Dili, Komandu Polísia Nasional Timor-Leste (PNTL) liu husi Departamentu Investigasaun Kriminal Nasional (DIKN) alerta ba komunidade sira hotu atu kuidadu ho kazu Skimming ne’ebe kontinua buras iha rai laran.
Liu husi Konferensia Imprensa tersa-feira (11/06) ne’e, Xefe DIKN Superintendente Polísia João Belo dois Reis relata informasaun balun relasiona ho situasaun aktual baseia ba keixa ne’ebe maka DIKN simu loron-loron husi maluk Timor oan feto sira ne’ebe sai vitima kazu Skimming (Online) nian.
“Ida ne’e importante atu hato’o ba maluk Timor oan sira hotu, katak grupu organizadu balun Timor oan sira servisu hamutuk ho ema estrangeiru, halo hela krime Skimming (Online) nian ne’ebe habosok ita nia maluk Timor oan sira, finzi namora iha Online hafoin koalia (Chet) no Video Call ba malu, ikus mai sira promete atu haruka presente balun mai Timor no husu ita nia Timor oan sira ne’e atu selu impostu (Pajak), atu liberta sasan sira ne’e tenke haruka osan ba”, esplika Xefe DIKN ne’e.
Superintendente Polísia ne’e salienta tan katak hafoin haruka osan ba, sasan ne’ebe sira promete mós laiha, osan ne’ebe sira haruka ba mós labele foti fila fali. Kazu refere kuaze loron-loron ami simu, tanba ne’e maka PNTL servisu hamutuk ho Ajensia interligadu ho asuntu ida ne’e, ami alerta ba populasaun Timor laran tomak, labele fiar.
“Ita iha ona kazu lubuk ida relasiona ho kazu artista Baim Wong nian no ikus mai mosu tan kazu ida ne’e, fó konsikuensia sériu ba ita nia Timor oan sira tanba lakon osan barak, nune’e PNTL parte DIKN hakarak alerta ba ita sidadaun Timor-Leste laran tomak liu-liu alin feto sira, karik hetan kontaktu ruma husi sidadaun estrangeiru ka sidadaun Timor ne’ebe maka promete atu fó presente liu husi Online, lalika fiar no lalika haruka osan”, alerta Superintendente Polísia ne’e.
Ofisias Superior PNTL ne’e akresenta tan katak tanba vitima barak haruka osan kuaze dolar rihun ida resin, ikus mai sasan la mai no sira nakonu ho deve tanba sira empresta tiha ema nia osan hafoin haruka liu husi Banku. Tanba ne’e, liu husi kanal ida ne’e bele hatutan informasaun ba sidadaun sira atu bele iha informasaun naton, atu labele sai vitima nafatin ba kazu hanesan ne’e iha futuru.
“Vitima husi kazu ida ne’e iha tinan 2024 hamutuk na’in hitu (7) ona tuir ami nia informassaun no orseik na’in rua (2) mai aprezenta tan ho kazu hanesan, tanba ne’e nesesita ba ami atu informa ba públiku atu labele kontinua vitima ba kazu hanesan, sira mai ho evidensia maka hanesan resultadu chatting, Video Call no mós Video ne’ebe ema sira aprezenta katak sasan sira atu haruka mai ne’e maka ne’e, to’o ikus sira haruka tiha osan liu husi banku, sasamn ne’e mós la mosu no ema ne’ebe promete atu fó sasan ne’e mós laiha”, hatutan Ofisias Superior PNTL ne’e.
Xefe DIKN ne’e argumenta mós katak hafoin simu keixa husi vitima sira, PNTL nia atuasaun maka ita servisu hamutuk ho servisu interligadu hotu-hotu tenta atu detekta númeru kontaktu ne’ebe iha internasional tantu lokal no operasaun agora lao hela hanesan garantidu ida ba populasaun sira katak PNTL la nonok ba situasaun ida ne’e.
“Iha maluk Timor oan konforme númeru kontaktu ne’ebe ami iha, ami lokaliza ona sira nia hela fatin no operasaun sei lao kontra sira, grupu sira ne’e ita komesa detekta sira hela iha ne’ebe, sira pozisaun saida, halo saida no inan-aman sé, ita detekta ona, espera iha tempu badak ita sei halo atuasaun ba sira, maioria vitima sira ne’e hela fatin iha izoladu, fatin sira ne’ebe laiha koneksaun ho ema sira matenek balun kona-ba informasaun ne’e, sira nia targetu ne’e ba inan ka alin feton sira ne’ebe hela iha munisipiu no aldeia sira, tanba vitima sira ne’e maioria mai husi munisipiu Ermera, Dili no Aileu n’ebe mai ho nia modus operanding ketak-ketak”, haktuir Xefe DIKN ne’e.
Media PNTL.
