News

Dili- Komandu Jeral Polisia Nasional Timor-Leste (PNTL) sei reforsa membru sira iha fronteira hodi aumentatan membru sira iha postu destakadu hodi fo seguransa ho masimuprevene movimentu illegal iha fronteira.

Segundu Komandante Jeral PNTL Komisariu Polisia Pedro Belo hateten Komandu Jeral desidi hodi fotitan membru balu husi munisipiu hamutuk nain 40 resin hodi reforsa postu hirak ne’ebe maka membru sei menus no iha tempu besik sira sei mai reforsatan seguransa iha fronteira realsiona ho movimentu illegal ne’ebe as, Nia hato’o asuntu ne’e iha vizita servisu ba fronteira Mota-Ain postu administrativu Batu-Gade (09/07).

“Halo koperasaun serbisu hamutuk ho Ofisial Polisia Suku (OPS) sira, Autoridade lokal, Veteranus no Igreja nia ema,” dehan Komisariu.

Relasiona ho vizita Santo Padre nian ne’ebe besik daudaun Segundu Komadnante Jeral orienta membru sira atu halao servisu makaas hodi asegura seguransa ho masimu no prevene movimentu illegal, tenke prepara aan nafatin no kontinua kontrola movimentu iha lina fronteira.

Iha vizita ne’e Komandante UPF Superintendente Polisia Euclides Belo hato’o relatoriu servisu operasaun iha liña fronteira Batu-Gade, Sakato no Mota-Masin nomos aprejenta planu operasaun seguransa iha lina fronteira durante vizita Amo Papa Francisco mai Timor-Leste.

Iha okajiaun ne’e Segundu Komandante Jeral observa pontu entrada prinsipal iha Mota-Ain. Media PNTL

Dili- Komandante Jeral Orenta Unidade Espesial Polisia (UEP) atu prontu hodi responde ba situasaun saida deit maka akontese iha rai laran hodi nune’e garante seguransa no moris hakmatek ba povu.

Komisariu Jeral Polisia Henrique da Costa hateten Ohin hau halo vizita urjente ida mai iha UEP ne’ebe maka hau notifika sira iha minutu 30 nia laran ho intensaun hodi hare Komandu nia preparasaun no prontidaun hodi responde ba kualker situasaun. Halao enkontru no husu ba sira atu nune’e bele apoiu masimu ba Komandu munisipiu Dili hodi garante estabilidade, halo medida prevensaun ba krime nomos hodi responde ba insidente ka asaun kriminal ruma ne’ebe maka akontese no bele sae vizibilidade Polisia nian, Nia hato’o asuntu ne’e iha Kurtel UEP Bairo-Pite Dili (03/07).

Nia hatutan Ita lakoi atu UEP hein deit problema iha munisipiu sira responde labele maka sira ba apoiu maibe ita muda tatika atu sira nia prejensa iha terrenu ne’e bele prevene problema ruma ne’ebe mosu no hatudu katak PNTL prontu kualker oras hodi garante siguransa ba sidadaun sira ita hatene katak munisipiu Dili hanesan kapital nasaun nian ne’ebe maka ema barak konsentra iha ne’e no krime mos barak akontese iha ne’e entaun presiza numeru Polisia ne’ebe barak nune’e bele halo medida prevensaun.

“Ohin hau orienta ona ba UEP atu atu halao patrula lao ain, patrula ho kareta no hamrik iha fatin publiku atu nune’e vizibilidade Polisia nian tenke iha, Alende ne’e hau mos orenta sira parte seguransa nafatin halo ita nia serbisu hodi marka prezensa iha fatin publiku sira hodi garante katak joven sira ne’ebe maka halo konvoiu ba kopa Euro nian sira ne’e halo movimentu ho livre maibe nafatin kumpri Lei kodigu Estrada ne’ebe maka iha,”dehan Komandante Jeral.

Iha biban ne’e lideransa masimu instuisaun Seguransa ne’e apela ba Joven sira atu nune’e halo movimentu ruma maibe nafatin uza kapasete, motor tula ema nain rua (2) deit no tenke kompleta ho asesoris hanesan espelu, kanu estrandar no seluktan. Ita bele halo movimentu maibe labele impede ema seluk ne’ebe halo movimentu lor-loron hodi buka moris, joven sira mos kontente maibe nafatin respetu ema seluk nia diretu, Liberdade halo movimentu no nafatin kumpri lei no ordem ne’ebe maka iha.

Iha okajiaun ne’e Komandante UEP Superintendente Polisia Damião Correia hateten ligadu ho vizita Komandante Jeral nian mai UEP hanesan vizita surpreza, Nia hakarak hare UEP preparadu no prontu oras 24 ou lae, no komandante Jeral rasik hare ho matan UEP nudar forsa Espesial ho tarefas no kultura espesial hatudu ba Komandante Jeral katak prontu duni kualker situasaun no ordem ne’ebe maka Komandante Jeral fo tantu kalan ka loron prontu apoiu ba Komandante munisipiu Dili nomos munisipiu 12 seluk.

“Ami halo enkontru horseik no ohin nune’e Hau aprejenta ba Komandante Jeral katak UEP muda ona sistema tuir Regras no Prosedimentu UEP nian kuandu area juridiku kapital Dili Komandu munisipiu halo atuasaun labele maka husu UEP apoiu maibe agora muda ona tanba ho situasaun balu orentasaun Komandante Jeral nian UEP hamutuk ho Komandu Dili apoiu iha loron no kalan hahu fulan tolu ba kotuk to’o ohin loron,”dehan Komandante.

Iha enkontru ne’e Hau aprejenta difikuldade konaba transporte atu halo serbisu operasional iha terrenu, Rekursu Humanu, Nia hakotu.

Media PNTL

Dili-Membru Polisia Nasional Timor-Leste (PNTL) tenke kuida no mantein nafatin saude hodi prepara aan atu fo seguransa ba Vizita Santo Padre mai Timor-Leste iha fulan Setembru.

Segundu Komandante Jeral PNTL Komisariu Polisia Pedro Belo hateten vizita Amo Papa nian besik daudaun ona hela deit fulan rua, tempu lao lalais liu nune’e membru PNTL labele nonok maibe observa nafatin situasaun ne’ebe maka lao iha rai laran lor-loron no relata ba Komandu atu nune’e ita bele halo medidas prevensaun, Nia hato’o asuntu ne’e iha formatura loron da-huluk fulan Jullu 2024 iha Kuartel jeral Kaikoli Dili.

Nia hatutan Ligadu ho vizita Santo Padre nian PNTL kontinua halo preparasaun, governu hasai ona rejolusaun iha Diretiva Konjunta ne’ebe maka Komandu PNTL no F-FDTL asina ona hodi forma Sentru Komandu Kontrolu Kordenada iha Kuartel Jeral, ekipa ne’e halo hela dezenu ba planu seguransa, lojistika, atu nune’e ita prepara aan halo didiak atu kontinua halao servisu.

“Husu ba Maluk sira hotu tenke prepara ita nia kondisaun ho didiak tanba saude inportante liu nafatin fo hanoin ba imi tanba iha loron hirak antes Amo Papa mai vizita ita sei iha ezersisiu lubuk ida nomos sei koloka membru sira tuir dalan, fatin ne’ebe maka Amu Papa vizita ba tanba ne’e ita nia saude ne’e inportante liu, husu ba Maluk sira atu halo ezersisiu loron-loron  espesialmente iha loron sexta-sexta atu ita nia kondisaun fiziku saudavel, tanba wainhira ita hamrik kleur loron tomak ida ne’e mos sai problema ba ita. Hau fiar katak imi nia saude fiziku diak hodi halao knar no responsabilidade durante vizita Santo Padre nian”, Dehan Komisariu.

Atu termina Komisariu ne’e alerta ba membru sira atu kontinua nafatin respeita hirarkia no kumpri ordem Komandu nian ligadu ho atividade PNTL nian.

Media PNTL

Dili- Ofisial Polisia Suku (OPS) nain 371 (%75) husi munisipiu 12 RAEOA no Atauru partisipa Seminariu ba preparasaun vizita Santo Padre Papa Francisco mai Timor-Leste atu nune’e bele rekolha informasaun nomos simu orentasaun husi Komandu.

Komandante Jeral PNTL Komisariu Jeral Polisia Henrique da Costa hateten Komandu halo aprejentasaun ba OPS iha teritoriu laran tomak atu nune’e bele rekolha informasaun ruma ligadu ho ita nia preparasaun ba vizita Papa nian nomos fo orentasaun atu nune’e sira bele serbisu hamutuk ho Xefe Suku no Katekista sira hodi alista sarani sira iha kada suku ne’ebe maka sei entrega fila-fali ba postu administrativu parokia sira ne’ebe maka atu mai partisipa misa iha Vizita Sua Santidade nian ne’e, Nia hato’o asuntu ne’e ba Jornalista sira iha Salaun CNE Kolmera Dili, kinta (20/06).
“Komandu mos koalia ho sira atu hare potensia amiasa hirak ne’ebe maka dalaruma bele akontese hahu husi sira ida-idak nia suku tanba sira maka serbisu besik liu ho komunidade  nune’e sira hetan informasaun ruma no karik sira identifika buat ruma sira bele pasa kedas ba Komandu atu nune’e bele elabora planu operasaun ne’ebe diak no justu ba Vizita Santo Padre ne’ebe fiksa iha fulan Setembru,”dehan KOMJER.

Nia hatutan Komandu mos orienta sira atu mantein komunikasaun, diak ho lider komunitaria sira iha suku hanesan Xefe Suku, Joventude, parte Igreja, Veteranus no NGO sira ne’ebe maka iha suku neba sira tenke kria komunikasaun ne’ebe mak diak atu nune’e karik iha buat ruma komunidade sira bele pasa informasaun ba Polisia.

Ita mos orienta sira atu nune’e maske sira ne’e iha suku maibe sira tenke hatene katak sira mak liman ain Komandu nian  nune’e sira tenke mantein serbisu ho profesionalismu atu nune’e nafatin kuidadu imajen no naran diak PNTL nian, tanba ita nia prejensa iha suku sira hodi servi ba ita nia komunidade.

Alende ne’e Komandu mos fo orentasaun ba OPS sira maka akompanha diretamente sarani sira husi munisipiu ida-idak mai kapital Dili tanba OPS sira maka hatene diak liu sira nia komunidade iha kada suku.

Kestiona konaba seguransa iha fronteira terrestre, Autoridade maximu Instituisaun seguransa  ne’e esplika katak iha liña fronteira koloka UPF, ita mos iha Komandu munisipal sira ne’ebe maka fronteira ho nasaun vizinu Indonesia Komandu orenta sira atu asegura fronteira no reforsatan no mantein komunikasaun diak ho parseru iha fronteira tantu TNI ka POLRI, ekipa konjunta ne’ebe maka apoiu seguransa husi nasaun vizinu iha fronteira.

Seminariu loron sorin ne’e kompostu husi aprejentasaun planu operasaun husi Segundu Komandante Jeral Komisariu Polisia Pedro Belo, OPS sira priense questionariu ba peskiza husi Departamentu Informasaun Polisia konaba situasaun seguransa iha suku nomos hasai foto hamutuk.  Media PNTL

Dili, Komandu Polísia Nasional Timor-Leste (PNTL) liu husi Departamentu Investigasaun Kriminal Nasional (DIKN) alerta ba komunidade sira hotu atu kuidadu ho kazu Skimming ne’ebe kontinua buras iha rai laran.

Liu husi Konferensia Imprensa tersa-feira (11/06) ne’e, Xefe DIKN Superintendente Polísia João Belo dois Reis relata informasaun balun relasiona ho situasaun aktual baseia ba keixa ne’ebe maka DIKN simu loron-loron husi maluk Timor oan feto sira ne’ebe sai vitima kazu Skimming (Online) nian.

“Ida ne’e importante atu hato’o ba maluk Timor oan sira hotu, katak grupu organizadu balun Timor oan sira servisu hamutuk ho ema estrangeiru, halo hela krime Skimming (Online) nian ne’ebe habosok ita nia maluk Timor oan sira, finzi namora iha Online hafoin koalia (Chet) no Video Call ba malu, ikus mai sira promete atu haruka presente balun mai Timor no husu ita nia Timor oan sira ne’e atu selu impostu (Pajak), atu liberta sasan sira ne’e tenke haruka osan ba”, esplika Xefe DIKN ne’e.

Superintendente Polísia ne’e salienta tan katak hafoin haruka osan ba, sasan ne’ebe sira promete mós laiha, osan ne’ebe sira haruka ba mós labele foti fila fali. Kazu refere kuaze loron-loron ami simu, tanba ne’e maka PNTL servisu hamutuk ho Ajensia interligadu ho asuntu ida ne’e, ami alerta ba populasaun Timor laran tomak, labele fiar.

“Ita iha ona kazu lubuk ida relasiona ho kazu artista Baim Wong nian no ikus mai mosu tan kazu ida ne’e, fó konsikuensia sériu ba ita nia Timor oan sira tanba lakon osan barak, nune’e PNTL parte DIKN hakarak alerta ba ita sidadaun Timor-Leste laran tomak liu-liu alin feto sira, karik hetan kontaktu ruma husi sidadaun estrangeiru ka sidadaun Timor ne’ebe maka promete atu fó presente liu husi Online, lalika fiar no lalika haruka osan”, alerta Superintendente Polísia ne’e.

Ofisias Superior PNTL ne’e akresenta tan katak tanba vitima barak haruka osan kuaze dolar rihun ida resin, ikus mai sasan la mai no sira nakonu ho deve tanba sira empresta tiha ema nia osan hafoin haruka liu husi Banku. Tanba ne’e, liu husi kanal ida ne’e bele hatutan informasaun ba sidadaun sira atu bele iha informasaun naton, atu labele sai vitima nafatin ba kazu hanesan ne’e iha futuru.

“Vitima husi kazu ida ne’e iha tinan 2024 hamutuk na’in hitu (7) ona tuir ami nia informassaun no orseik na’in rua (2) mai aprezenta tan ho kazu hanesan, tanba ne’e nesesita ba ami atu informa ba públiku atu labele kontinua vitima ba kazu hanesan, sira mai ho evidensia maka hanesan resultadu chatting, Video Call no mós Video ne’ebe ema sira aprezenta katak sasan sira atu haruka mai ne’e maka ne’e, to’o ikus sira haruka tiha osan liu husi banku, sasamn ne’e mós la mosu no ema ne’ebe promete atu fó sasan ne’e mós laiha”, hatutan Ofisias Superior PNTL ne’e.

Xefe DIKN ne’e argumenta mós katak hafoin simu keixa husi vitima sira, PNTL nia atuasaun maka ita servisu hamutuk ho servisu interligadu hotu-hotu tenta atu detekta númeru kontaktu ne’ebe iha internasional tantu lokal no operasaun agora lao hela hanesan garantidu ida ba populasaun sira katak PNTL la nonok ba situasaun ida ne’e.

“Iha maluk Timor oan konforme númeru kontaktu ne’ebe ami iha, ami lokaliza ona sira nia hela fatin no operasaun sei lao kontra sira, grupu sira ne’e ita komesa detekta sira hela iha ne’ebe, sira pozisaun saida, halo saida no inan-aman sé, ita detekta ona, espera iha tempu badak ita sei halo atuasaun ba sira, maioria vitima sira ne’e hela fatin iha izoladu, fatin sira ne’ebe laiha koneksaun ho ema sira matenek balun kona-ba informasaun ne’e, sira nia targetu ne’e ba inan ka alin feton sira ne’ebe hela iha munisipiu no aldeia sira, tanba vitima sira ne’e maioria mai husi munisipiu Ermera, Dili no Aileu n’ebe mai ho nia modus operanding ketak-ketak”, haktuir Xefe DIKN ne’e.

Media PNTL.