IMG_1233-2

Dili- Membru Polisia Nasional Timor-Leste (PNTL) no Falintil Forsa Defeza Timor-Leste (F-FDTL) halo Jurmanetu Lealdade komprimisiu de Honra hodi hases aan husi Grupu Artes Marsiais no Artes Rituais (GAR-GAR) hodi servi povu no nasaun ho neutru no imparsial.

Primeiru Ministru Kairala Xanana Gusmão hateten ohin loron ita hamutuk iha fatin ida ne’e tanba serimonia ida ne’e inportante teb-tebes atu ita tenke muda hahalok ne’ebe ladiak iha ita nia sosiedade laran ida ne’e nudar serimonia komprimisiu ida ba rai no Estadu ida ne’e, iha tinan 2009 halo tia ona parada ida hanesan ne’e hodi PNTL no F-FDTL mai hodi kompromete aan atu sai husi Artes Marsiais no Rituais maibe komprimisiu ida ne’e la kumpri, Nia hato’o asuntu ne’e liu husi deskursu iha serimonia juramentu iha palasiu Governu Dili, kinta (07/12).

Nia hatutuan Hahu husi Komandu Polisia to’o iha kraik ita kompriende buat ida deit dever nudar sidadaun no dever nudar responsavel ba estabilidade iha rai ida ne’e. Iha momentu ida ne’e maka ita tenke koalia hodi loke buat hirak ne’e hotu hodi garante ba ita nia povu katak ita sei la oho malu no la estraga malu tanba deit ita sae sabuk iha sorin neba ou husi Madium agora mai foti ita nia sabuk, signifika katak imi nia Diviza mos la vale ona, sira ne’ebe partense ba grupu sira ne’e afinal laos sidadaun timor nian, sira obedese liu regras ne’ebe ema sira fo nune’e mak o sae sabuk.

“Enkuantu Primeiru Ministru hau sei la permite husi Polisia no F-FDTL, Ami sei buka nafatin Professor no Funsionariu iha ne’ebe deit tanba ita halakon tia valores ita nia rasik, valores familia, halo nusa maka iha uma ida nia laran, ida partense ba grupu ida no ida partense ba grupu seluk ita sona malu no oho malu valor familia lakon, valor kultura, valor moral no valor sarani nia lakon kedas. Ita sama hela ruin sira ne’ebe maka naklekar iha ita nia rai lolon ba sama hodi dehan imi la vale ida tanba ami ba jura iha sorin balu neba (Indonezia) liu husi dalan illegal depois mai fali ho bandera merah putih iha ulun ho ida ne’e mak ita hakruk liu fali ba buat hirak ne’e duke ba ita nia valor rasik.

F-FDTL no PNTL instituiisaun rua ne’ebe inportante iha estadu ne’ebe deit liu-liu iha estadu ne’ebe ohin hari aan, sei fraku iha buat barak, instituisaun rua ne’e inportante teb-tebes no kuandu imi nia hahalok diak estadu sei fiar no ita sei lao ho diak liutan. Tanba ne’e maka ohin bolu sira ne’ebe partense ba Grupu Artes Marsiais no Rituais mai hodi jura iha ne’e.

Ita tenke sai Honestu iha ita nia hahalok, sim hau partense husi grupu ida ne’e mai para hetan komprimisiu foun hodi sai husi grupu neba, se grupu ne’e maka fo osan ba imi entaun sai tia hodi ba hetan osan husi neba hodi husi ema seluk mai tama Polisia tanba tama Polisia ho dever ida.

“Husi Komandu Polisia rasik labele haluha katak Hau sei tuir imi nafatin, hau sei buka tuir imi no hare imi nia hahalok,” PM alerta.

Ita iha prosesu konstrusaun estadu tenke kuriji buat hotu ne’ebe halo ita nia estadu sai fraku tanba ida ne’e mak tuir demokrasia povu dehan katak o mai no kuriji tia ba. Hau mai ho prioridade inportante ida maka ida ne’e duni.

Sira mesak karik Polisia no F-FDTL latama grupu hirak ne’e hau ladun prekupa hau dehan deit hare tok sira mais tanba imi mos tama hola parte, imi mos ba jura ba bandera Merah putih ida ne’e mak hau la simu, signifika bandera nasional ne’ebe imi kontinensia ne’e so para ema hare la ho laran, laho fuan, no laho ulun.

IMG_1279-2

Testu Komprimisiu:

Loron 07 fulan dezembru, loron ne’ebe marka ba istoria nudar loron invazaun Tentara Nasional Indonesia (TNI) hodi lori bandera Merah Putih mai oho timor oan liu rihun 200 iha tinan 24 nia laran, tanba hare katak Artes Marsiais oi-oin ne’ebe barak ona iha Timor-Leste ba jura ba bandera merah putih hodi fila mai timor kria kriminalidade, oho malu, estraga valores familia nian no valores moral sarani nian no hodi mos hare katak iha PNTL no F-FDTL rasik husi Komandante to’o Ajente Ami balu tama iha Artes Marsiais tuir juramentu ba bandera merah putih ne’ebe ami tenke halao hodi halakon tia ami nia konsiensia no tau ba kotuk ami nia knar sagradu atu rejente paz no estabilidade iha komunidade sira nia let no liu-liu iha joventude nia let.

Ami mai iha ne’e hodi jura ba Maromak, ba rai lulik ida ne’e ba Herois no Martires sira, ba Beiala sira, ba Estadu RDTL no ba povu timor tomak katak ami hakotu ho juramentu ida ne’e lasus no relasaun hotu-hotu ho grupu Artes Marsiais iha ne’ebe ami ida-idak halo parte.

Nudar Ajente ba PNTL no F-FDTL ami kompromete aan atu servi deit rai lulik ida ne’e hodi defende deit interese povu Timor-Leste nian; Ami jura atu partisipa ho neon no laran tomak ba estabilidade nasional no ami sei esforsa aan atu konvense no lori joven timor oan sira ne’ebe partense ba Grupu Artes Marsiais                          Oi-oin atu husik kedas grupu hirak ne’e tanba hatudu ona katak juramentu ne’ebe halo ho bandera merah putih halakon tia kedas konsiensia nasionalista no konsensia ba domin no dame nudar valores husi kedas Beiala sira no nudar mos baze fundamental ba dezenvolvimentu nasaun ne’e, ami mos kompromete aan katak karik ami ida-idak lahatudu iha pratika kata kami husik ona grupu Arte Marsial ida-idak no halo tuir nafatin hahalok at no foer husi Artes Marsiais sira Ami ida-idak pronto atu simu desijaun governu nian atu sai husi instituisaun rua estadu nian PNTL ka F-FDTL.

Juramentu ida ne’e ami halo ho konsiensia tomak konaba nesesidade atu hari sosiedade ida ne’ebe bele respeita malu, ne’ebe bele hakoak malu hodi kria ambiente paz no estabilidade nian iha ita nia rai doben Timor-Leste nudar misaun fundamental ba dezenvolvimentu nasional hahu husi komunidade iha aldeia no suku, postu administrativu to’o munisipiu”.

Dili, loron 07 fulan dezembru tinan 2023.

“Hakoak imi ho domin, ho komfiansa katak saida makai mi temi iha ne’e, Imi sei halao hodi ita hamutuk servi rai ida ne’e no povu,”PM hakotu.

Iha okajiaun ne’e komandante Jeral PNTL Komisariu Jeral Polisia Henrique da Costa hateten Primeiru Ministru nudar aman ba rai ida ne’e nia rasik husu atu membru PNTL no F-FDTL iha komprimisiu ida atu nune’e servi no proteje rai ida ne’e tenke servi ita nia instituisaun no ita nia povu ho professional no membru sira kompromete ona katak hahu husi ohin ba oin sira sei lahalotan no la tuirtan atividade trenu ba Artes Marsiais no Artes Rituais.

“Inportante husi serimonia ida ne’e maka husi ita nia Neon no Fuan ita komprometidu atu servi ita nia rai, servi povu no instituisaun, kuandu ita la kumpri dever ida ne’e maka imajen instituisaun nia sei monu no nia konsekuensia ba itania estabilidade no dignidade nasaun nian,”dehan Komandante Jeral.

Nia esplika ohin involvimentu membru PNTL ne’ebe maka tuir trenu diretamente hamutuk nain 282, ita hatene katak iha balu maka sei subar hela tanba ne’e maka hafoin serimonia juramentu ohin Komandu sei organizatan sira ne’ebe maka ohin la partisipa tanba membru PNTL hamutuk nain rihun 4 resin entaun ita hakarak halo atu hotu-hotu iha komprimisiu ida deit tanba juramentu hanesan ne’e halo tia ona iha tinan hirak ba kotuk maibe ema sei nafatin kontinua trenu sub-subar nune’e Komandu prepara deklarasaun ida atu membru sira asina no deklarasaun ne’e sei arkiva iha ninia fisa pessoal nune’e aban bainrua maka nia involve fila-fali ka halo trenua maka husi deklarasaun ne’ebe maka iha sei prosesa hodi hasai tanba halo ona juramentu katak Nia nain sei deklara aan mesak ou se instituisaun hetan sei hasai nia.

Entretantu membru PNTL ne’ebe maka halao juramentu iha palasiu Governu hamutuk nain 282, hafoin juramentu simbolikamente membru nain rua husi GAM PSHT no IKS.

Serimonia parada ba juramentu ne’e prejidi husi Primeiru Ministru akompanha husi Komandante Jeral PNTL, Xefe Estadu Maior F-FDTL Tenente Jeneral Falur Rate Laek no ho prejensa husi Ministru Interior Francisco Guterres, Ministru Defeza Donaciano da Costa Gomes ‘Pedro klamar Fuik’ no membru Governu Konstitusional da-IX. Media PNTL