amaral, hateten nia parte laiha kuñesementu no atividade ne’e bele provoka situasaun ladiak iha bairu laran.

“Atu dehan katak antes ne’e ami enkontru ona ho Prezidente KRAM (Komisaun Reguladora Artes Marsiais) fo sai ona regras dehan karik Grupu Arte Marsiais ruma atu halo atividade treinu sira ne’e tenke iha uluk koordenasaun ba Autoridade Lokal. Sira mos husu atu kontróla Grupu Arte Marsiais sira, tanba wainhira atu identifika sentru formasaun hodi treina iha Suku no Aldeia, presija halo pedidu ba Xefí Suku sira maka autóriza kona ba fatin halo treinu nian, nune’e mós atu identifika treinadór arte marsiais ne’ebé atu fó treinu tenki kábe ba polísia nia servisu. Agora sira treina ida ne’e kategoria hanesan ilegal tanba halibur malu iha uma let laiha kuñesementu hosi Xefi Suku no OPS (Ofisial Polisia Suku). Depois treina iha dalan ninin no ahi taka nakukun hotu kedas ne’e bele provoka fali situasaun ladiak tanba daudaun festa ida besik hela iha ne’e, entaun ho movimentu ba mai ne’e provokador ruma iha bele sadik malu no problema bele mosu”, haktuir Xefi Aldeia ne’e.

308628918_1525929537868042_1448239607922452202_n

Nia haktuir, oras ne’e komunidade sei trauma hela ho akontesementu semana kotuk tanba ne’e nia husu atu halo atividade treina sira ne’e bele husu autorizasaun hosi polisia no indika fatin publiku labele iha fali uma let ne’ebe bele kria situasaun la hakmatek.

“Ita hotu akompaña katak situasaun iha loron 5 setembru halo ema hotu preokupa ho ataka malu entre joven ne’ebe kuaze atu kauza ba instabilidade tanba ne’e hau lori komunidade nia naran hato’o agradese ba autoridade seguransa sira ne’ebe mai fo hanoin joven sira ne’e atu labele repete tan no husu nafatin ba joven sira hotu atu asegura paz no estabilidade hodi kontribui ba prosesu dezenvolvimentu iha Timor-Leste, nune’e sosiedade sira bele tau fali konfiansa ba arte marsiaís sira, tanba durante ne’e komunidade sira nia observasaun ba Arte Marsiaís sira gosta halo de’it maka problema iha komunidade nia le’et.”, sujere.

Xefi Aldeia Alicia, mos husu ba KRAM no Sub-Komisaun sira ne’ebe estabelese ona inklui lider Arte Marsiais atu kontinua halo sosializasaun ba membru sira hodi halo tuir kumprimisiu ne’ebe maka fo sai ona ba publik iha semana kotuk ba.

“Antes ne’e Sekretariu Jeral PSHT, Pedro Aparacio, hateten estrutura PSHT hatun ona diretiva ba nia membru tomak hodi bandu no labele uza atributu arte marsiais iha bairu laran, entaun presija tebes ema hotu nia kontribuisaun tantu mai husi grupu ka individu, para oinsa bele kumpri regulamentu espesífiku ne’ebe lider arte marsiais sira fo sai ona nune’e bele garante orden públiku no respeitu sidadaun sira seluk nia direitu iha bairu laran no hetan fali konfiansa hosi komunidade no Guvernu rasik”, salienta.

 

Nia dehan, hare ba tinan kotuk iha Atabae, Grupu Arte Marsiais no Arte Ritual halo ona juramentu ba bandeira lulik RDTL no Maromak atu hametin fraternidade, lolo liman ba malu hodi simu no dame malu hanesan maun alin inklui hadok an hosi konflitu, maibe realidade hatudu oin seluk.

 

Entretantu operasaun lao ain ne’e lidera hosi Komandante Operasaun PNTL Munisipiu Dili, Inspetor Xefi Polisia, Delfim da Silva, no hetan apoiu rekursu hosi Forsa Rezerva inklui ekipa servisu sekreta Makikit hosi Munisipiu Dili, Servisu Informasaun Polisia Nasional (SIPN) ne’ebe halo movimentu hodi informa ba ekipa patrulla sira atu responde ho lalais.   Media Serviços Relações Públicas