UPF Prontu fo seguransa ba peregrinu husi NTT mai Timor-Leste

454442549_524434030096180_1154461602219152038_n
Dili-Unidade Patrulhamentu Fronteira (UPF) prontu fo seguransa ba Peregrinu husi provinsia Nusa Tengara Timur (NTT)-Indonesia ne’ebe mai Timor-Leste iha okajiaun Vizita Santo Padre Papa Francisco.
Komandante UPF Superintendente Polisia Euclides Belo hateten UPF simu tarefas rua ba eventu vizita Amu Papa nian, ida simu tarefas operasaun hodi garante seguransa iha lina fronteira ba komunidade husi munisipiu tolu atu desloka mai tuir serimonia misa ne’ebe sei prezidi husi Amu Papa, Ami garante seguransa ba sira, Ami mos sei garante seguransa ba peregrinu sira ne’ebe mai husi nasaun vizinu Indonesia (provinsia NTT) numeru sarani sira nian seidauk serteja maibe klaru katak iha numeru bot teb-tebes tanba ne’e ami nia knar atu garante ida ne’e no knar ida seluk maka garante ekipa serbisu liu-liu parte Migrasaun, Alfandega ne’ebe destaka iha lina fronteira fo asistensia ba komunidade sira ne’ebe mai iha liur ami nia knar para bele fo apoiu seguransa ba sira atu nune’e sira bele iha boa vontade hodi fo atendementu ba komunidade sira ne’ebe mai husi Indonesia, Nia hato’o asuntu ne’e hafoin partisipa Formatura Jeral iha Kuartel UEP bairo-Pite Dili, sexta (09/08).
Nia hatutan tarefas segundu ne’ebe UPF simu maka garante seguransa prosima ba Aeroportu Internasional Nicolao Lobato ho kordenasaun no hetan apoiu husi Komponente Naval no Komponente Aero husi F-FDTL, papel hirak ne’e maka UPF simu hodi garante seguransa no ohin ami mai iha ne’e para bele ajusta ho Komandu hotu-hotu hatudu katak forsa seguransa instituisaun rua ne’e prontu ona hodi garante seguransa ba Vizita Amu Papa nian.
Antes ida ne’e sei garante mos seguransa ba eventu sira seluk ne’ebe maka governu, estadu no instituisaun planea para ami kumpri.
Ohin Ajensia Konsuladu Timor-Leste nian iha Atambua hamutuk ho autoridade sira iha Mota-Ain halo enkontru parese orsida lorokraik maka fo informasaun ba ita.
Kordenasaun UPF ho TNI lao diak teb-tebes em kordenasaun hodi garante seguransa iha lina fronteira, kestaun tekniku kordenasaun sei halao iha semana ida nia laran hodi ajusta hotu tipu de seguransa ne’ebe maka instituisaun PNTL espesialmente UPF ho TNI serbisu hamutuk no kolabora hamutuk hodi fo garante ba peregrinu sira ne’ebe mai husi Indonesia.
Nia afirma UPF iha ona komitmentu ho KOMGAS Sektor 1 no 2, Sektor Barat (Kefa no kupan) no Sektor Timur (Atambua no Malaka) Ami iha kordenasaun Komandante SATGAS rua ami sempre komunika malu ligadu ho peregrinu sira ne’ebe husi sira nia nasaun atu mai tuir serimonia iha Dili. Media PNTL

 

Durante Fulan Jullu, Ema Mate Tanba Asidente Hamutuk 14

451321326_524395440100039_7580905104616370266_n
Dili, Komandu Polísia Nasional Timor-Leste (PNTL) liu husi Departamentu Tránzitu Seguransa Rodoviaria Nasional (DTSRN) durante fulan Jullu hahu’u husi loron 01 to’o 31 rezistu ema ne’ebe maka mate tanba asidente hamutuk 14.
Liu husi konferensia imprensa sexta-feira (09/08) ne’e Xefe DTSRN Superintendente Assistente Polísia Luis da Costa relata Rekapitulasaun data asidente Viasaun husi munisipiu 14 hahu’u husi loron 01 to’o 31 fulan Jullu katak husi númeru ema mate ne’e, ema hamutuk 36 maka hetan kanek todan no ema hamutuk 204 maka hetan kanek kma’an.
“Servisu Tránzitu Seguransa Rodoviaria hakarak aktualiza dadus asidente, infrasaun no mós taxa husi ita nia fronteira tolu ne’ebe maka iha munisipiu tolu ne’eba, hakarak relata deit katak hahu’u husi loron 01 to’o 31 fulan Jullu 2024, ita rezistu asidente iha nivel nasional/territorial hamutuk 193”, relata Xefe DTSRN ne’e.
Superintendente Assistente Polísia afirma tan katak husi kazu hirak ne’e, ita konsege finaliza prosesu ba final iha rua (2), prosesu ba Tribunal hamutuk 15, sei iha prosesu nia laran hamutuk 80 no resolve iha nivel infrator iha terenu (resolve familia) hamutuk 96. Fatór husi asidente ne’e rasik kauze maioria mai husi umanu (Fatór Ema) nia komportamentu.
“Atu informa mós katak hahu’u husi fulan Janeiru to’o fulan Jullu tinan 2024 ita konsege rezistu kazu hamutuk 1276, husi kazu hirak ne’e ema ne’ebe maka lakon vida (Mate) hamutuk 75, kanek kma’an hamutuk 1428 no ema kanek todan hamutuk 260, husi kazu hirak ne’e ninia finalidade maka iha kazu 24, sei iha prosesu Tribunal hamutuk 68, iha prosesu nia laran hamutuk 553 no resolve familia hamutuk 631”, informa Superintendente Assistente Polísia ne’e.
Ofisias Superior PNTL ne’e subliña tan katak kona-ba infrasaun ne’ebe maka infrator sira sempre komete liu husi Operasaun Polísia Tránzitu, Check Point, Patrullamentu, Swiping iha munisipiu hotu-hotu no mós iha kapital Dili, ita konsege hatama reseitas ba iha Kaixa Estadu durante fulan Jullu ne’e hamutuk $.82,007.00.
“Husi total ida ne’e DTSRN maka konsege hatama Koimas hamutuk $.23,774.00 tuir fali maka Tránzitu munisipiu Dili reseitas hamutuk $.21,765.00, munisipiu Ermera koimas hamutuk $.7,538.00, munisipiu Aileu koimas hamutuk $.5,231.00, munisipiu Likisa ho mos munisipiu Baucau konsege hamata koimas hamutuk rihun ha’at”, salienta Ofisias Superior ne’e.
Husi munisipiu sira seluk tanba aktividade operasaun check point Tránzitu ladun lao, tanba ne’e maka la konsege hatama ho númeru ne’ebe maka bo’ot, kompara ho koimas ne’ebe maka hatama iha tinan kotuk.
“Informa mós ba públiku katak hahu’u husi fulan Janeiru to’o fulan Jullu tinan 2024 total infrasaun ne’ebe maka ita konsege hatama reseitas ne’e hamutuk $.473,730.00 no tuir fali maka taxa iha fronteira tolu ne’e hanesan fronteira Mota-Ain (Batugade), Mota-Masin (Covalima) no Wini (RAEOA) hahu’u husi fulan Janeiru to’o Jullu ne’e konsege rekolla taxa ba Estadu ne’e hamutuk $.96,096.00”, hakotu Ofisias Superior PNTL ne’e. Media PNTL.

 

Forsa Tarefas Konjunta Halao Formatura Jeral Prontidaun Seguransa

454739032_524386960100887_2068939444271398445_n
Dili- Forsa Tarefas Konjunta PNTL no F-FDTL halo Formatura Jeral prontidaun seguransa hodi demostra Komandu rua nia prontidaun hodi asegura vizita Sua Santidade Papa Francisco mai Timor-Leste.
Segundu Komandante Jeral PNTL Komisariu Polisia Pedro Belo hateten ohin dadersan ida ne’e marka istoria inportante teb-tebes ba instituisaun F-FDTL no PNTL, ita hotu akompanha katak tinan 35 liuba Amu Papa João Paulo II mai vizita Timor-Leste no agora atu mai vizita povu no rai doben ida ne’e ba dala rua tanba ne’e maka governu liu husi Rezolusaun Numeru 22/2024 nomos Diretiva husi Ministeriu Defeza no Ministeriu Interior nomos Diretiva Operasaun Konjunta husi Xefe Estadu Maior Jeneral no Komandante Jeral ne’ebe maka oras ne’e dadaun ita hotu halibur malu hodi kria forsa operasaun konjunta ida hodi asegura vizita Santo Padre Papa ne’ebe maka sei mai iha loron 9-11 setembru 2024, Nia hato’o asuntu ne’e iha Kuartel UEP Bairo-Pite Dili, sexta (09/08).
Nia hatutan ho despaisu hirak ne’e maka Komandu rua hari ona Komandu Konjunta Kordenada ne’ebe maka oras ne’e daudaun lao ona no lidera husi Kolonel Dobu nomos Superintendente Xefe Polisia Jose Soares ne’ebe maka prepara planu operasaun no aprova husi Xefe Estadu Maior Jeneral nomos Komandante Jeral.
“Operasaun ida ne’e ita hanaran Operasaun Pombu Mutin signifika atu lori paz, dame no domin ba ita hotu nomos ba ita nia komunidade, atu atinji ida ne’e maka iha funsaun inportante rua ne’ebe maka halao husi Forsa Tarefas Konjunta hanesan Funsaun Prevensaun no Funsaun Represaun,”dehan Komisariu Belo.
Nia esplika funsaun prevensaun ne’ebe halao tia ona iha semana kotuk maka hanesan Operasaun Fiziku no Operasaun Edukasaun.
Iha operasaun Fiziku Ita halo operasaun patrulha konjunta ho kareta, operasaun lao ain tama sai bairu no fatin-fatin ne’ebe maka identifikadu risku ba problema. Alende ne’e operasaun fiziku seluk maka hanesan Auto Stop ne’ebe oras ne’e halao iha teritoriu laran tomak, iha Komandu munisipiu nomos Forsa Destaka sira ne’ebe maka iha munisipiu sira junta hamutuk no halao operasaun nomos Auto Stop ne’ebe maka lao iha Dili laran Forsa Tarefas Konjunta ne’ebe maka lao tia ona tuir ordem operasaun ne’ebe maka hatun tia ona.
Operasaun Edukasaun oras ne’e daudaun Komandu Tarefas halo ona sosializasaun nomos enkontru hamutuk ho autoridade lokal, Eskola sira nomos seguransa voluntaria ne’ebe maka foin lalais hahu iha GMT no horseik (08/08) halao reuniaun ho NGO sira tanba ne’e maka operasaun rua ne’e inportante teb-tebes tanba operasaun ne’ebe maka ita lori ho naran Operasaun Pombu Mutin.
Ba sidadaun hirak ne’ebe maka hakarak atu koko estraga estabilidade maka Forsa tarefas Konjuntu sei aplika medidas Represaun tuir lei hodi la tolera aktus krime hirak ne’ebe maka ema balu hakarak estraga estabilidade nomos sira ne’ebe maka hakarak tenta atu halo perturbasaun ordem publika.
Atu fo kbiit ba Koamndu rua iha loron kuarta liu ba Konsellu Ministru aprova ona Rejimentu no Regras Uza Forsa nian bazeia ba ida ne’e ita kontinua halao ita nia funsaun nomos operasaun iha teritoriu laran tomak no ita hotu lakoi iha grupu ka movimentu ida ne’ebe hakarak atu koko iha estabilidade nasional no hakarak atu koko estraga vizita sira ne’ebe maka atu mai tanba antes loron 9 fulan setembru sei iha vizita lubuk ida ne’ebe mai maka hanesan ohin (09/08) Prezidente India mai vizita ita nia rain no loron hirak hamutuk ho ita iha Timor-Leste, no kontinuasaun vizita husi Sekretariu Jeral ONU nian, nomos ita sei komemora loron inportante 20 Agostu loron FALINTIL nomos 30 de Agostu loron Konsulta Popular.
Iha loron inportante hirak ne’e persija ita hotu nia atensaun, ita hotu tenke serbisu makaas liutan, funsaun Prevensaun no represaun ita aplika hotu, iha prevensaun maka sira la rona maka ita aplika represaun atuasaun ho rigoroju atu nune’e ema hotu ne’ebe maka moris iha rai doben ida ne’e bele sente seguru katak atividade inportante sira ne’ebe maka mai sira bele lao ho livre, ne’e responsabilidade bot ba instituisaun rua no ema sei koko ita nia profesionalismu iha tempu vizita inportante ida ne’e, se ita atu atinji ita nia vizaun ne’ebe maka iha maka tenke Pontualidade, Disiplina no Responsabilidade, se ita laiha pontualidade maka problema ita fo fatin ba ema seluk hodi halo sira nia atividade criminal iha ita nia rain.
“Estadu fo konfiansa bai ta nomos Komandu fo konfiansa ba ita tanba ne’e ita tau iha ita nia kabas ho responsabilidade no ita fiar katak vizita hirak ne’ebe maka sei mai sei lao ho seguru no atinji ita nia vizaun ne’ebe maka iha, Ita nia vizaun hakarak vizita ida ne’e ho seguru no ho hakmatek, Ita sei ultrapasa dezafiu lubuk ida loro manas, hamlaha, hamrok maibe ne’e responsabilidade ida ne’ebe ita tau iha ita nia kabas no hau fiar katak ita sei ultrapasa situasaun hirak ne’e hotu no lori konfiasan estadu no povu nian ho susesu.
Hau fiar katak ita sei hamutuk no povu tomak no sarani tomak iha Timor-Leste sei apoiu ita no ita sei susesu iha tempu tuir mai, Nia konlui.
Serimonia Formatura Jeral ne’e partisipa husi reprejentante Xefe Estadu Maior Jeneral F-FDTL, Komandante Forsa Tarefas Konjunta Kolonel Dobu ho Superintendente Xefe Polisia Jose Soares, Reprejentante Komandante husi Komponente hotu, Komandante Unidade sira, Ofisiais Superior sira husi F-FDTL no PNTL, Ofisiais kapitaun husi F-FDTL, Ofisiais Sub Alternu husi PNTL, Sarjentu, Ajente, Prasas no Kabu husi F-FDTL. Media PNTL

 

Forsa Tarefas Konjunta halao Sorumutu ho ONG Sira

450914450_523752190164364_133713360181026364_n
Dili- Forsa Tarefas Konjunta PNTL no F-FDTL halao sorumutu ho Oraganizasaun Naun Govermental (ONG) sira hodi husu Sosiedade Sivil nia kontribusaun ba paz no establidade durante Vizita Sua Santidade Papa mai Timor-Leste.
Xefe Estadu Maiór Jenerál F-FDTL Tenente Jenerál Domingos Raul ‘Falur Rate Laek’ hateten enkontru ida ne’e nudar kontinuasaun husi enkontru no deziminasaun informasaun hirak ne’ebe maka forsa tarefas sira halo ona ba komunidade, Autoridade sira nomos joventude sira nomos ONG sira mos iha inportansia bot iha vida nasaun ninian, sira mos kaer ema lubuk ida tanba ne’e involve sira ba seguransa, defeza no estabilidade, Naia hato’o asuntu ne’e hafoin enkontru iha Kuartel Jeral PNTL Kaikoli Dili, kinta (08/08).
Nia hatutan liu husi sorumutu ne’e ami hetan konkluzaun katak buat barak propaganda maka lao barak liu maibe buat ne’ebe lolos la lao hanesan ne’e tanba ne’e ONG sira hotu hamutuk ho Forsa Seguransa no komponente hotu halo vizilansia ba ema sira hodi antisipa durante vizita Santo Padre iha Timor-Leste.
“Sosiedade sivil kontribui liu husi fo informasaun ba Forsa tarefas konjunta iha Sala Situasaun depois ita bele foti medida antisipada,”.
Komandu sei la tolera aktu krime ho forma saida deit durante vizita Sua Santidade Papa mai Timor-Leste ne’ebe fixada iha loron 9-11 setembru 2024.
Iha okajiaun ne’e Komandante Jeral PNTL Komisariu Jeral Polisia Henrique da Costa hateten intensaun husi enkontru ida ne’e ligadu ba vizita Sua Santidade Papa mai Timor-Leste Komandu rua halao ona atividade lubuk ida iha munisipiu no kapital Dili, patrulha konjunta no enkontru ho komunidade sira ita realiza ona, enkontru mos ho lider komunitaria sira, tanba ita bot sira mos hola parte husi sosiedade no komunidade ida ne’e Ami sente katak inportante tebes ita hamutuk hodi fahe informasaun ba malu. Susesu ba vizita Amu Papa nian laos deit depende ba PNTL, F-FDTL no igreja maibe Amu Papa mai tanba povu Timor-Leste, signifika katak Amu Papa mai tanba ita hotu.
454453711_523752033497713_4095792758439997989_n
“Ita nia responsabilidade oinsa atu asegura no simu bainaka sira, Amu Papa ho nia komitiva nomos maluk sira husi Indonesia, Australia no husi ne’ebe deit ne’ebe dalaruma sira hakarak partisipa. Ita bot sira iha papel inportante tebes hanesan kontrola ba serbisu instituisaun sira nian hotu inklui PNTL no F-FDTL,” dehan Komisariu Jeral.
Nia hatutan Ita bot sira mos sai hanesan matan no tilun husi komunidade no ema hotu-hotu atu hateten buat ne’ebe maka los no lalos no mai ho solusaun tanba ami mos la perfetu dalaruma ami hanoin buat hotu ne’ebe ami halo los maibe iha parte balu buat ne’e lalos. Ami kompriende katak ida ne’e ita bot sira nia misaun no imi mos tenke konsiente katak Forsa no Polisia ne’ebe maka agora iha ne’e Ita nian mos tanba ne’e ita bot sira bele hateten ba ami no ita koalia ba malu ou manda karta ka komunikasaun ruma mai ami.
Iha okajiuan ne’e Prezidente Konselho FONGTIL Inocensio de Jesus Xavier hato’o agradese ba Komandu Tarefas ne’ebe fo konvite ba ONG sira liu husi FONGTIL hodi lori membru Rede sira hotu-hotu ne’ebe serbisu iha Timor laran partikularmente iha Dili no Komandu rua fo informasaun, alende ami mos hato’o informasaun relasaun ho preparasaun ba vizita Papa nian, los duni timor tenke sai fatin ida hakmatek no seguru hodi demostra ita nia kultura respetoza nian ba Alta Visitor sira.
Nia hatutan FONGTIL ho nia membru 286 ne’ebe destaka iha teritoriu nasional, NGO nasional, internasional nomos NGO lokal sira buka hanoin hamutuk hodi hatan ba inserteja sira tanba dalaruma ita han deit isu boatus lansa informasaun oi-oin depois ita rasik laiha serbisu ida mutua ba estadu nia estabilidade.
Hanesan sosiedade sivil ita serbisu atu hari estadu ne’e bele dura ho respetu ida ba dignidade pessoa humana liu husi fornesimentu sira ne’ebe maka instituisaun sira ne’e halo hodi asegura diretu kada sidadaun enbora sidadaun sira mos iha dever no obrigasaun atu kontribui ba nasaun ne’e.
Ligadu ho informasaun ne’ebe espala iha publiku katak Sosidade Sivil sei organiza masa hodi halo demostrasaun iha vizita Amu Papa nian Incensio komfirma katak informasaun hirak ne’e lalos tanba normalmente kada organizasaun ida-idak iha ninia ajenda klaru ne’ebe informasaun hirak ne’ebe Komandu rua rona ne’e lalos atu klaru katak iha duni individu sira ne’ebe organiza individualmente halo ida ne’e mais formalmente sidauk iha organizasaun ruma ne’ebe halo ona karta konvite ba malu atu organiza demostrasaun durante vizita Santo Padre mai timor.
Sorumutuk ne’e lidera husi Xefe Estadu Maiór Jenerál F-FDTL Tenente Jenerál Domingos Raul ‘Falur Rate Laek’, Komandante Jeral PNTL Komisariu Jeral polisia Henrique da Costa no partisipa husi Segundu Komandante Jeral PNTL Komisariu Polisia Pedro Belo, Komandante Tarefas husi PNTL Superintendente Xefe Polisia Jose Soares, no husi F-FDTL Domingos da Costa Soares Dobu, Ofiais Superior husi PNTL no F-FDTL nomos ONG sira. Media PNTL

 

Komandu PNTL Despede Membru Na’in Hitu (7) Ne’ebe Sei Hala’o Estudu Iha Estrangeiru

IMGL1179
Dili, Komandu Polísia Nasional Timor-Leste (PNTL) liu husi Komandante Jerál Komisariu Jerál Polísia Henrique da Costa no Segundu Komandante Jerál Komisariu Polísia Pedro Belo iha loron kuarta-feira (07/08) ne’e despede membru PNTL na’in hitu (7) ne’ebe maka sei hala’o estudu iha nasaun Indonesia no Japaun.
Membru hirak ne’e, kompostu husi Unidade Polísia Marítima (UPM) na’in 6 no ida husi Komandu Pesoal no Formasaun. Husi na’in hitu (7) ne’e, na’in ne’en (6) maka sei halao estudu iha Politeknik Perkapalan Nasional Surabaya (PPNS)-Indonesia no ida seluk sei hala’o estudu iha Japaun iha area Relasaun Internasional.
Iha ninia intervensaun ba serimonia despedida ne’ebe hala’o iha Komandu UPM Lecidere, Komandante UPM Superintendente Polísia Eugenio Pereira koalia kona-ba introduz prosesu inisiu ba iha eventu ida ohin loron nian to’o ita konsege hetan ita nia kandidatu ba bolseiru sira ne’ebe maka iha prosesu sira konsege pasa ba iha ninia exame no teste ne’ebe maka bazeia ba biha despasu Komandante Jerál nian hodi estabelese ekipa no halo teste ba sira.
“Iha prosesu ida ne’e mai la se’es mós husi Planu Estratéjiku ka Programa ne’ebe maka Komandante Jerál no Segundu Komandante Jerál lansa ona iha ita bo’ot sira nia mandatu, relasiona oinsa maka atu hare’e ba iha kapasitasaun Rekursu Umanu nian iha instituisaun PNTL, iha prosesu ida ne’e Segundu Komandante UPM tuir orientasaun Komandu nian halo duni kontaktu ho PPNS hamutuk mós ho ekipa ne’ebe maka hetan fiar husi Komandu kona-ba sira nia aktividade ka projetu ba iha Ró ninian ne’ebe sira konsege hetan fiar, sira hanesan fontes ba iha UPM hodi halo kontaktu ho PPNS”, esplika Komandante UPM ne’e.
IMGL1167
Superintendente Polísia ne’e salienta tan katak ami konsiente katak PPNS iha sira nia abilidade ne’ebe maka orienta liu ba iha asuntu Navio/Ró ninian, ne’ebe hala’i ba iha Makinista, Elektrisista, Kanalizasaun no mós ba iha Saúde Públika ne’ebe maka ligadu ba asuntu Marítima ninian. Iha kontaktu ida ne’e mai ho ninia referensia ida no ami aprezenta kedas ba Komandante Jerál no iha momentu ne’e kedas Komandante Jerál mós orienta kedas atu forma ekipa ida oinsa atu kontinua halo diskusaun ou reuniaun tékniku ho parte entidade PPNS ninian.
“Ita hein katak ho aktividade ne’ebe maka sira sei hala’o durante iha estudu, sei lori ninia resultadu ne’ebe maka fó duni satisfasaun ba iha Instituisaun, atu nune’e bele rikeza liu Instituisaun ninia rekursu hodi hare’e ba iha prosesu dezenvolvimentu Instituisaun ninian tantu mós ba iha UPM”, hakotu Superintendente Polísia ne’e.
Entretantu, iha ninia intervista Komandante Jerál PNTL Komisariu Jerál Polísia Henrique da Costa hateten ohin ita halo serimonia hodi halibur ita nia membru hamutuk na’in hitu (7) ne’be maka hetan oportunidade, na’in ne’en (6) ba eskola iha PPNS no na’in ida ba foti Mazestradu iha Universidade Internasional Japaun ninian.
“Na’in ne’en (6) ne’e ba eskola kona-ba iha Marítima ninian ne’ebe maka ba iha area tolu (3) hanesan ida kona-ba Téknika Elektriksista ninian, ida ba iha Makinista ninian no ida seluk kona-ba Manajementu ba iha Ró ninian ka Manajement Sekurity ninian, tanba ne’e sira na’in ne’en (6) maka ba PPNS ho sira nia durasaun eskola ne’e to’o tinan ha’at (4) no tinan (5) ninian”, haktuir Komandante Jerál PNTL ne’e.
Komisariu Jerál Polísia ne’e afirma tan katak sira tuir ona selesaun ne’ebe maka hala’o internal ita nian, tantu edukasaun, tantu saúde ninian sira halo selesaun hotu hafoin aprezenta ba iha Universidade, sira hare’e katak priense duni rekezitu entaun hodi simu ita nia membru sira ba eskola. Sira nia dokumentu hotu ita prepara ona no billete mós ohin entrega ona, iha loron 11 agora sira sei aranka ba Indonesia atu nune’e hodi kontinua eskola no ida seluk fila fali sei aranka iha loron 3 fulan Setembru ba Japaun.
“Ita hahu’u investe agora, mezmu ita haruka ita nia ema sira ba, ita sei limita nafatin ita nia membru hala’o servisu maibé ita fiar katak hafoin remata eskola, fila mai bele dezenvolve Instituisaun diak liu tan, prosesu ne’e ita loke ba membru PNTL hotu maibé hafoin aplika iha UPM na’in lima (5) maka liu no na’in ida fila fali husi sira Regular ninian, maibé ba oin ita nafatin loke tanba ita sei kontinua iha tinan oin hodi loke ba membru sira seluk atu nune’e bele aplika”, haktuir Komisariu Jerál Polísia ne’e.
Autoridade másimu Instituisaun Seguransa ne’e subliña tan katak hafoin remata estudu, membru sira ne’e sei kontinua koloka iha UPM tanba sira ba estudu iha area Marítima nian. Programa ida ne’e ita foin maka realiza tanba iha fulan Dezembru tinan kotuk, ita asina ona akordu ho Universidade Surabaya ninian, entaun liu husi asina akordu ida ne’e maka ita foin implementa ba ida ne’e.
“Ida ne’e mós alinea ho ita nia Planu Prioridade tinan lima (5) Komandu ninian, espesialmente ba iha dezenvolve kapasidade rekursu umanu Polísia ninian, mezmu ita hare’e katak ekipamentu sira ne’ebe maka UPM utiliza sei mínimu maibé Komandu apoiu husi governu ninian ita nafatin buka oinsa atu nune’e bele kompleta ekipamentu sira ne’ebe iha UPM presiza espesialmente hanesan Ró”, hatutan Autoridade másimu Instituisaun Seguransa ne’e.
Hola parte iha serimonia despedida ne’e Komandante Jerál Komisariu Jerál Polísia Henrique da Costa no Segundu Komandante Jerál Komisariu Polísia Pedro Belo, Komandante Komandu Pesoal no Formasaun, Komandante Komandu Administrasaun, Komandante UEP, Xefe Departamentu Saúde PNTL, Xefe Gabinete Relasaun Internasional, parseiru TLPDP inklui Komandante UPM ho estrutura no membru UPM tomak. Media PNTL.

 

TLPDP Apoiu Motorizada 24 ba PNTL

454383812_522557823617134_4978010574711926100_n
Dili- Parseru Timor-Leste Police Development Program (TLPDP) fo apoiu motorizada unidade 24 ba Polisia Nasional Timor-Leste (PNTL) hodi apoia serbisu membru sira nian iha terrenu.
Komandante TLPDP Detective Superintendent Darren Boyd Skinner hateten ohin ami kontente hodi oferese ba PNTL motorizada unidade 24 ho marka Honda Beat, TLPDP ninia papel iha Timor-Leste atu apoiu PNTL ba nia programa prioridade ba Polisiamentu Komunitaria no rejilensia Instituisaun nian, nia hato’o asuntu ne’e iha serimonia entrega motorizada iha Kuartel Jeral PNTL Kaikoli Dili, tersa (06/08).
“Ami kompriende katak ida ne’e importante teb-tebes ba rekursu no mobilidade no serbisu ne’ebe maka’as teb-tebes hodi fornese propriedade hirak ne’e,” dehan komandante TLPDP
Nia hatutan ida ne’e hanesan meius ida atu refleta ita nia parseru ne’ebe forte ba oin, hare ba avaliasaun ba nesesidade ida ne’e hatudu momos katak Unidade Apoiu ba Pessoa Vulneravel (VPU) iha munisipiu sira iha nesesidade signifikante tebes ba movibilidade nian tanba ita hare Violensia Domestika no Violensia Bazeia ba Jeneru sai hanesan dezafiu ida ne’ebe maka ultrapasa ba iha juridisaun hotu-hotu tanba ne’e papel polisia nian importante teb-tebes ba seguransa iha komunidade tanba ne’e maka motorizada unidade 14 sei aloka ba Unidade VPU iha kada munisipiu 14.
Motorizada ida(1) sei entrega ba Gabinete Igualdade Jeneru (IJI) tanba sira hala’o sira nia serbisu ne’ebe exelente tebes ba iha implementasaun rekomendasaun hirak ne’ebe maka iha jender Audit nian, adisionalmente fornese mos motorizada unidade 5 ba Departamentu Investigasaun Kriminal hodi utilija ba Ofisiais vizilansia sira ne’ebe maka foin lalais ne’e kompleta sira nia formasaun ba programa vizilansia internasional nian.
454491654_522557960283787_5401886043929430309_n
No ikus liu iha Motor haat (4) fornese ba ekipa Forensik ninian atu permite sira hodi responde ba iha local do crime atu ezamina nomos rekolha evidensia sira Forensik nian hodi apoiu ba investigasaun PNTL nian. Motorizada ne’e kompleta ho box iha kotuk atu nune’e permite ekipa forensic tau sira nia ekipamentu forensic nian.
Atu konklui TLPDP agora apoiu hela PNTL atu kumpri nia misaun konstitusional hodi asegura lei no ordem espesialmente ba operasaun iha vizita Sua Santidade Papa mai Timor-Leste, asistensia hirak ne’e inklui haforsa ka melhoramentu ba CCTV, aumenta numeru radio komunikasaun nomos asesoris hirak ne’ebe maka disponivel.
Iha okajiaun ne’e Komandante Jeral PNTL Komisariu Jeral Polisia Henrique da Costa hateten TLPDP sai nafatin parseru prinsipal PNTL ninian ne’ebe maka estabelse ona desde tinan 2004 to’o agora ita selebra tinan 20 parseria PNTL ho TLPDP, ita husu atu nafatin mantein ita nia amizade no serbisu hamutuk iha parte ne’ebe TLPDP prontu nafatin apoiu hasa’e kapasidade membru PNTL nomos identifika difikuldade ne’ebe maka PNTL infrenta ho posibildade ita boot sira nian bele nafatin asisti ami hodi melhora ami nia ekipamentus no kapasidade atu nune’e ami bele fornese atendementu ne’ebe diak no kualidade ba povu. Espera katak apoiu ida ne’e la’os ikus mais buat barak sei mai tan.
Lideransa masimu Instituisaun seguransa ne’e husu ba parte administrasaun PNTL, Xefe Departamentu Administrasaun e Lojistika no Xefe transporte e Manutensaun atu rejista motorizada no Tenda atu sai asset PNTL nian no ita tenke uza ho kuidadu nomos hare ba manutensaun.
“Jere didiak, manutensaun importante tanba sasan ema bele entrega foun maibe wainhira ita la kuidadu sasan hirak ne’e sei laiha folin,” Nia alerta.
Serimonia distribuisaun motorizada ne’e kompostu husi bensaun husi Amu Kapelaun PNTL Pe. Abril Lopes, entrega save husi komandante TLPDP ba Komandante Jeral, Asina akta entrega no hasai foto hamutuk.
Apoiu TLPDP nia kompostu husi motorizada unidade 24 kompleta ho kapasete no olio motor nomos Tenda 20.
Serimonia ne’e partisipa husi Komandante TLPDP ho nia adjuntu, Segundu Komandante Jeral Komisariu Polisia Pedro Belo, Komandante Supervizaun sira, Xefe Departamentu, Xefe Gabinete no membru PNTL sira. Media PNTL

 

Partisipa Iha Kursu, ILEA Bangkok Apresia Komandu PNTL

454280860_522547036951546_3684640443392572829_n
Dili, International Law Enforcement Academy (ILEA) Bangkok apresia ba partisipasaun Komandu Polísia Nasional Timor-Leste (PNTL) nia membru sira nian iha kursu ne’ebe maka oferese ona. Apresiasaun ne’e hato’o liu husi enkontru ne’ebe maka hala’o iha loron tersa-feira (06/08) ne’e entre Diretúr ILEA ho ekipa no Komandu PNTL liu husi Komandante Jerál Komisariu Jerál Polísia Henrique da Costa, Segundu Komandante Jerál Komisariu Polísia Pedro Belo ne’ebe akompaña husi Komandante Komandu Pesoal no Formasaun, Komandante Komandu Administrasaun no Komandante Pesoal.
Hafoin hasoru malu ba jornalista sira, Komandante Jerál PNTL Komisariu Jerál Polísia Henrique da Costa hateten ohin ita nia parseiru sira ne’e (ILEA) hahu’u husi Diretúr ho mós ninia adjuntu na’in rua inklui sira nia ekipa maka ohin mai halo enkontru ho Komandu Jerál, ita nia estrutura Komandu Supervizaun tolu ho Xefe Gabinete Relasaun Internasional no mós Xefe Departamentu Formasaun ninian maka atende.
“Sira nia vizita mai hakarak hato’o apresiasaun ba iha partisipasaun PNTL ninian ba iha sira nia kursu ne’ebe maka sira fornese no sira mós avalia katak membru PNTL sira ne’ebe partisipa ne’e, fó duni sira nia kontribuisaun maka’as, sira partisipa ativu iha diskusaun kursu nia laran”, afirma Komandante Jerál PNTL ne’e.
Komisariu Jerál Polísia ne’e salienta tan katak parte ILEA mós husu atu ba oin karik sira nia pedidu ruma mai, ita nafatin haruka ita nia ema atu nune’e bele partisipa. Ita mós sujere ba sira atu nune’e sira bele nafatin oferese vaga mai iha ita nia membru PNTL liu-liu kona-ba Formasaun Espesializada sira, ba iha Investigasaun lubuk ida hanesan Droga, Money Laundry, Human Traffic (Tráifiku Umanu) no kona-ba Asegura Fatin Akontesimentu, balun ligadu ba iha Servisu Informasaun Polísia ninian.
“Tanba ne’e ita husu atu nune’e iha futuru, sira nafatin fó oportunidade barak ba iha membru PNTL sira atu bele partisipa, sira mós husu atu nune’e ita bele fó informasaun ruma hafoin ita nia ema sira ne’e partisipa iha formasaun sira ba kotuk ne’e oinsa sira nia atendimentu ba iha públiku ka iha sira nia servisu fatin ne’e, oinsa sira hetan difikuldade ruma ka ou presiza tan iha kursu avansadu ruma ka, depois ita sei hato’o ba sira atu nune’e sira bele tau iha konsiderasaun”, informa Komisariu Jerál Polísia ne’e.
Autoridade másimu instituisaun Seguransa ne’e relata mós kona-ba total membru PNTL ne’ebe maka oras ne’e dadaun frekuenta hela kursu iha ILEA katak tuir lista ne’ebe maka iha, ita iha membru hamutuk atus-rua limanulu resin maka partisipa ona iha formasaun ruma oferese husi ILEA, husi númeru refere balun tuir formasaun dala ida, balun mós dala-rua, balun dala-tolu depende ba iha tipu formasaun sira ne’ebe maka ILEA fó.
“Hakarak hateten katak kursu ida ne’e sira (ILEA) laos oferese deit ba PNTL maibé sira oferese mós ba iha Ajensia sira seluk hanesan mós PSIC ho sira seluk tan, tanba ne’e tuir relatoriu ne’ebe ohin sira hato’o katak Timor oan hamutuk 694 maka partisipa ona iha kursu sira ne’ebe maka parte ILEA fó”, hatutan Autoridade másimu instituisaun Seguransa ne’e.
Iha fatin hanesan, ILEA Bangkok Deputy Program Director Kyle Rego iha ninia intervista hateten objetivu hala’o vizita mai iha Komandu PNTL tanba desde ILEA hahu’u iha tinan 1999, oferese ona treinamentu ba Timor oan hamutuk 694 ho intensaun atu kombate Krime Trans Nasional, tanba laiha ema maka bele kombate krime ida ne’e, ILEA mós koopera hamutuk ho Polísia Thailandia hodi fó treinamentu ba ita nia Polísia Timor oan sira.
“Kona-ba avaliasaun ba Timor oan sira ne’ebe maka partisipa iha kursu ne’ebe fó husi parte ILEA, antes partisipantes sira ba tuir kursu, sei halo teste hanesan Nivel Pretest hafoin atende tiha kursu sira fó tan PostTest atu bele hatene, sukat komparasaun ka sira nia koñesimentu ne’e mellora ka lae durante semana ida ou semana rua tuir treinamentu iha ILEA”, haktuir ILEA Bangkok Deputy Program Director.
Kyle Rego subliña tan katak parte ILEA sei kontinua nafatin suporta PNTL hodi tuir kursu iha ILEA ho razaun prinsipal ida tanba atu ba tuir kona-ba eventu, hanesan PNTL sira ne’ebe ba tuir ne’e bolu fila fali mai atu halo Rede, atu kontinua fó suporta ba ita nia PNTL hodi ba tuir treinamentu iha ne’eba.
Hafoin enkontru, parte rua ne’e (PNTL no ILEA) troka mós lembransa ba malu ne’ebe sai hanesan símbolu amizade nian. Media PNTL.

 

Komisariu Jerál Polísia Henrique da Costa Apela Ba Membru Hotu Hala’o Servisu Tuir Planu Prioridade Komandu Nian

IMGL0887
Dili, Komandante Jerál Komandu Polísia Nasional Timor-Leste (PNTL) Komisariu Jerál Polísia Henrique da Costa apela ba Xefe Departamentu inklui membru sira atu hala’o servisu tuir Planu Prioridade ne’ebe maka Komandu iha.
Liu husi ninia diskursu iha Serimonia Isar Bandeira segunda-feira semana dahuluk fulan Agostu (05/08) nian iha Kuartél Jerál, Komisariu Jerál Polísia ne’e apela ba Komandante sira katak ita iha ona Planu Estratéjia Polísia ninian no ita iha ona Prioridade Lima (5) husu atu hala’o servisu tuir planu ne’ebe maka iha.
“Ita bo’ot sira nia aktividade no asaun ruma tenke referensia ba iha ita nia Estratejia PNTL ninian tinan lima nian ne’ebe maka fó sai ona ho mós Prioridade Lima, laos Estratejia idak-idak ninian mak mai, maibé ita nia asaun laiha, ita halo dokumentu sira ne’e diak maibé tenke garante katak ita nia membru sira komprende atu nune’e bele implementa, tanba ne’e husu ba Departamentu sira atu ajusta hodi hala’o ita bo’ot sira nia programa”, haktuir Komandante Jerál PNTL ne’e.
IMGL0894
Autoridade másimu instituisaun Seguransa ne’e husu membru sira atu servisu iha unidade, Kamardagem, Disiplina, Profesionalizmu no Reziliente.
“Tanba ne’e husu ba ita hotu servisu hamutuk no nafatin rona orientasaun Komandu nian, susesu ba iha Polísia ninian, susesu ba iha Governu ninian, susesu ba iha Timor-Leste ninian, depende mós ba ita ema idak-idak, ita nia kontribuisaun fó mós susesu ba parte hotu ne’ebe iha”, hakotu Komisariu Jerál Polísia ne’e. Media PNTL.

 

Embaixada Indonesia halao Seminariu Public Speaking ba PNTL

IMGL0767

Dili- Embaixada Republika Indonesia iha Dili, liu husi Adidu Segugaransa halao seminariu Public Speaking ba membru PNTL Femenina ho objetivu atu hasae abilidade komunikasaun Polisial.
Adidu Segunransa Embaixada Indonesia Kombes Pol Don Gaspar da Costa  hateten Embaixada Republika Indonesia iha Dili iha komitmentu atu dezenvolve rekursu humanu espesialmentu programa serbisu Adidiu Seguransa KBRI Dili nudar organizasaun parseru ho PNTL iha okaziaun Paradiplomasia relasiona ho autoridade seguransa nia serbisu liu-liu konaba abilidade komunikasaun tanba lor-loron Polisia serbisu hamutuk ho komunidade tanba ne’e manera no estratejia komunikasaun Polisia tenke koresponde ho komunidade nia nesesidade, Nia hato’o asuntu ne’e iha Embaixada Indonesia Motael Dili, kuarta (31/07).

Nia hatutan Ita hare serbisu hamutuk entre Polisia Republika Indonesia (POLRI) ho PNTL liu husi parseria ho Embaixada Indoesia ita sempre esforsu atu fahe informasaun no konyesementu atu nune’e membru PNTL sira espesialmente ohin loron Polisia Femenina sira ne’ebe maka durante ne’e abilidade komunikasaun diak ona sai diak liutan atu bele komunika ho komunidade. Ho nune’e abilidade komunikasaun ne’ebe maka membru Polisia iha ne’e sei ajuda nia knaar atu servi no fo protesaun ba povu iha Timor-Leste.

Seminariu loron ida ne’e sei koalia konaba Oinsa ema ida-idak domina materia ne’ebe maka nia hato’o wainhira nia koalia atu nune’e audience (ema ne’ebe maka rona) bele kompriende, hatene objetivu husi komunikasaun Polisia ne’ebe maka nia hato’o lori vizaun no misaun husi instituisaun ne’e atu lao ho diak no komunidade bele simu.
Iha okajiaun ne’e reprejentante Komandante Jeral PNTL Superintendente Assistente Polisia Augusto Tilman hateten Ita agradese ba Adidu Seguransa KBRI tanba fulan oin nia remata ona nia misaun iha Timor-leste entaun ita aproveta nia matenek ne’ebe maka nia fahe mai ita tanba laos ema hotu-hotu bele fo nia matenek hanesan ne’e ida ne’e uniku husi Komandante da Costa maka fo, nune’e ita agradese ba esforsu tomak ne’ebe maka nia fo mai ita.

IMGL0713

“Ita espera ba futuru Adidu seguransa foun ne’ebe maka mai troka Kolonel da Costa bele kontinua nafatin fahe matenek mai ita”dehan Tilman.

Nia akresenta save inportante ba komunikasaun ne’ebe diak maka membru Polisia nomos funsionariu sivil  tenkeser fiar ba ita nia lian ne’ebe uniku tanba ita hanesan membru PNTL ita nia lia fuan ne’ebe maka ita fo sai ita hasoru publiku no komunidade entaun liafuan ne’ebe maka fo sai uniku teb-tebes ba sira atu bele kompriende mensajen saida maka ita hato’o. Fiar aan, wainhira koalia konaba public speaking ita tenke halo preparasaun diak tanba wainhira atu koalia iha publiku ita tenke domina materia ne’ebe maka ita hato’o tanba ita hasoru komunidade oi-oin entaun tenke prepara atu nune’e audience ne’ebe maka ita atu hasoru sira mai bele rona buat foun ruma husi ita, No ikus liu ita nia lia fuan tenke inspira ema ne’ebe maka rona ita no dada sira nia atensaun, informasaun ne’ebe ita hato’o tenke buat foun ruma ho topiku inportante nune’e sira sente katak ne’e inportante ba sira atu rona.

Partisipa iha seminariu ne’e Sefe Gabinete jeneru inkluzaun Inspetur Xefe Maria Fatima Martins, Polisia Femenina husi Kuartel Jeral, CFP, UEP no funsionariu Sivil  Seminariu ne’e raliza tanba hetan apoiu husi Banco Mandiri Dili. Media PNTL

Gabinete IJI-PNTL Halo Sensibilizasaun PAN 1325 Kona-ba Feto Paz No Seguransa Iha Komandu PNTL Munisipiu Ermera

452572837_514621081077475_5066061912614745027_n
Ermera, Gabinete Igualdade Jeneru no Inkluzaun (IJI) Polisia Nasional Timor Leste (PNTL) halo sensibilizasaun Planu Asaun Nasional (PAN) Resolusaun Konsellu Seguransa Nasoens Unidas 1325 kona-ba feto paz no seguransa iha Komandu PNTL Munisipiu Ermera duramte loron tolu hahu’u husi loron 24 to’o loron 26 fulan Jullu tinan 2024.
Komandante PNTL Komandu Munisipiu Ermera Superintendente Polisia Ludgerio Picansio Madeira Lay iha nia abertura hateten katak, PAN 1325 atu lori seguransa ida ne’ebe tau matan ba feto sira atu avansa.
“Importante liu mak husu ba imi na’in hira, liu-liu Komandante sira tenke tau atensaun tomak ba iha treinamnetu ida ne’e hodi bele komprende no hatene saida mak ita nia kolega sira fó durante loron tolu, tamba asediu sexual kategori hanesan krime publiku”, afirma Komandante PNTL Komandu Munisipiu Ermera ne’e.
Superintendente Polisia ne’e salienta tan katak tamba ne’e husu ba membru sira atu hatudu servisu ne’ebe ho profesionalismu iha kna’ar fatin hanesan membru Polísia tane no respeitu no konsidera kolega sira iha servisu fatin no mós ba iha komunidade.
“Husu ba membru sira atu aproveita tempu durante loron tolu ho diak, liuliu xefe VPU, ida ne’e imi nia panel kedas, nune’e iha uniforminizasaun informasaun ba komunidade atu nune’e ema labele duvidas”, salienta Superintendente Polisia ne’e.
Iha fatin hanesan, reprezentante Xefe Gabinete Igualdade Jeneru no Inkluzaun PNTL, Inspektur Xefe Polísia Daria da Costa Ximenes husu ba partisipante sira atu aproveita tempu ho didiak hodi nune’e bele fahe informasaun ba komunidade sira ho diak no klaru.
Loron dahuluk materia ne’ebe sei lori husi Sarjentu Xefe Guilhermina Santos kona-ba PAN 1325 Feto Paz no Seguransa, Inspektur Inacia Freitas kona-ba Sensibilzasaun Programa Lideransa PFP/ILEA.
Loron daruak Materia ne’ebe sei lori husi Inspektur Xefe Deklino Marcal kona-ba IT on line Cybercrime, Cyber Security, Inspektur Inacia Freitas kona-ba Asediu Sexual.
Loron datoluk materia materia ne’ebe maka sei lori husi Inspektur Dra. Marcia Ximenes kona-ba Pilar Prevensaun no Sensibilizasaun HIV/SIDA, Media PNTL Ajente Prinsipal Tomas M. Rodrigues no Sensibilizasaun ba Eskola. Media PNTL.