Dili-Centru Formasaun Polisia (CFP-sigla portuges) sei halo formasaun no kapasitasaun konaba lei, diretus humanus no uza forsa ba membru Polisia Nasional Timor-Leste (PNTL) iha fulan Setembru.
Komandante CFP Superintendente Xefe Arquimino Ramos hateten CFP prepara ona kurikulum no haruka ona ba Fundu Dezenvolvimentu Kapital Humanu (FDCH) atu nune’e iha tempu badak realija kursu ba Komandante Eskuadra hahu iha Komandu munisipiu Liquica, kontinua ba Aileiu, Ainaro no Ermera hafoin kontinua ba munisipiu 8 seluk inklui RAEOA ho total partisipante hamutuk 1200, Nia hato’o asuntu ne’e ba Jornalista sira iha CFP Comoro Dili, Kuarta (25/08)
Formasaun ne’e sei foka liu konaba oinsa maka uza forsa ho proporsional, legal, akuntabilidade no tuir nesesidade, nune’e iha atuasaun balu ne’ebe la tuir regras Komandante munisipiu no unidade sira iha poder disiplinar atu loke ba prosesu no foti medidas.
Formasaun ba Komandante sira oinsa maka lidera operasaun iha terrenu, prepara planu operasaun, inplementasaun no ejekusaun planu operasional husi Komandu Jeral no oinsa sira lidera ekipa iha Eskuadra no Unidade sira.
“Kurikulu formasaun ne’e ho padraun internasional tanba CFP sai mos membru International Police Academy Association (INTERPAL) ne’ebe maka kada tinan Polisia iha nasaun hotu sempre share aprejentasaun kurikulu ba malu nune’e kurikulu ne’e lao la ses husi kurikulu ne’ebe utilija iha rai seluk,”dehan Komandante Ramos.
Nia haktuir Orsamentu ba programa ne’e aprova no aloka ona ba programa ne’e ita hein ejekuta deit iha loron 06/09, formasaun ne’ebe maka sei halao ho durasaun semana rua ba Komandante sira no semana ida ba membru sira formasaun ne’e kompostu husi teoria no pratika ho fasilitador sira husi CFP rasik nomos Unidade Apoiu Diretus Humanus ONU (UADU) nomos PDHJ.
Komandante Arquimino atualija katak iha tinan 2019 to’o 2020 antes COVID-19 CFP fo ona formasaun ba membru PNTL hamutuk 1.518 tuir ona formasaun konaba Diretus Humanus no Uza Forsa nian nune’e mebru sira hatene oinsa halo atuasaun iha terrenu tuir padraun ne’ebe iha ho regras empenamentu, Normas Organijasaun no Prosedimentu (NOP) uza forsa nian nomos lei uza forsa nian. Media PNTL
Dili-Komandu Polisia Nasional Timor-Leste (PNTL) halo enkontru evalusaun servisu ligadu ho inplementasaun diretiva hirak ne’ebe maka Komandu hatun ba munisipiu Unidade no Xefe Servisu sira.
Komandante Komandu Operasaun Nasional Superintendente Xefe Pedro Belo hateten Evaliusaun Servisu Unidade Patrulamentu Fronteira (UPF) nudar topiku prinsipal tanba situasaun ikus-ikus ne’e sidadaun hirak ne’ebe maka ultrapasa fronteira ilegalmente to’o Indonezia depois POLRI kaptura no deporta mai fali ita oras ne’e daudaun kontinuasaun konaba sira nia prosesu no seguransa iha fatin karantina ne’ebe maka sira hela ba, Nia hato’o auntu ne’e iha Sentru Formasaun Polisia (CFP) Comoro Dili, (25/08).
Nia haktuirtan liu husi enkontru ne’e Komandante sira hare hamutuk forsa, frakeja no oportunidade ne’ebe iha; Frakeja ne’ebe maka Ami identifika maka distansia entre Postu ida ho postu seluk ne’ebe maka naruk no dok teb-tebes(km 12-25), limitasaun ekipamentu no transporte oinsa bele kontrola masimu tanba ne’e maka ema barak ultrapasa fronteira illegal tanba ne’e maka Komandu PNTL nafatin husu ba governu no Politiku sira atu hare asuntu hirak ne’e selae susar utuan.
“Kestaun fronteira laos Polisia deit maka resolve Ami so bele asegura kuandu iha ona fasilidade adekuadu, Hau hanoin katak Komandante Jeral hato’o ona relatoriu hotu-hotu nune’e ami fiar katak laos agora maibe tempu oin mai sei bele rezolve naton maibe sufsiente atu asegura seguransa iha fronteira,” dehan Komandante Belo.
Maske ho kondisaun minimu maibe PNTL-UPF sempre firme atu servisu ho Espiritu servi nafatin povu no nasaun hodi asegura seguransa ba rai ida ne’e.
Enkontru ne’e Prezidi husi Komandante Jeral komisariu Faustino da Costa, no Segundu Komandante Jeral Komisariu Mateus Fernandes no partisipa husi Inspetor Jeral, Komandante Komandu Administrasaun, Komandante munisipiu, Komandante Unidade no Xefe Servisu sira. Media PNTL
Batugade, 19 agostu 2021 (SRP) – Autoridade Seguransa Indonézia liu hosi Kapolres Belu, entrega tan membru Grupu Organizasaun Arte Marsiais husi PSHT (Persaudaraan Setia Hati Terate) mai hamutuk na’in-352 ne’ebé antes ne’e hetan kapturasaun iha area Atambua Nusa Tengara Timur (NTT) tanba hakat fronteira terrestre liu dalan ilegál hodi partisipa seremonia graduasaun hasae sintu iha Indonezia.
Komandante UPF (Unidade Patrullamentu Fronteira), Superintendente Polisia, Euclides Belo, konfirma sidadaun timor hirak ne’e envolve aan iha grupu arte marsiais no hakat liu husi dalan ilegal ba graduasaun (Sae Sabuk) iha Indonezia.
“Ohin ofisialmente autoridade seguransa Indonezia nian, kompostu hosi Kapolres Belu, Dandim no Migrasaun Indonezia nian, entrega hikas ita nia sidadaun timor oan ho total hamutuk ema nain 352 ne’ebe atravesa ilegalmente ba Indonezia hodi tuir graduasaun ba Grupu Arte Marsiais PSHT”, haktuir Euclides Belo, ba jornalista sira iha Postu Integradu Mota-Ain, kinta ne’e.
Nia dehan, sidadaun timor oan hirak ne’e nia parte halo ona identifikasaun no daudaun entrega ona-ba Sentru Integradu Jestaun Krize transporta ba Dili hodi kumpri kuarentena durante loron 14 nia laran hafoin sei prosesu tuir lei ne’ebe vigor tanba kontra ona regra Estadu Emerjensia (EE) hodi hakat sai hosi Timor-Leste ba Indonézia ilegalmente.
“Ami servisu koordenadu ho autoridade sira ne’ebe servisu iha liña fronteira, espesialmente ba Sentru Integradu Mota Ain, durante prosesu tomak ami kumpri ona regra no prosedimentu tuir protokolu ne’ebe estabelese hela iha ita nia rain”, subliña.
Euclides hatutan, nia parte mos simu estudante nain 109 hosi Indonezia ne’ebe desidi fila mai Timor tanba pasaporte kaduka no fixa mate inklui mos timor oan nain 36 ne’ebe la konsege ba servisu iha inglatera tanba konsidera Indonezia kategoria zona mean ba Covid-19. Media Interior
Dili, Polísia Repúblika Indonezia (Polri) kaptura sidadaun Timor oan hamutuk ema naín 113 iha Atambua, Munisipiu Belu, Provinsia Nusa Tenggara Timur (NTT) Indonesia. Sidadaun hirak neé kompostu husi mane naín 103 no feto naín 8 neébe maka Polri kaptura iha loron segunda-feira (09/08) iha tuku 09:00 oras Indonezia nian.
Porta Voz Komandu Polísia Nasional Timor-Leste (PNTL) Superintendente Xefe Arnaldo Araújo liu husi konferensia imprensa tersa-feira (10/08) neé informa sidadaun hirak neé Polri kaptura iha loron hirak liu ba wainhira sira halaó hela aktividade iha Indonesia no oras neé dadaun sidadaun hirak neé iha hela Polri nia liman, iha tempu badak ema hirak neé sei deporta mai ita nia rai liu husi odamatan Batugade.
“Dalan neébe maka sira sempre uza hodi liu hakat ba Indonezia maka liu husi dalan hat maka hanesan husi rai tolu no tasi ida, dalan husi rai tolu neé maka Fatumean, Lamaknen no Turiskai no mós liu husi tasi, sira neé maka atravesa ba Indonezia Atambua hodi ba halo aktividade iha neéba”, tenik Porta Voz Komandu PNTL neé.
Superintendente Xefe afirma ita hotu hein katak iha tempu badak Polri sei entrega sidadaun hirak neé liu husi ita nia Imigrasaun no liu husi odamatan Batugade nian. Hafoin ema sira neé lori mai ita nia rai maka sei halaó tuir regras neébe maka vigora iha ita nia rai. Otamatikamente sira mós sei tama Kuarentena loron 14 hafoin maka halo prosesu tuir mai.
“Hakarak hatoó obrigadu wain ba governu Indonezia, liu-liu Polísia Indonezia nian espesial ba Polres Belu neébe maka sira ho esforsu makaás bele kaptura ita nia sidadaun sira neébe maka agora dadaun iha hela sira nia fatin, hatoó mós obrigadu wain ba ita nia Atase Polri neébe maka agora dadaun iha Timor-Leste, nia mós servisu makaás, halo kooperasaun diak ho PNTL hodi nuneé ita nia servisu kooperasaun bele lao ho diak maka ema neébe agora dadaun detein hela iha Polres Belu sei entrega iha tempu badak”, afirma Xefe Gabinete Relasaun Públika neé.
Media PNTL.
Dili, Komandu Polísia Nasional Timor-Leste (PNTL) segunda feira (09/08) ne’e desloka tan ekipa ida membru PNTL hodi reforsa seguransa iha liña fronteira atu prevene variante virus Delta tama mai Timor-Leste.
Komandante Komandu Operasaun Superintendente Xefe Pedro Belo ba jornalista sira hateten, ne’e planu husi Komandante Jerál PNTL nian no ema hotu nia preukupasaun seguransa ba iha liña fronteira nian, tanba ita hatene katak iha fronteira ne’eba ita iha membru ne’ebe limitadu tebes-tebes liu-liu sira ne’ebe destaka iha postu sira.
“Tanba ne’e ita reforsa tan husi Komandu Jerál no molok ida ne’e mós reforsa ona husi Unidade Espesial Polísia (UEP) ne’ebe maka koloka ona iha ne’eba (Fronteira-red) no oras ne’e dadaun ami atu koloka tan ekipa atu reforsa tan ba parte fronteira ninian, atu ita hotu tenke asegura fronteira tanba oras ne’e dadaun iha movimentu illegal ema ne’ebe maka’as tebes-tebes iha fronteira ninian”, tenik Komandante Komandu Operasaun PNTL ne’e.
Superintendente Xefe ne’e salienta tan katak ekipa ne’e iha misaun ne’ebe klaru hodi bele koopera hamutuk ho nia maluk sira iha ne’eba (Fronteira-red) no sei orienta direita husi Komandante sira ne’ebe enkarega iha parte fronteira nian, sira hotu sei submete ba iha ne’eba (Fronteira-red) hodi bele asegura ita nia fronteira ho diak, tanba ita hotu hatene katak oras ne’e dadaun iha moras ida variante foun Delta ne’ebe maka oras ne’e dadaun sa’e maka’as iha ita nia nasaun viziñu no tuir informasaun balun mos tama ona mai Timor-Leste.
“Ho ida ne’e maka ita tenke asegura fronteira ho metin atu nune’e ema sira labele halo movimentu tun sa’e iha parte fronteira nian, maibé ohin ekipa ida ne’e ho nia misaun ne’ebe klaru tebes-tebes, sira sei lao ho servisu, sira sei lao ho Sentidu Estadu nian no sira sei hatudu rezultadu ne’ebe diak ba povu no rai ida ne’e”, hatutan Superintendente Xefe ne’e.
Media PNTL.
Dili, Embaixada Australia iha Timor-Leste liu husi Parseiru Desenvolvimentu Timor Leste Police Development Program (TLPDP) sexta-feira (30/07) ne’e finaliza rehabilitasaun edifisiu Servisu Informasaun Polísia (SIP) Komandu Polísia Nasional Timor-Leste (PNTL).
Reprezentante Komandu PNTL Komandante Komandu Administrasaun Superintendente Xefe José Soares iha ninia intervensaun manifesta agradesimentu profunda ba Embaixada Australia ne’ebe ho laran luak tulun ona SIP hodi hadia nia kondisaun servisu.
“Hau no ita sira ne’ebe ohin halibur hamutuk iha fatin ne’e sai sasin hahu’u husi PNTL ne’e estabelese, dala-ruma parseiru sira mai tinan rua ka tolu mai sira nia misaun termina, sira fila maibé husi lideransa ne’ebe husi inisiu kedas apoiu ba PNTL kontinua to’o ohin loron, PNTL ida ne’e hamrik to’o ohin loron, ita hamrik iha nasaun sira seluk ita bele ba hola parte iha Nasaun Unidas, ita hamrik iha auto-konfiansa ida katak hau reprezenta Polísia tanba parseiru sira nia apoiu”, afirma Komandante Komandu Administrasaun PNTL ne’e.
Superintendente Xefe ne’e salienta tan katak PNTL apresia tebes ba saida maka TLPDP halo desde tinan 2004 to’o ohin loron, kondisaun barak maka sira (TLPDP-red) kria ba ita PNTL, infrastrutura, formasaun sira ne’e ita la konta, orsamentu mai husi Embaixada ba iha TLPDP.
Iha fatin hanesan reprezentante Embaixador Australia iha Timor Leste Mr. Dhan hateten parte governu Australia liu husi ninia embaixada hamutuk ho TLPDP espera bele kontinua servisu hamutuk ho PNTL hodi bele hadia fatin ba SIP hodi hala’o servisu diak iha futuru.
“Ami espera bele apoiu nafatin SIP iha futuru hodi hadia diak liu tan profesionalizmu SIP nian iha servisu loron-loron, agradese mós ba kontraktor ne’ebe bele tulun hodi hadia edifisiu SIP nia ne’ebe maka ohin ita finaliza ona ninia rehabilitasaun”, tenik reprezentante Embaixador Australia ne’e.
Tuir Xefe SIP Superintendente Boavida Ribeiro katak rehabilitasaun ne’e hala’o durante semana tolu nia laran, iha ne’ebe kompañia Timor oan ida maka sai hanesan kontraktor hodi rehabilita edifisiu SIP nian. Orsamentu ne’ebe utiliza ba iha rehabilitasaun ne’e mai husi Embaixada Autralia hamutuk dolar rihun sanulu ($10.000,00) hodi hadia parte balun husi edifisiu nian ne’ebe att no konstrui mós sala ida ba servisu administrasaun SIP nian. Media PNTL.
Dili, Komandu Polísia Nasional Timor-Leste (PNTL) durante semana rua nia hahu’u husi loron 14 to’o loron 28 fulan Jullu tinan 2021 rezista Insidente hamutuk 90 no Asidente 20 ne’ebe maka akontese iha teritoriu nasional.
Porta Voz Komandu PNTL Superintendente Xefe Arnaldo Araújo kinta-feira (29/07) ne’e relata ba jornalista sira katak husi total Insidente 90 ho tipu maka hanesan: Asaltu malu 53, ahi han 2, asaltu sexual 1, ameasa 3, Disturbasaun jerál 4, estraga Propriadade 2, Furto 4, Suisidiu/oho ann/tara ann 1, Violensia Domestika 18, Homesidiu 1 no mate derepente 1.
“Entretantu total kazu asidente tráfiku 20 ne’ebe akontese durante semana rua nia laran maka ho tipu kazu hanesan kareta ho kareta 3, motor ho motor 2, kareta ho motor 4, single 7 no soke ema lao ain hamutuk 4, husi total asidente hirak ne’e rezulta kanak kma’an 28, kanek todan 1 no mate 1”, esplika Porta Voz Komandu PNTL ne’e.
Superintendente Xefe ne’e salienta liu tan katak iha loron 24 fulan Jullu tinan ne’e akontese ahi han uma iha munisipiu Bobonaro iha Aldeia Samelaun, Suku Ritabou, Postu Administrativu Maliana, munisipiu Bobonaro. No kazu homesidiu ida akontese iha loron 27 fulan Jullu iha area Aldeia Kirilelo, Suku Asumanu, postu Administrativu Liquiça munisipiu Liquiça iha ne’ebe aman maka oho nia oan rasik.
Membru PNTL Hamutuk Na’in 3.510 Simu Ona Vasina
Iha biban ne’e Porta Voz Komandu PNTL relata mós total membru PNTL ne’ebe simu ona Vasina COVID-19 hamutuk 3.510 husi total membru PNTL aktual hamutuk ema na’in 4.104. Husi númeru hirak ne’e, membru PNTL ne’ebe seidauk simu Vasina hamutuk na’in 504.
“Razaun ba sira ne’ebe seidauk simu Vasina tanba moras permanente, Strok, Ran Midar, Tensaun no aimoruk Vasina nian mak la sufisiente tanba iha munisipiu balun aimoruk seidauk to’o iha fatin”, tenik Superintendente Xefe ne’e.
Media PNTL.
Dili, Komandu Polísia Nasional Timor-Leste (PNTL) liu husi ekipa konjunta hanesan Servisu Investigasaun Kriminal Nasional (SIKN) ho Komandu PNTL munisipiu Dili eskuadra Dom Aleixo kaptura ona suspeitu ne’ebe envolve iha insidente ahi han uma iha area eis Merkadu Comoro.
Liu husi Konferensia Imprensa ne’ebe hala’o iha kinta-feira (29/07) ne’e Porta Voz Komandu PNTL Superintendente Xefe Arnaldo Araújo hateten suspeitu refere além de komete krime insendiu, komete mós aktu krime rua seluk.
Iha loron 29 fulan Jullu 2021 oras 03:30 otl, iha insidente iha akontese iha area Aldeia 02, Suku Fatuhada, Postu Administrativu Dom Aleixo munisipiu Dili, ne’ebe rezulta ahi han uma iha area eis Merkadu Comoro nian.
Hafoin insidente ne’e akontese, husi SIKN servisu konjunta ho Komandu PNTL munisipiu Dili eskuadra Dom Aleixo duni tuir kedas suspeitu no iha oras 05:00 otl, ekipa identifika suspeitu komete tan aktus ba krime ida hodi harahun vidru iha rezidensia Korpu Diplomátiku Nova-Zelandia ho Australia nian iha area Praia dos Qoquiros no imediatamente kaptura kedas suspeitu iha fatin refere hodi transporta kedas mai iha edifisiu SIKN.
Iha prosesu indentifikasaun nia laran, investigador identifika suspeitu ho inisial F.A.P. komete aktus krime hanesan:
Ho ida ne’e, investigador prepara ona Auto-Notisia Flagrante-Délitu ho númeru NUC: 0397/21.DICMR. No agora dadaun, suspeitu detein hela iha Sentru detensaun Komandu PNTL munisipiu Dili, hodi aprezenta ba iha Primeiru Interrogatoriu iha Tribunal munisipiu Dili molok oras hitu-nulu-resin-rua (72).
Kazu Maliana
Entretantu iha konferensia imprensa ne’e, Porta Voz Komandu PNTL relata mós insidente ida ne’ebe akontese iha munisipiu Bobonaro. Iha loron 24 fulan Jullu 2021 oras 13:50 otl, iha insidente iha akontese iha area Aldeia Samelaun, Suku Ritabou, Postu Administrativu Maliana, munisipiu Bobonaro ne’ebe rezulta ahin han uma rua (2).
Hafoin insidente ne’e akontese, husi Komandu PNTL munisipiu Maliana servisu konjunta kompostu husi Unidade Espesial Polísia (UEP) no Falintil Forsa Defesa Timor-Leste (F-FDTL) halo kedas atuasaun hodi hapara aktus krime refere no notifika kedas suspeitu na’in hitu (7) hodi halo identifikasaun.
Kazu Liquiça
Iha loron 27 fulan Jullu 2021 oras 18:20 otl iha insidente ida ne’ebe akontese iha area Aldeia Kirilelo, Suku Asumanu, postu Administrativu Liquiça munisipiu Liquiça. Hafoin Komandu PNTL munisipiu Liquiça simu tia informasaun, imediatamente desloka kedas ba iha lokal do Krime.
To’o iha fatin refere, ekipa konfirma katak iha duni kazu homesídiu ne’ebe rezulta vitima mane ida mate no deskonfia hetan oho husi ninia aman. Ho ida ne’e investigador prepara Auto-Notisia Flagrante-Délitu ho númeru NUC: 0053/21Lilik. No agora dadaun, suspeitu detein hela iha Sentru Detensaun Komandu PNTL munisipiu Liquiça, hodi aprezenta ba iha Primeiru Interrogatoriu iha Tribunal munisipiu Dili molok oras hitu-nulu-resin-rua (72).
Media PNTL.