Komisariu Polísia Pedro Belo Hala’o Dialogu Ho Komunidade Iha Munisipiu Baucau

IMG_9355

Baucau, Segundu Komandante Jerál Polísia Nasional Timor-Leste (PNTL) Komisariu Polísia Pedro Belo iha loron kuarta-feira (13/09) ne’e hamutuk ho Prezidente Autoridade, Konsellu Veteranu hala’o dialogu ho komunidade sira inklui líder Organizasaun Arte Marsias (OAM), Organizasaun Arte Rituais (OAR) munisipiu Baucau, iha Sentru Konvensaun Baucau Villa Antiga liga ho konfrontu ne’ebe akontese iha semana hirak liu ba iha area Nagardjo, Bahu, Baucau Villa hodi rezulta uma komunidade nian balun hetan estragus inklui komunidade balun hetan kanek.

Iha dialogu ne’e Lideransa Lokal husi Administrador Postu Administrativu, Xefe Suku, Líder GAM, GAR, Joventude no komunidade sira hato’o sira nia preukupasaun liga ho situasaun seguransa iha munisipiu Baucau.

Hafoin rona preukupasaun komunidade sira nian inklui parte relevante sira iha munisipiu Baucau, Segundu Komandante Jerál PNTL ne’e konvida entidade hotu atu hamutuk kontibui ba paz no kria estabilidade iha munisipiu Baucau.

“Hanesan Segundu Komandante Jerál PNTL ne’ebe sempre iha komitmentu atu tau matan hamutuk ba iha area Seguransa hodi lori ita nia komunidade sira bele moris hakmatek no sente seguru atu hala’o vida moris loron-loron nian, hanesan ita hotu akompaña katak iha semana rua liu ba sempre mosu perturbasaun odem públiku iha munisipiu Baucau”, tenik Segundu Komandante Jerál PNTL ne’e.

IMG_9701

Komisariu Polísia ne’e salienta tan ida ne’e hanesan pergunta bo’ot ida ne’ebe presija ita hotu tenke responde, tanba saida? Será que ita nia Patriotrizmu no Nasionalizmu mihis ba bebeik? Ou buat seluk, karik? Mai ita hotu hodi hare’e no resolve, situasaun ohin loron nian hare’e husi aspetu Timor-Leste iha era globalizasaun ohin loron nian.

“Iha tinan 2025 mai, konforme ita hotu rona iha Media Sosial katak ita sei membru ba ASEAN, molok atu to’o iha ne’eba proseu lubuk ida maka ita halo no ita to’o hodi hetan estatutu hanesan nasaun observador; Atu garante, halo ona to’o hetan estatutu observador ida ne’e no atu tama ba iha ASEAN permanente, ita presiza asegura pontu hirak maka hanesan husi aspetu politika, ekonomia, seguransa, sosial no kultura”, hatutan Komisariu Polísia ne’e.

Ohin loron, Ita hotu enfrenta hela problema maka kestaun seguransa nian ne’ebe ita sempre hatudu hahalok ne’ebe maka komunidade sira sempre la hakmatek. Sé ita koalia kona-ba komunidade, koalia mós kona-ba komunidade internasional ka komunidade estrangeiru sira ne’ebe maka hela iha ita nia rai, entaun ita duni maka tenke asegura atu rai ida ne’e hakmatek. Ita mós tenke asegura politika estadu nian hodi adere ba nasaun sira iha ASEAN nian, politika ida ne’e halo hodi ita bele hadia moris povu ida ne’e no rai ida ne’e nian. Ekonomikamente ba area Tasi nian, hare’e husi aspetu Geopolitika ita iha potensilidade ida ne’ebe bo’ot tebes tanba tasi iha inportansia politika, ekonomikasial no sosio kultural vital iha konstrusaun ba identidade nasional.

Karakteristika geoestratejika teritoria nasional hanesan fatin kruzada ba rotas ha’at komersial ne’ebe utiliza barak liu ho ligasaun entre Osean India ho Oaseanu Pásifiku. Nune’e bele aumenta potensial iha nível regional no nível internasional, husi situasaun hirak ne’e ema barak hakarak halo investimentu mai iha ita nia rai. Hanesan Timor oan, ita prontu ona ka lae atu kompete ho sira seluk.

“Hau lori ita ba iha situasaun ida ne’e, atu ita hotu refleta ita nia ann, ita hakarak ka lae, ita nia rai sai sidade liu fali rai seluk? ita hakarak ka lae atu bele hemenus dezempregu ne’ebe ohin loron sai hanesan fátor ida ba iha krime sira ne’ebe mosu dadaun? ita hakarak ka lae, ita nia jerasaun sira ne’ebe tuir mai hetan eskola no servisu fatin ne’ebe maka diak? ita hakarak ka lae, atu ita nia komunidade sira bele sente hakmatek?”, alerta eis Komandante Komandu Operasaun PNTL ne’e.

Xave husi buat hirak ne’e hotu maka Estabilidade rai laran hodi bele kontribui atu nune’e investimentu rai liur sira atu mai investe iha ita nia rai no ita nia rekursu preparadu atu servisu no kompete ho nasaun seluk.

Joven sira prepara ann dadaun ona, hahu’u agora ita bele kompete ho ema seluk, hadomi ita nia rai hanesan ita hadomi ita nia inan ho aman, ita lakoi ema hateten att ita nia inan-aman, wainhira hateten att ita sente soke hanesan mós ema hateten att ba ita nia rai no ita sente soke. Ida ne’e maka ema dehan Patriotizmu mai husi liafuan Amar e Patria katak Hadomi Hau Nia Rai. Tanba ne’e ita tenke hadomi ita nia rai moris fatin, rai hussar talin, ita lakoi ema seluk mai ukun ita rai no kaer ita nia kuda talin.

“Hau apela ba joven sira atu estuda maka’as labele hanoin deit violensia, tanba violensia sei la lori ita ba mudansa, prepara ita bo’ot sira nia ann atu kompete ho ema seluk; iha Timor-Leste iha 48% husi krime ne’ebe maka registu barak liu maka Ofensa Integridade Físika ne’ebe maka maioria prátika husi elementus OAM no OAR”, apela Komisariu Polísia ne’e.

Tanba ne’e konflitu sempre mosu, OAM no OAR konsidera sai hanesan fonte ba iha Inseguransa no Potensial ba iha ameasa Estabilidade rai laran. Husu ba joven sira atu lemra relembra fali katak antes ne’e Governu fó sai Rezolusaun ida ho númeru 17/2013 hodi taka OAM no OAR tanba hakarak situasaun ne’ebe hakmatek, nune’e hafoin reativa husu atu mantein konfiansa liu husi komportamentu diak iha komunidade nia le’et. Maibé ho fiar Governu nian maka liu husi Rezolusaun númeru 4/2020 reativa hikas aktividade hotu OAM no OAR nian tanba ho fiar ida katak bele hasa’e mentalidade joven sira nia liu husi formasaun.

IMG_9744

“Presiza ita bo’ot sira nia kontribuisaun no servisu maka’as hodi responde ba situasaun hotu, tenke iha komitmentu katak hatudu ba governu liu husi kontribuisaun bo’ot ba Paz no Dame iha ita nia rai”, apela eis Komandante Komandu PNTL munisipiu Dili ne’e.

Apela mos ba veternau no veteran sira atu nafatin hanorin doutrina Patriotizmu no Nasionalizmu ba jerasaun foun liu-liu joven sira atu hadomi nasaun tanba lakoi ema seluk atu estraga Estabilidade iha Timor-Leste. Konsidera mós papel autoridade lokal sira nian importante tanba besik liu ba iha komunidade nune’e presiza iha konstolu ne’ebe másimu ho líder OAM no OAR no kolabora ho Ofisial Polísia Suku (OPS) atu garante seguransa iha munisipiu Baucau.

Ba lideransa OAM no OAR atu servisu maka’as hodi kontrola membru sira husi munisipiu to’o aldeia no apoiu nafatin ba KRAM hodi kria paz no dame iha munisipiu Baucau.

PR Fo Posse ba Membru Konsellu Estadu no Membru Konsellu Superior Defeza no Seguransa

375971255_328865536319698_181341933316444011_n

Dili-Prezidente Repúblika no Laureadu Nobel da Paz, José Ramos Horta, fó pose ba Membru foun Konsellu Estadu no Membru Konsellu Superior Defeza no Seguransa nian (KSDS), iha Palasiu Prezidente Repúblika.

 Konsellu Estadu hanesan orgaun konsultivu Prezidente Repúblika nian ba asuntu polítiku, bazeia ba Konstituisaun RDTL artigu 90 no 91. No Konsellu Superiór Defeza no Seguransa hanesan orgaun konsultivu Prezidente Repúblika nian ba asuntu defeza, seguransa no soberania, bazeia ba Konstituisaun RDTL artigu 148.

 Membru foun Konsellu Estadu nian hamutuk 14 mak hanesan: Prezidente Parlamentu Nasionál, Maria Fernanda Lay, Primeiru-Ministru, Kay Rala Xanana Gusmão; Ex-Prezidente Repúblika, Major-Jeneral Taur Matan Ruak, Ex-Prezidente Repúblika, Dr. Francisco Guterres Lú Olo.

 Membru na’in lima nomeadu husi Prezidente Repúblika mak Abilio da Conceição de Araujo, Maria Domingas Fernandes Alves ‘Mikato’, Tenente-Jeneral Tito da Costa Cristovão ‘Lere Anan Timur’, Madre Guilhermina Marçal no Milena Pires.

Membru na’in lima seluk nomeadu husi Parlamentu Nasionál mak Virgilio Smith ‘Cranek’, Jacinto Viegas Vicente ‘Roke’, Numinando S. Martins ‘Buras’, Ricardo da Costa Ribeiro no Josefa Alves Pereira Soares.

 Membru foun ba Konsellu Superiór Defeza no Seguransa hamutuk 13 mak hanesan: Primeiru-Ministru, Kay Rala Xanana Gusmão, Ministru Negosius Estranjeirus no Kooperasaun, Bendito dos Santos Freitas, Ministru Defeza, Contra-Almirante Donaciano do Rosário Gomes, Ministru Interiór, Francisco da Costa Guterres, Ministru Justisa, Amândio de Sá Benevides, Reprezentante Parlamentu Nasionál Deputada Maria Terezinha da Silva Viegas, Deputadu David Mandati Dias Ximenes no Deputadu Duarte Nunes, Chefe Estado Maior Generál das F-FDTL, Tenente-General Falur Rate Laek; Komandante Jerál PNTL, Komisáriu Jerál Henrique da Costa; Diretór Jerál Servisu Nasionál Intelijénsia, Longuinhos Monteiro; Júlio Tomás Pinto no Nuno Manuel Corvelo de Andrade Sarmento (Nomeadu husi Prezidente Repúblika ).

Reuniaun Konsellu Estadu no Konsellu Superiór Defeza no Seguransa prezide husi Prezidente Repúblika. Hafoin fó pose ba membru foun sira, Prezidente Repúblika kontinua lidera reuniaun ba dahuluk hamutuk ho Membru konsellu rua hodi ko’alia kona ba funsaun membru sira nian bazeia ba lei no rejimentu.

Membru Konsellu Estadu hamutuk na’in 14 no Konsellu Superior Defeza no Seguransa hamutuk na’in 13 sei halao sira nia mandatu durante tinan lima.

Kazu Omésidiu Iha Munisipiu Ermera, PNTL Kaptura Ona Suspeitu

358372549_295218896351029_1492893520842516120_n

 

Dili, Komandu Polísia Nasional Timor-Leste (PNTL) liu husi Komandu munisipiu Ermera, eskuadra Letefoho, kaptura ona suspeitu ba kazu omésidiu ne’ebe akontese iha loron 07 fulan Setembru tinan 2023 oras 11:30 iha munisipiu Ermera hodi rezulta vitima ida mate no na’in rua seluk hetan kanek.

Liu husi konferensia imprensa segunda-feira (11/09) ne’e, Porta Voz Komandu PNTL Superintendente Polísia António da Luz hateten kazu omésidiu ne’e akontese wainhira vitima sira hala’o hela serimonia kultural ida maka derepente deit suspeitu to’o mai hodi sona vitima na’in tolu refere.

“Liu husi esforsu membru sira iha Komandu PNTL munisipiu Ermera, liu-liu eskuadra Letefoho, orseik (10/09) kaptura ona suspeitu ba kazu ne’e iha oras 17:30, agora dadaun suspeitu iha hela sela eskuadra Letefoho hodi hein atu transporta ba iha Komandu PNTL munisipiu Ermera hodi prosesu kontinuasaun”, esplika Porta Voz Komandu PNTL ne’e.

Superintendente Polísia ne’e salienta tan katak suspeitu ba kazu ne’e ho naran inisial “E” agora dadaun iha hela sela hodi hein prosesu kontinuasaun atu nune’e bele prosesu tuir justisa ne’ebe iha, atu nune’e bele responsabiliza ba hahalok ne’ebe maka nia komete. Suspeitu ta’a vitima ho naran Benjamin mate iha fatin no vitima rua seluk ho naran Alexandre no Moises hetan kanek.

“Suspeitu, membru sira kaptura iha aldeia Buibaru Leimea sorin balun wainhira membru sira hala’o hela aktividade patrullamentu hodi buka tuir hodi hetan suspeitu, iha informasaun katak suspeitu sofre moras mental, ita labele dehan ida ne’e, maibé ne’e só liu husi teste médiku maka foin bele indika katak ema ne’e moras mental ou lae, husi parte Polísia nian maka hare’e ba aktu ne’ebe maka nia komete”, tenik Superintendente Polísia ne’e.

Ofisias Superior PNTL ne’e subliña tan katak motivu husi kazu refere, sei iha prosesu investigasaun nia laran, vitima na’in rua ne’ebe kanek hetan ona tratamentu no tuir kronologia ne’ebe maka parte Polísia nia hetan maka derepente deit suspeitu ne’e mai ta’a vitima na’in tolu ne’ebe maka halo hela serimonia kultural fase matan bebe nian. Nune’e derepente deit suspeitu lori katana mai ta’a vitima na’in tolu refere.

“Parte investigasaun Komandu PNTL munisipiu Ermera, eskuadra Letefoho rekolla ona informasaun sira husi vitima na’in rua ne’ebe maka hetan kanek, hodi hein submete ba Ministeriu Públiku (MP) atu prosesu kontinuasaun no suspeitu detein iha sela durante oras 72 nia laran”, hakotu Ofisias Superior PNTL ne’e. Media PNTL.

 

PNTL no Fundasaun Azia Lansa Planu Asaun Departamentu Polisiamentu Komunitaria

375858767_326118843261034_4802892777871501223_n

Dili- Polisia Nasional Timor-Leste (PNTL) no Fundasaun Azia halao Lansamentu Planu Asaun Departamentu Polisiamentu Komunitaria 2023-2030 atu nune’e bele hari laran metin no komfiansa komunidade nian, halo komunidade sente seguru, no mantein ita nia komunidade seguru no protejidu.

Komandante Jeral PNTL Komisariu Jeral Polisia Henrique da Costa hateten ohin ita lansatan planu asaun Polisimentu Komunitaria nune’e komunidade sira bele sente seguru liu husi supervizaun no inplementasaun modelu Polisia Komunitaria ida ne’ebe diak, respeita prinsipiu igualdade no dok husi diskriminasaun, superviziona ezekusaun ba ordem no instrusaun sira relasiona ho jestaun no avaliasaun ba kualidade husi modelu Polisiamentu komunitaria, inplmeenta ba programa espesial sira iha Polisiamentu komunitaria, asegura kolaborasaun permanente ho estrutura komunitariu iha nivel nasional to’o nivel lokal ka munisipiu, Nia hato’o asuntu ne’e iha intervensaun ba serimonia lansamentu ne’ebe maka halao iha loron kuarta (06/09) iha Kuartel Jeral Kaikoli Dili.

Nia hatutan atu alkansa objetivu hirak ne’ebe define ona hodi garante sustentabilidade instituisaun iha tempu hanesan mellora rejilensia komunidade, seguransa no protesaun maka lider no jestor operasional PNTL nian tenke servisu makaas hodi inplementa planu ne’e ba oin ho diak.

“Planu estratejiku hirak ne’e koresponde ba planu asaun polisiamentu komunitaria nian hodi partila objetivu tolu relasionadu hanesan Timor-leste nia modelu polisiamentu komunitaria, hamenus komflitu no hadia asesu ba justisa,” dehan da Costa.

375896375_326110033261915_6635955388706990643_n

Atu termina Hau hakarak agradese ba ekipa ne’ebe maka halao ona servisu ne’e ho diak nune’e ohin ita bele halo lansamentu. Hau enkoraja ba departamentu sira para atu nune’e hamutuk ho parseru sira hodi hatur ita nia planu asaun rasik kada departamentu atu nune’e ita bele lao  iha lina Komandu nian tuir planu estratejiku nasional ne’ebe maka dejena tia ona.

Komandante Jeral esplika hafoin halo lansamentu Planu Asaun ida ne’e ita sei aprejenta ba Ministru Interior hafoin Ministru Interior sei kontinua ba Konsellu Ministru no Primeiru Ministru atu nune’e bele hetan apresiasaun hodi bele inplementa tanba atividade Polisiamentu komunitaria nian sai hanesan pontus prioridade ne’ebe maka kada tinan-tinan ita koloka orsamentu.

Iha okajiaun ne’e Country Representative TAF Cristine Banty hateten Fundasaun Azia fo apoiu ba dezenvolvimentu planu asaun ne’ebe dezenvolve ona ho lideransa no orientasaun husi Xefe Departamentu, Komandante Antonio da Lúz. Prosesu dezenvolvimentu no rezultadu sira reflete aprosimasaun Polisia Komunitaria. Prosesu sira konsultivu, envolve parte interesada oi-oin no inkorpora opiniaun sira hodi kria planu ida ne’ebe lokal no sai nain duni.

Nia hatutan planu ne’e sentralizadu inportansia atu halibur Polisia no Komunidade Hamutuk. Ida ne’e inklui reuniaun regular ho membru komunidade sira no Konsellu Polisiamentu Komunitaria sira, Planeamentu ba eventu sira no responde ba krime inklui mos apoiu asesu ba rezolusaun disputa lokal, justisa formal no apoiu vitima.

Ida ne’e rekonyese knar kompleksu sira ne’ebe Polisia Komunitaria sira halao no kestaun sira ne’ebe komunidade sira hasoru, liu-liu ema vulneravel sira. Planu ne’e mos inklui medida espesifiku sira atu hadia violensia bazeia ba jeneru. Krime iha kategori ida ne’e kompostu husi %24 husi krime hotu-hotu no %40 husi desijaun Tribunal ninian.

Fundasaun Azia apoiu PNTL nia komprimisiu atu asegura seguransa, no asesu ba justisa husi komunidade Timor-Leste. Ikus liu hau kongratula Komandante Antonio ho nia ekipa, hau hato’o hau nia agradesementu ba Komandante Jeral PNTL Henrique da Costa no Segundu Komandante Pedro Belo ba sira nia orientasaun no komitmentu hodi asegura futuru Polisia Komunitaria iha Timor-Leste.

Iha okajiaun ne’e Embaxador Nova Zelandia Philip Hewitt hateten Nova Zelandia sente orgulu tebes tanba bele suporta PNTL iha dezenvolvimentu planu liu husi parseria ho fundasaun Azia. Hau kompriende katak prosesu ida ne’e envolve entrevista no diskusaun ho Komandu sira inklui Komandu Operasaun no Formasaun, konsultasaun no departamentu nasional no Komandu munispiu sira, hau mos kontente atu hare konsultasaun ho organizasaun servisu komunitaria sira inklui reprejentante sira husi organizasaun feto, Difisiensia no komunidade LGBTIQ.

Inportante liu planu asaun ne’e Alinea ho planu estratejiku PNTL nian ba tinan 2023-2030 objetivu sira husi supervizaun Ministeriu Interior nian no programa governu Konstitusional da IX nian. Governu foun buka atu promove instituisaun demokratiku sira, servisu ba komunidade, paz no seguransa.

Planu asaun ida ne’e inplmenta objetivu husi dokumentu orientador sira ne’e iha ninia estrutura no konteudu. Planu asaun ida ne’e hatudu komprimisiu ba oin husi PNTL, Ministeriu Interior no governu atu inplementa aprosimasaun ida refektativa nian tuir kontekstu timor nian ba polisiamentu no involvimentu komunidade.

Nova Zelandia nafatin orgulu sai parseru ida iha dezenvolviemntu modernu Polisia komunitaria Timor-Leste nia no rekonyese inportansia husi planu asaun Polisia Komunitaria ba PNTL nudar instituisaun ida.

Planu ida ne’e inportante tebes atu haforsa PNTL nia kapasidade hodi mantein lei no ordem ho efetivu no haforsa involvimentu komunitaria liu husi servisu besik no konselu polisia komunidade ka KPK, ida ne’e laos deit hasai komfiansa publiku nian maibe mos ajuda PNTL atu adapta ba nesesidade uniku komunidade oi-oin nian. Alende ne’e planu ne’e alina ho objetivu planu seguransa nasional ne’ebe liu-liu hodi kontribui ba estabilidade no dezenvolvimentu. Hodi governu Nova Zelandia nia naran hau hakarak atu dala idatan kongratula Komandante Jeral ho nia ekipa hodi foti pasu inportante ida ne’e hodi hari forsa Polisi aida ne’ebe rejiliente, akuntavel no orientadu ba komunidade ne’ebe fundamental ba seguransa no prospriedade tempu naruk Timor-Leste nian.

Serimonia lnasamentu ne’e lidera husi Komandante Jeral PNTL Komisariu Jeral Polisia Henrique da Costa akompaña husi Segundu Komandante Jeral Komisariu Polisia Pedro Belo, Embaxador Nova Zelandia Philip Hewitt, no partisipa husi Country Representative Fundasaun Azia (TAF), Cristine Banty ho nia ekipa, Parseru TLPDP, Parseru JICA, Parseru UNDP, Komandante munisipiu, Komandante Unidade, Xefe Departamentu, Xefe Gabinete no Xefe Seksaun sira iha Kuartel Jeral. Media PNTL

      

Governador LEMHANAS RI Ho Delegasaun Hala’o Vizita Mai Komandu PNTL

IMGL5319

Dili, Komandu Polísia Nasional Timor-Leste (PNTL) kuarta-feira (06/09) ne’e simu vizita Kortejia ida husi Governador Lembaga Ketahanan Nasional (LEMHANAS) Repúblika Indonesia (RI) Andi Widjajanto ho delegasaun hodi halo estudu komparativu iha Timor-Leste liu-liu iha Komandu PNTL.

Hafoin vizita, Governador Andi Widjajanto ba jornalista sira hateten sorumutu ohin loron nian iha ninia objetivu rua maka hanesan primeiru ami husi LEMHANAS Indonesia lori estudante Edukasaun kona-ba Lideransa iha Indonesia ninian ne’ebe kompostu husi Militar, Polísia no Sivil hodi halo estudu komparativu ho Timor-Leste iha ne’ebe ohin loron hala’o iha Komandu PNTL.

“Ohin Komandante Jerál PNTL esplika kompletu kona-ba PNTL komesa husi Lei, Istoria PNTL, Organizasaun to’o problema sira ne’ebe maka tenke atúa husi PNTL, iha Komandante Jerál nia esplikasaun, iha posibilidade atu hametin kooperasaun servisu entre LEMHANAS ho PNTL iha kontextu kapasitasaun Rekursu Umanu, tantu PNTL no mós husi Indonesia ninian iha futuru”, tenik Governador Andi Widjajanto ne’e.

Autoridade LEMHANAS ne’e salienta tan katak iha tempu badak sei iha diskusaun tuir mai entre LEMHANAS ho PNTL nune’e iha futuru, posibilidade Ofisias Superior balun sei ba tuir formasaun iha LEMHANAS Jakarta.

“Ami entre LEMHANAS ho PNTL bele halo estudu hamutuk por ezemplu kona-ba oinsa preparasaun seguransa ne’ebe forte iha liña fronteira, to’o momentu iha ne’ebe Indonesia ho Timor-Leste sei halo Koridor Ekonomia iha fronteira, ne’ebe maka fó sai ona husi Presidente Indonesia Joko Widodo no Primeiru Ministru Timor-Leste Xanana Gusmão iha Jakarta loron rua liu ba”, afirma Autoridade LEMHANAS ne’e.

375593722_326035073269411_3603118171335177178_n

Governador ne’e subliña tan katak ba futuru entre Indonesia ho Timor-Leste sei iha Ekonomia Integradu iha illa Timor no ida ne’e presija tebes estudu ne’ebe maka klean atu bele garante situasaun seguransa iha fronteira, movimentu ema no sasan lao ho diak.

“Em prinsipiu aspektu ne’ebe maka importante iha vizita ne’e maka oinsa bele iha kapasitasaun ba rekursu umanu no estudu hamutuk ba asuntu ne’ebe maka nasaun rua ne’e koalia ona”, hakotu Governador ne’e.

Entretantu, Komandante Jerál PNTL Komisariu Jerál Polísia Henrique da Costa ba jornalista sira hateten ohin Komandu Jerál simu vizita ida husi Governador Lembaga Ketahanan Nasional (LEMHANAS) Repúblika Indonesia (RI) Andi Widjajanto ho ninia delegasaun inklui estudante LEMHANAS Indonesia ninian.

“Ohin sira halo vizita mai iha Kuartél Jerál, estrutura Komandu ninian tantu Komandante Jerál, Segundu Komandante Jerál ho Komandante Supervizaun sira inklui Xefe Departamentu balun no mós Komandante Unidade sira, ita simu vizita ida ne’e, ohin ita halo aprezentasaun oituan kona-ba situasaun aktual ninian, ita mós aprezenta kona-ba iha servisu PNTL ninian, ita mós hato’o ita nia mehi katak ba futuru ita iha Polísia ida ne’ebe maka Profesional ba iha ninia atendimentu sira”, haktuir Komandante Jerál PNTL ne’e.

Komisariu Jerál Polísia ne’e salienta tan katak tanba ne’e atu hetan Polísia ne’ebe Profesional, ita presija tebes atu iha hasa’e kapasidade ba iha Polísia ninian. Entaun ita husu atu nune’e bele fó mós oportunidade ba iha PNTL liu-liu ba iha ita nia Ofisias Superior sira bele hetan oportunidade atu nune’e bele frekuenta mós Kursu iha LEMHANAS.

“Laos deit dehan iha LEMHANAS deit maibé, tanba reprezentante husi Delegasaun ne’e balun husi Polri, ita mós husu atu nune’e bele hetan mós treinamentu iha espesializada sira ba PNTL, sira promete katak sira sei tau atensaun másimu ba asuntu ne’e, no buat ne’ebe maka ohin ita hateten ba sira katak formasaun ne’e importante tebes ba iha hasa’e kapasitasaun ba iha Polísia ninian”, tenik Komisariu Jerál Polísia ne’e.

Autoridade másimu instituisaun Seguransa ne’e salienta tan tanba ne’e maka sira mós ohin promote katak sira sei tau asuntu ne’e ba iha prioridade sira nian no sira mós sei fó oportunidade ba PNTL atu nune’e bele haruka nia ema bele partisipa. No sira husu atu nune’e hafoin ida ne’e bele haruka lista kandidatu ba iha ne’eba atu nune’e sira bele konsidera.

“Kona-ba kooperasaun direitamente antes ne’e laiha entre PNTL ho LEMHANAS, maibé LEMHANAS ho Ministeriu Defesa iha, tanba ne’e iha tinan hirak ba kotuk ne’e partisipasaun PNTL nian ne’e liu husi vaga ka oportunidade ne’ebe maka oferese husi parte Defesa ninian, tanba ne’e maka iha PNTL ema na’in rua maka partisipa ona Kursu iha LEMHANAS ninian, ida maka eis Segundu Komandante Jerál Komisariu Polísia Mateus Fernandes no ida seluk maka atan hau rasik remata Kursu iha LEMHANAS ninian iha tinan 2019 ninian, ba oin PNTL sei prepara ema atu ba tuir formasaun iha LEMHANAS ninian tanba ida ne’e maka ita husu ba sira no ema sira ne’ebe ita hare’e haruka ba ne’e sei priense Rekezitus hirak ne’ebe maka LEMHANAS sira fó, tanba sira nia rekerimentu katak por ezemplu Superintendente Xefe entaun Ofisias ida ne’ebe maka Senior liu no okupa hela ninia kargu ruma agora atu nune’e wainhira termina Kursu ne’e nia bele hala’o servisu ho diak liu tan”, hakotu Autoridade másimu instituisaun Seguransa ne’e. Media PNTL.

 

Komandu PNTL Husu Autoridade Koopera Ho Parte Seguransa, Labele Hakiak Bandidu Iha Bairu Laran

IMGL8188
Dili, Komandu Polísia Nasional Timor-Leste (PNTL) husu ba Autoridade lokal sira iha kapital Dili atu koopera ho parte seguransa hodi labele hakiak bandidu iha bairu laran, nune’e evita mosu konflitu ne’ebe ikus-ikus ne’e mosu iha kapital Dili, hanesan akontese iha loron 20 fulan Agostu tinan 2024 iha aldeia Manu-Meta Raihun Suku Vila-Verde, Postu Administrativu Vera-Cruz ne’ebe rezulta vitima balun kanek no estragus ba komunidade nia uma.
Segundu Komandante Jerál PNTL Komisariu Polísia Pedro Belo hafoin partisipa iha reuniaun Ajustamentu Planu Asaun Annual ba tinan 2024, kuarta-feira (23/08) ne’e ba jornalista sira hateten Komandu husu ba Autoridade Lokal sira atu labele hakiak preman/Bandidu sira ne’ebe maka gosta atu konflitu iha bairu laran.
“Polísia nia susesu iha komunidade, tenke fó informasaun, autoridade lokais sira mós tenke koopera hodi fó informasaun, labele hakiak fali bandidu iha bairu laran, wainhira mosu konflitu maka autoridade sira lakoi fó informasaun maka loron ida Polísia mós sei foti hotu autoridade sira, nasaun independensia ita tenke servisu hamutuk”, haktuir Segundu Komandante Jerál PNTL ne’e.
Komisariu Polísia ne’e subliña tan katak husu atu autoridae lokal sira labele hakiak bandidu iha sira nia bairu laran hodi perturba komunidade sira nia aktividade iha tempu kalan. Bandidu sira ne’e diak liu tenke dudu se’es tiha, atu labele moris hamutuk ho komunidade, atu nune’e komunidade bele lao livre hodi hala’o nia aktividade tuir ema ne’ebe maka moris hanesan iha nasaun independensia nia laran.
“Ami mós husu ba líder arte rituais sira atu kontrola mós ninia membru sira ne’ebe mka ho idade minoridade, maibé ita hatene katak sira iha líder tanba ita mós envolve sira iha reuniaun bebeik ona, atu atensaun ba ninia membru sira ne’e, maibé dala-barak sira la kontrola entaun ikus mai mosu konflitu sira ne’e, ida ne’e dala-ruma laos ema maka hakarak atu halo hanesan ne’e, maibé líder sira la kontrola nia membru sira, orientasaun líder sira nian ne’e dala-ruma membru sira iha terenu la rona malu”, hatutan Komisariu Polísia ne’e.
Eis Komandante Komandu Operasaun PNTL ne’e afirma kestaun kapasidade líder arte marsias no arte rituais sira nian hodi kontrola ninia membru sira ne’e maka sai dúvida bo’ot, hodi hamosu konflitu iha fatin-fatin, estragus komunidade sira nia hela fatin no balun sai vitima husi konfrontu sira ne’e.
“To’o agora, problema mosu iha fatin-fatin mas laiha líder ida husi arte marsias no arte rituais ne’ebe hamrik koalia ba ninia membru sira atu labele halo problema, labele estraga povu nia sasan, ita hotu bele akompaña katak ho akontesimentu sira hotu, laiha líder ida maka atu bele responsabiliza ba aktu sira ne’e, governu legaliza ona sira nia aktividade maibé responsabilidade sira nian maka laiha”, hakotu Komisariu Polísia ne’e. Media PNTL.

 

Komandu PNTL Hala’o Reuniaun Ajustamentu Planu Asaun Annual 2024

IMG_6026-2
Dili, Komandu Polísia Nasional Timor-Leste (PNTL) kuarta-feira (23/08) ne’e hala’o reuniaun Ajustamentu Planu Asaun Annual ba tinan 2024 hafoin aprezentasaun Planu Asaun Annual iha semana kotuk (16/08) maka Komandu PNTL liu husi Gabinete Planeamentu Estratejiku no Dezenvolvimentu hamutuk ho Komandu Supervizaun, Diretur Diresaun, Xefe CFP, Xefe Gabinete, Komandante Unidade (UPM, UEP,UPF) no Xefe Departamentu sira ajusta hodi rekolla dokumentu relevante sira iha elaborasaun final molok aprezenta ba iha Ministeriu Interior (MI) no kontinua ba iha Konsellu Ministru.
Komandante Jerál PNTL em subtituisaun, Komisariu Polísia Pedro Belo hafoin reuniaun ba jornalista sira hateten liu husi diskusaun ida ne’e, ami hotu ajusta prioridade saida maka sei hare’e iha tinan 2024 no sei ajusta ba Planu Ministeriu Interior nian.
“Tanba ne’e, ohin ami tu’ur hamutuk halo diskusaun hodi rona mós Komandante sira ne’ebe imposrtante liu hanesan Komandante UPF, iha ne’ebe hanesan ita hotu hatene katak durante ne’e sira nia kondisaun ladun diak, entaun presija tebes hare’e sira nia kondisaun, tau mós Planu Prioridade ba iha UPF nian”, tenik Komandante Jerál PNTL em subtituisaun ne’e.
Aktual Segundu Komandante Jerál PNTL ne’e afirma tan katak iha planu prioridade lima ne’ebe maka mai husi parte MI fó ba PNTL maka hanesan, primeiru ba iha UPF nian, Investigasaun, Tránzitu, Servisu Informasaun no Polisiamentu Komunitaria. Tanba ne’e maka oras ne’e dadaun ami ajusta didiak Planu sira ne’e, hodu nune’e bele aprezenta Planu ne’ebe ho kualidade.
“Hau hanoin katak rekrutamentu ne’e lao ona, ida ne’e parte formasaun nian, planu ami tau hotu iha laran maibé ita hatene katak rekrutamentu ne’e parte politiku hanesan Ministru Interior nian koalia ona katak sei realiza iha tinan oin, laos ida ne’e deit ita mós tau osan ba iha parte Promosaun nian, no mós viagem ne’ebe maka sei ba rai liur, tanba ita hatene katak oras ne’e dadaun ita prepara ann atu tama ba ASEAN, entaun formasaun no reuniaun barak ne’ebe maka PNTL sei partisipa ida ne’e, buat hirak ne’e hotu ami ajusta ba iha Planu sira ne’e”, hatutan Segundu Komandante Jerál PNTL ne’e.
Komisariu Polísia ne’e salienta tan katak ami mós tau Planu Prioridade ba iha UPM hanesan ita hotu hatene katak UPM iha Ró ne’ebe maka kuaze tinan barak ona maka la halo manutensaun no reparasaun, entaun presiza ami tau mós orsamentu ba ida ne’e. No mós kondisaun Ró patrullamentu sira seluk ne’ebe presiza halo manutensaun, ida ne’e hanesan planu rutina ne’ebe ami tau.
“Dala-ruma osan ne’ebe maka ba manutensaun Ró ho montante bo’ot, entaun dala-ruma mós labele kobre atu halo reparasaun, tanba ne’e maka tinan ida ne’e ami prepara orsamentu ba iha tinan 2024 nian, kona-ba atu sosa Ró hau hanoin Ró ki’ik sira ne’e presiza, maibé dezisaun iha Politiku sira nia liman karik bele apoiu maibé karik labele buat saida maka ami iha, ami kontinua avansa ho ida ne’e”, hateten Komisariu Polísia ne’e.
Kona-ba kondisaun infrastrutura, ami tenke hare’e husi munisipiu maka mai to’o nasional, iha munisipiu ita hare’e liu maka eskuadra sira, tanba eskuadra barak to’o oras ne’e dadaun nia kondisaun edifisiu ladun diak ona, ida ne’e ami tau hotu iha Planu sira.
Hola parte iha aktividade ne’e, Segundu Komandante Jerál Komisariu Polísia Pedro Belo, Inspétur Jerál, Komandante Komandu Operasaun, Pesoal no Formasaun, Administrasaun, Diretur Disiplina no Justisa, Komandante CFP, Komandante Komandu UEP, UPM, UPF, Komandante Komandu munisipiu Dili, Atauro, Xefe Departamentu, Xefe Gabinete Asesoria no Pontu Fokal sira.
Media PNTL.

 

PNTL Sei Hari Postu Polisia Iha Manu-Meta Raihun

IMG_5887

Dili-Polisia Nasional Timor-Leste (PNTL) sei hari postu polisia iha aldeia Manu-Meta Raihun Suku Vila-Verde Postu Administrativu Vera-Cruz hodi responde ba komflitu ne’ebe maka akontese iha loron 20/08 ne’ebe rezulta vitima kanek no estragus ba komunidade nia uma.

Segundu Komandante Jeral PNTL Komisariu Polisia Pedro Belo hateten Ohin Hau mai iha ne’e atu Ami hare hamutuk oinsa atu hari Postu Polisia ida ba komunidade hodi fo seguransa ba sira atu moris hakmatek tanba hodi kalan ema nain ida hetan kanek tanba hetan ta no komunidade nia uma barak estragus tanba hetan tuda no komunidade balu evakua husi sira nia hela fatin no vitima balun oras ne’e hamutuk iha ne’e no agora sira atu koalia ba malu tanba ne’e maka ami mai atu hare sasan hirak ne’e hotu, Nia hato’o asuntu ne’e iha sede Suku Vila-Verde Mataduro Dili, segunda (21/08).

“Ami hare hamutuk oinsa fo solusaun ba problema hirak ne’e laos deit husi aldeia no suku ida ne’e maibe ami mos husu ba lidernsa nasional sira iha resposabilidade ba problema ne’ebe maka oras ne’e daudaun ita hasoru,”dehan Komisariu Pedro.

IMG_6001

Nia hatutan Ita hotu hakarak atu populasaun tenke moris hakmatek iha independensia nia laran ema hotu tenke goza nia liberdade, labele iha grupu ida atu ba impede fali ema seluk nia liverdade hodi asalta ema no ema labele lao ba mai ho seguru.

Komandante ne’e afirma Ita labele tolera grupu ida ne’ebe maka kria instabilidade iha Dili laran, ami sei foti medida ida atu hasoru sira, diak liu sira hasoru seguransa duke hasoru fali komunidade ne’ebe maka laiha forsa.

Hafoin identifika fatin atu hari Postu Polisia Segundu Komandante Jeral akompaña husi Komandante Komandu Munisipiu Dili No Komandante UEP mai iha sede suku Vila-Verde hodi halo sorumutu ho joventude no komunidade hirak ne’ebe maka sai vitima ba komfrontus ne’e.

Iha dialogu ne’e Komandante PNTL munisipiu Dili Superintendente Xefe Polisia Orlando Gomes no Superintendente Polisia Damião Correia husu ba komunidade sira atu kontribui hamutuk ho autoridade seguransa hodi garante estabilidade no seguransa iha komunidade nia leet.

“Ita mai atu koalia ba malu, laos atu kondena no julga malu. ita halo reflesaun atu nune’e labele mosutan problema no hadia ita nia situasauntanba ami prekupa ho sitasaun seguransa;” dehan Komandante Dili.

Iha okajiaun ne’e joventude no komunidade hirak ne’ebe maka partisipa iha dialogu ne’e prekupa ho ejistensia organizasaun Arte Marsiais no Arte Rituais iha sira nia aldeia no kria komlitu nune’e komunidade sira maka sai vitima ba sira nia atitude nune’e husu ba autoridade seguransa atu foti medidas hasoru grupu hirak ne’e atu nune’e bele hakotu problema ne’ebe maka sempre akontese no halo komunidade moris la hakamtek.

Dialogu komunitaria ne’e lidera husi Komandante PNTL munisipiu Dili akompaña husi Komandante UEP, administrador postu Vera-Cruz, Xefe Suku Vila-Verde, no partisipa husi responsavel arte marsiais no Arte Rituais, Joventude, Vitima no komunidade sira. Media PNTL

Aniversariu UEP Ba Dala 14

IMG_1678

Dili, Komandu Polísia Nasional Timor-Leste (PNTL) Unidade Espesial Polísia (UEP) iha loron 18 fulan Agostu tinan 2023, selebra ninia aniversariu existensia nian ba dala 14 ho nia tema “Em qualquer lugar, a qualquer hora, de qualquer maneira forma e a cumprir qualquer missão espesial para server e proteger a comunidade”.

Ministru Interior Francisco da Costa Guterres,Ph.D iha ninia diskursu ba serimonia ne’ebe hala’o iha Kuartél Komandu UEP Bairo-Pite, hato’o ninia votus parabéns ba UEP ne’ebe selebra nia aniversariu, tanba Unidade ne’e hamrik/hari’I ho hanoin ida atu hakarak oinsa atu bele reforsa PNTL atu hametin Ordem Públika iha Timor-Leste.

“Unidade ne’e mosu responde mós ba reforma estratéjiku ne’ebe maka iha momentu ne’eba halo hodi hadia PNTL no ita bo’ot sira responde ho diak hodi ohin loron ita bo’ot sira hala’o servisu lao ho diak to’o ohin loron populasaun barak/ povu konta ho ita bo’ot sira nia prezensa”, tenik Ministru Interior ne’e.

Francisco da Costa Guterres,Ph.D salienta tan katak wainhira iha problema ruma, ita nia kontijente jerál la kosege atúa, ita bo’ot sira maka tu’un ba terenu atu rezolve problema sira ne’e. Tanba ne’e hakarak hato’o parabéns dala ida tan ba ita bo’ot sira ho hau nia própositu mai tanba hakarak atu Saúda, atu Onra servisu ne’ebe maka imi halo. Imi balun kanek, balun tohar tanba halo servisu, maibé imi nia hanoin ida deit katak atu tau hakmatek iha ita nia povu nia le’et hodi hala’o servisu.

IMG_1444

“Orseik (17/08), iha vizita Primeiru Ministru (PM) RDTL mai PNTL iha CFP, nia ezize no nia husu ba ita hotu liu-liu ba imi PNTL atu hala’o servisu ho professional, independensia katak labele depende ba ema ida ou grupu ida, maibé depende ba hirakria Komandu hodi defende Legalidade no Estadu Direitu Demokrátiku ida ne’e, atu bele hala’o servisu ida ne’e ba oin nafatin”, hatutan Francisco da Costa Guterres,Ph.D.

Membru Governu ne’e afirma tan katak ho vizita PM nian orseik, marka istoria ba ita katak lori fila fali konfiansa povu nian ba imi Polísia tomak . Katak imi mak hamrik iha oin, atu bele hametin povu nia laran no fiar, povu nia lalaok loron-loron ho livre. Durante ne’e, dala barak kalan povu la konsege toba tanba ita iha problema barak. Maibé imi (membru PNTL) tu’un hodi rezolve problema lubuk ida, tanba imi nia dedikasaun ba Instituisaun PNTL no mós ba Estadu ida ne’e.

Iha fatin hanesan, Komandante Jerál PNTL Komisariu Jerál Polísia Henrique da Costa iha ninia diskursu hateten PNTL hanesan instituisaun Estadu atu defende Legalidade Demokrátiku, garante seguransa ba ema hotu ho nia riku-soin sira no atu asegura direitu liberdade ema nian tuir Termu Konstituisaun no Lei sira.

“Unidade Espesial hanesan unidade ne’ebe responsabilidade hodi asegura Manutensaun no Reabastesimentu ba Ordem Públika, halo intervensaun tátika iha rezolusaun no jestaun ba insidente sira, krítiku iha situasaun sira ho violentu maka konsertada ba elevada prejulidade, kompliksidade ka risku, fó seguransa ba edifisiu orgaun soberanu sira, embaixada, konsuladu sira iha Timor-Leste no mós ba instalasaun sensivel iha Timor-Leste”, tenik Komandante Jerál PNTL ne’e.

Komisariu Jerál Polísia ne’e apela ba membru UEP sira atu kuda iha idak-idak nia laran, kuda iha fuan disiplina ne’ebe maka’as, servisu ne’ebe maka’as no hatudu imi nia loyalidade ba instituisaun no loyalidade ba iha nasaun. Hanesan ohin temi katak UEP sai hanensan brasu direita ba iha instituisaun PNTL nian, naran Unidade Espesial tenke hatudu imi nia espesialidade iha parte sira hotu.

IMG_1468

“Hatudu imi nia disiplina, kualidade hodi hatudu imi nia profesionalismu diak liu fali membru sira ne’ebe destakadu iha kontijente jerál, karik imi mak sai brasu direita, konfiansa Komandu ninian katak wainhira Unidade Espesial tu’un hodi atúa problema ruma, problema ne’e tenke rezolvidu”, hatutan Komisariu Jerál Polísia ne’e.

Autoridade másimu instituisaun seguransa ne’e subliña tan katak membru UEP tenke nafatin hatudu imi nia professionalismu iha atendimentu, ita avalia katak hahu’u husi UEP hamrik to’o ohin loron, iha mudansa barak. Nafatin mantein imi nia disiplina no hatudu mudansa ka progresu ba iha pozitivu ninian, uza imi nia matenek komunikasaun hodi atúa situasaun do que imi uza arma, ida ne’e maka pontu pozitivu ne’ebe maka durante ne’e hau observa.

Sekuensia ka lalaok serimonia aniversariu UEP ba dala 14 ne’e, hahu’u ho aprezentasaun Forsas em Parada, Pasagem Revista ba Forsa em Parada ne’ebe hala’o husi Ministru Interior, entrada Estandarte Nasional kontinua kedas ho kanta Hino Nasional Patria Patria. Hala’o mós serimonia entrega Sertifikadu Louvor ba membru UEP, diskursu husi alta entidade, orasaun no desfile Forsa em Parada.

Ikus husi serimonia ne’e maka hala’o atraksaun Karate, Taekwondo husi membru UEP, demonstrasaun hodi hatudu kapasidade UEP nian iha senariu operasional iha kada espesialidade hanesan CSP, BOP no COE. Bainaka sira iha selebrasaun ne’e maka hanesan Ministru Interior, Ministru Obras Públikas, Komandante Jerál PNTL, Segundu Komandante Jerál, Embaixador Korea do Sul iha Timor-Leste, Komandante TLPDP, eis Komandante Jerál, Inspetúr Jerál, Komandante Komandu Supervizaun sira, Komandu munisipiu, Unidade, emprezariu lokal sira, veteranu no familia bo’ot membru UEP.  Media PNTL.

 

PM Husu PNTL Servi Povu no Nasaun Ho Independente

IMG_0821

Dili– Primeiru Ministru (PM) Kayrala Xanana Gusmão husu ba membru Polisia Nasional Timor-Leste (PNTL) atu halao nia misaun hodi servi no proteze povu ho nasaun independentemente no la sadere ka involve iha partidu politiku.

Primeiru Ministru hateten ohin ita mai hasoru malu laos atu husu kastigu imi maibe atu fo hanoin deit katak iha estadu de diretu demokratiku Polisia, Forsa no Instituisaun Justisa tenke iha hanoin metin ida atu orienta sira nia serbisu, hanoin no prinsipiu ida maka atu servi deit povu no rai ida ne’e, labele sadere ba partidu ida, nudar sidadaun bele iha ninia eskolha nia hili no eskolha ida ne’ebe no fiar ida ne’ebe maibe liu-liu Polisia ho Forsa labele abertamente tama iha partidu, tama iha politika, persija teb-tebes independensia iha instituisaun hirak ne’ebe defende povu tomak, no hamrik atu servi rai no povu ida ne’e independentemente ba sedeit nia kor, relijiaun, sedeit ninia hanoin nudar sidadaun timor, nia hato’o asuntu ne’e liu husi diskursu ba parada iha Sentru Formasaun Polisia Komoro Dili, kinta (17/08).

Nia hatutuan Imi tenke independente, iha imi nia fuan imi hakarak partidu A ka imi gosta partidu B mais iha imi nia attitude nudar Ajente Polisia imi la partense ba partidu ida, lahalo politika ne’e duni ohin ita mai hasoru malu atu kuriji tia buat ida nee.

“Lei impede Polisia, Forsa Militar ho Instituisaun Justisa atu tama iha politika, tanba ne’e atu povu fo fiar ba ajente Polisia nomos ba Militar sira ita tenke hatudu iha publiku katak lae Imi nia misaun atu servi no atu proteze, ne’e mak Imi nia misaun ne’ebe sagrada,”dehan Xefe Governu.

PM Xanana alerta ba membru Polisia nudar foin sae labele haluha sakrifisiu ne’ebe povu halo, povu ne’ebe imi mai husi neba, sira be mate no terus ne’e laos ema seluk husi ita nia maka mai to’o agora imi sai Ajente ka Ofisial iha instituisaun Polisia, Sira fo misaun ida ne’e ba imi atu servi no proteze.

Ohin ita presija duni buat ida ne’ebe ba publiku utuan, se ita koalia deit iha uma laran neba povu sei sente diskumfia hela ita hotu, nune’e povu lakoi hatene Antonio ou Maria maibe hakarak hatene nudar Polisia nudar instituisaun ita tenke hapara hahalok ne’ebe povu sente katak nia labele ona fiar Polisia iha ne’e ita la julga malu.

Iha vizita dahuluk mai instituisaun Seguransa ne’e Xefe Governu husu responsabilidade ba Komandante bot sira, Hau la husu atu hakneak iha publiku, Hau la husu atu halo deklarasaun iha publiku maibe nudar Primeiru Ministru hau sei tau matan, sei hare imi nia hahalok oinnusa, imi nia hahalok atu lori Polisia tomak atu ba servi no proteze povu ka, tanba depois de loron ida ne’e bainhira hau rona katak buat ruma lao nafatin no sala nafatin, Hau sei bolu ita boot lamerese iha Polisia, ita boot ba tama iha partidu, laiha ema ida ke impede.

Hau mai iha ne’e laos atu hamoe imi maibe mai iha ne’e ita hamutuk atu fo fali komfiansa ba povu, povu bele fiar fali, sira imi nia Aman, Tiu, Bin, Tia sira iha ne’e atu dehan katak horseik nian, ne’e horseik nian, ohin ba aban no iha futuru Ami nudar Ajente Polisia Ami sei soe tia foer ida ne’e hodi hetan deit misaun ida maka misaun atu servi no misaun atu proteze povu ida ne’e.

Pm reafirma buat ne’ebe akontese horseik haluha tia no hotu ona, ohin povu sei hare ba imi, katuas sira sei hare oan mane no oan feto, joven sira sei hare maun, ka Tiun no Tia ka Irmã, labarik sira sei hare ba imi Aman Inan fo ona komfiansa foun ida ne’e mak ita hakarak tenke ser, tanba ita hotu hamutuk, ida-idak ho ninia funsaun ho ninia misaun, ita hotu hamutuk atu kontribui ba povu nia diak, ba paz ba dezenvolvimentu rai ida ne’e. Ida-idak ho ninia servisu Imi nian atu servi no atu proteje no Ami nian atu halo buat ruma hadia povu nia moris.

Agradese ba oportunidade imi hotu hamrik dehan katak ita hotu mai hasoru malu iha ne’e hodi taka tia pajina foer horseik ninian, loke fali pajina foun ba aban bainrua ninian.

“Ohin ba aban Polisia tomak husi ulun to’o ain, husi loro sae to’o loro monu to’o Oecusse, husi tasi feto to’o tasi mane ita hotu komprometidu ho misaun ida A Partidarismu, lahalo politika, la partense ba partidu ida, labele hodi bele kumpri imi nia misaun bot atu servi no atu proteje, servi povu no rai ida ne’e no proteje rai ne’e nia oan sira,”PM alerta.

Hakoak boot ba Imi ho fiar katak ita sei hadia. Media PNTL