Ministeriu Interior Hamutuk Ho Komandu PNTL No F-FDTL Relata preparasaun Vizita Amo Papa Ba Membru Komisaun B PN

IMGL2521

Dili, Ministeriu Interior liu husi hamutuk ho Komandu Polísia Nasional Timor-Leste (PNTL) no Komandu Falintil Forsa Defesa Timor-Leste (F-FDTL) iha tersa-feira (23/07) ne’e relata preparasaun Seguransa iha Vizita Sua Santidade Papa Francisco nian mai Timor-Leste iha fulan Setembru tinan ne’e ba membru Komisaun B Parlamentu Nasional (PN) ne’ebe trata asuntu Asuntu Defesa, Seguransa no Negosiu Estrangeiru.

Ba jornalista sira Ministru Interior hateten enkontru ohin nian ami relata deit ba membru Komisaun B PN kona-ba preparasaun Seguransa iha Vizita Sua Santidade Papa Francisco nian no mós situasaun aktual iha rai laran.

“Desizaun husi enkontru ne’e maka Komisaun B kontinua enkoraja forsa rua (PNTL no FFDTL) atu hala’o servisu diak liu tan iha terenu no husu ba governu atu tau matan ba sira (Membru PNTL no FFDTL) lojistika, kestaun administrativu ne’ebe maka relasiona ho sira nia servisu iha terenu, ami mós koalia kona-ba oinsa observa mós situasaun ne’ebe mosu iha rai ida ne’e atu bele hala’o servisu diak liu tan”, afirma sira Ministru Interior.

Membru Governu ne’e salienta tan katak iha enkontru ne’e koalia mós kona-ba seguransa iha liña fronteira tanba medida fronteira ita nian ne’e maka bo’ot, luan no naruk oituan maibé ita husu hela rekursu husi Forsa Armada hodi bele fó apoiu, no agora ita haka’as hela iha area Suai no Bobonaro, sei aumenta tan iha Oecusse tanba ita detekta katak iha Oecusse mós sei iha problema balun illegal.

Iha fatin hanesan Prezidente Komisaun B PN Domingos Augosto ‘Deker’ hateten Komisaun B PN iha kontekstu sistema Integradu Seguransa Nasional nian liu-liu liga ba vizita Sua Santidade Papa Francisco nian mai Timor-Leste ne’ebe maka la kleur tan sei realiza.

“Komisaun B ninia prezensa iha fatin ne’e hamutuk ho Ministeriu Interior no Forsa rua (PNTL no FFDTL) ho objetivu maka ami hakarak primeiru konfirma no hakarak hatene situasaun ikus, pontu de situasaun em jerál ikus iha ita nia rai ne’e lao oinsa”, afirma Prezidente Komisaun B PN ne’e.

Aktual membru PN ne’e akresenta tan katak, segundu maka ami mós husu atu entidade Defesa no Seguransa ne’ebe maka sai hanesan responsavel ba seguransa ba eventu ne’e (Vizita Amo Papa) atu aprezenta planu estratejiku preparasaun seguransa durante fulan ida no rua nia laran to’o vizita Sua Santidade nian mai ita nia rai diak ka lae, felizmente iha realidade planu ne’ebe maka Forsa rua (PNTL no FFDTL) prepara kapas tebes.

“Aproveita biban ne’e apela Timor oan sira hotu iha teritoiru nasional katak kuando ita koalia kona-ba seguransa, ne’e laos responsabilidade particular ba instituisaun rua ne’e deit maibé responsabilidade moral sidadaun hotu nian, nu’udar povu liu-liu ita nu’udar sarani iha âmbitu tempu preparasaun ida ne’e, hotu-hotu tenke mantein disiplina, kolabora no kontribui nafatin ba paz no estabilidade atu garante eventu ida ne’e bele lao ho susesu tanba ida ne’e laos naran diak ba instituisaun ida maibé naran diak Timor-Leste ba mundu”, apela Domingos Augosto ‘Deker’.

Hola parte iha enkontru ne’e Ministru Interior Francisco Da Costa, Prezidente Komisaun B PN Domingos Augosto ‘Deker’ hamutuk ho membtru Komisaun B PN, Xefe Estadu-Maiór Jenerál F-FDTL, Tenente-Jenerál Domingos Falur Rate Laek, Komandante Jerál PNTL Komisariu Jerál Polísia Hnerique da Costa, Segundu Komandante Jerál Komisariu Polísia Pedro Belo, Diretur SNI, Xefe Casal Militar, Komandante Komandu Operasaun, Administrasaun, Komandante Komandu PNTL munisipiu Dili no Komandante UEP.

Media PNTL.                         

PNTL Hahu Diskuti Estabelesimentu ISPOL no ASPOL

452301489_513412687864981_1821067184981357727_n
Dili- Polisia Nasional Timor-Leste (PNTL) hahu diskuti estabelesimentu Institutu Superior Polisia (ISPOL) no Akademia Superior Polisia (ASPOL) hodi bele fo biban ba membru sira atu kontinua sira nia estudu iha nivel superior.
Komandante Jeral PNTL Komisariu Jeral Polisia Henrique da Costa hateten Komandu buka hela koperasaun serbisu hamutuk ho parte hotu atu fo nafatin oportunidade ba ita atu nune’e ita bele hadia ita nia kapasidade diak liutan hodi dezenvolve instituisaun PNTL ba oin.
Nia hatutan Iha biban ne’e Komandu halibur hamutuk Rekursu iha PNTL alumni sira ne’ebe maka remata sira nia estudu, kursu no formasaun iha rai liur la hare ba sira nia Diviza hahu husi Ajente to’o Ofisiais Superior tau hamutuk hanoin bazeia ba kapasidade no esperensia ne’ebe maka sira hetan hamutuk ho apoiu husi parseru sira hodi instala ISPOL no ASPOL.
Serbisu ida ba Komandu hodi buka koperasaun no serbisu ho parte hotu atu nune’e nafatin fo oportunidade ba ita atu bele hadia ita nia kapasidade diak liutan iha ensino formal no não formal. Iha tinan kotuk (2023) PNTL halo ona akordu ho Indonesia (Surabaya) hodi simu membru PNTL ba Akademia Politeknik Perkapalan Negri Surabaya.
452133786_513412677864982_8359625605888659471_n
Agora ita halo esforsu nune’e aban-bainrua ita nia jerasaun sira maka kontinua hatutan no sira maka sei goja.
Nia akresenta PNTL enfrenta difikuldade konaba legalidade sira maibe ita presija tau atensaun ba orsamentu tanba maske ita bele halo buat hodi maibe wainhira governu desidi lafo osan bai ta ka osan laiha laiha ida ne’e moss ai hanesan obstaklu ida.
Ita espera katak ita nia parseru TLPDP no parseru sira seluk bele apoiu ekipa ne’ebe maka halo prosesu preparasaun ba instala ISPOL no ASPOL, husi Ministeriu Interior mos promote ona atu komunika ho parte Guarda Nasional Republicana (GNR) atu involve sira nia peritus sira hodi ajuda ita halao serbisu ida ne’e.
“Hau fo korajen ba ita bot sira husi ita nia kapasidade ida ne’e aban bain rua ita sei hahoris jerasaun sira ne’ebe maka sei lori instituisaun ne’e ba oin, wainhira ita serbisu ho seriu no ho laran diak ita hakarak atu iha duni ita nia Institutu Polisia no Academi Polisia nian maka ita sei atinji ita nia mehi,” dehan Komandante Jeral.
Ba ekipa ne’ebe maka sei halao peskija ba munisipiu sira husu ba Komandante munisipiu sira atu atende sira tanba peskija ne’e nudar rekejitu ida atu bele fo avaliasaun ba ita.
Programa diskusaun ne’e loke husi komandante Jeral akompaña husi parseru TLPDP no partisipa husi Komandante Komandu Administrasaun Superintendente Xefe Polisia Natercia Martins, Komandante Komandu Pessoal e Formasaun Superintendente Xefe Polisia Arquimino Ramos, Komandante munisipiu, Komandante Unidade, no Alumni sira ne’ebe kompleta tia ona estudu iha rai liur. Media PNTL

 

Komisaun Organizadora relata preparasaun Vizita Sua Santidade Papa Francisco nian ba Prezidente Repúblika

IMGL9984

Ministru Administrasaun Estatal (MAE) Tomas do Rosario Cabral hamutuk ho ekipa Komisaun Organizadora hafoin hasoru malu ho Prezidente Repúblika ba jornalista sira hateten ohin ekipa hasoru malu ho Prezidente tanba Prezidente maka bolu ami mai atu halo pontu situasaun preparativus ba vizita Amo Papa nian, saida maka ita prepara kondisaun iha Tasi-Tolu, CCD, Katedral no mós enkontru Bilateral iha Palasiu Prezidensial.

“Ami informa mós Komisaun Organizadora hamutuk ho Diocese, iha Komandu Polísia ohin mai, iha Media ita hahu’u ona loke akreditasaun no ita hahu’u mós prepara kondisaun ba vizita Amo Papa nian, preparasaun husi nasional to’o munisipiu, ohin marka prezensa husi Prezidente Autoridade Munisipal (PAM- Ainaro no Baucau) atu hatene preparative munisipiu nian lao to’o iha ne’ebe, ba vizita ne’ebe sei lao iha loron 9 to’o loron 11 fulan Setembru tinan ne’e”, esplika Ministru Administrasaun Estatal (MAE)  ne’e.

Membru Governu ne’e salienta tan katak preparativu atinzi ona 80%, ita falta fulan ida, to’o fulan Setembru sasan hotu iha Dili atu bele ita organiza diak liu tan ba vizita Amo Papa nian. Prezidente Repúblika ninia rekomendasaun maka aktividade ne’e tenke lao ho susesu, ita hotu tenke kontribui atu buat hotu lao ho diak.

Enkuantu, Komandu PNTL mós hola parte iha Komisaun Organizadora refere ne’ebe reprezenta husi Segundu Komandante Jerál PNTL Komisariu Polísia Pedro Belo.

Media PNTL.   

Komandu PNTL No F-FDTL Asina Ordem Operasaun Konjunta “Pombu Mutin’ Ba Vizita Amo Papa Mai Timor-Leste

IMGL9865

Dili, Komandu Polísia Nasional Timor-Leste (PNTL) no Komandu Falintil Forsa Defesa Timor-Leste (F-FDTL) iha loron kuarta-feira (17/07) ne’e liu husi Komandante Jerál Komisariu Jerál Polísia Henrique da Costa no Xefe Estadu-Maiór Jenerál F-FDTL, Tenente-Jenerál Domingos Falur Rate Laek asina Ordem Operasaun Konjunta ne’ebe hanaran ‘Pombu Mutin’ (Pombu Branca) ba vizita Sua Santidade Papa Francisco nian mai Timor-Leste iha fulan Setembru tinan ne’e.

Hafoin asina Ordem Operasaun Konjunta, ba Jornalista sira Xefe Estadu-Maiór Jenerál F-FDTL, Tenente-Jenerál Domingos Falur Rate Laek hateten ohin ita formaliza deit Operasaun ne’ebe maka durante ne’e lao tiha ona, tanba ne’e aktividade preparativu munisipiu hotu lao ona, preparasaun kontinua lao ne’e prosesu ida kompleksu bo’ot tebes, operasaun bo’ot liu iha istoria Timor-Leste nian agora ita tenke hala’o servisu diak, kontinuasaun deit ita la halo buat foun ida.

“Ba sidadaun hotu impõe atu hotu-hotu kontribui atu ita susesu, ajuda ajensia seguransa PNTL no F-FDTL inklui ajensia seguransa hotu-hotu, atu komunidade hotu nia dever, responsabilidade, obrigatoriu atu kontribui atu ita simu Amo Papa hanesan ema númeru ida iha mundu mai ho susesu, ne’e ita maka orgullu”, Xefe Estadu-Maiór Jenerál F-FDTL ne’e.

Tenente-Jenerál F-FDTL ne’e akresenta tan katak antes ne’e ekipa Forsa Tarefa Konjunta durante ne’e hala’o ona Sosializasaun ba komunidade, tanba ne’e Komandu PNTL no F-FDTL husu ba komunidade hotu atu kumpri nune’e sei sai susesu ba ita hotu no sai naran diak ba mundu tomak.

“Aktividade preventivas ne’ebe lao ona maka hanesan sosializasaun, patrulla sira ne’e lao normal nafatin ne’ebe maka Forsa Seguransa Defesa hala’o, Ordem Operasaun ne’e fahe ona ba idak-idak nia instituisaun tanba ne’e wainhira loron to’o maka ita hotu sei hare’e, kona-ba funsionamentu Centro Operasaun Konjunta ne’ebe maka istala iha Komandu Jerál ne’e moderniza ona tanba ita iha ona meius Komunikasaun sira hanesan CCTV ne’ebe maka modernizadu”, salienta Tenente-Jenerál F-FDTL ne’e.

Entretantu, Komandante Jerál PNTL Komisariu Jerál Polísia Henrique da Costa hateten ita nia efetivu hotu ne’ebe maka existe iha PNTL ne’e ita sei utiliza sira ho másimu atu nune’e responde ba iha Operasaun Konjunta ida ne’e.

“Ita hatene katak ida ne’e Operasaun ida ne’ebe maka bo’ot, sei envolve sarani barak laos husi rai laran deit maibé husi rai liur mós mai hotu, entaun ita sei hatu’un ita nia efetivu hotu atu asegura ida ne’e no apoiu mos husi ita parseiru sira hanesan Forsa Defesa ninian”, esplika Komandante Jerál PNTL ne’e.

Komisariu Jerál Polísia ne’e subliña tan katak kona-ba movimentu sarani sira husi munisipiu, orientasaun fó ona ba Komandu munisipiu, iha Ordem Operasaun ohin asina ne’e Komandante Munisipiu sira sei servisu hamutuk ho Amo Paroku, Prezidente Autoridade Munisipiu atu nune’e sira akompaña direitamente sarani sira husi munisipiu mai to’o iha fatin akontanamentu ne’ebe maka dirige ba kada munisipiu ninian hafoin lao fila fali to’o iha fatin Misa ninian iha Tasi-Tolu, ida ne’e Komandante munisipiu idak-idak nia responsabilidade atu nune’e hatu’un kedas sira nia efetivu hodi asegura husi munisipiu mai to’o iha Tasi-Tolu.

“Hau apela ba iha joven sira no ita hotu-hotu katak ita ne’e vizinhu ho Indonesia, ita foin sai husi situasaun ida ne’e maka 1999 ninian, husu atu nune’e mantein ita nian amizade ho Indonesia atru nune’e ita labele kria fila fali instabilidade iha ita nia rai no mós bele prejudika iha fronteira ninian, tanba ne’e hau husu ba ita hotu-hotu, tetu didiak molok halo asaun ruma, husi parte seguransa ninian ita sei uza ita nia kompetensia tuir Lei ne’ebe maka iha atu nune’e ita bele foti medida ruma”, haktuir Komisariu Jerál Polísia ne’e.

Hola parte iha serimonia asina Ordem Operasaun Konjunta ne’ebe hanaran ‘Pombu Mutin’ (Pombu Branca) ba vizita Sua Santidade Papa Francisco nian mai Timor-Leste ne’ebe hala;o iah Salaun NOC Komandu Jerál maka Segundu Komandante Jerál, Vise Xefe Estadu Majoir Jenerál F-FDTL, Komandante Komandu Supervizaun PNTL, Komandante PNTL munisipiu 13, RAEO, Komandante Unidade (UPM, UEP, UPF) no ekipa Forsa Tarefa Konjunta PNTL ho F-FDTL inklui Amo Kapelaun F-FDTL.

Media PNTL.                                        

Enkontru Kontinuasaun Harmonizasaun Ba Atribuisaun Rai Infrastrutura PNTL

451426122_509231394949777_5267815603387596890_n
Dili, Ekipa konjunta kompostu husi Komandu Polísia Nasional Timor-Leste (PNTL), Ministeriu Justisa (Diresaun Terras no Proriadade), Ministeriu Interior (MI), Ministeriu Obras Públikas (MOP), Ajensia Dezenvolvimentu Nasional (AND), Ministeriu Agrikultura no peska hamutuk ho Autoridade Lokal sira hanesan Xefe Suku no Xefe Aldeia ne’ebe maka responsabiliza ba fatin hirak ne’ebe maka determinadu ona hodi hala’o konstrusaun edifisiu ba Komandu PNTL, iha loron segunda-feira (15/07) ne’e kontinua hala’o enkontru Harmonizasaun entre Tékniku Interministerias no Levantamentu Rai Infrastrutura ba PNTL.
Komandante Administrasaun PNTL Superintendente Xefe Polísia Natercia Eufrasia Soares Martins iha abertura enkontru ne’e hateten enkontru loron ohin nian maka ita sei hare’e asuntu tékniku ne’ebe maka ekipa idak-idak sei konsentra iha terenu wainhira atu hala’op levantamentu rai.
“Ho biban ida ne’e, ho esperansa bo’ot katak loron ida ohin ita bele utiliza loron ida ne’e ho diak bele diskuti asuntu relevante servisu ekipa tékniku ne’ebe maka sei hala’o misaun hahu’u husi loron aban ba oin, hau fiar katak kada ekipa, idak-idak hatene ona ninia servisu hanesan ita diskuti ona iha enkontru semana kotuk nian, ohin ita diskuti asuntu tékniku balun hanesan prioridade area ne’ebe maka ita sei ba no preparasaun siada maka ita sei prepara hodi tun ba terenu”, esplika Komandante Administrasaun PNTL ne’e.
Superintendente Xefe Polísia ne’e iha esperansa katak husi ekipa ida ne’e nia hamutuk sei sai forsa, sei servisu hamutuk, sei lori benefisiu ida katak ninia ksolok ne’e laos lori ba PNTL maibé ba ita nia komunidade, ba seguransa ita nia rai. Buat sira ne’e hanesan instrument ida atu fasilita servisu Polísia nian, iha fatin ida ne’ebe diak, iha mahon ida, atu bele fó apoiu ba Polísia ne’e rasik hodi hala’o ninia misaun.
451530981_509230944949822_5500968526227025664_n
Iha fatin hanesan, reprezentante Diretúr Jerál Ministeriu Justisa (MJ) liu-liu Dirétur Jerál Terres e Propriadade hateten kontinuasaun enkontru iha loron hirak liu ba, ohin ne’e mai atu prepara planu aktividade ne’ebe ita sei realiza iha loron aban, nune’e ekipa Terres e Propriadade iha ona tékniku na’in neen (6) hodi hala’o servisu levantamentu.
“Aban ita sei inisia terenu ne’ebe sei atribui ba Eskuadra Nain Feto lokaliza iha Balide aktual sede PST, ida ne’e maka ita sei ba halo uluk levantamentu iha ne’eba, hafoin husi ne’eba ita sei tun fali mai eis asrama Polri ne’ebe lokaliza iha Kintal Ki’ik, edifisiu Correio nia kotuk no depois ita sei ba Seroja Farol Dili, area sira ne’e maka ita sei halo identifikasaun no levantamentu ba okupantes sira, nune’e mós eis sede PPT nian iha Vila Verde, ikus liu maka ita ba eis asrama Brimob ne’ebe lokaliza iha suku Comoro, iha terenu lima ne’ebe ita sei halo aktividade levantamentu, identifikasaun ba okupantes sira ne’ebe oras ne’e okupa hela no halo levantamentu tékniku hodi hare’e rai ne’e nia limite sira ho deside ninia supervise sira”, esplika reprezentante Dirétur Jerál Terres e Propriadade ne’e. Media PNTL.

 

Membru PNTL kompostu husi Unidade Patrullamentu Fronteira (UPF), Komandu PNTL Munisipiu Ermera no Komandu Rejional Oe-Cosse Ambeno (KROA) Hamutuk 63 Entrega Atributu GAM No GAR.

451010282_507518501787733_6448429665044546257_n
Batugade, Membru Polísia Nasional Timor-Leste (PNTL) kompostu husi membru Unidade Patrullamentu Fronteira (UPF), Komandu PNTL Munisipiu Ermera no Komandu Rejional Oe-Cosse Ambeno (KROA) hamutuk na’in 63 ne’ebe maka iha tempu pasadu envolve iha Grupu Arte Marsiais (GAM) no Grupu Arte Rituais (GAR), iha loron sexta-feira (12/07) ne’e ho konsiensia no vontade rasik entrega Atributu GAM no GAR nian ba Komandu PNTL hodi hato’o komprimisiu no jura hodi ba oin hala’o deit servisu tuir Lei no Ordem, servi ba Estadu no ba Povu.
Komandante Jerál PNTL Komisariu Jerál Polísia Henrique da Costa iha ninia intervensaun ba formatura jerál entrega Atributu GAM no GAR ne’ebe hala’o iha Kuartél UPF-fatuk Bo’ot hateten atu asegura liña fronteira la’os fasil, la’os ema hotu-hotu bele halo ida ne’e, ema sira ne’ebe koloka asegura liña fronteira ema hirak ne’ebe maka espesial duni, iha duni ninia hakarak/vontade maka bele koloka iha liña fronteira hodi hala’o servisu.
“La’os dehan vontade deit maibé tenke hatudu espíritu Kamaradazem tantu entre imi ho Komandu Munisipiu ho mós ita nia komunidade sira, tenke iha ema ne’ebe dixiplina aas maka bele servisu iha fronteira, tanba ita bo’ot sira la’os asegura deit liña fronteira maibé ita bo’ot sira mós sai hanesan embaxador Timor-Leste ninian tanba ita bo’ot sira servisu iha fronteira, ita bo’ot sira halo komunikasaun direitamente ho ita nia kolega sira husi parte sorin”, informa Komandante Jerál PNTL ne’e.
Komisariu Jerál Polísia ne’e afirma tan katak ho ida ne’e la’os fasil ba ema hotu-hotu halo servisu iha ne’eba, buat importante ida ema ne’ebe servisu iha fronteira mós tenke hatudu duni ninia espíritu nasionalizmu, espíritu patriotizmu atu nune’e bele asegura ita nia fronteira ho di’ak.
“Ohin ita prezensa iha ne’e hodi entrega ita bo’ot sira nia atributu, atu nune’e hodi hala’o lolos ita nia kna’ar hanesan Instituisaun Seguransa hodi Servi, Proteze no Espesialmente ita bo’ot sira hodi asegura liña fronteira, imi hatene katak agora dadaun iha joven barak maka sai husi ita nia rai ba halo graduasaun iha área Indonesia ninian, balun iha Atambua, Kupang, Bali, Jakarta, informasaun ita rona barak, sira sai husi fatin ne’ebe, dalan ne’ebe fasil ba sira maka liu fronteira, tantu rai maran tantu mós husi tasi ninian, agora ita bo’ot sira responsabilidade hodi kontrola iha rai maran ninian, maibé ema barak sai ba liur”, hatutan Komisariu Jerál Polísia ne’e.
Autoridade másimu Instituisaun seguransa ne’e fiar katak imi hirak ne’ebe marka prezensa iha ne’e ho atributu ne’ebe maka entrega, bele lori ita bo’ot sira fila fali hodi halo reflesaun didiak katak farda ne’ebe maka imi uza ne’e, hodi servi rai ida ne’e, hodi asegura rai ida ne’e.
Iha fatin hanesan, Ministru Interior Francisco Guterres iha ninia diskursu hateten perante membru sira katak serimonia ida ne’e importante tebes tanba hanesan pasu primeiru hodi hasa’e tan imi nia profesionalizmu hodi servi nasaun ida ne’e, ita bo’ot sira ne’e hanesan membru eskollidu hodi servisu nasaun ida ne’e liu husi funsaun ida deit.
“Tanba ne’e maka kna’ar ne’ebe imi simu, tenke hala’o ho kuidadu, Estadu tau no investe ba ita bo’ot sira atu bele hala’o ita bo’ot sira nia servisu ho di’ak, tanba ne’e maka ohin hau kontente, agradese ba ita bo’ot sira ho voluntariu aprezenta imi nia ann atu imi dudu se’es tiha buat hotu-hotu, atu imi konsentra ba imi nia servisu, tanba imi simu responsabilidade bo’ot tebes-tebes, povu no nasaun ida ne’e tau hela fiar ba ita bo’ot sira”, haktuir Ministru Interior ne’e.
Membru Governu ne’e sente kontente tebes tanba ita bo’ot sira bele mai iha ne’e, voluntariamente deklara katak imi atu desvinkula imi nia ann husi Organizasaun Arte Marsias no Arte Rituais sira hotu, ita bo’ot sira servi Instituisaun PNTL, servi Estadu ida ne’e, laiha tan organizasaun ida maka atu mai Komanda imi maibé só Estadu deit maka Komanda imi.
“Imi labele hakruk fali ba Organizasaun sira seluk, ida ne’e maka importante ba imi tanba ne’e maka Estadu no Governu hamosu Rezolusaun ida, hamosu Politika ida atu desvinkula ita bo’ot sira atu tau fali ita bo’ot sira nia atensaun ba deit ida katak ita bo’ot sira nia Instituisaun ne’e maka ida deit, atu servi povu no nasaun ida ne’e liu husi PNTL”, hatutan Membru Governu ne’e.
Membru PNTL husi Unidade Patrullamentu Fronteira (UPF), Komandu PNTL Munisipiu Ermera no Komandu Rejional Oe-Cosse Ambeno (KROA) hamutuk 63 ne’ebe maka desvinkula sira nia ann husi GAM no GAR, iha serimonia ne’e entrega atributu GAM no GAR nian, halo Deklarasaun Komprimisiu hodi Rei Bandeira RDTL no PNTL hafoin asina Akta husi Ministru Interior no Komandante Jerál PNTL, ne’e kompostu husi membru GAM no GAR hanesan PSHT (22), IKS (80), KORK (46), 55 no 77.
Hola parte mós iha serimonia desvinkulasaun ne’e, Prezidente KRAM, reprezentante Presidente Autoridade Munisipiu Bobonaro, Diretúr Alfândega, Komandante Polísia Militar (PM) ho membru sira ne’ebe destakadu iha postu PM Manduki, Komandante Komandu Pesoal no Formasaun, Superintendente Xefe Polisia Arquimino Ramos, Komandante UPF ho nia estrutura, Komandante PNTL Munisipiu Bobonaro, Ermera, Autoridade Lokal no membru UPF. Media PNTL.

 

Formatura Deslokasaun Membru PNTL Apoiu Servisu Iha Fronteira

IMGL8672
Dili, Komandu Polísia Nasional Timor-Leste (PNTL) iha loron sexta-feira (12/07) ne’e hala’o formatura deslokasaun membru PNTL hamutuk na’in 40 hodi ba fó apoiu servisu iha liña fronteira durante fulan tolu (3). Membru hirak ne’e sei koloka iha fonteira hodi subtitui hikas membru PNTL ne’ebe maka antes ne’e apoiu ona iha fronteira no hafoin fulan tolu (3) sei halo fila fali rotasaun.
Komandante Komandu Operasaun PNTL Superintendente Xefe Polísia José Soares iha ninia intervensaun iha formatura ne’e hateten lori Komandu PNTL nia naran hakarak agradese ba membru sira husi munisipiu ne’ebe maka kumpri Ordem Komandu ninian.
“Agradese tanba ita hotu bele hola parte iha formatura ida ne’e, ita hanesan PNTL pronto kualkér Ordem atu hala’o servisu iha teritoriu Timor laran tomak, iha fronteira tasi, iha rai maran, iha munisipiu ne’ebe deit, iha estrangeiru mós wainhira nesesita ita nia prezensa atu hala’o servisu”, haktuir Komandante Komandu Operasaun PNTL ne’e.
Superintendente Xefe Polísia ne’e afirma tan katak ita nia efetivu Unidade Patrullamentu Fronteira (UPF), fronteira ne’ebe maka luan sira labele kontrola, ita hanesan PNTL, ita pronto bele apoiu sira iha kualkér tempu tanba ita nia misaun ida deit. Hafoin destaka ba iha ne’eba, Komandante UPF maka sei fó briefing detallu ba imi, oinsa maka atu asegura liña fronteira.
“Imi sei la servisu mesak, imi sei destaka ho membru tuan sira durante fulan tolu (3) nia laran, iha munisipiu sira imi esperiensia bele hamutuk ho familia, komunikasaun, logistika maibé ba iha fronteira imi sei esperiensia iha ne’eba, fó hanoin ba imi atu kuida imi nia ann, imi nia saúde durante fulan tolu (3) nia laran nune’e bele hetan fali rotasaun sira seluk, fronteira ita nian atu tasi ou rai maran hotu-hotu hanesan PNTL iha obrigasaun sei hetan rotasaun ba iha ne’eba”, hatutan Superintendente Xefe Polísia ne’e.
Atu termina ninia intervensaun, Ofisias Superior PNTL ne’e apela ba membru sira hotu atu halo performansia diak, hatudu katak hau reprezenta munisipiu, hau PNTL, hau halo servisu ne’ebe maka diak, tuir Regra, tuir Lei ne’ebe maka iha. Nune’e, durante fulan tolu (3) imi bele fila fali ho isin diak, saúde diak, kuida imi nia saúde iha liña fronteira. Media PNTL.

 

Membru PNTL Nain 27 Tuir Treinamentu Assesmentu Preparasaun Misaun ONU

450124484_506873638518886_6289958321437486266_n
Dili-Membru Polisia Nasional Timor-Leste (PNTL) nain 27 tuir treinamentu assesmentu preparasaun ba Misaun Paz Organizasaun Nasaun Unidas (ONU) iha nasaun konflitu.
Reprejentante Komandante Jeral PNTL Superintendente Xefe Polisia Arquimino Ramos hateten programa ida ne’e hanesan kursu preparasaun ba misaun ONU nian, kursu ne’e mandatoriu ba kandidatu sira ne’ebe atu partisipa iha misaun ONU hafoin maka husi Nova Yorke halo teste ba sira hafoin sira hetan konvite ba partisipa iha misaun ONU.
Presparasaun kompostu husi teste lingua ingles (eskrita no interview), teste komputador, lori kareta no Tiru alvu, ne’e maka kompetensia lima (5) ne’ebe maka sira presija iha atu partisipa iha misaun ONU.
“Komandu hein katak sira bele partisipa kursu ne’e ho diak no PNTL mos iha komprimisiu nafatin atu partisipa iha misaun ONU nian nune’e wainhira sira pasa tia hein bainhira misaun ne’ebe maka presiza sira sei hetan samada husi Nova Yorke Divizaun Polisiamentu iha ONU nian bele konvida sira ba partisipa,” dehan komandante Ramos.
PNTL halo preparasaun hodi hein wainhira ONU presiza ba misaun sira konvida bazeia ba rejultadu ezame ne’ebe maka iha no vaga determina husi ONU.
Iha okajiaun ne’e Embaixador Indonesia ba Timor-Leste Octo Dorinus Manik hateten Embaixada Indonesia iha Dili liu husi Adidu Seguransa Kombes Pol Don Gaspar da Costa sei akompaña imi durante preparasaun ida ne’e tanba nia iha esperensia halao misaun ONU tinan 8, Hau husu partisipante sira labele moe atu konsulta no husu saida deit ba Nia relasiona ho preparasaun ba misaun.
Nia hatutan assesmentu ida ne’e hanesan oportunidade diak ba PNTL tanba ne’e uza oportunidade ida ne’e ho diak no hau fiar katak imi bele no iha kapasidade atu halao ida ne’e “Labele duvida ho espiritu no vontade Imi Bele, parabens ba imi atu estuda no ezame, Embaixada Indonesia prontu atu suporta imi, Boa sorte no susesu ba imi hotu,”dehan Embaixador.
Internal workshop: prepare for the UN selection Assistance and Assessment for UN Peace Keeping Operation ne’e organiza husi PNTL parseria ho Embaixada Republika Indonesia no apoiu husi kompania Daya Marketing.
Treinamentu ne’e partisipa husi Ofisiais Superior, Ofisiais Subalternu, Sarjentu no Ajente husi nasional, munisipiu no Unidade.
Media PNTL

 

Komandu PNTL Sei Reforsa Membru iha Fronteira

IMG_8621
Dili- Komandu Jeral Polisia Nasional Timor-Leste (PNTL) sei reforsa membru sira iha fronteira hodi aumentatan membru sira iha postu destakadu hodi fo seguransa ho masimuprevene movimentu illegal iha fronteira.

Segundu Komandante Jeral PNTL Komisariu Polisia Pedro Belo hateten Komandu Jeral desidi hodi fotitan membru balu husi munisipiu hamutuk nain 40 resin hodi reforsa postu hirak ne’ebe maka membru sei menus no iha tempu besik sira sei mai reforsatan seguransa iha fronteira realsiona ho movimentu illegal ne’ebe as, Nia hato’o asuntu ne’e iha vizita servisu ba fronteira Mota-Ain postu administrativu Batu-Gade (09/07).

“Halo koperasaun serbisu hamutuk ho Ofisial Polisia Suku (OPS) sira, Autoridade lokal, Veteranus no Igreja nia ema,” dehan Komisariu.

Relasiona ho vizita Santo Padre nian ne’ebe besik daudaun Segundu Komadnante Jeral orienta membru sira atu halao servisu makaas hodi asegura seguransa ho masimu no prevene movimentu illegal, tenke prepara aan nafatin no kontinua kontrola movimentu iha lina fronteira.

Iha vizita ne’e Komandante UPF Superintendente Polisia Euclides Belo hato’o relatoriu servisu operasaun iha liña fronteira Batu-Gade, Sakato no Mota-Masin nomos aprejenta planu operasaun seguransa iha lina fronteira durante vizita Amo Papa Francisco mai Timor-Leste.

Iha okajiaun ne’e Segundu Komandante Jeral observa pontu entrada prinsipal iha Mota-Ain. Media PNTL

UPM salva ema nain 15 husi Indonezia

IMGL1051
Dili- Unidade Polisia Maritima (UPM) salva Anak Buah Kapal (ABK) nain 14 no kapitaun ro’o Nain ida husi Indonezia ne’ebe maka motu ho ro Artemoro entre illa Atauro no Liran Indonesia.
Segundu Komandante UPM Inspetur Xefe Polisia Aniceto da Silva de Fatima esplika Ami hetan informasaun katak iha ro Kargu ninian husi Surabaya atu ba Papua hetan asidente iha illa Liran no Atauro entaun ami haruka kedas membru sira ba iha fatin akontesementu no seidauk to’o iha neba ita hetan ona vitima sira ne’ebe maka salva aan mai ho Boia iha tasi laran entaun UPM ba salva kedas sira lori mai asegura iha postu UPM atu nune’e bele halo atendementu humanitarian ba sira, nia hato’o asuntu ne’e ba jornalista sira iha Kuartel UPM Lecidere Dili, (04/07).
Nia hatutan prosesu salvamentu primeiru Ami lori sira mai Postu no halo kordenasaun kedas ho parte saude, Autoridade munisipiu komunidade ou NGO balun ezemplu ida maka horseik iha sosiedade sivil reprejenta husi Palasiu Prezidente nian ne’ebe iha neba sira fo kedas apoiu aihan ba sira nune’e mos Postu UPM destakadu iha Atauro fo apoiu hahan ba sira tanba sira ho kondisaun namlele.
“Ami seidauk bele esplika rajaun detalu tanba sa maka ro ne’e hetan asidente maibe tuir ami nia sistema ne’ebe maka iha kondisaun tasi maibe ita lahatene asidente ne’e rajaun saida seidauk identifika didiak tanba asidente ne’e akontese iha area Indonesia nian entaun UPM seidauk iha posibilidade ba iha fatin akontesementu, Maibe em prinsipiu UPM nia serbisu atu evakua lalais maluk sira ne’ebe maka hetan dezastre, vitima nain tolu (3) maka sai uluk iha area Baruana nian sira maka fo informasaun ba UPM ba iha fatin akontesementu hodi salva vitima sira seluk,”dehan Segundu Komandante.
Entretantu Sekretariu Estadu Protesaun Sivil (SEPS) Domingos Mariano Reis hateten iha loron 02 jullu oras entre tuku 11:00 R Artemoro ho bandera Indonesia ho nia diresaun husi Surabaya atu ba Papua, ro’o ne’e tula ro kargo ida, material konstrusaun no aspal bazeia ba informasaun ne’ebe maka hetan husi kru sira sira to’o iha illa entre Atauro no Liran mosu asidente, iha ro laran iha kru nain 16.
IMGL1009
Nia hatutan momentu iha asidente iha oras 3:00 madrugada, iha informasaun katak iha ro ida ne’ebe maka mout ho ABK sira uza Boiu sira iha tasi leten entaun iha momentu ne’e kedas Komandante Autoridade Protesaun Sivil Atauro, Komandante UPM ho Prezidente Autoridade Atauro kordena oinsa salva vitima sira iha tasi laran.
Iha momentu ne’e kedan UPM responde imediata hodi salva sidadaun nain 13 no nain rua seluk hetan depois no ohin dadersan madrugada tuku 3:00 ita hetan matebian Purwanto (64) ne’ebe evakua husi Atauro mai Kuartel UPM Lecidere, lori ba Ospital Guido Valadares hodi prosesu, Departamentu Investigasaun Kriminal no buka hatene kauza mate tanba saida.
UPM serbisu hamutuk ho Embaxador Republika Indonesia iha Timor-Leste oinsa lori fila sidadaun Indonezia hirak ne’ebe sai vitima ba asidente ne’e no kordena ho Servisu Migrasaun no autoridade sira oinsa lori sira fila.
“Nudar Governante hau hato’o Solidaridade klean ba vitima ne’ebe maka hetan asidente ne’e, iha momentu asidente ita serbisu hamutuk ho saude sira atu fo asistensia saude ba vitima nain tolu (3) no agora sira nia kondisaun estavel no ita kordena oinsa lori sira fila,” Governande ne’e esplika.
Iha okajiaun ne’e Embaixador Republika Indonesia ba Timor-Leste Octo Dorinus Manik hateten dadersan ida ne’e iha Kuartel UPM ami simu ABK nain 15 no mate isin nain ida (1) husi Atauro mai Dili, lori governu nia naran Embaixada Republika Indonesia iha Dili hato’o agradese no apresiasiasaun bot ba governu Timor-Leste Sekretariu Estadu Protesaun Sivil (SEPS), Prezidente Autoridade munisipiu Atauro nomos UPM ne’ebe maka hamutuk ho haut anba sem iha Ordem no request sira halo salvamentu ne’ebe maka lais ne’e extraordinariu.
Nia hatutan Ita hare oinsa relasaun bilateral Indonesia no Timor-Leste laos deit politikamente maibe nudar humanu, belun no familia, ida ne’e laos primeira vez iha fulan hirak kotuk mos iha peskador sira husi munisipiu Liquica mos mout iha tasi illa Alor no peskador sira husi Indonesia maka hetan no Polisia husi Indonesia maka ajuda.
“Koperasaun ida ne’e presiza haforsa no hametin nafatin ita hato’o apresiasaun bot ba autoridade no povu Timor-Leste liu-liu povu Atauro, dala idatan obrigadu barak no Maromak fo bensaun mai ita hotu no ita halo orasaun atu nune’e vitima sira ne’e bele fila lalais ba Indonesia no governu Timor-Leste mos apoiu Embaixada Indonesia prosesu oinsa atu lori sira fila. Ami mos kordena ho kompania no Ro nain nomos autoridade sira iha fronteira konaba viajen fila ba Indonesia,” dehan Embaixador.
Ba matebian ami hein iha ospital hafoin kompleta prosesu hotu iha ospital ami halo kedas transladasaun ba Indonesia no babain prosesu ida ne’e lao lalais no wainhira remata sei lori ba Indonesia liu husi fronteira Terrestre.
Iha biban ne’e vitima Suhardi nudar Kapitaun ro hateten iha momentu neba derepente ro halis ba parte los akompana husi klima anin bot no Hau esforsu atu fila-fali maibe labele kontrola nune’e ro mout iha minutu rua nia laran ro mout no ami abrogatoriu haksoit sai husi ro. Vitima ne’ebe mout iha munutu 20 nune’e no ami sei hare nia iha minute 5 nia laran no kaer ai ami esforsu atu salva nia maibe distansia dok kuaje metro 30 ho kondisaun laloran ne’ebe bot ami lakonsege salva nia.
Francisco de Araujo komunidade no Peskador Atauro ne’ebe maka hetan vitima ne’ebe mate iha parte esplika Hau iha sentimentu laran ne’ebe la hakmatek no kalan toba la dukur nudar humanu entaun iha dadersan madrugada nia halo orasaun ba Maromak hafoin sai husi uma ba tasi ibun lao kuaje kilometru ida nune’e nia hetan matebian iha oras tuku 4:47 iha area Atauro suku Makili aldeia Fatulela hafoin komunika kedas ho Xefe Suku, Xefe aldeia no Polisia no Saude hafoin kontinua akompanha matebian mai to’o Dili. Media PNTL